İçeriğe atla

Doriforos

Polykleitos'un Doryphorosunun Napoli Arkeoloji Müzesi'ndeki Roma döneminden kalma iyi korunmuş bir kopyası. Malzeme: mermer. Yükseklik: 212 metre (695 fit 6 inç).

Doryphoros (Yunanca Δορυφόρος Klasik Yunanca, "Mızrak Taşıyıcı"; Latince Polykleitos'un Doryphorus denilen) Yunan heykelleri arasında sol omzunda dengeli bir mızrak taşıyan, sağlam yapılı, kaslı, ayaktaki bir savaşçıyı betimleyen Yunan heykellerinden biridir. Gerçeğinden biraz daha büyük işlenmiş, eserin kayıp bronz orijinali yaklaşık MÖ 440'ta yapılmış olmalıdır,[1] ancak bugün sadece daha sonrasına ait (çoğunlukla Roma dönemi) mermer kopyaları olduğu bilinmektedir. Eser yine de hem Klasik Yunanca contrapposto hem de klasik gerçekçiliğin önemli bir erken örneğini oluşturur. Bu nedenle ikonik "Doryphoros", antik sanatın başka yerlerinde oldukça etkili olduğunu kanıtladı.

Kavramlaştırma

Ünlü Yunan heykeltıraş Polykleitos, "ölçü" veya "kural" olarak tercüme edilen, yontulmuş şekilde mükemmel uyumlu ve dengeli insan vücudunun oranları olarak gördüğü şeyi örnekleyen GrekçeΚανών adlı yazılı incelemesinin bir gösterimi olarak heykel çalışması tasarladı.

MS 2. yüzyılın bir zamanında, Yunan tıp yazarı Galen, mükemmel orantılı, yontulmuş çıplak erkekte işlenen Doryphoros hakkında "Yunanların uyum ve güzellik arayışının mükemmel görsel ifadesi" olarak yazdı:

Chrysippos, güzelliğin [vücudu] oluşturan unsurların ölçülebilirliğinde veya "simetrisinde" [yani orantılarında] değil, parmaktan parmağa ve tüm parmaklar avuç içine ve bileğe, parmaklar ön kola ve ön kol üst kola ve aslında her şeyden her şeye, tıpkı Polyclitus'un Kanonunda yazıldığı gibi. Bize vücudun tüm oranlarını öğrettiği için Polyclitus, tezini bir eserle destekledi: incelemesinin ilkelerine göre bir heykel yaptı ve eser gibi heykele de 'Kanun' adını verdi.[2]

Polykleitos, erkeklerin en iyi heykeltıraşı olarak bilinir ve eserlerinin ana konusu ideal vücut oranlarına sahip erkek atletlerdir. İnsan formunun matematiksel oranlarıyla ilgilendi ve bu onu insanların oranları üzerine "Kanon" adlı bir makale yazmaya yöneltti. Doryphoros, Kanon'da vücut parçaları arasındaki simetri üzerine yazdığı yazıların bir örneğidir. Polykleitos, güvendiği kiyastik prensip sayesinde kas gerginliği ve gevşeme arasında bir denge kurmuştur. "Bilim adamları, Polykleitos'un her bir vücut parçasının karşılık gelen ölçülerini belirlemek için hesaplamalarını tek bir modüle, belki de küçük parmağın terminal bölümüne dayandırdığı konusunda hemfikirdir" (MIA Doryphoros Plaketi).

