İçeriğe atla

Dord

Dord, İngilizce bir sözlükçülük hatasıydı. G. & C. Merriam Company tarafından yayımlanan New International Dictionary'nin 1934 baskısında yayımlanan bu gölge kelime, fizik ve kimya bilimlerindeki yoğunluk sözcüğünün eşanlamlısı olarak kullanıldı.[1]

Tarihçe

31 Temmuz 1931 tarihinde sözlüğün kimya editörü olan Austin M. Patterson, "yoğunluk" anlamına gelen density sözcüğünün karşısına bu sözcüğün kısaltması olarak /d/ harfinin büyük ya da küçük hâlinin eklenmesi için bir not kağıdına "D or d, cont./density." şeklinde not alarak bunu basım birimine gönderdi.[2] Basım sürecinde "D or d" ifadesi yanlış anlaşılarak bu ifadenin dord şeklinde bir sözcük olduğu yanılgısına düşüldü. Patterson tarafından alınan notun aslı daha sonraları kayboldu ve dord için kelime türü ile telaffuz bilgisinin verildiği yeni bir sözcük fişi hazırlandı.[2] Prova okumasında da fark edilmeyen sözcük, hatalar silsilesinin sonucunda sözlüğün 1934 baskısının 771. sayfasında Dorcopsis ile doré sözcüklerinin arasında aşağıdaki şekilde yer aldı:[3]

dord (dôrd), n. Physics & Chem. Density.

28 Şubat 1939'da sözlük editörlerinden biri sözcüğün etimolojik kökeninin olmadığını fark ederek matbaaya "baskı değişikliği/mecburi/ivedi" notuyla değişiklik isteği bildirdi.[4] Nihayetinde fark edilen kelime 1940 baskısında sözlükten kaldırılarak oluşan satır boşluğu doré'nin tanımı bu satıra kayacak şekilde genişletilerek giderilmeye çalışıldı, 1947 basımında bu satır hatasının da düzeltilmesiyle dord sözlükten tamamen silinmiş oldu.[5]

Kaynakça

  1. ^ Eschner, Kat (28 Şubat 2017). "As 'Dord' Shows, Being in the Dictionary Doesn't Always Mean Something's a Word". Smithsonian Magazine (İngilizce). 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 
  2. ^ a b Gove, Philip Babcock (1954). "The History of 'Dord'". American Speech. 29 (2). ss. 136-138. doi:10.2307/453337. JSTOR 453337. 
  3. ^ Mikkelson, David (21 Haziran 2001). "Dord: The Word That Didn't Exist". Snopes (İngilizce). 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 
  4. ^ "Erroneous Word 'Dord' Is Discovered in Dictionary". History Channel (İngilizce). 18 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017. 
  5. ^ "'Dord': A Ghost Word". Merriam-Webster (İngilizce). 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk Dil Kurumu</span> Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla oluşturulmuş kamu kurumu

Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla 12 Temmuz 1932'de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan kurumdur. Türkiye'nin başkenti Ankara'da yer alan kurum, Türk dili üzerine çalışmaların yapılıp yayımlandığı bir merkezdir. Türk Dil Kurumu 1955'ten başlayarak çeşitli dallarda ödüller verdi. Ödüller her yıl 26 Eylül Dil Bayramı'nda Ankara'da yapılan törenle sahiplerine verilirdi. Ödül verilen dallar farklı yönetmeliklere göre zaman zaman değişirdi. 1983'te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesine alındıktan sonra Türk Dil Kurumu ödülleri kaldırıldı. Günümüzde "Türk Diline Hizmet Ödülleri"ni vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkçe</span> Türk halkının Oğuz Türkçesi dili

Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dildir. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu'yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue'a göre Türkçe, yaklaşık 90 milyon konuşanı ile dünyada en çok konuşulan 18. dildir. Türkçe, Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.

Etimoloji veya kökenbilim, sözcüklerin köklerini, hangi dile ait olduklarını, ne zaman ortaya çıktıklarını, ilk olarak hangi kaynakta kayıt altına alındıklarını, ses ve anlam bakımından geçirdikleri dönüşümleri inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sözlük</span> dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı

Sözlük, bir dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı eserdir. Eski dilde lügat, kamus denir. Leksikografi sözlükbilimidir. Sözlükçüye leksikografır denir. Lügatça, sadece bir kitapta geçen terimleri anlatır (glossary).

