
Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.

I. İoannis Çimiskes, Bizans imparatoru. 969-976 yılları arasında hüküm süren Çimiskes Balkanlar ve Suriye'yi egemenliği altına alarak imparatorlukta düzeni sağlamıştır.

Beroia Muharebesi, Peçenek ile imparator II. İoannis komutasındaki Bizans İmparatorluğu arasında 1122 yılında günümüz Bulgaristan'da bulunan Beroia'da gerçekleşmiş mücadeledir. Bizans ordusu savaşı kazanarak Peçeneklerin ayrı ve bağımsız bir halk olarak ortadan kaybolmasına yol açmışlardır.

Girit Emirliği, 820'lerin sonlarından 961 yılında Bizanslıların geri almasına kadar devam etmiş Akdeniz adası Girit'te kurulu Müslüman devleti. Abbasiler'in egemenliğini tanımasına ve Mısır Tolunoğulları ile yakın bağları olmasına rağmen de facto bağımsız bir devletti.

Tagma tabur ya da alay büyüklüğünde askerî birlik.

Bizans ordusu veya Doğu Roma ordusu, Bizans donanmasının yanında hizmet veren Bizans silahlı kuvvetlerinin başlıca askeri organıydı.

Acheloos ya da Achelous Muharebesi , ayrıca Anchialus Muharebesi olarak da bilinir, 20 Ağustos 917 günü, Bulgaristan'ın Karadeniz sahiline yanında, Tuthom kalesine yakın Achelous nehrinde Bulgar ve Bizans kuvvetleri arasında gerçekleşmiştir. Bulgarlar'ın kesin zaferi, Simeon'in önceki başarılarını güvence altına alırken, aynı zamanda onu çok iyi korunan Bizans başkenti Konstantinopolis ile Mora hariç tüm Balkan yarımadasının de facto hükümdarı yaptı.

Dazimon Muharebesi, 22 Temmuz 838 tarihinde Dazimon yakınlarında Bizans İmparatorluğu ile Abbâsîler arasında gerçekleşen çarpışma. Theofilos'in kumandanlığındaki 25 bin ila 40 bin kişi arasında olduğu düşünülen Bizans ordusu ile Afşin kumandasındaki 20 bin-30 bin kişilik Abbâsî ordusu Dazimon'da çarpışmış, zafer kazanan Abbâsîler Amorium'a yürüyerek şehri yağmalamıştır.
Bizans İç Savaşı (1373-1379) Bizans imparatorluğu'nda, Bizans İmparatoru V. İoannis ile oğlu IV. Andronikos arasında savaşan ve aynı zamanda Osmanlı İmparatoru I. Murad'ın oğlu Savcı Bey, Andronikos ile ortak bir şekilde babasına karşı isyana katılınca bir Osmanlı iç savaşına dönüşen bir askeri çatışmadır. İsyan Andronikos, babasını 1373'te devirmeye çalışırken başladı. Ceneviz yardımı ile başarısız olmasına rağmen, Andronikos sonunda V. İoannis'i 1376'da devirdi ve tutukladı. Ancak V. İoannis, 1379'da kaçtı ve Osmanlı yardımı ile tahtını tekrar kazandı. İç savaş, yüzyılın başlarında çoktan yıkıcı iç savaşlar zayıflayan Bizans İmparatorluğu'nu daha da zayıflattı. Savaşın en büyük yararlanıcısı, Bizanslıların üst egemenliğini etkili bir şekilde yapılmış olan Osmanlılardı.

Kardiya Muharebesi, yaklaşık 872/3'te Bizans İmparatorluğu ile Girit Sarazenleri arasında Saros Körfezi'nde Kardiya sahili açıklarında gerçekleşen deniz muharebesidir. Muharebe, büyük bir Bizans zaferi ile sonuçlanmıştır.

II. Boris 969'dan 977'ye dek hüküm sürmüş olan Bulgaristan imparatoru (çar).971'den itibaren ömrünün geri kalanını Bizans esaretinde geçirmiştir.

Ongal Muharebesi 680 yazında, Romanya'nın Tulça ili, Peuce Adası yakınlarındaki Tuna Deltası ve çevresinde belirtilmemiş bir yer olan Ongal bölgesinde gerçekleşmiş muharebedir. Kısa bir süre önce Balkanlar'ı işgal eden Ön Bulgarlar ile sonunda savaşı kaybeden Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bu muharebe, Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun kurulması için çok önemlidir.

