İçeriğe atla

Doğan Tarkan

Doğan Tarkan
DoğumŞevket Doğan Tarkan
31 Ağustos 1948
İstanbul, Türkiye
Ölüm25 Aralık 2013 (65 yaşında)
MilliyetTürkiye Cumhuriyeti
Resmî sitehttp://dogan-tarkan.blogspot.com/

Doğan Tarkan (31 Ağustos 1948; 25 Aralık 2013), Devrimci Sosyalist İşçi Partisi kurucu genel başkanı, Troçkist devrimci ve insan hakları aktivisti.

Siyasi Yaşamı

Tarkan 1976 yılında yayınlanmaya başlayan Kurtuluş Sosyalist Dergi'yi çıkaran Kurtuluş Hareketi ile örgütsel ilişkiye girmiş, örgütün gerilla mücadelesi yerine işçi sınıfı içinde örgütlü mücadele tezlerini savunmıştur.[1] Hareketin 7 kişilik merkez komitesi üyeleri içinde yer alan Doğan Tarkan, 12 Eylül Darbesi sonrası "yöneticilerin güvenliğini sağlamak" amacıyla örgüt tarafından yurt dışına çıkartılmış ve İngiltere'ye gitmiştir.

Örgütsel ilişkiler içinde bir dönem Filistin Kurtuluş Örgütü dahilinde Şam ve Lübnan'da bulunan Tarkan, Kurtuluş Hareketi içinde işçi iktidarı, işçi demokrasisi, SSCB'deki rejimlerin niteliği ve parti inşaası gibi konularda yürüttüğü tartışmaların ardından ayrılmıştır.

TCK'nın 141. 142. maddeleri gereğince komünizm propagandası ve örgüt yöneticiliği gerekçeleriyle hakkında idam cezasıyla dava açılan Tarkan, Türkiye'ye dönemeyip İngiltere'de mülteci olmuştur.

Bu sırada Troçkizm'le tanışan ve Devrimci Marksist entelektüel ve aktivist Tony Cliff önderliğindeki Socialist Workers Party üyesi olan Tarkan darbe koşullarında yurt dışında yayınlanan ve illegal olarak Türkiye'ye gönderilen Sosyalist İşçi Gazetesi ve ardından İşçiler ve Politika Gazetesi ve İşçiler ve Toplum Dergisini yayınlamıştır.

Bu yayınlar Troçki'nin fikirlerini Türkiye'de ilk defa kitlelere ulaşmıştır. İşçiler ve Toplum dergisinde yapılan tartışmalar, SSCB ve Doğu Bloku rejimlerinin yıkılma sürecine girdiği bir dönemde ilgi uyandırmıştır.

İşçiler ve Toplum çevresinin, Troçkist olduğunu ilan eden, SSCB ve Doğu Bloku rejimlerini devlet kapitalisti olarak tanımlayan kadroları 1992 yılı sonunda aylık Sosyalist İşçi Dergisi'ni yayınlamaya başlamıştır.

Devrimci Sosyalist İşçi Partisi

1984 yılından 1988 yılına kadar Sosyalist İşçi gazetesini yurt dışında yayımlayan Tarkan bu gazete çevresi ile birlikte 1997 yılında DSİP'i kurmuş ve parti genel başkanlığı görevini üstlenmiştir. Kurulduğu tarihten itibaren hiçbir seçime katılmayan Devrimci Sosyalist İşçi Partisi

Ayrıca marksist.org 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. internet sitesinde, Sosyalist İşçi ve Altüst dergilerinde güncel yazılar kaleme almıştır.

Anayasa Referandumu ve "Yetmez Ama Evet" çizgisi

Doğan Tarkan ve DSİP, Türkiye kamuoyunda, 2010'da yapılan anayasa referandumunda, Adalet Ağaoğlu, Ferhat Kentel, Osman Can gibi isimlerin de içinde yer aldığı Yetmez ama Evet kampanyasının örgütleyicilerinden biri olarak dikkat çekmiştir.

Kampanya boyunca çok sayıda televizyon programına katılan Doğan Tarkan neden "yetmez ama evet" dediğini, solcuların neden evet demesi gerektiğini anlatmış ve çok sayıda polemiğe dahil olmuştur.