Kaynakça

  1. ^ Warren G. Moon, ed. Polykleitos, the Doryphoros, and Tradition, 1995: Minneapolis Doryphorosun satın alınmasıyla teşvik edilen, 1989'da Wisconsin Üniversitesi'ndeki bir sempozyumdan kaynaklanan çeşitli akademisyenlerin makaleleri.
  2. ^ Galen, LatinceDe placitis Hippocratis et Platonis ("On the doctrines of Hippocrates and Plato") 5.3; noted in Richard Tobin, "The Canon of Polykleitos" American Journal of Archaeology 79.4 (October 1975:307–321) pp308f, with somewhat differing translation.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edebiyat</span> sözlü ya da yazılı anlatıma dayanan sanat

Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Heykel</span> taş, tunç, bakır, kil, alçı vb. maddelerden yontularak, kalıba dökülerek veya yoğrulup pişirilerek biçimlendirilen eser, yontu

Heykel ya da yontu, sanatsal bakış açısıyla meydana getirilmiş üç boyutlu formlara denir. Heykel temelde mekânın kapsanması, kavranması ve mekân ile ilişki kurulması ile ilgilenir.

<span class="mw-page-title-main">Rönesans</span> Orta Çağ ve Reformasyon arasındaki tarihi dönem

Rönesans, Orta Çağ ve Reform arasındaki tarihsel dönem olarak bilinir. 15 - 16. yüzyıl İtalya'sında batı ile klasik İlk Çağ arasında güzel sanatlar, bilim, felsefe ve mimarlıkta bağın tekrar kurulmasını sağlayan, Antik Yunan filozoflarının ve bilim insanlarının çalışmalarının çeviri yoluyla alındığı, deneysel düşüncenin canlandığı, insan yaşamı (hümanizm) üzerine yoğunlaşıldığı, matbaanın icat edilmesiyle bilginin geniş kitlelerle paylaşımının arttığı ve kökten değişimlerin yaşandığı bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Artemis Tapınağı</span> Efesteki tarihî tapınak

Artemis Tapınağı, aynı zamanda Diana Tapınağı olarak da bilinir. Tanrıça Artemis'e ithaf edilmiş tapınak Efes'te MÖ 550 yıllarında tamamlanmıştır. Tapınak tamamen mermerden inşa edilmiştir. Dünyanın yedi harikasından biri sayılan tapınaktan geriye bugün sadece bir iki mermer parçası kalmıştır. Türkiye'deki antik kent Selçuk İzmir'de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Polikleitos</span>

Polykleitos, MÖ 480'de Argoz'ta doğmuş 5. yüzyılın sonuna doğru ölmüştür. yaşamış çok ünlü bir heykeltıraştır. Eserlerinin çoğunun Roma kopyaları yapılmıştır. Genelde atlet heykelleri yapmıştır. En ünlü eseri Doryphros (Mızrak taşıyan atlet) ve diademini başına takarken betimlenen Diadumenos heykelidir. Doryphros ise mızrak taşıyan anlamına gelmektedir. Polyklet heykellerini kanon denen bir düzen içinde yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amazonlar</span>

Amazonlar, klasik ve Yunan mitolojisinde tamamen kadın savaşçılardan oluşan tarihi bir ulus. Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in hemen kuzeyinde Avçala bölgesinde Demir Çağından kalma Zemo Avçala Mezarı, bugüne kadar ortaya çıkarılmış en eski Amazon kadın mezarı olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güzellik</span> Güzel olma durumu

Güzellik, bir canlının, somut bir nesnenin veya soyut bir kavramın algısal bir haz duyumsatan; hoşnutluk veren hususiyetidir. Güzellik, estetiğin, toplumbilimin, toplumsal ruhbiliminin ve kültürün bir parçası olarak incelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Galen</span> Yunan doktor, bilim insanı ve filozof (129–216)

Bergamalı Galen, tıp doktoru, bilim insanı ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Kozmetik</span>

