Primatlar veya iri beyinli yüksek memeliler, memeliler sınıfının Euarchontoglires üst takımına ait bir takımdır. Maymun adı kimi zaman bütün primatları kapsarken yalnızca simiyenler için de kullanılabilir. Primatları inceleyen bilim dalı primatolojidir.
Eteneliler, eteneli memeliler veya plasentalı memeliler, memelilerin bir infra sınıfı. Diğer alt sınıflar keseliler (Metatheria) ve hâlâ yumurtlayarak üreyen ilkel memelilerdir (Protheria). Aralarında büyük bir farkla en büyük grup etenelilerdir. Günümüzde, 6000'in üzerinde eteneli türü bulunmaktadır. Vücut yapıları ve yaşam alanlarının farklılıkları ile en çeşitli memeli grubunu oluştururlar.
Euarchontoglires veya Supraprimates, eteneliler infra sınıfında yer alan, moleküler genetik araştırmalar sonrası ortaya konulmuş olan bir üst takım.
Sivri sincapçıklar, Güneydoğu Asya'da yaşayan bir memeli takımı. Bilimsel adları Tupaia, Malezyaca sincap anlamına gelen "tupai" kelimesinden alınmıştır. Sincapgillere benziyor olsalar da daha çok primatlarla ve kolugolarla ilişkilidirler. Sincapgiller genelde ağaçta yaşarken, sivri sincapçıkgiller tek bir türün dışında hepsi, yerde yaşar.
Islak burunlu primatlar, Madagaskar'ın makimsileri, Afrika'nın galagoları ve pottoları ile Hindistan ve Güneydoğu Asya'da yaşayan lorislerden oluşan bir primat alt takımıdır.
Euarchonta, eteneliler infra sınıfında yer alan, moleküler genetik araştırmalar sonrası ortaya konulmuş olan bir üst takım. Euarchonta şu takımları içerir: Sivri sincapçıkgiller (Scandentia), Primatlar (Primates) ve Abalı memeliler (Dermoptera).
Primatomorpha, eteneliler infra sınıfında yer alan, molekülergenetik araştırmalar sonrası ortaya konulmuş olan bir mir takım. Primatomorpha: Primatlar (Primates), Abalı memeliler (Dermoptera) ve Plesiadapiformları içerir.
Purgatorius, Paleosen döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış, Plesiadapiformes'in öncüsü olduğu düşünülen plasentalı memeli cinsi. Purgatorius, Protungulatum ile birlikte, bilinen en eski plasentalı memelilerden biridir.
Purgatoriidae, Purgatorius ve Ursolestes'i içeren bazal bir plesiadapiform familyası. Purgatoriidlerin, plesiadapiformların en eski ve en ilkel üyelerini temsil ettiği ve kendilerinin – ayrıca primatların – ataları olduğu düşünülüyor.
Carpolestes, Kuzey Amerika'nın geç Paleosen'inde yaşamış bir plesiadapiform cinsidir. İlk olarak 58 milyon yıl önce ortaya çıktı. Carpolestes'in üç türü; en erken ortaya çıkan tür olan C. dubius, tip türlerinin atası olan C. nigridens ile bir soy oluşturuyor gibi görünmektedir, bu da en son ortaya çıkan tür olan C. simpsoni'nin atasıdır.
Plesiadapoidea, Kanada, Avrupa ve Asya'da Paleosen ile Eosen dönemleri arasında yaşamış bir plesiadapiform üst familyasıdır.
Micromomyidae (Micromomyidler), bilinen en eski primatları içeren bir memeli familyası. Aile, Paleosen çağından erken Eosen çağına kadar yaşamış beş cinsi barındırır.
Plesiadapiformes gerçek primatlarla (Euprimates) ilişkili bir Euarchontan memeli grubudur. Normalde doğrudan bu gruba atanan taksonların hiçbiri hayatta kalmamış olsa da, geriye kalan primatlar bu gruptan evrimleşmiş gibi göründüğü için grubun kelimenin tam anlamıyla neslinin tükenmiş olmadığı görülmektedir. Plesiadapiformes terimi, taç primat olmayan tüm primatlar için hala kullanılabilir, ancak bu kullanım açıkça parafiletiktir. Taç primatlar kladistik olarak verildiğinde, primatlarla eskimiş bir genç sinonim haline gelir. 65 milyon yıl önce yaşamış Purgatorius ve Ursolestes'in bir bazal plesiadapiform olduğuna inanılıyor.
Paromomyidae, soyu tükenmiş altı cinsi içeren bir primat familyasıdır. Primatların kökeni ve evrimi ile ilişkili memelilerin takımı olan plesiadapiformlara aittir. Gruba ait ilk örnek, 1940 yılında paleontolog George Gaylord Simpson tarafından bulundu. Palaechthonidae familyası ile yakından ilişkilidir.
Palaechthonidae, altı cins içeren soyu tükenmiş bir primat familyası. Primatların kökeni ve evrimi ile ilgili memelilerin takımı plesiadapiformlara aittir. Primatların kökeni ve evrimi ile ilgili memeli takımı plesiadapiformlara aittir. İlk örnek 1969 yılında paleontolog Szalay tarafından bulundu. Paromomyidae familyası ile yakın akrabadır.
Euprimateformes, Bloch vd. tarafından 2007 yılında önerilmiş, gerçek primatları ve plesiadapoidleri içeren plesiadapiform grubudur.
Ursolestes perpetior, orta/geç Puerkan Simpson Quarry, Montana, ABD'den büyük bir purgatoriid plesiadapiform türüdür. Bilinen diğer tek purgatoriid ve keşfedilen en eski primat olan Purgatorius'tan dişlerinin bilinen bölümlerinin boyutlarından anlaşıldığı üzere büyük ölçüde daha büyük vücut boyutu ile farklılık gösterir.
Tüy kuyruklu sivri sincapçık ya da Tüy kuyruklu ağaç sivri faresi, güney Tayland, Malay Yarımadası, Borneo ve bazı Endonezya adalarına özgü monotipik Ptilocercidae ailesinden bir sivri sincapçık türü.
Primatların kökeni ve evrimi, yaklaşık 55 milyon yıl önce küresel olarak ortaya çıkan "gerçek" primatların (Euprimates) kökenini ve evrimsel tarihini konu alır. Bilinen en eski gerçek primat, geç Paleosen döneminde Fas'ta yaşamış, Altiatlasius'tur.
Ignacius, 62 ila 35 milyon yıl önce Kuzey Amerika'da yaşamış plesiadapiform cinsi. Cins, ilk defa Matthew & Granger (1921) tarafından, Colorado'nun geç Tifanyen çökeltilerinden gelen Ignacius frugivorus tip türü ile tanımlandı. Bilinen en eski örnekleri (Torrejonian) Wyoming'in Fort Union Formasyonundan gelir.
