İçeriğe atla

Donetsk Halk Cumhuriyeti

Koordinatlar: 60°K 90°D / 60°K 90°D / 60; 90
Donetsk Halk Cumhuriyeti
Донецкая Народная Республика (Rusça)
Донецька Народна Республіка (Ukraynaca)
2014
Donetsk Halk Cumhuriyeti bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Millî marş
Славься республика[1]
Cumhuriyete zafer
Donetsk Halk Cumhuriyeti haritadaki konumu
BaşkentDonetsk
Resmî dil(ler)Rusça
DemonimDonetskli
HükûmetÜniter Anayasal cumhuriyet
• Devlet Başkanı
Denis Puşilin
• Başbakan
Yevgeny Solntsev
KuruluşuBağımsızlık
Tarihçe 
• Kuruluşu
7 Mayıs 2014
• Referandum
11 Mayıs 2014
• Referandum Kazanma
12 Mayıs 2014
• Lugansk Halk Cumhuriyeti ile konfederasyon imzalama
24 Mayıs 2014
• Rusya Tarafından Tanınması
21 Şubat 2022
• Rusya'ya ilhak
30 Eylül
Yüzölçümü
• Toplam
8902 km2
Nüfus
• Sayılan
2.302.444[2]
Para birimiRus rublesi[3]
Zaman dilimiUTC+3
Trafik akışısağ
Luhansk ve Donetsk'i tanıyan ülkeler

Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC), Donbass Savaşı'nda Ukrayna'dan ayrılarak kurulan de facto devletti ancak 2022 referandumu sonrasında Rusya Federasyonu'na bağlanarak Rusya'ya bağlı federal bir bölge(Cumhuriyet) haline geldi[4]. DHC, Ukrayna yönetimini sivilleri katletmek ve savaş suçu işlemekle itham edip bağımsızlığını gerekçe olarak göstermiştir.[5][6] Donbass Savaşı sırasında 7 Mayıs 2014'te Ukrayna'da özerk, egemen bir cumhuriyet olarak kuruldu. 11 Mayıs'ta bağımsızlık referandumu yapıldı ve bağımsızlığı halk tarafından onaylandı. 12 Mayıs'ta resmen bağımsızlığını ilan etti. 24 Mayıs 2014'te ise Lugansk Halk Cumhuriyeti ile Novorossiya Federal Devleti adında bir konfederasyon oluşturmuştu ancak 1 Ocak 2015'te bu konfederasyonu feshettiler ve rafa kaldırdılar. 21 Şubat 2022'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, hem Luhansk hem de Donetsk Halk Cumhuriyetlerini bağımsız devletler olarak tanıdığını açıkladı.[7][8] 27 Eylül 2022 tarihinde yapılan referandum sonucunda 30 Eylül 2022 tarihinde Rusya tarafından ilhak edilmiş ve Rusya'nın Federal bir bölgesi (Cumhuriyeti) olmuştur.[5][6]

Tarihi

Don Kazaklarının yoğun olarak yaşadığı bölge 19. yüzyılda Yekaterinoslav eyaleti olarak adlandırıldı. Serfliğin (toprak köleliği) kaldırılmasından sonra 19. yüzyılın ikinci yarısında sanayi devrimi ile sanayide ve kömür üretiminde gelişme gösterdi. Demir yolu ağının kurulmasıyla bölge hızla gelişti.

Donbas, 1920 yılında SSCB'nin büyük sanayi merkezlerinin kurulduğu bir yer oldu. Bölgede birçok kömür madeni işletmeye açıldı fakat bunlar II. Dünya Savaşı'nda Almanlar tarafından yıkıldı.

2 Temmuz 1932'de yeni bir idari birim oluşturuldu. Artemovsk ili ayrı bir merkez kabul edildi. 3 Haziran 1938'de Stalin'in önerisiyle Voroşilovgrad şehri Donetsk bölgesinin idari merkezi yapıldı ve kararname Yüksek Sovyet Prezidyumu tarafından onaylandı. O dönemde 1.837.000 nüfus ile bölge dört şehir ve 28 ilçeden oluşan bir idari teşkilatlanma haline getirildi.

