İçeriğe atla

Dreadnoughtus

Dreadnoughtus
Yaşadığı dönem aralığı: 76-70 myö
Kampaniyen-Senozoyik 
İskeletin bilinen ögelerinin gösterimi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Alt takım:†Sauropodomorpha
Klad:†Sauropoda
Klad:†Neosauropoda
Klad:†Titanosauria
Klad:†Lithostrotia
Cins:†Dreadnoughtus
Lacovara vd., 2014
Tip tür
†Dreadnoughtus schrani
Lacovara vd., 2014

Dreadnoughtus, bilinen tek türü olan Dreadnoughtus schrani'yi içeren titanozor sauropod dinozor cinsi. D. schrani, Arjantin'in Santa Cruz Eyaleti'ndeki Cerro Fortaleza Oluşumu'nun Üst Kretase (Kampaniyen-Maastrihtiyen; yaklaşık 76-70 myö) kayalarında keşfedilen iki kısmi iskeletten bilinmektedir. 26 metre uzunluğunda ve 48-49 ton ağırlığında olduğu hesaplanan ve yetişkin olmayan tip örneğiyle, bilinen en büyük kara omurgalılarından biridir. D. schrani diğer devasa titanozorlara göre daha eksiksiz bir iskeletten bilinir.

Türü keşfeden Drexel Üniversitesinden paleontolog Kenneth Lacovara, "Hiçbir şeyden korkmayan" anlamına gelen Dreadnoughtus ismini seçerek, "Sanırım otoburların, çevrelerindeki en güçlü canlılar olmalarından dolayı haklarını almalarının zamanı geldi" dedi.[1]

Keşif ve çalışma

Paleontolog Kenneth Lacovara, Dreadnoughtus uyluk kemiğiyle, Patagonya

Amerikalı paleontolog Kenneth Lacovara[2] 2005 yılında Arjantin'in Patagonya bölgesindenki Santa Cruz Eyaleti'ndeki Cerro Fortaleza Oluşumu'ndaki kalıntıları keşfetti. Kemiklerin büyüklüğü ve bulundukları uzak konum nedeniyle, ekibinin kalıntıları tamamen ortaya çıkarması dört yıllarını aldı. Kemikleri nihayet bir kamyona taşımak için katırlara, halatlara ve çok sayıda ekip üyesine ihtiyaç vardı.

2009 yılında fosiller, hazırlık ve çalışma için bir okyanus gemisiyle Philadelphia'ya taşındı. Fosil hazırlama ve çözümleme çalışmaları Drexel Üniversitesindeki Drexel Üniversitesi Doğa Bilimleri Akademisinde ve Carnegie Doğa Tarihi Müzesi'nde gerçekleştirildi. Dreadnoughtus schrani fosilleri, Mart 2015'te Arjantin'in Rio Gallegos kentindeki Museo Padre Molina'daki kalıcı depolara iade edildi [3]

Her iki Dreadnoughtus örneğinin kemikleri NextEngine 3D lazer tarayıcıyla tarandı.[4] Autodesk Maya yazılımı kullanılarak, her bir kemiğin taramaları, dijital eklemli bir iskelet oluşturmak için 3 boyutlu alana yerleştirildi ve bu daha sonra GeoMagic yazılımı kullanılarak 3 boyutlu PDF dosyalara dönüştürüldü.

Dinozoru keşfeden araştırma ekibine göre, Dreadnoughtus cins adı "taksonun devasa vücut boyutuna (muhtemelen yetişkin bireyleri saldırılara karşı dayanıklı hâle getiren)" ve yirminci yüzyılın ilk yarısında hizmet veren Rivadavia ve Moreno adlı iki Arjantin dretnotuna gönderme yapıyor. Bu nedenle cins adı aynı zamanda Dreadnoughtus schrani'nin keşfedildiği ülkeyi de onurlandırmaktadır. Türün adı schrani, projeye sağladığı maddi destekten dolayı Amerikalı girişimci Adam Schran'a ithafen verilmiştir.[4]

Açıklama

Dreadnoughtus schrani'nin keşfi, dev titanozor sauropodların boyutu ve anatomisi, özellikle de bacakları, omuz ve leğen kemikleri hakkında bilgi sağladı. D. schrani kemiklerinin çoğunluğu çok iyi korunmuştur. Özellikle bacak kemiklerinde küçük bozulmalar vardır. Kas bağlanma yerleri gibi ince özellikler sıklıkla açıkça görülebilir. Dreadnoughtus'un ayrıca vücut büyüklüğüne göre alışılmadık derecede uzun bir boynu vardır, boyun hayvanın uzunluğunun neredeyse yarısını oluşturur.

