İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
GNU; çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, GNU Tasarısı kapsamında geliştirilen bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.
UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinelerden tek işlemcili, basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. UNIX, Interdata 7/32, VAX ve Motorola 68000 arasında hızla yayıldı.
Richard Matthew Stallman, Amerikalı özgür yazılım aktivisti, sistem uzmanı ve yazılım geliştiricisi. GNU Projesi ve Özgür Yazılım Vakfı'nın kurucusudur.
OpenBSD, Berkeley Yazılım Dağıtımına dayalı ücretsiz ve özgür Unix benzeri bir işletim sistemidir. Theo de Raadt tarafından 1995 yılında NetBSD işletim sistemi projesinden çatallanarak oluşturulmuştur. De Raadt'a göre OpenBSD güvenlik önlemleri geliştirmek için bir araştırma işletim sistemidir.
BSD, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'in kaynak kodu dağıtımı olan, AT&T'nin UNIX'i için bir eklentiler zinciridir. Birçok açık kaynak kodlu işletim sistemi projesi, 4.4 BSD-Lite olarak bilinen kaynak kodu dağıtımını temel kabul eder. Ek olarak bunlar, özellikle GNU projesi olmak üzere diğer birçok açık kod projesini de kapsar.
macOS, Macintosh işletim sistemi ailesinin son sürümüdür ve Apple tarafından Macintosh bilgisayarları için tasarlanmış bir işletim sistemidir.
AmigaOS, Amiga kişisel bilgisayarının işletim sistemidir. Grafik arabirimi olan Workbench, CLI komut satırı arabirimi ile birlikte AmigaDOS ve çoğu Amiga modelinde ROM'da yer alan Kickstart'tan oluşur.
POSIX, UNIX için "taşınabilir işletim sistemi arabirimi".
PowerPC, AIM olarak bilinen Apple-IBM-Motorola ittifakının 1991'de geliştirdiği bir RISC mikroişlemcisidir. Genel olarak kişisel bilgisayarlar içindir. PowerPC merkezi işlem birimleri (CPU) gömülü (embedded) ve yüksek performans işlemcileri olduğu için popüler olmuştur. PowerPC 1990'da AIM' in ve PReP'in temel taşı oldu, fakat mimari Apple'ın Macintosh'unun 1994–2006 modellerinde daha başarılı bulundu.
Bilgi işlem platformu, bir uygulama yazılımı çalıştırmak için donanım mimarisi ve bir yazılım çerçevesi, yazılım, çeşitli bazı kombinasyon veya sıralamalarını içermektedir. Tipik platformlarda bir bilgisayar mimari, işletim sistemi, programlama dilleri ve ilgili kullanıcı arabirimi içerir.
Darwin, Mac OS'un temelini oluşturan, 2000 yılında Apple tarafından yayınlanan açık kaynak bir işletim sistemidir. Darwin, OS X, iOS, watchOS, iPadOS ve tvOS platformlarının tabanını oluşturur.
Unix benzeri işletim sistemi, resmi bir UNIX markası olmamasına karşın Unix sistemine benzer şekilde çalışan işletim sistemleridir. Unix benzeri bir yazılım, Unix komut ve kabuğuna benzer işlevlere sahiptir. Bu terimin kullanımı için bir standart yoktur ve bir yazılımın veya işletim sisteminin Unix benzeri olarak adlandırılıp adlandırılamayacağı üzerine farklı görüşler vardır.
Bu sayfa işletim sistemi listesidir. Bilgisayar işletim sistemleri teknolojisine, sahibine, lisansına, çalışma durumuna, kullanıma ve birçok diğer özelliklerine göre kategorilere ayrılır. Uygulamada birçok grup ortak olabilir.
Debian GNU / kFreeBSD, Debian projesi tarafından piyasaya sürülen bir işletim sistemidir. Bir GNU tabanlı kullanıcı ortamı ve glibc ile birleştirilmiş FreeBSD çekirdeğini kullanır. Debian GNU / kFreeBSD yazılımının çoğunluğu Debian GNU / Linux ile aynı kaynaklardan oluşturulmuştur. KFreeBSD'deki k harfi, çekirdeğin (kernel'in) kısaltmasıdır ve sadece FreeBSD işletim sisteminin çekirdeğinin kullanıldığı anlamına gelir. Debian projesi, FreeBSD çekirdeğine dayalı "kfreebsd-i386" ve "kfreebsd-amd64" olmak üzere iki farklı işletim sürümü sunar.
PF, BSD lisanslı bir stateful paket filtresi olup, güvenlik duvarı için merkezi bir yazılım parçasıdır. Netfilter (iptables), ipfw ve ipfilter ile karşılaştırılabilir.
IPFilter birçok Unix benzeri işletim sistemleri için güvenlik duvarı hizmetleri ve Ağ adresi dönüşümü (NAT) sağlayan açık kaynaklı bir yazılım paketidir. Yazar ve yazılım sürdürücüsü Darren Reed'tir. IPFilter hem IPv4 hem de IPv6 protokollerini destekler ve durum bilgisi olan bir güvenlik duvarıdır.
XNU, MacOS işletim sisteminde kullanılmak üzere Aralık 1996'dan beri Apple'da geliştirilen ve Darwin işletim sisteminin bir parçası olarak ücretsiz ve açık kaynaklı yazılım olarak piyasaya sürülen bilgisayar işletim sistemi çekirdeğidir. Ayrıca, iOS, tvOS ve watchOS işletim sistemlerinin çekirdeği olarak da kullanılır. XNU, "X Not Unix"'in bir kısaltmasıdır.
Mach, Carnegie Mellon Üniversitesi'nde öncelikle dağıtık hesaplama ve paralel hesaplama bilgi işlem olmak üzere işletim sistemi araştırmalarını desteklemek için geliştirilen bir işletim sistemi çekirdeğidir. Mach bir mikrokernelin en eski örneklerinden biri olarak sıklıkla bahsedilir. Bununla birlikte, Mach'ın tüm versiyonları mikrokernel değildir. MacOS'un temel aldığı NextStep ve OpenStep, hepsi de daha önce bir mikro çekirdek olmayan Mach içeren XNU işletim sistemi çekirdeğini büyük bir bileşen olarak içerir. Mach türevleri, GNU Hurd ve Apple'ın işletim sistemleri macOS, iOS, tvOS ve watchOS'daki modern işletim sistemi çekirdeklerinin temelini oluşturmaktadır.
Xinuos OpenServer, daha önce SCO UNIX ve SCO Open Desktop, Santa Cruz Operation (SCO) tarafından geliştirilen, daha sonra SCO Group tarafından satın alınan ve şimdi Xinuos'a ait olan kapalı kaynaklı bir bilgisayar işletim sistemidir. OpenServer'in ilk sürümleri UNIX System V'i temel alırken, daha sonraki OpenServer 10, FreeBSD 10'u temel aldı.