Bağımsızlık Süreci

2014 yılının başlarında Ukrayna'da Avrupa Birliği ile ortaklık anlaşması ve cumhurbaşkanlığı krizinin yaşanması iç savaş tehlikesi yarattı. Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in AB'nin şartlarına rest çekerek ülkeyi Rusya'ya yakınlaştırması muhalefette tepkiye yol açtı. AB yanlılarının Kiev'de başlattığı protestolar sonucu Yanukoviç istifa etti ve 25 Mayıs 2014'te yapılmak üzere erken seçim kararı alındı. Ancak geçici olarak iktidarı devralan hükûmet, Rus nüfusun yoğun olarak yaşadığı doğu bölgelerine seçimsiz gayri meşru valiler atadı. Bu durum doğu eyaletlerinde protesto gösterilerinin başlamasına sebep oldu.[9]

Protestolar gittikçe büyüdü ve göstericiler 6 Nisan 2014'te Donetsk valiliğini basarak binayı ele geçirdi. 7 Nisan'da Donetsk Halk Cumhuriyeti Egemenlik Deklarasyonu'nu ve bağımsızlık ilanını kabul eden Halk Konseyi kuruldu. 21 Şubat 2022 tarihinde Rusya Federasyonu tarafından Bağımsız bir Devlet olarak tanındı. Eylül 2022'de yapılan referandum sonucunda 30 Eylül 2022 tarihinde resmi olarak Rusya Federasyonu tarafından ilhak edilerek Rusya Federasyonuna bağlı bir federal bir bölge(cumhuriyet) konumuna geldi.

Kaynakça

  1. ^ National Anthem of Donetsk People's Republic - Славься республика, наша народная (도네츠크 인민 공화국의 국가) (YouTube). Donetsk. 17 Kasım 2018. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2021. 
  2. ^ "Численность населения Донецкой Народной Республики на 1 января 2018 года" (PDF). 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2018. 
  3. ^ "Постановление Президиума Совета Министров ДНР № 18-3 от 28.09.2015 г". 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Putin, Ukrayna'nın dört bölgesini ilhak ettiklerini açıkladı". BBC News Türkçe. 30 Eylül 2022. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2024. 
  5. ^ a b "МИД ДНР осудил участие Зурабова в инаугурации Порошенко — Новости дня — PосБизнесКонсалтинг". 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015. 
  6. ^ a b "ОФИЦИАЛЬНОЕ ЗАЯВЛЕНИЕ Министерства Иностранных Дел Донецкой Народной Республики О недопустимости действий по легитимации киевского режима". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015. 
  7. ^ "Ukraine-Russia crisis: Putin to recognise breakaway Ukraine regions". BBC News (İngilizce). 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2022. 
  8. ^ Указ Президента Российской Федерации № 71 «О признании Донецкой Народной Республики» 22 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. от 21 февраля 2022 года
  9. ^ "Рада отстранила Януковича и назначила выборы Президента на 25 мая 2014 г. РБК Украина, 22.02.2014". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Donetsk</span> Ukraynadaki bir şehir

Donetsk (Ukraynaca: Донецьк, Rusça: Донецк), 1928'deki Harkiv yazımına göre Donetske (Ukraynaca: Донецьке) olarak da adlandırılan, eskiden Aleksandrovka, Yuzivka (Hughesovka) ve Stalino olarak bilinen, Ukrayna'nın doğusunda Donetsk Oblastı'nda Kalmius Nehri üzerinde bulunan bir sanayi şehridir. Nüfusun şehir merkezinde 901.645, metropolitan alanda ise 2 milyonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Donetsk, 2001 nüfus sayımına göre Ukrayna'nın en büyük beşinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Donbas</span>