Boyut

Bir insana kıyasla tip örneğinin boyutu

İskeletin bilinen kısımlarının ölçümlerine göre, bilinen tek Dreadnoughtus schrani bireyinin yaklaşık 26 metre uzunluğunda olduğu ve yaklaşık 2. kat yüksekliğinde durduğu tahmin ediliyor.[4] 1,74 metrelik kürek kemiği, bilinen diğer tüm titanozor kürek kemiklerinden daha uzundur.[4] Pelvisin üst kemiği olan ilium da diğerlerinden daha büyüktür ve 1,31 m uzunluğundadır.[4] Ön bacakları, bilinen diğer titanozorlardakinden daha uzundur ve yalnızca daha eğimli bir vücut duruşuna sahip olan brachiosauridlerin uzun ön bacaklarından daha kısadır.[4] Bilinen yalnızca Paralititan[5] daha uzun üst kol kemiğine sahiptir. Her türün muhtemelen biraz farklı vücut oranları olmasına rağmen, bu ölçümler Dreadnoughtus schrani'nin devasa olduğunu ortaya koyuyor.[4] Tip örneğinin tahmini kütlesi yaklaşık 48-49 tondur.[6][7]

Yeniden canlandırması

Sınıflandırma

Kladistik çözümlemelere göre, Dreadnoughtus schrani lithostrotian olmayan bir "türetilmiş" titanozordur.[4] Lacovara vd. (2014), dinozorun iskeletindeki gelişmiş ve ilkel özelliklerin dağılımı ve titanozorlar arasındaki akrabalık ilişkilerinin belirsizliği nedeniyle, gelecekteki çalışmaların Dreadnoughtus'u titanozor ağacındaki çok farklı bir konuma yerleştirebileceğini not ettiler.

Macronaria
 

Camarasauridae

 
 
 

Europasaurus

 
 
 

Euhelopus

 
Titanosauriformes
 

Brachiosauridae

 
Titanosauria
 

Andesaurus

 
 
 

Argentinosaurus

 
 
 

Futalognkosaurus

 
 
 

Dreadnoughtus

 
Lithostrotia
 

Malawisaurus

 
 
 

Rapetosaurus

 
 

Isisaurus

 
Saltasauridae
 

Alamosaurus

 
 

Opisthocoelicaudia

 
Saltasaurinae
 

Neuquensaurus

 
 

Saltasaurus

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Kaynakça

  1. ^ Ewing, Rachel (4 Eylül 2014). "Introducing Dreadnoughtus: A Gigantic, Exceptionally Complete Sauropod Dinosaur". DrexelNow (İngilizce). 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 
  2. ^ Lacovara, Kenneth J.; Lamanna, M. C.; Ibiricu, L. M.; Poole, J. C.; Schroeter, E. R.; Ullmann, P. V.; Voegele, K. K.; Boles, Z. M.; Carter, A. M.; Fowler, E. K.; Egerton (4 Eylül 2014). "A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina". Scientific Reports. 4 (1): 6196. doi:10.1038/srep06196. PMC 5385829 $2. PMID 25186586. 
  3. ^ "Dreadnoughtus". 11 Şubat 2016. 26 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  4. ^ a b c d e f g h Lacovara, Kenneth J.; Ibiricu, L. M.; Lamanna, M. C.; Poole, J. C.; Schroeter, E. R.; Ullmann, P. V.; Voegele, K. K.; Boles, Z. M.; Egerton, V. M.; Harris, J. D.; Martínez (4 Eylül 2014). "A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina". Scientific Reports. 4: 6196. doi:10.1038/srep06196. PMC 5385829 $2. PMID 25186586. 
  5. ^ Smith, Joshua B.; Lamanna, Matthew C.; Lacovara, Kenneth J.; Dodson, Peter; Smith, Jennifer R.; Poole, Jason C.; Giegengack, Robert; Attia, Yousry (2001). "A Giant sauropod dinosaur from an Upper Cretaceous mangrove deposit in Egypt" (PDF). Science. 292 (5522): 1704-1706. doi:10.1126/science.1060561. PMID 11387472. 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  6. ^ Campione, Nicolás E.; Evans, David C. (2020). "The accuracy and precision of body mass estimation in non-avian dinosaurs". Biological Reviews (İngilizce). 95 (6): 1759-1797. doi:10.1111/brv.12638. ISSN 1469-185X. PMID 32869488. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Otero, Alejandro; Carballido, José L.; Pérez Moreno, Agustín (2020). "The appendicular osteology of Patagotitan mayorum (Dinosauria, Sauropoda)". Journal of Vertebrate Paleontology. 40 (4): e1793158. doi:10.1080/02724634.2020.1793158. 

Dış bağlantılar

Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:
Wikimedia Commons'ta Dreadnoughtus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dinozor</span> Mezozoik Çağa (kuşlar dahil) hâkim olan sauropsid omurgalılar kladı

Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.

