İçeriğe atla

Dubo

Dubo (Tuvaca: Дубо / Dubo ) — Orta Asya'da eski zamanlarda yaşamış olan bir Türk boyu.

Adı-sanı

Kendilerine yüksek ihtimalle Tuha demekteydiler. Eski Çin tarihçileri bu Türk boyunun adını Çinceye uyarlayıp Dubo yazmışlardır.[1] Dubo demekle eski Türkçe bir sözün Çinceye transkriptisidir. Eski Çin dili Eski Türkçe sözleri birebir vermeyip hem alfabesi hem de dil özellikleri yönünden yetersizdir. XIII. yüzyılda Moğollar bu Türk toplumuna Tuhas diye hitap etmişlerdir.

Dili

Eski devirde Kögmen (günümüzdeki Sayan) dağlarında Fin-Ugor kavimleri ile komşu olarak yaşayan bu Türk toplumunun dili de Türk dili içine girer. Kaşgarlı Mahmud'un Divanı Lügati Türk adlı eserinde geçen Tuhs (Tuksa) topluluğunun dil ve toplum olarak ilgili olduğu düşünülmektedir. Bu Türk boyunun özTürkçe olarak yalnız bir dilinin olduğu yazılıdır. Türk dilleri arasında en doğrusunun bu Türk topluluğuna ait olduğunu Kaşgarlı Mahmud yazar.[2] Günümüzde Köpsü göl dolayında yaşayan ve geçimlerini geyik beslemekle sağlayan Türk topluluğunun kökü Dubo toplumu ile doğrudan ilişkilidir.

Yurtları

Köpsü Gölünün kuzey ve batı tarafı, Şimkit akarsuyu dolayı.

Yüzyıl

VII. yüzyıldan günümüze kadar.
Dubo adlı Türk topluluğu VII. yüzyılda Çin tarihçileri tarafından adları anılmıştır.

Mirasçıları

Tuha kiji.
Köpsü Göl yanında yaşayan avcılık ve geyik besleyiciliği ile uğraşan Türk ulusunun bir toplumu.

Rus etnograflara göre

  • L. P. Pоtаpоv, L. R. Kızlаsоv, İ. Gеоrgi, А. Kаstrеn, G. Prоkоfеv . Çince kaynakları değerlendirmeden kaynak belirtmeden ve dayanak sahibi olmadan Fin-Ugor kavimlerine yakınlıktan dolayı Fin-Ugor kavimlerinden Samoyedler olarak belirtirler. Dil, kültür ve etnik olarak Fin-Ugor kavimleri ile ortaklığı yoktur.
  • Bаrtоld – “başlangıçta Samoyed iken sonradan Türk olduklarını belirtir ” .
  • G. Ksеnоfоntоv, N. Kоzmin, S. İ. Vаynştеyn . Türk dili konuşan bir toplum olarak belirtir.

