İçeriğe atla

Dorju Kuular

Dоrju Sеngilоglu Kuulаr
Doğum1 Ağustos 1932
Çöön-Hеmçik kоjuunnun Höndеrgеy, Tıva Arat Cumhuriyeti
ÖlümKasım 2007
Meslekakademisyen-yazar,eleştirmen, edebiyat tarihçisi, filolog
MilliyetTıva (Türk)

Dоrju Kuulаr (Tıva Türkçesi: Доржу Сеңгилоглу Куулар / Dоrju Sеñgilоglu Kuulаr) (d. 1 Ağustos 1932), Tıva bilim insanı, profesör, edebiyat tarihçisi, eleştirmen ve filoloji bilimi doktoru. Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin önemli bilim insanlarından birisidir. Tıva Cumhuriyeti 20. YY Önemli Kişileri adlı kitabında adı geçer.[1]

Yaşamı

D.S.Kuulаr, 1 Ağustos 1932 tarihinde Tıva Arat Cumhuriyeti'nin Çöön-Hеmçik kоjuunnun Höndеrgеy'de doğmuştur. Öğrenimini Höndergey ilkokulu, Çadaana orta okulu[2] ve Kızıl 2 No'lu okulunda bitirdi. 1951-1955 yıllarında Abakan Devlet Öğretmen Enstitüsü Dil-Tarih Fakültesi'nde öğrenim aldı. 1969 yılında SSCB'nin İlimler Akademisi'nin M. Gorkiy Dünya Edebiyat Enstitüsünde yüksek lisansını tamamladı.[3][4]

1955-1971 yıllarında Tıva dil, edebiyat ve tarih ilimleri Araştırma Enstitüsünde dil bölümünde ilmi araştırmalar yaptı. 1971 yılında Kızıl'da Devlet Öğretmen Enstitüsünde öğretim görevlisi olup Tıva dil edebiyat bölümünde yer aldı. 1995-2007 yıllarında Tıva Devlet Üniversitesinin Tıva Filolojisi bölümünde profesör unvanı ile öğretmenliğine devam etti.

Eserleri

Dоrju Sеñgilоğlu çoğunlukla Tıva sözlü edebiyatı, edebiyat tarihi ve bu alandaki teorik çalışmaları ile eserler verdi. Eserleri Tıva Türkçesi, Moğolca, Lehçe, Rusça dillerinde çıkmıştır. Önemli bazı çalışmaları şöyledir:[5][6]

  • «Аçıtı Kеzеr-Mеrgеn»,
  • «Kıs-Hаlıır»,
  • «Tıvа ulustuñ tооldаrı» (Tıva ulusunun destanları)
  • «Tıvа pоеziya», (Tıva manzumesi)
  • «Tıvа çоgааl»,
  • «Tıvа ulustuñ ааs çоgааlı»,
  • «Töögü bоlgаş аmgı üyе» (Tarih ve Günümüz)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  3. ^ Tıva Yazarları kitabı / Тываның чогаалчылары / Писатели Тувы» 2000 чылда үнген ном
  4. ^ http://www.tuva.asia/nеws/tuva/5107-kuular80.html 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 80 lеt sо dnya rоjdеniya filоlоgа Dоrju Sеngilоviçа Kuulаrа
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015. 
  6. ^ Bazı eserleri http://www.tuvsu.ru:7888/cgi-bin/irbis64r_12/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=KNIGI&P21DBN=KNIGI&S21STN=1&S21REF=10&S21FMT=fullwebr&C21COM=S&S21CNR=10&S21P01=0&S21P02=1&S21P03=A=&S21STR=%D0%9A%D1%83%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%80,%20%D0%94%D0%BE%D1%80%D0%B6%D1%83%20%D0%A1%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87[]

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aşık oyunu</span>

Aşık oyunu, koyunların ve keçilerin arka bacaklarında bulunan dört yüzlü kemikle oynanan bir oyun. Kadim çağlardan günümüze gelene kadar Türkistan ve Türkiye başta olmak üzere Türklerin yayıldığı tüm coğrafi bölgelerde bu oyuna rastlamak mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Çaa göl (il)</span>

Çaa-Höl İli — Tuva Cumhuriyetinde 17 idari bölgeden biridir. İdari bölgenin yönetim merkezi — Çaa-Höl.

Tuva Türkleri antroponimi — Tıva (Tuva) Türkleri tarafından kullanımı yaygın kişi adları çoğunlukla Türk dili, Tibet dili ve Rus dili menşelidir. Rusçadan da öbür Türk halklarında olduğu gibi faydalanılmıştır. Türkçe isimle birlikte Tibetçe eklentiler de görülür. Tıva dili, köken olarak Türk diline dayandığı için kişi adlarında Türk dili adların yaygın olduğu görülür. Misal olarak «Belek maa» — belek hediye manasına gelir. -maa eklentisi de Tibetçeden gelmiştir. Belekmaa şeklinde yazılır ve söylenir. Anay (Анай) 'kuzucuk', Belek 'armağan', Maadır (Маадыр) 'bahadır', Mergen (Мерген) 'bilge, akıllı', Çeçek (Чечек) 'çiçek', Чечен 'zarif' adları ve manaları böyledir.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Mijit</span> Yazar

Eduard Mijit, Tuva asıllı Rus yazar, şair, akademik çevirmen, piyes yazarıdır. Rusyanın Yazarlar ve Tiyatro Çalışanları Cemiyetinin üyesi ve Tuva Cumhuriyetinin Yazarlar Cemiyetinin başkanıdır. "Ulug-Hem" (Yenisey) adlı edebiyat dergisinin baş redaktörü. Tuva Türkçesi ve Rusça dillerini bilmektedir.

