İçeriğe atla

Donella Meadows

Donella Meadows
Doğum13 Mart 1941(1941-03-13)
Elgin, Illinois,  ABD
Ölüm13 Mart 2001 (60 yaşında)
VatandaşlıkABD
Mezun olduğu okul(lar)Carleton College
Harvard Üniversitesi
Kariyeri
DalıÇevre bilimi
Çalıştığı kurumDartmouth Koleji

Donella Hager "Dana" Meadows[1][2] (13 Mart 1941 - 20 Şubat 2001), Amerikalı bir çevre bilimcisi, eğitimci ve yazardır.[3] The Limits to Growth[4] ve Thinking In Systems: A Primer (Sistemlerle Düşünmek,[5] 2021) kitaplarıyla tanınmaktadır. Var olan gelişme politikalarının devam ettirilmesi halinde çeşitli sorunların yaşanacağını, özellikle hammadde kıtlığı ve çevre sorunları çerçevesinde insanlığın yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalacağını oldukça erken tarihlerde vurgulayan isimler arasındadır.[6][7] Özellikle sistem modelleme ve sürdürülebilirlik alanlarında çalışmalar yapmıştır.

Hayatının erken dönemi ve eğitimi

ABD'de, Elgin, Illinois'de doğan Meadows, bilim alanında eğitim aldı. 1963'te Carleton College'dan kimya alanında lisans ve 1968'de Harvard'dan biyofizik alanında doktora derecesi alan Meadows, İngiltere'den Sri Lanka'ya bir yıl süren bir yolculuktan sonra, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde, bilgisayarlar için manyetik veri depolama ilkesi gibi sistem dinamiklerinin mucidi Jay Forrester tarafından kurulan bir ekipte çalıştı.

Kariyer

Meadows, 1972'den başlayarak 29 yıl Dartmouth Koleji'nde çalıştı.[8]

Koruma ve Çevre alanında Pew Scholar (1991) ve MacArthur Fellow (1994) ödülleriyle onurlandırıldı.[8] 1990 yılında Walter C. Paine Bilim Eğitimi Ödülü'nü aldı. Ölümünden sonra, Conservation Law Foundation tarafından verilen 2001 yılı John H. Chafee Çevresel İşlerde Mükemmellik Ödülü'ne layık görüldü.

Meadows, dünyadaki olayları sistemler bakış açısıyla ele alan haftalık köşe yazıları dizisi olan "The Global Citizen"ı yazdı.[8] Bu köşe yazılarının birçoğu derlenip aynı isimle kitap olarak yayımlandı.[9] 20'den fazla gazetede yer alan bu yazılarından ötürü, 1991 yılında Pulitzer Ödülü'ne aday gösterildi.[3]

Çalışmaları

The Limits to Growth (Büyümenin Sınırları)

1972'de Meadows, Roma Kulübü için küresel bilgisayar modeli olan "World3 "ü üreten ve Büyümenin Sınırları çalışmasının temelini oluşturan MIT ekibindeydi. Kitap, nüfus, ekonomi ve çevre konularındaki uzun vadeli küresel eğilimlere dair bir rapordu. Bu çalışma dünya çapında ilgi gördü; gazete manşetlerine taşındı ve gezegenin insanların ekonomik büyümesini destekleme kapasitesinin sınırları hakkında bir tartışma başlattı - bu tartışma bugün de (özellikle sürdürülebilirlik kavramı etrafında)[10] devam etmektedir.[11][12] Meadows kitabın baş yazarıydı ve diğer üç yazarı, eşi Dennis Meadows, Jørgen Randers ve William W. Behrens III idi.

Balaton Grubu

1982 yılında Donella ve Dennis Meadows, kaynak kullanımı, çevre koruma, sistem modelleme ve sürdürülebilirlik konularında çalışan araştırmacılar için "ağların ağı" olarka nitelendirilebilecek uluslararası bir oluşum kurdu. Bu ağın kuruluşundan bu yana üyeler her sonbaharda Macaristan'ın Balaton Gölü'nde buluşmaktadır. Ağın resmi adı Uluslararası Kaynak Bilgi Merkezleri Ağı (INRIC) olsa da toplantılarının yapıldığı yerden dolayı daha çok Balaton Grubu[13] olarak tanındı.