Rus etnograf araştırmacıların eserlerinden araştıran N. А. Sеrdоbоv kendi düşüncesine göre “Tıvа halkının ortaya çıkışı üzerine tarih”[3] adlı eserinde yazmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Çаst 3. Drеvniе еlеmеntı v еtniçеskоm sоstаvе Аltаytsеv. Dubо. Sayfa 179. // L. P. Pоtаpоv. еtniçеskiy sоstаv i prоishоjdеniе аltаytsеv. İstоrikо-еtnоgrаfiçеskiy оçеrk. İzdаtеlstvо "Nаukа", Lеningrаdskое Оtdеlеniе, Lеningrаd, 1969 g. Çаst 3. Drеvniе еlеmеntı v еtniçеskоm sоstаvе Аltаytsеv.
  2. ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 30
  3. ^ N. А. Sеrdоbоv. İstоriya fоrmirоvаniya tuvinskоy nаtsii. // TNİİYaLİ. Tuvinskое knijnое izdаtеlstvо, Kızıl — 1971 gоd.
  1. Бичурин Н. Я. (Иакинф) Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. Часть первая. Отделение VII. повествование о Доме Хойху (Уйгуры). Дополнительные прибавления о Гаогюйских поколениях. 30 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. Л. П. Потапов. Этнический состав и происхождение алтайцев. Историко-этнографический очерк. Издательство "Наука", Ленинградское Отделение, Ленинград, 1969 г. Часть 3. Древние элементы в этническом составе Алтайцев.
  3. Cокровенное сказание монголов (Монгольский обыденный сборник). Перевод С.А.Козина. X. Гвардия Чингисхана. Похвала гвардии. Покорение уйгуров и лесных народов. Распределение уделов. Расправа с волхвом Теб-Тенгрием.
  4. Очерки СѢверо-Западной Монголии. Результаты Путешествія исполненнаго вѢ 1879 году по порученію Императорскаго Русскаго Географическаго Общества членомѢ сотрудникомѢ онаго Г. Н. ПотанинымѢ. ВыпускѢ IV. Матеріалы этнографическіе сѢ 26-Ѣю таблицами рисунковѢ. С. ПетербургѢ. Типографія Киршбаума, вѢ д. М-ва ФинансовѢ, на Дворцовой площади. 1883.
  5. Н. А. Сердобов. История формирования тувинской нации. // ТНИИЯЛИ. Тувинское книжное издательство, Кызыл — 1971 год.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kumuklar</span> Türk etnik grubu

Kumuklar, veya Kumuk Türkleri, Dağıstan, Çeçenya ve Kuzey Osetya'nın yerlisi bir Türk halkıdır Kuzey Kafkasya'daki Türkler arasında en kalabalık olanlardır. 1930'lara kadar Kuzey Kafkasya halkları arasında Kumukça lingua franca olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakça</span> Kazakistanın resmî dili olan Türk dili

Kazakça veya Kazak Türkçesi, Kıpçak öbeğine ait, Kazakistan'da konuşulan çağdaş Türk dillerinden biridir. Nogayca ve Kırgızcaya yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Brest-Litovsk Antlaşması</span>

Brest-Litovsk Antlaşması, 3 Mart 1918 tarihinde Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan Krallığı arasında imzalanmış, İttifak Devletleri'nin yenilmesi üzerine geçersiz kalmış bir barış antlaşmasıdır. Osmanlı Devleti'nin toprak kazandığı en son antlaşmadır.

Şorca veya Şor Türkçesi, Şorlar tarafından konuşulan Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı Türk dillerinden biridir. Tuvacaya büyük benzerlik gösterir. Rusya'nın Kemerovo bölgesinde 2010 yılı itibarıyla 2.840 kişi tarafından konuşulmaktadır. Günümüzde Şorca Kemerovo Üniversitesi'nde öğretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çuvaşça</span> Türk dili

Çuvaşça, Rusya'nın orta kesiminde, Ural Dağları’nın batısında konuşulan çağdaş dönem Türki dillerden biridir. Türk dillerinin Ogur-Bolgar grubu öbeğinden varlığını korumuş tek dilidir. Çuvaşça, Çuvaşların anadili ve Çuvaşistan’ın resmî dilidir. Yaklaşık iki milyon kişi tarafından konuşulur. 2002 verilerine göre Çuvaşistan’da bu dili konuşan nüfusun % 92 etnik olarak Çuvaş, % 8’i ise başka etnik kökenlidir. Çuvaşça, okullarda eğitim dili olmasına ve medyada kullanılmasına karşın, Rusçanın yaygın kullanımından dolayı tehlike altında olan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Dolganca</span>

Dolganca Türk dillerinin Sibirya grubuna ait, Sahaca ile çok yakın olan, ağırlıklı olarak Dolganların konuştuğu dildir. Konuşucu sayısının azlığı nedeniyle tehlike altındadır. Taymır bölgesinde konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tuvaca</span> Rusyada bir Türk dili

Tuvaca, Tuva Türkçesi, Tuva dili, Rusya'ya bağlı özerk Tuva Cumhuriyetinde Tuvalar tarafından konuşulan Sayan dilleri grubundan çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Tuva Cumhuriyeti'ndeki 250.000 civarındaki Tuva nüfusunun yanı sıra, kuzey-batı Moğolistan'da 27.000 kişi ve Çin'in adlandırmasıyla Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne Türk Dünyasındaki adlandırmayla Doğu Türkistan'a bağlı Altay İli'nde 2.400 kişi bu dili konuşmaktadır. Ayrıca Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde ve Kazakistan'da az sayıda Tuvaca konuşanlar vardır.

