Eher (Farsça:اهر), İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nde şehir.
Gurlular, Horasan'da, diğer birçok doğu İran Tacikler'i gibi Sünni Müslüman bir hanedandı. Gurlular'ın kurduğu imparatorluğun merkezi bugün Afganistan sınırları içinde kalan Gur kenti olup toprakları günümüz İran, Afganistan, Pakistan topraklarını, Hindistan'ın kuzey bölgelerini, Türkistan'ın ve günümüz Arap ülkelerinin ise bazı bölümlerinden oluşuyordu.
Lekçe, Lekler tarafından konuşulan bir Kuzeybatı İran dilidir. İran'ın Luristan (Hürremabad), Kirmanşah ve İlam eyaletlerinde konuşulmaktadır. 1-2 milyon kişi tarafından konuşulan Lekçenin dil bilimsel sınıflandırılması üzerine fikir birliği bulunmamaktadır. Kürtçenin ya da Lurcanın bir lehçesi, Eski Farsçanın bir kalıntısı ya da başlı başına ayrı bir dil olarak kabul edilmektedir. Lurcanın kuzey lehçesi ile büyük oranda fonolojik benzerlik ve ortak kelime dağarcığı göstermektedir. Aynı zamanda güney Kürtçesi ile de büyük oranda benzerlik göstermektedir. Ancak ergatiflik özelliği göstermesi noktasında güney Kürtçesinden ayrılmaktadır. Kürtçe ile Lurcanın her ikisiyle yüksek oranda benzerlik göstermesine bağlı olarak Kürtçe ile Lurca arasında kalmış bir geçiş dili/lehçesi olarak da görülmektedir.
Gilanice veya Gilekçe, Gilekler tarafından İran'ın kuzeyinde, Hazar Denizi'nin güney kıyılarında Gilan eyaletinde konuşulan İrani dillerin kuzeybatı grubuna dahil bir dildir. Gilekçeye Mazenderanca, Zazaca, Goranice gibi diller yakınlık arz eder. Gilanca, özellikle Zazaca'ya sözcük dağarcığı ve dil bilgisi bakımından çok benzer.
Azerice Kuzeybatı İran dillerine mensup olduğuna inanılan ölü dil. Dilin kalıntısı olarak aralarında türlü benzerliklerin olduğu saptanan Tatça, Talışça ve Zazaca ve lehçeleri gösterilmektedir. "Gerçek Azerice"yi Farsçanın bir lehçesi olarak kabul eden İran tarihçisi Ahmed Kesrevi gibi diğer bazı bilim adamları da Azerice adında geçmişte bir İran dilinin yaşamış olduğunu, ancak zamanla baskın unsur olan Türk dilinin Azericenin yerini aldığını savunmaktadırlar.
Lurca, İran'daki bazı bölgelerde konuşulan ve Farsçayla birlikte güneybatı İrani diller grubuna giren dildir. Encyclopædia Iranica'ya göre Lurca ve Bahtiyarca dilleri, Farsça ile Kürtçe arasında kalmış ayrı bir dildir. Çoğu zaman Lekçe diliyle karıştırılmaktadır ancak Lek dili kuzeybatı İrani diller grubunda olmakla birlikte Lurcanın kuzey lehçesi ile büyük oranda fonolojik benzerlik ve ortak kelime dağarcığı göstermektedir. Lurcanın kuzey, güney ve merkezi olmak üzere üç ana lehçe grubu bulunmaktadır. Buyer Ahmed şivesi, Bahtiyari şivesi bulunur. İran'ın Luristan, Çaharmahal ve Bahtiyari, Kohgiluye ve Buyer-Ahmed, Huzistan, İsfahan, Fars eyaletlerinde ve Irak arazilerinde yaşayan Lur oymaklarının dilleridir.
Mazenderance Hint-Avrupa dil ailesinin İrani diller grubunun Kuzeybatı İran dilleri koluna bağlı bir dildir. Hazar Denizi'nin güney kesiminde başta Mazenderan olmak üzere Gilan ve Gülistan eyaletlerinde konuşulur. Mazenderanca, Farsçadan çok büyük ölçüde etkilenmiş olmasına rağmen, kuzeybatı İran kökenli bağımsız bir dil olarak varlığını sürdürmektedir.