Referandum sonrası Balkon konuşması olarak bilinen konuşmasında Recep Tayyip Erdoğan tarafından Evet çağrısı yapan çeşitli parti ve toplumsal gruplara teşekkür edilmiş, bu teşekkür bağlamında Tarkan'ın genel başkanı olduğu Devrimci Sosyalist İşçi Partisi adı "Devrimci Solcu İşçi Partisi" olarak geçmiştir.[2]

Parti Genel Başkanlığını bırakması

Tarkan 1997 ile 2013 yılları arasında DSİP genel başkanlığını yürüttü. 2010 Anayasa Referandumu'nda içinde yer aldığı 'Yetmez Ama Evet' kampanyası sol siyaset ve DSİP içerisinde tartışmaya neden oldu. Eleştirilerin ardından 2013 yılında gerçekleştirilen DSİP'in Genel Konferansı'nda, genel başkanlık makamı kaldırıldı ve Eş başkanlık sistemine geçildi.

Meltem Oral ve Şenol Karakaş'ın eş başkanlığa seçildiği Konferansta Doğan Tarkan ise yeniden Merkez Komite üyeliğine seçilmişti.[3]

Ölümü

Doğan Tarkan 25 Aralık 2013'te İstanbul'da geçirdiği kalp krizi sonucu öldü. Taksim Metrosu girişinde kalp krizi geçiren Tarkan, Şişli Etfal Hastanesi'ne kaldırıldı ancak müdahalelere rağmen kurtarılamadı.[3]

Ayrıca bakınız

Vikisöz'de Doğan Tarkan ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Kaynakça

  1. ^ İsmet Öztürk, Doğan Tarkan, Mahir Sayın, Mustafa Kemal Kaçaroğlu (2016). Kurtuluş Kendini Anlatıyor: Kurucular 2. Dipnot Yayınevi. ISBN 9786054878642. 
  2. ^ "Başbakan Erdoğan'ın referandum sonrası ilk konuşması". NTV. 12 Eylül 2010. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2020. 
  3. ^ a b "DSİP eski genel başkanı Doğan Tarkan öldü". BBC Türkçe. 25 Aralık 2013. 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sol Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Sol Parti, Türkiye'de faaliyet gösteren sosyalist siyasi parti. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SOL Parti" şeklindedir. Özgürlük ve Dayanışma Partisinin (ÖDP) 22 Aralık 2019 tarihinde Ankara'da düzenlenen 8. Olağanüstü Kongresi'nde partinin isminin Sol Parti olarak değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulmuştur. Genel başkanı Önder İşleyen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu</span> 1960ların ikinci yarısında kurulmuş silahlı sosyalist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu ya da THKO, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil, Alparslan Özdoğan, Kadir Manga, Taylan Özgür, Cihan Alptekin ve Mustafa Yalçıner tarafından kurulan silahlı Marksist-Leninist örgüt. Örgüt, kuruluşunu, gerçekleştirdiği bir dizi eylemden sonra 4 Mart 1971 tarihinde yayımladığı bir bildiri ile kamuoyuna duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci Komünist Partisi</span> Yasa dışı sol görüşlü siyasi parti

Türkiye Devrimci Komünist Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren yasa dışı siyasi partidir. Parti 2 Şubat 1980'de İzmir'de toplanan I. (Kuruluş) Kongresi'yle Halkın Kurtuluşu hareketinin partileşmesi sonucu kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Demokrasi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2002–2015)

Sosyalist Demokrasi Partisi 2002 yılında çoğunluğunu ÖDP'den ayrılanların kurduğu bir partidir.

Troçkizm, Marksizm'in Troçki'nin bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Aynı zamanda 1917 Ekim Devrimi'nden sonra ortaya çıkmış bir ayrımı ifade eder. Sovyetler Birliği'nde "sol muhalefet" olarak örgütlenmiş, Troçki'nin kurduğu 4. Enternasyonal'le başlayarak günümüze kadar gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Sosyalist İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Devrimci Sosyalist İşçi Partisi, 1997 yılında Türkiye'de kurulmuş devrimci Troçkist siyasi partidir. Şu ana kadar hiçbir seçime katılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu (TDGF) ya da daha yaygın ismiyle DEV-GENÇ, 1965'in sonlarında kurulan Fikir Kulüpleri Federasyonu içerisinde yer alan öğrenciler tarafından dönemin özgünlüğünde kimi fikirsel ve mücadele pratiğine dair ayrılıklar üzerine kurulan, üniversiteli sosyalist gençlik örgütlenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dördüncü Enternasyonal</span> Uluslararası Komünist Birlik