Donbas veya Donbass Güneydoğu Ukrayna'da yer alan tarihî, kültürel ve ekonomik bir bölgeydi. Donbas'ın bazı bölümleri Rus-Ukrayna Savaşı'ndan beri tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden ayrılıkçı Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti tarafından de facto olarak yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Ukrayna Savaşı</span> Rusya ve Ukrayna arasında Şubat 2014te başlayan uzun süreli çatışma

Rusya-Ukrayna Savaşı, bir yanda Rusya, Beyaz Rusya ve Rus yanlısı güçlerin, diğer yanda Ukrayna'nın dahil olduğu, sürmekte olan bir savaştır. Yevromaydan'ın ardından görevden alınan Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Kırım'daki gerginlik nedeniyle Rusya'dan bölgeye asker göndermesini istemesinin ardından 2014 yılında başlayan ve Şubat 2022'de büyüyen askerî hareketliliktir. Bu savaşa Rusya'nın Kırım'ı ilhakı (2014), Donbass Savaşı (2014-günümüz), siber savaş ve siyasi gerilimler de dahildir. Rusya'nın bölgedeki jeopolitik çıkarlarını, vatandaşlarını ve konuşlandırılmış askerlerini koruduğunu iddia eden Devlet Başkanı Vladimir Putin, müdahale için parlamentodan onay almıştır. 21 Şubat 2022 de Rusya Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerini resmen tanıdığını açıkladı.24 Şubat 2022 tarihinde ise Rusya lideri Putin Ukrayna'yı istilaya başladıklarını televizyondan duyurdu. 2021'de diplomatik krizin ardından Ukrayna sınırlarına yakın bölgelere askeri yığınak yapan Rusya, 24 Şubat 2022'de geniş çaplı bir şekilde Ukrayna'yı işgal etmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Donbas Savaşı</span> Ukrayna ve Rusya destekli Novorossiya Federal Kuvvetleri arasındaki savaş

Donbas Savaşı ya da Ukrayna'nın doğusunda savaş, Rusya destekli Novorossiya Federal Devleti ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında 6 Nisan 2014'ten beri Ukrayna'nın Donbas bölgesinde sürmekte olan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Lugansk Halk Cumhuriyeti</span> Rusyanın işgalindeki Ukrayna toprakları

Lugansk Halk Cumhuriyeti ya da Luhansk Halk Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'da bir de facto devlettir. Donbass Savaşı sırasında 28 Nisan 2014'te Ukrayna'da özerk, egemen bir cumhuriyet olarak kuruldu. 11 Mayıs'ta bağımsızlık referandumu yapıldı ve bağımsızlığı halk tarafından onaylandı. 12 Mayıs'ta resmen bağımsızlığını ilan etti. 24 Mayıs 2014'te ise Donetsk Halk Cumhuriyeti ile Novorossiya Federal Devleti adında bir konfederasyon oluşturmuştu, ancak 1 Ocak 2015'te bu konfederasyonu feshettiler ve rafa kaldırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Novorossiya Federal Devleti</span> federal devlet

Novorossiya Konfederasyonu veya Yeni Rusya Konfederasyonu, Ukrayna'nın doğusunda bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti ile Lugansk Halk Cumhuriyeti'nin 24 Mayıs 2014'te konfederasyon halinde birleştirilmesiye kurulan devletti. Devletin adı olan Novorossiya (Новороссия) sözcüğü, Rusçada "Yeni Rusya" anlamına gelmektedir. Devlet resmi olarak sadece Güney Osetya tarafından tanındı. Konfederasyonda kısmen Sovyet tarzı bir yönetim uygulandı. Bir yıl içinde proje askıya alındı: 1 Ocak 2015'te kurucu liderlik projenin askıya alındığını ve 20 Mayıs'ta kurucu üyeler siyasi projenin dondurulduğunu açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Özerk Cumhuriyeti</span> Ukrayna yasalarına göre Kırım Anayasası tarafından yönetilen özerk bir cumhuriyet