Talışça veya Talişçe, İran ve Azerbaycan'da konuşulan bir Kuzeybatı İran dilidir. Tatça ve Zazaca ile yakından ilişkili dil, İran'ın Hazar Denizi kıyılarındaki Gilan ve Erdebil eyaletleri ile Azerbaycan'ın güney illerinde yaklaşık 220.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Konuşurlar Hazar Denizi'nin batı ve güneybatı kıyı bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Glottolog Talişçeyi Türkiye'de konuşulan Zazaca ile Hazar Denizi'nin güney kıyılarında konuşulan Tatça ve lehçeleri ile birlikte Eski Azerice'den türeyen Azeri dilleri grubu içinde sınıflandırmaktadır.
Bizans-Sasani Savaşı 440 Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında kısa süren bir çatışmadır. Kısa sürmesinin nedeni, güney Roma eyaletleri Vandallar tarafından işgaline odaklanmak için savaşa Bizanslıların hızlı bir şekilde son vermeleridir. Sasaniler da barış karşılığında bir miktar para ödendi.
Batı İran dilleri, Doğu İran dilleri ile birlikte Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri grubunu oluşturan iki koldan biridir. Batı İran dilleri temelde Kuzeybatı İran dilleri ve Güneybatı İran dilleri olmak üzere iki kola ayrılmaktadır. Eski Farsça, Medce, Partça ve Orta Farsça gibi diller İran dillerinin batı grubunda yer almış belgelenmiş en eski dilleridir. Farsça, Kürtçe, Beluçça, Lurca, Zazaca, Talışça, Tatça, Simnanca, Sengserce, Gilekçe gibi diller bu grupta yer almaktadır.
Baktriya dili, Orta Asya'nın Baktriya bölgesinde konuşulmuş bir İrani dildi. Dil, Kuşan ve Eftalit İmparatorluğu'nun resmi diliydi.
Harezm dili veya Harezmce, Soğdca ile yakından ilgili, soyu tükenmiş bir Doğu İran dilidir. Dil, Ceyhun yakınlarında bulunan Harezm bölgesinde konuşulmuştur.
Deylemiler Hazar Denizi'nin güneybatı kıyısındaki Kuzey İran'ın dağlık bölgeleri olan Deylem'de yaşamış bir halk.
Lomavren Çingenece, Domari ve Ermenice arasındaki dil temasından doğan ve Lomlar tarafından konuşulan bir dildir. Dil çok yakın gelecekte yok olma tehlikesi altındadır.
Simnanca, İran'ın kuzeyinde, Hazar Denizi'nin güneyinde Simnan eyaletinde konuşulan Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri grubunda bulunan Batı İran koluna bağlı bir dildir. Gramer, söz dağarcığı ve genetik olarak Zazaca, Gilekçe, Mazenderanca ile önemli ölçüde benzerlik göstermektedir. Simnanca çoğu Kuzeybatı İran dili gibi ergatif bir dildir ve gramatik cinsiyet özelliği taşımaktadır. Diğer kuzeybatı İran dilleri gibi Medce ve Partça ile benzerlik göstermektedir.
Batı Gilekçe ya da Biye Pes Gilekçe Gilekçenin Gilan eyaletinin batısında konuşulan lehçesidir.
Galeşçe ya da Deylemce Gilekçenin Gilan eyaletinin doğu ve güneydoğu bölgeleri ile Mazenderan eyaletinin batısında konuşulan lehçesidir.
Deylemce İran dillerinin kuzeybatı koluna bağlı bir ölü dildir. Deylemce, İran'ın kuzeyin ve Hazar Denizi'nin güneyindeki, özellikle Gilan, Mazenderan bölgelerinde, konuluşulmaktaydı.
Hazar dilleri, İran dilleri'in Kuzeybatı İran dilleri koluna ait bir alt gruptur. İran'ın kuzeyinde Mâzenderan, Gilan, Doğu Azerbaycan, Gülistan, Simnan gibi eyaletlerde konuşulmaktadır. Gilekçe, Mâzenderanca ve lehçelerinden oluşan grup Zaza, Simnan, Tat ve Talış dilleriyle yakından ilişkilidir. Glottolog Gilekçe ve Mâzenderancayı Hazar dilleri, Zazaca, Tatça ve Tatçayı esi Azericenden türeyen Azeri dilleri grubunda sınıflandırmaktadır. Dillerin tümü genetik ve dil bilgisel olarak Zazacaya çok yakındır.
Aştiyanica, İran'ın merkezinde, Merkezi eyaletinde konuşulan bir dildir. Talışça ve Vefsçeye yakındır.