<i>Argentinosaurus</i> titanosauriyen sauropod dinozor cinsi

Argentinosaurus, Geç Kretase döneminde Güney Amerika'da yaşamış bir sauropod dinozor cinsi. Bilinen en büyük dinozorlardan biridir.

<i>Spinosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Spinosaurus, günümüzden 99 ila 93.5 milyon yıl önce Kuzey Afrika'da yaşamış bir teropod dinozor cinsi. Alman paleontolog Ernst Stromer tarafından tanımlanan bu cins ilk olarak 1910'larda Mısır'da keşfedilen kalıntılardan bilinir. Bu kalıntılar 2. Dünya Savaşı esnasında yok edildi; ancak kafatasına ait ekstra parçalar son yıllarda gün yüzüne çıktı. Tanımlanan fosillerin bir veya iki türe ait olduğu konusu açık değildir. Fas'ta toparlanan S. marocannus potansiyel bir tür olmasına rağmen cinsin en iyi bilinen türü Mısır'daki S. aegyptiacus'tur. Bilinen en büyük etçil dinozordu.

<i>Diplodocus</i> sauropod dinozor cinsi

Diplodocus, fosilleri ilk kez 1877'de SW Williston tarafından keşfedilen diplodocid sauropod dinozordur. 1878'de Othniel Charles Marsh tarafından konulan cins adı, Eski Yunanca "çift" (diplos) ve "kiriş" (dokos) sözcüklerinden türetilen bir Yeni Latince terimdir ve kuyruğun alt tarafındaki tanımlandığı zaman için benzersiz olan çift kirişli kemiklere gönderme yapar.

<span class="mw-page-title-main">Kuş kalçalı dinozorlar</span> Dinozor takımı

Kuş kalçalı dinozorlar veya Ornithischia, kuşlarınkini andıran kalça yapılarıyla karakterize edilen ve çoğunlukla otçul dinozorlardan meydana gelen soyu tükenmiş bir klad. Ornithischia veya "kuş kalçalı" kelimesi Eski Yunanca "kuşa ait" anlamına gelen ornith- (ὀρνιθ-) ve "kalça eklemi" anlamına gelen ischion (ἴσχιον), çoğul haliyle ischia kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Ancak kuşlar teropod dinozorlardan olduğu için bu grupla yalnızca uzaktan akrabadır.

<i>Aardonyx</i>

Aardonyx prosauropod dinozorların bir cinsi olup Güney Afrika'daki alt Jura dönemine ait Elliot Formasyonu'ndaki tiptürü olan Aardonyx celestae fosiliyle bilinmektedir. A. celestae, bu türün bilinen ilk fosil malzemelerini düzenlemiş kişi olan Celeste Yates'in ismiyle anılır. Kol özellikleri prosauropodlar ile sauropodlar arasındaki ara özelliklere sahiptir.

<i>Giraffatitan</i> sauropod dinozor cinsi

Giraffatitan'ın anlamı "dev zürafa" olup günümüzden yaklaşık 150 milyon yıl önce Jura Devri'nde yaşamış ve sauropod dinozorlar grubu içinde yer alan bir cins ismi. Başlangıçta Brachiosaurus'un Afrikalı bir türü olarak adlandırıldı. Giraffatitan yeryüzündeki yaşamış olan en büyük canlılardan biridir.

<i>Camarasaurus</i>

Camarasaurus, geç Jura döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış dört ayak üzerinde yürüyen dev bir otçul dinozor cinsidir. Bu canlının kalıntıları Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison oluşumunda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ankylosauria</span> kuş kalçalı dinozor grubu

Ankylosauria, kuş kalçalı (Ornithischia) dinozorların bir grubudur. Dört ayağıyla hareket eden ve kemik plakalardan oluşmuş zırhlı bir otçullardır. Ankilozorlar, orta Jura'da ortaya çıkmıştır ve Kretase'de dünyanın her yerine dağılmıştır. Grup genellikle Nodosauridae ve Ankylosauridae olarak iki ana gruba ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Avemetatarsalia</span> arkozor sürüngen kladı

Avemetatarsalia, 1999 yılında Britanyalı paleontolog Michael Benton tarafından, timsahlardan çok kuşlara daha yakın olan tüm taç grubu arkozorlar için oluşturulmuş bir kladdır. Ayrıca Panaves terimi de timsahlardan çok kuşlarla daha yakın akraba olan tüm yaşayan veya soyu tükenmiş hayvanlar için kullanılır. Hemen hemen tüm avemetatarsaliyenler, benzer bir ayrıma sahip Ornithodira alt grubunun üyeleridir. Ornithodira, dinozorların ve teruzorların son ortak atası ve onun soyundan gelenler olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannosauridae</span> teropod dinozor familyası

Tyrannosauridae, Geç Kretase döneminde Asya ve Amerika da yaşamış teropod dinozorları kapsayan ve genellikle göreli olarak büyük boyutlara ulaşan bir Coelurosauria familyasıdır.

