İçeriğe atla

Dua Halil Esved'in öldürülmesi

Dua Halil Esved (Arapça: دعاء خليل أسود, 1990 - 7 Nisan 2007), 17 yaşındayken töre cinayetine kurban giden Iraklı Yezidi kız. Sokak ortasında çevresini saran kalabalık tarafından dövüldükten sonra taşlanarak öldürülmüştür.[1] 7 Nisan 2007'de öldürüldüğü sanılmaktadır ancak olay taşlamaya ait cep telefonu görüntüleri internette yayınlanana kadar ortaya çıkmamıştır.[2] Yezidi olan genç kızın İslam dinine geçtiği için taşlandığı söylentilerinin aşırı tutucu bazı Sünnilerin Yezidilere karşı 2007 Musul Katliamı gibi çeşitli eylemlerde bulunmasına yol açtığı söylenmektedir.[3][4]

Taşlanma sırasında çekilen görüntüler internette hızla yayılmış ve büyük tepkilere yol açmıştır. Görüntüler ayrıca propaganda amaçlı olarak çeşitli başlıklarla ve gerçek olmayan hikâyelerle çeşitli ideolojilere mensup kişiler tarafından internette ve paylaşım gruplarında tekrar tekrar yayınlanmaktadır.

Sebebi

Bazı kaynaklar Esved'in Iraklı Sünni bir genç ile evlenebilmek için Müslüman olduğu için öldürüldüğünü iddia etmektedir.[1][5]

Esved'in gerçekten İslamiyete geçip geçmediği tartışmalıdır; bazı kaynaklara göre söz konusu Sünni genç, Esved'in Müslüman olduğunu yalanlamıştır.[1] Diğer bazı kaynaklarda kızın bir gece eve gelmeyişini cezalandırmak için öldürüldüğünü söylemektedir.[6]

Olay yerindeki Yezidi kaynaklarla röportaj yapan bir gazeteci şunları söylemektedir:

Dua'nın ölümünden sonra uluslararası medya aşırı dinci İslami sitelerde yayınlanan İslamiyete döndüğü için öldürüldüğü iddialarını tekrarlamışlardır, ancak yerel kaynaklar bunu doğrulamıyor. Bazı kişiler kızın Müslüman erkek arkadaşı ile kaçtığını ve Musul dışında bir karakol noktasında durdurulduğunu söylüyorlar, diğerleri ise kızın babası ve amcası tarafından bu genç ile halka açık bir yerde konuşurken görüldüğünü, kızında bunu gören ailesinin tepkisinden korktuğu için karakola gidip polisin korumasına sığındığını söylemektedir. Her iki durumda da polis, kızı Yezidi şeyhinin gözetimine teslim etmiştir.

— Freedom Lost Mark Lattimer, The Guardian, Londra, Aralık 13, 2007[7]

İltica ve geri dönüş

Bazı haber ajansları Esved'in Başika'daki Yezidi aşiret lideri tarafından hayatından endişe duyması yüzünden, aile kızın affına ve eve dönmesine ikna edilene kadar korunduğunu bildirmişlerdir. Diğer haberler bunun yerine yerel Müslüman bir şeyh tarafından iltica verilip korunduğunu söylemektedir.[2] Ölümünden sorumlu olan kişilerin ikna olduğu söylenen aile üyeleri arasında olup olmadığı bilinmemektedir. Video görüntülerinden eve dönüş sırasında tuzağa düşürülüp de mi yoksa evine döndükten sonra baskınla mı yakalanıp meydana sürüklendiği anlaşılamamaktadır. Linç eden kalabalığın sayısı birkaç 100 ile 1000-2000 bin kişi olarak tahmin edilmektedir.[8]

Taşlama olayı

Olay Ninava Valiliğine bağlı Başhika kasabasında geçmiştir ve cep telefonları ile kaydedilip internette yayılmıştır.[9]

Taşlanmasına karar verilen Dua Esved, kasaba meydanına götürülmüştür ve aile şerefine ve dini inançlarına leke sürdüğünü göstermek için iç çamaşırlarına kadar soyulmuştur. Videolar olay sırasında bir spor ceket ve etek giydiğini göstermektedir. 30 dakika kadar süren taşlama sırasında, toplanan kalabalık çığlıklar içinde kafasına büyük bir beton veya taş parçasını atarken Esved'in doğrulmaya ve yardım için seslenmeye çalıştığı görülmektedir. Görüntülerde kalabalığın içinden bir adamın "Öldürün onu!" diye bağırdığı duyulmaktadır. En son olarak, o yüzükoyu yerde yatarken kimliği belirlenemeyen bir adam büyük bir beton parçasını kafasının arkasına vurduğu görülmektedir.