Kısa çizgi veya tire, sözcükleri birleştirmek ve tek bir sözcüğün hecelerini ayırmak için kullanılan bir noktalama işaretidir. Tire kullanımına tireleme denir. Tirelenmemiş, tirelenmiş bir sözcük örneğidir. Kısa çizgi, daha uzun ve farklı kullanımlara sahip kısa çizgilerle veya eksi işareti ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gazete</span> haber, bilgi, bulmaca ve reklam içeren, genellikle düşük maliyetli kâğıt kullanılarak basılan ve dağıtımı yapılan bir yayın

Gazete, haber, bilgi, bulmaca ve reklam içeren, genellikle düşük maliyetli kâğıt kullanılarak basılan ve dağıtımı yapılan bir yayım olup, halka güncel olaylara ilişkin bilgi verme amacı gütmektedir. Genel olarak yayınlandığı gibi, özel bir konu üzerine de yayınlanabilir ve genellikle günlük ya da haftalık olarak yayınlanır. Gazete anlamında Osmanlı döneminde Arapça kökenli ceride sözcüğünün yanında günlük gazete anlamında Farsça rûznâme sözcüğünün de kullanıldığı ve geçmişte günlük olayları kaydetmek üzere günnâme, aylık olayları kaydetmek üzere aynâme yazıldığı da belirtilir. Gazete sözcüğünün Türkçe eş anlamlısı ise yenün sözcüğüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıt</span> Hamur durumuna getirilmiş türlü bitkisel maddelerden yapılan, yazı yazmaya, baskı yapmaya, bir şey sarmaya yarayan kuru, ince yaprak

Kâğıt, çoğunlukla yazma işlemlerinde kullanılan, üzerine baskı ya da çizim yapılabilen veya ambalaj amacıyla kullanılan ince malzemedir.

<span class="mw-page-title-main">Rota</span>

Rota, genellikle deniz ve hava taşıtları için kullanılan, taşıtın bir referans noktasına göre "izlemeye çalıştığı" düz hattı belirten bir kavram. Amerikan sistemini kullanan ülkelerde course, Britanya sistemini kullanan ülkelerde track olarak adlandırılır ve bu durum zaman zaman karışıklıklara yol açmaktadır. Uluslararası standardizasyonu sağlamak amacıyla ICAO da, track sözcüğünün kullanımını tavsiye etmektedir.

İngilizce olan Pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis "çoğunlukla yanardağlarda bulunan çok ince silis tozunun solunmasıyla oluşan hastalık" anlamına gelen ve aslında Everett M. Smith tarafından yalnızca en uzun İngilizce sözcük olması için yaratılan ve çoğulu da (pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconioses) aynı derecede uzun olan bir sözcük. Yaratıldıktan sonra bazı değişik kaynaklarda ilk tanımına yaklaşık anlamlarda kullanılmıştır.

Öz Türkçe ya da ÖzTürkçe; yabancı sözcüklerden arındırılmış, arı durumdaki Türkçedir. ÖzTürkçecilik ise kullanımdaki dil içerisinden yabancı kökenli sözcüklerin atılarak yerine Türkçe kökenli sözcüklerin kullanıma sokulmasını amaçlayan bir yaklaşımdır.

<span class="mw-page-title-main">Heteroseksüellik</span> Karşı cinsten insanlara cinsel olarak ilgi duyma

Heteroseksüellik veya karşıcinsellik, cinsel ve duygusal açıdan karşı cinse ilgi duymaya yönelik olan cinsel yönelime verilen isimdir. Cinsel açıdan kadınlara ilgi duyan erkeklere ve erkeklere ilgi duyan kadınlara heteroseksüel denir. Heteroseksüellik hayvan cinselliğini tanımlamada da sıkça kullanılır.