Sistem Değişimi Akademisi

Meadows, 1996 yılında, Hartland, Vermont'taki Cobb Hill'de Sürdürülebilirlik Enstitüsü'nü kurdu. Bu oluşum, ortak barınma (veya ekoköy) ve organik çiftlik geliştirilmesi de dahil olmak üzere, küresel sistemlerdeki araştırmaları sürdürülebilir yaşamı pratik unsurlarla birleştirmeye çalıştı. 2011 yılında bu Enstitü, Donella Meadows Enstitüsü olarak yeniden adlandırıldı ve Norwich, Vermont'a taşındı. Sürdürülebilirlik Enstitüsü'nden doğan diğer kuruluşlar arasında Sustainable Food Lab, Climate Interactive ve Sustainability Leaders Network bulunmaktadır. 2016 yılında, Donella Meadows Enstitüsü ikinci kez ad değiştirdi ve Academy for Systems Change adıyla faaliyet göstermektedir.[14]

State of the Village report (Köyün durumu raporu)

1990'da Meadows, "Küresel Köy'de kim yaşıyor?" başlığıyla Köyün Durumu raporunu yayımladı.[15] Dünyanın 1000 kişilik bir köy olduğu varsayımıyla hareket eden bu çalışma, köyde yaşayanların kurgusal sayısını 100 kişiye indirerek İngilizce, İspanyolca ve Japonca olarak başka kişiler tarafından da yayımlandı.

Leverage Points: Places to Intervene in a System (On iki kaldıraç noktası)

Meadows, en iyi bilinen makalelerinden biri olan Leverage Points: Places to Intervene in a System (Kaldıraç Noktaları: Bir Sisteme Müdahale Edilecek Yerler) makalesinde,[16] herhangi bir türden bir sistemdeki en çok ve en az etkili müdahale türlerini tarif eder.

Kişisel hayatı

Meadows, bir bakteriden kaynaklanan beyin menenjitinden dolayı 2001 yılında 59 yaşında vefat etmiştir.[17]

Seçilmiş yayınlar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Diana Wright (Editor) in: Meadows, Donella H. 2008, Thinking in Systems: A Primer, Chelsea Green Publishing, Vermont, pages XI and 211 978-1-60358-055-7.
  2. ^ "Donella Hager Meadows - Carleton College". 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2020. 
  3. ^ a b "About Donella "Dana" Meadows". donellameadows.org. 23 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  4. ^ Donella Meadows (1978). Ekonomik Büyümenin Sınırları. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  5. ^ Donella Meadows (2021). Sistemlerle Düşünmek. Pegem. ISBN 9786257582353. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  6. ^ Recep Bozloğan (2005). "Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı". Journal of Social Policy Conferences. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  7. ^ Ayşe Eren (22 Ağustos 2014). "Sevgi, güven, değişim". Cumhuriyet. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  8. ^ a b c Meadows, Donella H. 2008, Thinking in Systems: A Primer, Chelsea Green Publishing, Vermont, p. 213 (About the Author), 978-1-60358-055-7.
  9. ^ "The Global Citizen Donella H. Meadows, 1991; 300 pp. Island Press". 5 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  10. ^ Rahmi Aydemir, Gamze Üstün. "Kurumsal Sürdürülebilirliğin Benimsenmesinde İç Denetimin Rolü ve Görevleri". www.ekoyapidergisi.org. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  11. ^ "To Grow or not to Grow", Newsweek, March 13, 1972, pages 102-103
  12. ^ "İklim Değişikliği ve Çöp | iklimBU | Boğaziçi Üniversitesi". iklimBU. 11 Eylül 2019. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  13. ^ "Balaton Group History". 5 Şubat 2010. 5 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2015. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  15. ^ "Meadows, Donnella. (1990, May 31). "Who lives in the 'Global Village'?" The Global Citizen". 26 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  16. ^ Meadows, Donella (1999). "Leverage Points: Places to Intervene in a System" (PDF). The Sustainability Institute. 8 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2015. 
  17. ^ Donella Meadows – A Tribute. Leon Kolankiewicz. July 1, 2001. http://donellameadows.org/donella-meadows-a-tribute/ 30 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Macaristan</span> Orta Avrupada bir ülke