Kozmetik, bir kimseyi daha çekici hâle getirmek ya da görünüm sorunlarını gidermek için kullanılan ürünleri, uygulanan bakım ve tedavileri kapsayan bir kavram. Kozmetiğin bir alt alanı olan makyaj; ruj, maskara ve fondöten gibi yüzü ve çevresini güzelleştirmek veya farklı bir görünüm vermek için uygulanan kozmetik ürünleri ve işlemleri kapsar. Makyaj malzemeleri haricinde saç bakımı ve cilt bakımı ürünleri, saç boyası, saç spreyi, saç jölesi, parfüm, makyaj fırçası, pudra pomponu, banyo tuzu, vücut yağ ve kremleri gibi pek çok ürün, kozmetik sınıfına girmektedir. Kozmetoloji hizmetler güzellik salonu, klinik, poliklinik, hastane'lerde uzmanlar tarafından, ayrıca bireysel olarak evde yapılabilir. Dünya çapında L'Oréal, Maybelline, IsaDora, Kiehl's, Coty, Wella, Faberlic, Oriflame, Chanel, Johnson & Johnson, Procter & Gamble, Unilever, Shiseido, Beiersdorf, LVMH, Kao, Mary Kay, Revlon ve Estée Lauder Companies, Dolce & Gabbana, Gucci gibi büyük kozmetik şirketleri vardır. Nadir hallerde erkek kozmetiği de yaygındır. Dünya çapındaki kozmetik endüstrisi şu anda 170 milyar ABD Doları tutarında tahmini bir yıllık ciro üretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan sanatı</span>

Bugünkü Yunanistan topraklarına Yunanlar ayak basmadan önce, Girit, kültürel gelişimin öncülerindendi. Burada Neolitik'ten son Tunç Çağına kadar sürekli bir gelişim izlenilebilir. Minos kültürü; Girit'teki Bronz Çağ kültüründeki kral Minos'a bağlanarak adlandırılmaktadır. Bununla birlikte bir tür akraba olarak tanımlayabileceğimiz Yunan topraklarındaki kültür için "Hellas" terimi kullanılmıştır. Ayrıca "Kiklad" terimi de Kiklad'larda bulunan 3000 yıllık mermer heykelcikleri ve çömlekleri için kullanılmıştır. Bu adlandırmalar dönemi inceleyen arkeologlar tarafından verilmiştir. Kiklad yapıtları, Minos ve Hellas kültürü ile ilişkili değildir. Tam tersine bu yapılar yerel olarak sınırlanmış ve bugüne dek az tanınmış bir kültür çevresine bağlıdır. Erken Minos kültürünün en önemli kalıntıları Girit'in doğu bölümünde, özellikle Gurnia, Vasiliki, Palaikastro gibi küçük kentlerle komşu adalardan Pseira ve Mochios'da bulunmuştur. Akdeniz çevresiyle de karşılıklı ilişkiler kurduğu açıkça bellidir.

<i>Bacchus</i> (Michelangelo)

Bacchus, (1497) İtalyan Yüksek Rönesans heykeltıraş, ressam, mimar ve şairi Michelangelo'nun bir mermer heykelidir. Heykel, bir dereceye kadar doğal büyüklüğün üzerinde de olup Roma şarap tanrısı Bacchus' ü betimlemektedir. Heykel Michelangelo'nun Pietà' sı ile sanatçının kesin olmamakla birlikte Roma'daki ilk dönemindeki sadece iki heykelinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Onur Anıtı</span> Samsunun İlkadım ilçesindeki atlı Atatürk heykeli

Onur Anıtı, Samsun'un İlkadım ilçesindeki Atatürk Parkı'nda yer alan ve şehrin simgesi hâline gelen anıttır. Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı noktaya dikilen anıt Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı sayılan bu anı simgelemektedir.

Sabiha Ziya Hanım, Türk ressam ve heykeltıraş. Sanayi-i Nefise Mektebi'nin heykel bölümünden mezun olan ilk kadın sanatçıdır.