Dördüncü Enternasyonal, kapitalizme ve stalinizme karşı Troçki önderliğinde kurulmuş olan uluslararası örgüt. Öncülleri Sol Muhalefet ve Uluslararası Komünist Birlik'tir. Troçki ölümünden önce Dördüncü Enternasyonal'in zaferinin kesin olduğunu söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nahuel Moreno</span> Arjantinli siyasetçi (1924-1987)

Nahuel Moreno (Hugo Miguel Bressano Capacete) (d. 24 Nisan 1924 - ö. 25 Ocak 1987), Arjantinli Troçkist önder, Marksist teorisyen, Uluslararası İşçi Birliği - Dördüncü Enternasyonal (LIT-CI)’in kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

<span class="mw-page-title-main">Enternasyonal Komünist Akım</span>

Enternasyonal Komünist Akım (EKA), 1975'te kurulmuş ve Fransa, Birleşik Krallık, Meksika, Belçika, Hollanda, Almanya, İspanya, Venezuela, Brezilya, İsveç, Hindistan, İtalya, ABD, İsviçre, Filipinler ve Türkiye'de şubeleri bulunan uluslararası merkezileşmiş sol komünist bir örgüttür. Türkiye'de Enternasyonalist Komünist Sol isimli grup Ocak 2009 tarihinde kendisini feshederek EKA'nın Türkiye şubesi olarak Dünya Devrimi ismini almıştır. Dünya Devrimi'nin üyelerinin tamamı 2014 Aralık ayında EKA'dan ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşçilerin Sosyalist Partisi</span> Türkiyede eski bir siyasi parti (2008-2013)

İşçilerin Sosyalist Partisi, 27 Kasım 2008 tarihinde Sevim Belli'nin Genel Başkanlığında İşçilerin Sosyalist Partisi ismiyle kurulmuştur. Parti isminin kısaltması Sosyalist Partidir. İşçilerin Sosyalist Partisi, Mihri Belli, Mahir Sayın, Mustafa Kemal Kaçaroğlu, Mustafa Kahya, Eski Dev-Genç genel başkanı Bülent Uluer, Latife Demirci Kahya ve Erdal Kara'nın da aralarında bulunduğu 80 kişi tarafından kuruldu. 9 Kasım 2008'de Ankara'da yapılan toplantıda kuruluşunu ilan etmiştir. 2011 aralık ayında yapılan kongrede Genel Başkanlığa Mustafa Kahya getirilmiştir.

Kurtuluş Hareketi, 1971'deki örgütsel yenilgiden sonra hapisten çıkan bir kısım Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kadrolarının, THKP-C'nin aynı isimli haftalık yayın organı Kurtuluş dergisinin ismini alarak 1976'da aylık olarak yayımlamaya başladıkları Kurtuluş Sosyalist Dergi çevresinde oluşturdukları Marksist-Leninist siyasi harekettir.

<span class="mw-page-title-main">2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu</span> Türkiyede yapılan altıncı halk oylaması

2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, Türkiye'de Anayasa'da yapılan birtakım değişikliklerin 12 Eylül 2010 tarihinde halk oylamasına sunulmasıdır. Yirmi altı maddelik bir değişikliği içeren paket, TBMM tarafından kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından referanduma sunuldu. Referandum sonucunda %57,88 evet ve %42,12 hayır oyu çıkarak anayasa değişiklikleri kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi, 4 sosyalist örgüt ve birçok bağımsız kişinin içerisinde yer aldığı sürdürülen ortak program etrafında ortak bir parti kurma çalışmalarının sonucunda 24 Haziran 2013 tarihinde kuruluşu ilan edilen Marksist-Leninist parti. Kısaltması "SYKP" şeklindedir.

Türkiye Genç Komünistler Birliği (TGKB), gençlik içinde ilk olarak Halkın Kurtuluşu, ardından Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP) görüşleri doğrultusunda faaliyet yürüten gençlik örgütü. Tüzüğünde "Komünizm okulu" olarak tanımlanan TGKB, örgütsel olarak bağımsız hareket eden, ancak siyasal ve ideolojik olarak TDKP'ye bağlı bir komsomol örgütlenmesi idi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.