Kasaba meydanında öldürüldükten sonra Esved'in cansız bedeni bir arabanın arkasına bağlanıp caddelerde sürüklenerek gezdirilmiştir. "Değersiz olduğu"nu göstermek için de ölü bir köpeğin parçaları ile birlikte gömülmüştür.[10]

Daha sonra hala bakire olup olmadığını anlamak için cesedi gömüldüğü yerden çıkarılarak Musul Adli Tıp Enstitüsüne gönderilmiştir. Adli Tıp raporuna göre Esved öldüğünde hala bakire idi. Yapılan otopsi; kafatası ve omurilik kırılması sonucu öldüğünü ortaya çıkardı.[11]

Tepkiler ve intikam

Esved cinayetinin 2007 yılında 23 Yezidi'nin öldürüldüğü Musul katliamını kıvılcımlandırdığı düşünülmektedir.[4] Esved'in öldürülmesi ve intikam saldırıları Uluslararası Af Örgütü[6] ve Irak hükûmetinden olayların araştırılmasını isteyen Yerel Kürt Yönetimi tarafından kınanmıştır.[12] Yetkililer Kuzey Irak'ta Esved cinayeti ile ilgisi olan 4 kişiyi tutuklamıştır.

Taşlama olayının ayrıca Yezidi kasabaları olan Kahtaniye ve Cizre'de 800 kişinin öldüğü bombalı saldırıları da ateşlediği söylenmektedir.[3]

Erbil'de Esved'in cinayetini protesto için yapılan gösteriler namus ve töre cinayetlerinin durdurulması için çağrıda bulunan yüzlerce Kürdü bir araya getirdi.[13][14]

Kaynakça

  1. ^ a b c "The moment a teenage girl was stoned to death for loving the wrong boy". World news (İngilizce). Daily Mail. 3 Mayıs 2007. 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b Ahmady, Kameel (25 Nisan 2007). "Video Captures Stoning of Kurdish Teenage Girl" (İngilizce). Assyrian International News Agency. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2007. 
  3. ^ a b Survivors of bombs left to die in rubble 9 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ayhem Omar, The Times, Agustos 19, 2007
  4. ^ a b "Yazidis Ask Iraqi Government for Protection" 14 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. April 23, 2007 (retrieved May 7, 2007).
  5. ^ Iraq: Amnesty International appalled by stoning to death of Yezidi girl and subsequent killings 2 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Amnesty International. April 27, 2007. Retrieved May 7, 2007.
  6. ^ a b Iraq: 'Honour Killing' of teenage girl condemned as abhorrent 6 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2 Mayıs 2007). Amnesty.org.uk.
  7. ^ Freedom Lost 27 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mark Lattimer, Aralık 13, 2007 The Guardian gazetesi, Londra.
  8. ^ "Stoning to death of girl provokes wave of killings" 23 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Mayıs 19, 2007.
  9. ^ Video footage of Iraqi girl's stoning released on Internet 24 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Brunei Times, 6 Mayıs 2007.
  10. ^ "Honour Killing” Sparks Fears of New Iraqi Conflict 25 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Institute for War & Peace Reporting (21 Mayıs 2007)
  11. ^ Kurdish Teenager Stoned To Death Near Mosul 11 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Robert Lindsay (Mayıs 21, 2007)
  12. ^ "Statement: KRG condemns murder of Dua Khalil Aswad" 29 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1 Mayıs 2007.
  13. ^ "Kurdistan: Demonstration against public stoning". 10 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2010. 
  14. ^ Yazidi girl's murder sparks widespread condemnation 15 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (21 Mayıs 2007)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Homofobi</span> homoseksüel ve LGBT bireylere karşı hoşnutsuzluk veya ön yargı

Homofobi, eşcinsellere veya eşcinselliğe karşı duyulan nefret, önyargı, hoşnutsuzluk, korku veya ayrımcılıktır. Geniş manası ile diğer cinsel yönelimlere sahip olan LGBT kişileri de içerir. Sıfat olarak, homofobisi olan kişiler homofobik olarak anılır. Homofobik davranış ilkelerini sergileyen kişinin gerçekleştirdiği eylemler bütünü "homofobi" sadece psikiyatrik bir kavram değildir. Her 48 saatte bir, eşcinsel bir kişinin homofobiyle bağlantılı şiddete maruz kalarak öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Uluslararası Af Örgütü'ne göre yaklaşık 70 ülkede eşcinsellere şiddet uygulanmaktadır ve 8 ülkede eşcinsellere idam cezası verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yezîdîler</span> Etno-dinsel Kürt topluluğu

Yezîdîler veya Ezîdîler, çoğunlukla Kürtçe konuşan etnodinsel bir topluluğa verilen isimdir.