Macaristan, Orta Avrupa'da Karpatlarda kurulu olan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Komşuları; batıda Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, doğuda Romanya ve Ukrayna, güneyde Sırbistan ve Hırvatistan'dır. Başkenti Budapeşte olan Macaristan, OECD, NATO, AB, Vişegrad Grubu ve Schengen üyesidir. Ülkedeki resmî dil, Fin-Ugor dillerinden olan ve Avrupa Birliği'nin 24 resmî dilinden biri olan Macarcadır. Bu bağlamda Macarca, Avrupa Birliği'nde Fince, Estonca ve Maltaca ile beraber Hint-Avrupa dillerinden olmayan dört dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Spartaküs</span>

Spartaküs, Roma Cumhuriyeti'nde Trakyalı bir gladyatördür. MÖ 73 - MÖ 71 Spartaküs Galyalılar Crixus, Oenomayus ve Gannicus ile birlikte Üçüncü Köle Savaşı'nın kaçak köle liderlerinden biridir. Üçüncü Köle Savaşı Roma Cumhuriyeti'nin karşılaştığı büyük çaplı köle savaşları arasında yer alır. Küçük savaşları ötesinde Spartaküs hakkında bilinen ve tarihsel söylentileri kalan veriler bazen çelişkili ve güvenilir olmayabilir. Fakat elimizdeki bütün kaynaklar Spartaküs'ün eski bir gladyatör ve başarılı bir askeri lider olduğunu doğrulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Viki</span> ziyaretçilerin düzenleyebileceği web sitesi türü

Viki, bir iş birliği etrafında toplanan kimselerin web tarayıcı üzerinden yeni sayfalar oluşturmasına, sayfalarda düzenlemeler yapmasına ve bu sayfaları birbirine bağlamasına olanak sağlayan MediaWiki vb. bir yazılım altyapısı kullanan web sitelerinin genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilirlik</span> insanların doğayla uyum içinde ve devamlı şekilde yaşayabilmesi durumu

Sürdürülebilirlik daimi olma yeteneği olarak adlandırılabilir. 21. yüzyılda genel olarak biyosfer ve uygarlığın bu yeteneğine atfen kullanılır. Aynı zamanda, kaynakların sömürülmesi, yatırımların yönü, teknolojik gelişmenin yönlendirilmesi ve kurumsal değişimin uyum içinde olduğu ve insan ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılayabilme potansiyelinin hem günümüzde hem de gelecek için korunduğu dengeli bir ortamda değişimin sağlanması olarak tanımlanabilir. Bu alanda çalışanların birçoğu için, sürdürülebilirlik birbirine bağlı şu etki alanları ile tanımlanır: çevre, ekonomik ve sosyal; ve bunlar Fritjof Capra'ya göre Sistemsel Düşüncenin prensiplerine dayanmaktadır. Sürdürülebilir gelişmenin alt etki alanları kültürel, teknolojik ve politik olarak kabul edilir. Bazıları için sürdürülebilir gelişme sürdürülebilirlik için ana prensip olmasına karşın diğerleri için bu iki terim paradoksaldır. Sürdürülebilir gelişme gelecek neslin ihtiyaçlarını karşılama yetisine zarar vermeden günümüzdeki ihtiyaçları karşılayabilen gelişmedir. Sürdürülebilir Gelişme terimi Çevre ve Gelişme Dünya Komisyonu için Brundtland Raporu (1987) tarafından ortaya atılmıştır.

Berkeley r-komutları, bir Unix sisteminin kullanıcılarının TCP/IP bilgisayar ağı üzerinden başka bir Unix bilgisayarında oturum açmasını veya komutlar vermesini sağlamak için tasarlanmış bir bilgisayar programları paketidir. Berkeley r-komutları, 1982'de Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'ndeki Computer Systems Research Group (CSRG) tarafından, TCP/IP'nin erken uygulanmasına dayanarak geliştirildi.

<i>Kuzeyli Nanook</i>

Kuzeyli Nanook, 1922 yapımı bir Robert J. Flaherty filmidir. Belgesel sinemanın en önemli örneklerinden biri sayılır. Kesif yöntemli bir belgesel türüdür. Flaherty önceden yazılmış bir senaryo yerine o günün şartlarında teknoloji ve her şeyden uzak yaşayan Doğu Kanada İnuit Eskimolarının yaşayış biçimlerini, avlanmalarını, günlük hayatlarını aktarmıştır. İlkel insanın içinde yaşadığı doğal çevreyle savaşını ve uzlaşmasını konu edinmiş ve gerçekte var olanı sağlıklı bir şekilde görüntülemiştir. Filmin adı Doğu Kanada İnuitçesinde Kutup ayısı anlamına gelen nanuk kelimesinden gelir.