Birleşik sözcük veya birleşik kelime, dilde yeni bir kavramı karşılamak amacıyla iki veya daha çok sözcüğün kaynaşarak oluşturduğu sözcük. Bu söz öbeklerini oluşturan sözcükler ses düşmesi, ses türemesi, sözcük türü kayması veya anlam kayması açısından aralarına ek giremeyecek kadar kalıplaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Google (fiil)</span>

Geçişli bir fiil olan Google, googlelamak veya gugıllamak internette bilgi elde etmek için Google arama motorunu kullanmayı ifade eder. Ancak aynı zamanda sadece Google'la değil, herhangi bir arama motoruyla interneti aramak için genel bir terim olarak da kullanılabilir. Adını aldığı arama motorunun popülerliği ve egemenliğinden doğan yeni sözcük, Amerikan Bölgesel Dil Derneği tarafından "2002'nin en faydalı kelimesi" seçilmiştir. 15 Haziran 2006 tarihinde resmi olarak Oxford İngilizce Sözlüğü'ne ve Haziran 2006'da Merriam-Webster Üniversite Sözlüğü'nün on birinci baskısına dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncu</span> film, televizyon, tiyatro veya radyoda çalışan kişi

Oyuncu, dramatik bir yapımda rol alan ve sinema, televizyon, tiyatro veya radyoda bir karakteri canlandıran sanatçı. Aktör kelimesi Antik Yunancadaki ὑποκριτής (hypokrites) kelimesinden gelmektedir. Bu kelime, "oynayan, canlandıran kişi" anlamına gelir ve bu yüzden "aktör" kelimesi de oyunculuk yapan kişiyi temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Selfie</span> kişinin kendi resmini çekmesi

Selfie ya da özçekim, bir dijital fotoğraf makinesi ya da kameralı cep telefonu ile çekilen oto-portre fotoğrafı türüdür. Bu fotoğraflar genellikle gündelik anlardan ve bir kamera ile yukarıdan kol boyu mesafesinden ya da ayna karşısından çekilmek suretiyle düzenlenir. Selfie olarak çekilmiş fotoğraflar veya videolar genellikle Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, Snapchat ve Tumblr gibi sosyal paylaşım sitelerinde paylaşılır. Özellikle kameralı telefon ve akıllı telefon'larda ön kamera'ların gelişimi selfieleri daha popüler hale getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Merriam-Webster</span>

Merriam-Webster, Inc. 1831 yılında, George ve Charles Merriam tarafından G & C Merriam Company adıyla Springfield, Massachusetts'de kuruldu. 1843'te Noah Webster'in ölümüyle An American Dictionary of the English Language'in hakları satın alındı. Referans kitapları ve özellikle sözlük basımı yapan bir şirkettir. Merriam-Webster, Inc., 1964 yılından beri Encyclopædia Britannica, Inc.'e bağlı bir şirkettir. Merriam-Webster, Inc. ismini 1982'de Encyclopædia Britannica, Inc. şirketinin altında almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Twerking</span>

Twerking kişisel, genellikle kadınların yaptığı, bir dans çeşidi. Cinsel tahrik edici bir tavırla yapılan bir danstır. 2013'te "twerk" kelimesi Oxford Dictionary Online'a eklenmiştir. Oxford sözlüğüne göre kelime, 1993 yılından beri kullanılmaktadır. Twerk, Oxford sözlüğü tarafından 2013 yılının 2. kelimesi olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Apple Sözlük</span> MacOSdaki bir sözlük uygulaması

Apple Sözlük Apple Inc. tarafından yapılan, MacOS sisteminde olan sözlük uygulamasıdır. Uygulama, çeşitli sözlükler, Wikipedia makaleleri ve Apple ile ilgili terimlerin bir sözlükden tanımlar ve eş anlamlılar sağlar.

Fosil sözcük, günlük dilde kullanımı kalmayan ancak belli başlı ifadelerde kullanılan sözcüklere verilen addır. "Hem kel hem fodul" deyimindeki 'fodul' sözcüğü buna örnektir. Sözlük anlamıyla fodul, kendini beğenen kimse anlamına gelir ancak günümüz Türkçesinde kullanılmamaktadır. Ancak, fosil sözcüğün atasözü veya deyimlerde geçmesi şart değildir. Örneğin; bendeniz ifadesindeki 'bende'nin sözlük anlamı olan köle kullanımı günümüzde terk edilmiştir.

Webster Sözlüğü, 19. yüzyılın başlarında Amerikalı sözlükbilimci Noah Webster (1758-1843) tarafından düzenlenen İngilizce sözlüklerin yanı sıra Webster'ın adını onun namına benimseyen çok sayıda kendisiyle ilgili veya ilgisiz sözlüktür. " Webster's " o zamandan beri Amerika Birleşik Devletleri'nde İngilizce sözlükler için jenerik bir ticari marka haline gelmiş ve sözlük başlıklarında yaygın olarak kullanılmıştır.