Kırım Özerk Cumhuriyeti,, Ukrayna'nın özerk cumhuriyeti. Sovyetler Birliği döneminde varlık gösteren Kırım Oblastı ile aynı sınırlara sahiptir. Kırım Oblastı 1954'te Rusya SFSC'den Ukrayna SSC'ye geçti. 20 Ocak 1991'deki referandumdan sonra Ukrayna SSC içerisinde bir özerk cumhuriyet hâlini aldı. Sovyetler Birliği dağıldığında ve Ukrayna bağımsızlığını elde ettiğinde, Kırım yeni kurulan Ukrayna'nın parçası olarak kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Kırım'ı ilhakı</span>

Kırım'ın ilhakı, Ukrayna'ya bağlı bir yarımada olan Kırım'ın, 18 Mart 2014'te Rusya tarafından ilhak edilmesi olayıdır. O tarihten beri yarımadada Kırım Cumhuriyeti ve Sivastopol federal şehri olmak üzere iki federal birim bulunmaktadır. Bu federal birimler 2016'ya kadar Kırım Federal Bölgesi'ni oluştururken günümüzde Güney Federal Bölgesi'nin parçasıdır. 2014 Doğu Ukrayna protestolarının bir sonucu olan ilhaktan önce, 2014 Ukrayna devriminin sonrasında Rusya'nın Kırım'a askerî müdahalesi gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Donetsk Havalimanı Muharebesi</span>

İkinci Donetsk Havalimanı Muharebesi, Rus yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna Ordusu arasında stratejik öneme sahip Donetsk Uluslararası Havalimanının kontrolünü ele geçirmek için yapılan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Hodakovski</span>

Aleksandr Sergeyeviç Hodakovski, 2014 yılında Donetsk Oblastı'nda başlayan Donbass Savaşı'nda yer alan isyancı grupların komutanı. İsyan sırasında Rusya yanlılarını ve bazı sosyalist grupları toparlamasıyla bilinir. Günümüzde Donetsk Halk Cumhuriyeti Güvenlik Bakanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span>

Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, 10 Mart 1919'da Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin simgesi olarak kabul edilen bayrak. resmî bayrak ayrıntıları Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasından önce birçok kez değişti, ancak hepsi Ekim Devrimi'ni temsil eden kızıl bayrağı temel aldı. 21 Kasım 1949'da Ukrayna SSC Yüksek Sovyet Başkanlığı kararnamesine göre, alttaki mavi "halkın kudretini ve güzelliğini" ve Bohdan Khmelnytsky'nin mavi bayrağını simgelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Cumhuriyeti</span> Rusyanın işgalindeki Ukrayna toprakları

Kırım Cumhuriyeti, Rusya'nın Kırım Yarımadası üzerinde bulunan bir federal birimi. Cumhuriyetin başkenti ve en büyük şehri olan Simferopol, Sivastopol federal şehrinden sonra Kırım'ın ikinci büyük şehridir. 2014 itibarıyla cumhuriyetin nüfusu 1.891.465'tir.

<span class="mw-page-title-main">Donetsk Halk Cumhuriyeti'nde COVID-19 pandemisi</span>

Mart 2020'de COVID-19 pandemisinin Donetsk Halk Cumhuriyeti'ne ulaştığı doğrulandı. Ukrayna'nın geri kalanı için Ukrayna'da COVID-19 pandemisi sayfasına bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Minsk Protokolü</span> Anlaşma