Rutullar, Rusya'ya bağlı Dağıstan'da yaşayan küçük bir yerli halk. Kuzey Azerbaycan'da da yaşarlar.

Tubalar, Rusya'da Altay Cumhuriyetinde Altay Türkleri arasında bir Türk boyudur. Rusya'da 2002 yılında yapılan nüfus sayımına göre sayıları 2000'e yakın Tuba Türkleri yaşarlar. Tubaların en fazla yoğun nüfusu Artıbash, Iogach, Novotroitsk, Tuloi, Tondoshka, Kebezen, Ust-Pyzha, Biyka, Yailu, Chuyka, Torochak, Paspaul, Salganda, Karakoksha, Tunzha, Krasnoselskoye, Uskuch, Uimen ve Karasuk gibi kasaba ve köylerdir.

<span class="mw-page-title-main">Rurik</span> Rurik Hanedanının kurucusu ve 860–879 yılları arasında Novgorod knezi

Rurik, Rurik Hanedanı'nın kurucusu ve 860–879 yılları arasında Novgorod knezi. Rurik adı, Eski Nors dilinde "ünlü hükümdar" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sekiz Oğuz</span> Türk boylar birliği

Sekiz Oğuz — Türk boylar birliği. «Sekiz oymak».

Hoton dili — Karluk-Harezm dil grubuna dahil edilen Türk dillerinin, Uygur dilinin dialekti sayılır. Hoton dili öğrenen kişi sayısı zamanla azalmaktadır, ölmüş dil sayılır, dilin gelecek nesillere aktarımında Hotonlar Moğol dil gruplarından Oyrat dilini konuşmaya başlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Komice</span> Ural dili

Komice, Ural dil ailesinin Perm dillerine ait bir dildir. Komice, birkaç lehçeleri ile tek dil olarak veya Perm dillerinin iki kolundan birini oluşturan yakından ilgili diller grubu olarak kabul edilmektedir.

Leonid Potapov, Rus etnograf, Türkolog. Tarih bilimi doktoru, profesör. Altaylar, Şorlar, Hakaslar, Tıvalar ve Güney Sibirya'nın öteki toplumlarının tarih ve kültürleri üzerine çalışan bilim kişisi. Birçok ödülün sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Koş-Ağaç ilçesi</span>

Koş Ağaç ilçesi, Rusya'da Altay Cumhuriyeti güney kesiminde Koşağaç rayonu adıyla oluşturulmuş ilçe.

Karl Heinrich Menges – Altay dilleri, Nostratik diller, Dravid dilleri, Tunguzca, Slav dilleri ve Türk dilleri konusunda uzmanlaşmış bir Alman dilbilimci. New York'ta Kolombiya Üniversitesinde ve sonra Viyana Üniversitesinde öğretim üyeliği yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Altay aymağı (Hakasya)</span>

Altay aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

Anna İvanovna Boltunova (Amiranaşvili), Karadeniz bölgesindeki epigrafiler üzerinde uzmanlaşmış Sovyet arkeolog. Ana araştırma alanı, Doğu ve Kuzey Karadeniz bölgelerindeki Yunan yazıtlarının incelenmesiydi. Ayrıca Bosporos Krallığı üzerine makaleler yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Mokşalar</span>

Mokşalar Fin-Ugor halklarının Volgaik koluna ait bir Mordvin etnik grubudur. Rusya Federasyonu'nda, çoğunlukla Volga Nehri ve Oka Nehri'nin bir kolu olan Mokşa Nehri yakınında yaşamaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.