Bathys Ryax Muharebesi, 872 veya 878'de Paulicianlar ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşmiştir. Paulicianlar - Bizans devletinin zulmüne uğrayan - Bizans'ın doğu sınırındaki Tephrike'da ayrı bir beylik kuran ve Abbasi Halifeliğinin sınır bölgeleri olan Thughur'un Müslüman emirlikleriyle İmparatorluğa karşı işbirliği yapan bir Hristiyan mezhebiydi. Savaş, Paulician ordusunun bozguna uğraması ve lideri Chrysocheir'in ölümüyle sonuçlanan kesin bir Bizans zaferiydi. Bu olay, Paulician devletinin gücünü yok etti ve Bizans'a yönelik büyük bir tehdidi ortadan kaldırdı, Tephrike'ın düşüşünü ve kısa süre sonra Paulician prensliğinin ilhakını müjdeledi.

Lalakaon Muharebesi veya Poson veya Porson, Bizans İmparatorluğu ile Paphlagonia'da işgalci bir Arap ordusu arasında 863'te yapıldı. Bizans ordusuna İmparator III. Mihail'in dayısı Petronas önderlik ediyordu, ancak Arap kaynaklar da İmparator Mihail'in varlığından söz ediyor. Araplara Melitene (Malatya) emiri Ömer bin Abdullah önderlik ediyordu.

Euripos Kuşatması, 880'lerin ortalarında, Tarsus emiri Yazman el-Hadım liderliğindeki Abbasi filosunun şehri kuşatmasıyla meydana geldi. Yerel Bizans komutanı Oiniates, şehri başarıyla savundu ve kuşatma gücünün büyük bir bölümünü yok etti.

Trayan Boğazı Muharebesi 986 yılında Bizans ve Bulgar kuvvetleri arasında bir savaştı.
y. 970'ten 1018'e kadar, Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasındaki bir dizi çatışmadır, Bulgaristan'ın Bizanslılar tarafından kademeli olarak yeniden fethedilmesine yol açtı ve böylece 7. yüzyıl Slav istilalarından bu yana ilk kez tüm Balkan yarımadası üzerindeki kontrolünü yeniden kurdu. Mücadele, Rus-Bizans Savaşı'ndan (970-971) sonra doğu Bulgaristan'ın birleşmesiyle başladı. Bulgar direnişi, 1018'de Bizans egemenliğine girinceye kadar, Bulgar İmparatorluğu'nun fethedilmemiş batı bölgelerinde bulunan Cometopuli kardeşler tarafından yönetildi.

Svyatoslav'ın Bulgaristan'ı istilası, Doğu Balkanlar'da 967/968'de başlayan ve 971'de biten bir çatışmaya atıfta bulunur ve Kiev Rusları, Bulgaristan ve Bizans İmparatorluğu'nu ilgilendirir. Bizanslılar, Rus hükümdarı Sviatoslav'ı Bulgaristan'a saldırmaya teşvik ederek, Bulgar güçlerinin yenilgisine ve ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunun sonraki iki yıl boyunca Ruslar tarafından işgal edilmesine yol açtı. Müttefikler daha sonra birbirlerine döndü ve ardından gelen askeri çatışma Bizans zaferiyle sonuçlandı. Ruslar çekildi ve doğu Bulgaristan Bizans İmparatorluğu'na dahil edildi.

Belasitsa Muharebesi 29 Temmuz 1014'te Bizans İmparatorluğu ile Birinci Bulgar İmparatorluğu arasında gerçekleşti. Bu, Bizans İmparatoru II. Basileios ile Bulgar İmparatoru Samuil arasında 10. yüzyılın sonlarında ve 11. yüzyılın başlarında yaklaşık yarım yüzyıl süren mücadelenin sonucuydu. Sonuç, kesin bir Bizans zaferiydi.
Arkadiopolis Muharebesi, 970 yılında Bardas Skleros komutasındaki Bizans ordusu ile Rus ordusu arasında gerçekleşmiştir. Rus ordusunda müttefik Bulgar, Peçenek ve Macar birlikleri de bulunuyordu. Önceki yıllarda Rus hükümdarı Svyatoslav, Bulgaristan'ın kuzeyini fethetmiş ve artık Bizans'ı tehdit ediyordu. Rus kuvvetleri Trakya üzerinden Konstantinopolis'e doğru ilerlerken Skleros'un kuvvetleriyle karşılaştılar. Ruslardan daha az sayıda adama sahip olan Skleros, bir pusu kurup kuvvetlerinin bir kısmıyla Rus ordusuna saldırdı. Bizanslılar geri çekiliyormuş gibi davrandılar ve Peçenek birliklerini pusuya çekerek onları bozguna uğratmayı başardılar. Rus ordusunun geri kalanı ise Bizanslıların saldırıları sonucu ağır kayıplar vermiştir. Bu savaş, Bizans İmparatoru I. İoannis'in iç sorunlarını çözmesi ve büyük bir sefer düzenlemesi için zaman kazandırması bakımından önemliydi; bu sefer sonunda ertesi yıl Svyatoslav'ı yenmiştir.