Ölüm cezası olarak da bilinen ve daha önce adli cinayet olarak adlandırılan idam cezası, bir suçun cezası olarak bir kişinin öldürülmesinin devlet tarafından onaylanmış uygulamasıdır ve genellikle kişinin söz konusu cezayı gerektiren normları ihlal etmekten sorumlu olduğu sonucuna varmak için yetkili, kurallarla yönetilen bir süreci takip eder. Bir suçlunun bu şekilde cezalandırılmasını emreden hüküm, ölüm cezası olarak bilinir ve cezanın yerine getirilmesi eylemi infaz olarak adlandırılır. Ölüm cezasına çarptırılan veya infaz edilmeyi bekleyen mahkumlara "idam mahkumu" denir. Etimolojik olarak idam terimi, kafa kesme yoluyla infaz anlamına gelir, ancak infazlar asma, vurma, zehirli iğne, taşlama, elektrik verme ve gaz verme gibi birçok yöntemle gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri</span>

Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri, Irak Savaşı'nın ilk yıllarında, Birleşik Devletler Ordusu ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı personelinin Irak'taki Ebu Gureyb Cezaevi'nde tutuklulara fiziksel, cinsel, tecavüz, sodomi ve cinayet gibi bir dizi insan haklarını çiğneyecek türden işkenceler gerçekleştirmesi olayıdır. İşkencecilerin, ABD'deki bazı muhafazakâr medya kurumlarından destek almasına rağmen, istismarlar, CBS News'in, Nisan 2004'te işkence anlarına ait fotoğrafları yayımlanmasıyla kamuoyunun dikkatini çekti ve olaylar hem ABD'de, hem küresel kamuoyu'nda kınandı.

<span class="mw-page-title-main">Ryan Gosling</span> Kanadalı oyuncu ve şarkıcı

Ryan Thomas Gosling, Akademi Ödülü'ne aday gösterilmiş Kanadalı oyuncu ve şarkıcı. The Notebook, Half Nelson ve Cinayet Gecesi filmlerindeki rolleri ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Jacqueline Kennedy Onassis</span> John F. Kennedynin eşi

Jacqueline Kennedy Onassis, 35. Amerika Birleşik Devletleri başkanı John F. Kennedy'nin eşi ve 1961'den Kennedy'nin öldürüldüğü 1963 yılına dek ABD First Lady'si.

<span class="mw-page-title-main">Şebekler</span>

Şebekler, Şahbekler ya da Şahbaylar, ; Kuzey Irak'ta Musul ve çevresinde yaşayan bir topluluk. Kendilerine Şebek dillerine ise Şebekî adını vermektedirler. Şebek Dili Zaza-Gorani dil ailesine mensup olan bir dildir. Irak'taki nüfuslarının 40.000 ile 60.000 arası olduğu tahmin edilmektedir. Bu nüfusun %70'lik kısmı Ali-İlâhîler ile akraba olan Kürt Alevîliği'nden, kalan bölümü Sünni mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">II. Mervân</span>

II. Mervan, tam adı Mervan bin Muhammed bin Mervan, on dördüncü ve son Emeviler halifesiydi (744-750).

<span class="mw-page-title-main">Musul</span> Irakta bir şehir

Musul, Irak'ın en büyük şehirlerden birisi. Irak'ın kuzeyinde Dicle Nehri kıyısında bulunan Musul'da Araplar, Türkler ve Kürtler yaşamaktadır. Nüfusunun çoğunluğunu Araplar, Kürtler ve Türkler oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ninova (il)</span> Başkenti musul olan ırak ili

Ninova ili, Irak'nin illerindendir. Başkenti Musul kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah bin Zübeyr İsyanı</span>

Abdullah bin Zübeyr İsyanı; Yezid'e sadakat yemin etmeyenlerin diğer bir başkanı olan Ebu Bekir'in torunu ve Peygamber'in yakın sahabilerinden Zübeyr bin Avvam'ın oğlu Abdullah bin Zübeyr'in çıkardığı isyandır.