Minsk Protokolü, Ukrayna'nın Donbass bölgesindeki savaşı durdurmak için Ukrayna, Rusya Federasyonu, Donetsk Halk Cumhuriyeti, Luhansk Halk Cumhuriyeti ve Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) temsilcileri tarafından 5 Eylül 2014 tarihinde imzalanan bir anlaşmadır. AGİT himayesinde Belarus'un Minsk kentinde yapılan kapsamlı görüşmelerin ardından imzalandı. Donbass'taki çatışmayı durdurmak için daha önce yapılan çok sayıda girişimin ardından gelen anlaşma, acil bir ateşkes uyguladı. Protokol, Donbas'taki savaşı durdurmayı başaramadı ve bunu 12 Şubat 2015'te kabul edilen Minsk II adlı yeni bir tedbir paketi takip etti. Minsk II'de çatışmayı durduramadı, ancak Minsk anlaşmaları, Normandiya Formatı toplantısında kararlaştırıldığı gibi, çatışmaya gelecekteki herhangi bir çözüm için temel olmaya devam ediyordu.

<span class="mw-page-title-main">Denis Puşilin</span>

Denis Vladimiroviç Puşilin, Ukraynalı siyasetçi. Puşilin, Donbass Savaşı'nın ardından Ukrayna'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden ve Rusya tarafından tanınan Donetsk Halk Cumhuriyeti'nde (DHC) 2018 yılında bu yana devlet başkanlığı görevini yürütüyor.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Paşkov</span>

Vladimir Igoreviç Paşkov, Rus siyasetçi. Paşkov, Donbass Savaşı'nın ardından Ukrayna'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden ancak, Rusya hariç hiçbir ülke tarafından tanınmayan Donetsk Halk Cumhuriyeti'nde (DHC) 6 Şubat 2020 - 1 Kasım 2021 tarihleri arası bu yana başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Donetsk Halk Cumhuriyeti-Rusya ilişkileri</span>

Donetsk Halk Cumhuriyeti - Rusya ilişkisi, coğrafi ve tarihsel ortaklıkları bulunan Donetsk Halk Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu'nun uluslararası ikili ilişkileri ve politikaları ifade eder. Bu iki devlet arasındaki ilişkilerin başlaması 1918'de Donetsk Cumhuriyeti'nin bağımsızlığına kadar uzanmaktadır. 2014 yılında Donetsk Halk Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanı Rusya Federasyonu tarafından hemen tanınmamış ve iki taraf 2022 yılına kadar resmi olarak diplomatik ilişki kurmamıştır.

Lugansk ve Donetsk'in bağımsızlıklarının uluslararası tanınması ve tanınma tepkilerini içeren maddedir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Güney ve Doğu Ukrayna'yı ilhakı</span> Luhansk, Donetsk, Zaporjiya, ve Herson oblastlarının Rusya tarafından ilhak etmesi

30 Eylül 2022'de Rusya Federasyonu, Ukrayna topraklarının yaklaşık %15'ini oluşturan kısmen işgal altındaki Ukrayna oblastlarından Luhansk, Donetsk, Zaporjiya ve Herson'u ilhak etmek için katılım antlaşması imzaladı. Rusya, çatışmaların sürdüğü dört bölgeden hiçbirini tamamen kontrol altına almadı ve bölgedeki nüfusun çoğu ve 2022 Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlangıcından bu yana kaçtı. İlhak, dört bölgenin başkanının ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla Moskova'da yapılan bir törenle resmîleştirildi. Ukrayna, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler, ilhak töreninin yasal bir değeri olmadığını belirtti.

Ukrayna'nın Donbas bölgesini oluşturan parçaları olan Donetsk ve Luhansk oblastlarının statüsüne ilişkin referandumların 11 Mayıs 2014'te Rusya'nın desteklediği ayrılıkçı Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri'nin kontrolündeki birçok kasabada yapıldığı iddia edildi. Bu referandumlar, Rusya'nın Kırım'ı işgali ve 2014 Ukrayna Devrimi'nin ardından artan Rusya yanlısı protestolar bağlamında sözde "cumhuriyetlerin" kurulmasını meşrulaştırmayı amaçlıyordu. Buna ek olarak, Donetsk ve Luhansk oblastlarının Ukrayna kontrolündeki bazı bölgelerinde Dnipropetrovsk Oblastı'na katılım konusunda bir karşı referandum düzenlendi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.