Dorju Bayanoğlu Monguş — Çağdaş Tuva edebiyatında adı geçen Tuva Türk'ü yazarı, şair, çevirmen.

Ölçey-ool Kungaa-oğlu Monguş — Uluğhem yöresinde Ak-Hem'de doğmuştur. Tıva şair, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Alaş (bölük)</span>

Grup Alaş, 2000'lerin başında kurulmuş, ilk kadrosunda Kongar-ool Ondar (öldü), Sеdip Mаy-ооl, Оndаr Bаdı-Dоrju, Sаm Аnаy-ооl, Şirijik Аyan gibi höömeycilerinin bulunduğu Tuva (Türk) etnik müzik grubu.

Çerligool Kuular — Tıva yazar, şair, nesir ustası, çevirmen, tiyatro yazarı. Tıva Edebiyatının kurucularından. 1940 yılı 10 Aralık tarihinde Bağımsız Tuva Arat Cumhuriyeti'nin Çöön-Hemçik ili Horumdağ ilçesinin Şemi-Aksı'da doğmuştur. Soyadı olan Kuular, Türkiye Türkçesine Kuğular olarak çevrilir.

<span class="mw-page-title-main">Adır-Kejig (köy)</span>

Adır Kejik - Tıva Cumhuriyetinde Toju bölgesi içinde Azas beldesinde bir köy.

Anton Üyerjaa Batı Hemçik yöresindeki Höndelen'de doğmuştur. Tıvalı şair, manzum ustasıdır.

Anton Kalzan Kaahem bölgesi Kundustug-Aksı'da doğmuştur. Tıva Türklerinden eleştirmen,halkbilimcisi, filoloji doktoru. Tıva Özerks Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti devrinde ünlü bir edebiyat hocasıdır. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği devrinde Yazarlar Birliği üyesidir.

Mannayool Monguş . Tıva Arat Cumhuriyetinin Övür bölgesi Handagaytı beldesinde doğmuştur. Tıva bilim insanı, tarih bilimi doktoru, Tıva Sosyal Bilimler Enstitüsünün başlıca emektarı. Tıvаnın arkeolojisine, etnografyasına ve tarihine dair 150 kadar makalenin, 3 ilmi çalışmanın (monografi) yazarıdır. Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti–nin ünlü akademisyeni. «Tıvаnıñ XX. çüs çıldа аldаrlıg kijilеri» adlı devle kitabında adı geçen ender kişilerden biridir.

Darıma Ondar. Tıva Arat Cumhuriyetinin Çöönhemçik bölgesindeki Mançürekte Üstüü-Çırgalıg-Oy yerleşiminde doğmuştur. Tıva folklor derlemecisi, ulusal hastanenin başkanı, Tıva Cumhuriyetinin ünlü emektarı. Tıva Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ondoy</span> Rusya, Altay Özerk Cumhuriyeti, Ondoy Rayonu, Ondoy muhtarlığına bağlı köy

Ondoy köyü — Rusya'da Altay Cumhuriyeti Ondoy rayonunda Ondoy muhtarlığına idaresine bağlı olan köy.

Ondoy kır yerleşimi — Rusya'da Altay Cumhuriyeti Ondoy rayonunda köy belediyesi. Yönetim merkezi — Ondoy köyü.

<span class="mw-page-title-main">Ashıs aymağı</span>

Ashıs aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Pii aymağı</span>

Pii aymağı — Rusya Hakasya Cumhuriyetinde ilçe düzeyinde idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Aldan Maadır (köy)</span>

Aldan Maadır - Rusya Tuva Cumhuriyeti Süt-Höl kojuununda köy.

Tıva Türkleri yazarlar veya Tıva kökenli yazarlar, yazdıkları eserleri ile Tıva edebiyatı grubunda sayılabilen yazarlardır. Bunların çoğu, Tuvaca yazan yazarlarla, Tıva Cumhuriyeti'nde doğmuş ya da büyümüş Tıva kökenli yazarlardır. İçlerinde sadece Tuvaca veya Rusça yazanlar olduğu gibi her iki dilde de yazanlar da vardır.

Çürgüy-ool Dorju (Tıva Türkçesi: Чүргүй-оол Михаил оглу Доржу, Çürgüy-ool Mihail oğlu Dorju; 16 Ekim 1949, Tıva - 9 Ekim 2018, Tuva asıllı yazar, dilbilimci ve yayıncıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.