<i>Ruyangosaurus</i> sauropod dinozor cinsi

Ruyangosaurus, Çin'in Erken Kretase Haoling Oluşumunu'ndan kurtarılan bir titanosauriform sauropod dinozor cinsidir. Tip türü, 2009 yılında Lu Junchang ve diğerleri tarafından tanımlanan R. giganteus'tur.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<i>Eodromaeus</i> bazal dinozor cinsi

Eodromaeus, Arjantin'in Geç Triyas döneminde yaşamış, bazal teropod olduğu önerilmiş soyu tükenmiş bir dinozor cinsidir. Bilinen en eski dinozorların çoğu gibi, Kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'nın Karniyen dönemindeki Ischigualasto Oluşumu'ndan geliyor. Keşfi üzerine, bir bazal sauropodomorf olarak yeniden yorumlanan çağdaş Eoraptor'un yerini alan en eski gerçek teropodlardan biri olduğu iddia edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meraxes gigas</span>

Meraxes Geç Kretase yaşlı Arjantin, Patagonya'daki Huincul Oluşumundan bilinen carcharodontosaurid bir teropod cinsidir. Cins tek bir tür içerir: M. gigas.

<i>Volgatitan</i>

Volgatitan, Rusya'daki Ulyanovsk Oblastı'nın Erken Kretase'sinden bir titanosaurian sauropod dinozor cinsidir. Tip ve tek türü, tek bir bireyden yedi kuyruk omurundan bilinen Volgatitan simbirskiensis'tir. Kuzey yarımküreden bilinen en eski titanozordur ve Geç Kretase'de yalnızca Güney Amerika'dan bilinen bir grup olan Lognkosauria ile ilişkili olduğu için önemli sayılır. İlk olarak Kasım 2018'de Rus paleontologlar Alexander Averianov ve Vladimir Efimov tarafından tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dinozor boyutu</span>

Boyut, hem genel kamuoyu hem de profesyonel bilim insanlarının ilgisini çeken dinozor paleontolojisinin önemli bir yönüdür. Dinozorlar, iki gram kadar hafif olabilen minik sinek kuşlarından 50-100 ton ağırlığa kadar çıkabilen soyu tükenmiş titanosaurlara kadar, herhangi bir kara hayvanı grubunun boyutlarında görülen en aşırı varyasyonlardan bazılarına sahiptiler.

Camelotia, günümüz İngiltere'sinin Geç Triyas veya Erken Jura döneminden gelen bir sauropodomorf dinozor cinsidir. Paleontologlar, hangi aileye ait olabileceği konusunda bölünmüş durumdalar; geçmişte, Camelotia genellikle prosauropodlara atanmıştır, ancak bu ilkin dinozor grubu sürekli bir değişim içindedir. Cins artık ilk gerçek dev otçul dinozorları içeren Melanorosauridae ailesinin bir üyesi olarak düşünülüyor.

<i>Alamosaurus</i> sauropod dinozor cinsi

Alamosaurus, Geç Kretase'nin Maastrihtiyen çağında Kuzey Amerika'nın güneybatısında yaşamış ve tek türü Alamosaurus sanjuanensis olan, Opisthocoelicaudiinae alt familyasından bir titanozor cinsidir. Omurları ve uzuv kemikleri, onun Argentinosaurus ve Puertasaurus gibi dev sauropodlarla karşılaştırılabilir boyutlara ulaştığını gösteriyor; bu da onu Kuzey Amerika'da yaşamış en büyük dinozor yapıyor. Teksas'ta Kretase-Paleojen sınırının yalnızca birkaç metre altında bulunan genç bir Alamosaurus sanjuanensis'in örnekleri, onu hayatta kalan son kuş olmayan dinozor türlerinden biri hâline getiriyor. Alamosaurus, sauropodların Kuzey Amerika fosil kayıtlarında yaklaşık 30 milyon yıllık yokluğundan sonra Kuzey Amerika'da yaşadığı bilinen tek sauropoddur ve muhtemelen Güney Amerika'dan gelen bir göçmeni temsil etmektedir.

<i>Skorpiovenator</i>

Skorpiovenator, Arjantin'in Geç Kretase yaşlı Huincul Formasyonu'ndan bir abelisaurid teropod dinozor cinsidir. Neredeyse eksiksiz ve eklemli bir iskeletten tanımlanan, şimdiye kadar bilinen en eksiksiz ve bilgilendirici abelisauridlerden biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.