<span class="mw-page-title-main">Irak İç Savaşı (2013-2017)</span>

Irak İç Savaşı (2013-2017), IŞİD'in Musul'a saldırmasıyla başlayan iç çatışmaları kapsamaktadır. IŞİD ve IŞİD'e destek veren eski Baas partisi mensupları, Sünni Arap aşiretleri ve diğer radikal örgütler ile Irak Ordusu, Peşmerge, İran destekli Şii milisler, Süryani/Asuri/Yezidi azınlık savaşçıları ve merkezi hükûmete destek veren Sünni ve Şii Arap, Kürt ve Türkmen aşiretleri arasındaki çatışmalar günümüzde de devam etmektedir.

İstihbarat ve Güvenlik Dairesi (DRS) Cezayir devlet istihbarat servisidir.

<span class="mw-page-title-main">Başika</span>

Başika, Irak'ın Ninova ili'nde, Musul'un 20 km kuzeydoğusunda bulunan bir kasaba.

Jeltoksan Olayları ; Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov'un, Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri, Kazak kökenli Dinmuhammet Kunayev'i azlederek yerine Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nden Genadi Kolbin'in ataması üzerine Aralık 1986'da Kazakistan'ın başkenti Almatı'da patlak veren olaylar. Bazı kaynaklar Kolbin'in Rus kökenli olduğunu söylemekte, bazıları ise Çuvaş kökenli olduğunu iddia etmektedir.

Şiilik karşıtlığı, dini inançları, gelenekleri ve kültürel mirasları nedeniyle Şii Müslümanlara yönelik ön yargı, nefret, ayrımcılık veya şiddeti barındırır. Bu terim ilk olarak 2011 yılında Şia Hakları İzleme Komitesi tarafından tanımlanmış, ancak yıllardır gayri resmi araştırmalarda ve bilimsel makalelerde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nadiye Murad</span>

Nadiye Murad, Iraklı Yezidi insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Yezîdî Soykırımı</span> IŞİD tarafından Yezîdîlere yapılan soykırım

Yezidi Soykırımı, Irak ve Şam İslam Devleti'nin Irak'taki Yezîdîlere yönelik 3 Ağustos 2014 tarihinde gerçekleştirmiş olduğu katliamlar silsilesi. Birleşmiş Milletler tarafından soykırım olarak kabul edilmiştir. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ndeki Yezîdî kadınlar ve küçük yaştaki kızlar IŞİD mensupları tarafından cinsel köleliğe zorlandı, erkekler sürgün edildi ve binlercesi topluca infaz edildi. Birçoğu Sincar'de olmak üzere toplamda yaklaşık 5 bin kişinin öldürüldüğü 10 bine yakın kişinin ise esir düştüğü ifade edilmektedir. Soykırım 2014 yılında Peşmerge'nin IŞİD saldırıları sonucunda geri çekilmesinden sonra başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmudiye tecavüz ve cinayetleri</span> 14 yaşında Iraklı bir çocuğun ABD Ordusu askerleri tarafından toplu tecavüze uğraması ve öldürülmesi

Mahmudiye tecavüz ve cinayetleri 12 Mart 2006 tarihinde, ABD ordusuna mensup 5 askerin, 14 yaşındaki Iraklı kız çocuğu Abir Kasım Hamza El Cenabi'ye çoklu tecavüz edip, bedenini ateşe vermeleri ve evde bulunan ailesini öldürmelerini içeren savaş suçlarını ifade eder. Olay, ailenin Mahmudiye kasabasına bağlı Yusufiye köyündeki evlerinde gerçekleşti. El Cenabi'nin 34 yaşındaki annesi Fahriye Taha Muhasen, 45 yaşındaki babası Kasım Hamza Rahim ve 6 yaşındaki kız kardeşi Hadel Kasım Hamza El Cenabi, yaşadıkları evde Amerikalılar tarafından öldürüldü. Ailenin geri kalan iki üyesi, 9 yaşındaki Ahmet ve 11 yaşındaki Muhammed, katliam sırasında okulda oldukları için katliamdan kurtuldular.

Paulos Faraj Rahho, 2001'den 2008'de teröristlerin elindeki ölümüne kadar Irak'ın kuzeyinde Musul Başpiskoposluğu olarak görev yapan Keldani Katolik bir rahipti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.