<i>Laocoön ve oğulları</i>

Laocoön ve oğulları heykeli çok ünlü antik bir sanat eseridir. 1506 yılında yapılan kazılar sırasında Roma'da bulunmuş ve Vatikan'da halka açık bir şekilde sergilenmektedir. Şaheser kalitesindeki eserde gerçek hayat ölçülerinde bir grup insan temsil edilmiştir. Eserdeki kişiler Truvalı rahip Laocoön ve oğulları Antiphantes ve Thymbraeus'dur, deniz sürüngenlerinin saldırısına maruz kalmaktadırlar. Batı sanatında bu eserde resmedilen grup, insanoğlunun çektiği acıları çok iyi tarif etmesiyle öne çıkarılır. O dönemler imparator Titus'un sarayında yer alan eser Gaius Plinius Secundus tarafından Rodoslu üç heykeltıraşa atfedilir: Agesander, Athenodoros ve Polydorus. Ancak eserin yapıldığı dönem ve sanatçılar konusunda genel bir uzlaşı bulunmamaktadır. Toprak altından çıkan bir eser için neredeyse mükemmel bir konumda olsa da eserin bazı kısımları eksiktir. Eserin aslı Vatikan Müzeleri'nde görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Zehrâvî</span> Modern cerrahinin babası

Zehrâvî ya da batıda bilinen adıyla Albucasis, Endülüs'te yaşamış olan bir Arap-Müslüman hekim, cerrah ve kimyagerdi. Orta Çağ İslam Dünyası'nın önde gelen hekimlerinden olan Zehrâvî, Cerrahinin Babası olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Herophilos</span> antik Yunan hekimi

Herophilos, Latince Herophilus olarak da bilinir, en eski anatomistler arasında kabul edilen bir Yunan doktoruydu. Chalcedon'da doğdu, hayatının çoğunu İskenderiye'de geçirdi. İnsan kadavralarının bilimsel diseksiyonlarını sistematik olarak yapan ilk bilim insanıydı. Bulgularını, hemen hemen hepsi kaybolan dokuzdan fazla esere kaydetti. İlk Hristiyan yazar Tertullian, Herophilos'un en az 600 canlı mahkûm üzerinde diseksiyon (viviseksiyon) çalışmaları yaptığını anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Masaj</span>

Masaj vücudun yumuşak dokularının manipülasyonudur. Alternatif tıp ve geleneksel tıpta uygulanmaktadır. Masaj teknikleri genellikle eller, parmaklar, dirsekler, dizler, ön kollar, ayaklar veya bir cihazla uygulanır. Masajın amacı genellikle vücut stresi veya ağrılarının tedavisine yöneliktir. Avrupa ülkelerinde profesyonel olarak masaj yaptırmak üzere eğitilmiş bir kişi geleneksel olarak masör (erkek) veya masöz (kadın) olarak bilinir. Amerika Birleşik Devletleri'nde bu kişilere "Lisanslı Masaj Terapisti" olarak sertifikalı ve lisanslı olmaları gerektiğinden genellikle masaj terapistleri denir.

<i>De Humani Corporis Fabrica Libri Septem</i> Andreas Vesalius tarafından yazılmış anatomi kitapları

De Humani Corporis Fabrica Libri Septem, Andreas Vesalius (1514-1564) tarafından yazılan ve 1543'te yayınlanan insan anatomisi üzerine bir dizi kitaptır. Galen'in uzun süredir devam eden çalışması üzerine yazılmış olan kitap anatomi tarihinde büyük bir ilerlemeydi ve bu şekilde tanıtılmıştır.

<i>Riace bronzları</i>

Riace bronzları ya da Riace Savaşçıları olarak da adlandırılan, 1972 yılında Güney İtalya'da Calabria'daki Riace yakınında denizde bulunan, MÖ 460 – 450 yıllarına tarihlenen, çıplak sakallı savaşçıların iki tam boyutlu bronz Yunan heykelidir. Heykeller halen yakınlardaki Reggio Calabria kentindeki Museo Nazionale della Magna Grecia adlı ulusal müzede bulunuyor. Heykeller nadir sayıdaki tam boyutlu antik Yunan bronzlarından ikisidir. O dönemde ulaşılan teknik işçilik ve sanatsal özellikleri göstermektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Triton Heykeli (Troya)</span> Troya Müzesinde bir heykel

Triton (Kentauros) Heykeli, Parion antik kenti 2012 yılı kazılarında bulunmuş, M.S. 2. yüzyıla tarihlenen bir mitolojik yaratık heykeli.