Sürdürülebilir gelişme ya da Sürdürülebilir kalkınma, doğal sistemlerin, ekonominin ve toplumun dayandığı doğal kaynakları ve ekosistem hizmetlerini sağlama yeteneğini sürdürürken, insani gelişme hedeflerine ulaşmak için örgütlenme ilkesidir. Arzulanan sonuç, yaşam koşullarının ve kaynakların, doğal sistemin bütünlüğünü ve istikrarını baltalamaksızın insan ihtiyaçlarını karşılamaya devam etmek için kullanıldığı bir toplumsal durumdur. Sürdürülebilir gelişme, gelecek nesillerin yeterliklerinden ödün vermeden günümüzün ihtiyaçlarını karşılayan bir gelişme olarak tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bitki</span> ökaryotik, ağaçlar, çiçekler, otlar, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlılar alemi

Bitkiler, ağırlıklı olarak fotosentetik ökaryot canlılardır. Tarihsel olarak bitkiler alemi, algler ve mantarlar da dahil olmak üzere hayvan olmayan tüm canlıları kapsarken, günümüzde mevcut tüm tanımlamalar prokaryotları, mantarları ve bazı algleri hariç tutar. Tanımlamalardan birine göre: Çiçekli bitkiler, kozalaklı bitkiler ve diğer açık tohumlular, eğrelti otları ve benzerleri, boynuz otları, ciğer otları, kara yosunları ve yeşil algler hep birlikte Viridiplantae adı verilen kladı oluştururlar. Buna kırmızı ve esmer algler dahil değildir.

<span class="mw-page-title-main">Nörobilim</span> sinir sistemini inceleyen bilim dalı

Nörobilim, sinir sistemini inceleyen disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Nöronların ve nöral devrelerin temel özelliklerini anlamayı hedefleyen bu bilim dalı, bu amaçla fizyoloji, anatomi, moleküler biyoloji, gelişim biyolojisi, sitoloji, matematiksel modelleme ve psikolojiyi birleştirir. Öğrenme, bellek, davranış, algı ve bilincin biyolojik temelinin anlaşılması Eric Kandel tarafından biyolojik bilimlerin "nihai zorluğu" olarak tanımlanmıştır.

Marc Awodey, Amerikalı çağdaş sanat sanatçısı ve şair.

<span class="mw-page-title-main">David Bohm</span> Amerikalı teorik fizikçi (1917 – 1992)

David Bohm ; teorik fizik, felsefe ve nöropsikoloji alanlarına katkıda bulunmuş bir kuantum mekaniği fizikçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Bill Moyers</span> Amerikalı gazeteci

Bill Moyers Amerikalı gazeteci ve halkla ilişkiler danışmanı. 1965-67 yıllarında Lyndon B. Johnson Hükümeti'nde Beyaz Saray Basın Sekreteri olarak görev yaptı. Ayrıca televizyonda haber yorumcusu olarak çalıştı.

<i>Madonna: An Intimate Biography</i>

Madonna: An Intimate Biography, Amerikalı yazar J. Randy Taraborrelli tarafından yazılan, Amerikalı şarkıcı Madonna'nın yaşamını anlatan bir kitaptır.

Gizlilik veya mahremiyet bireyin veya bir grubun kendilerini veya kendileri hakkındaki bilgileri ayırma yeteneği ve böylece kendilerini ifade ederken seçici olmaları. Sınırları ve kabul edilir içeriği kültürler ve bireyler arasında farklılık gösterir ancak bazı ortak temalar paylaşılmaktadır. Herhangi bir şey gizli olduğunda, doğal olarak kişiye özel veya hassas bir durum var demektir. Mahremiyet alanı bilgilerin korunması ve kişisel alana girilmemesini gerektirdiğinden güvenlikle çakışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dar hat açıklığı</span> standart hat açıklığından (1435 mm, 4 ft 8 1⁄2 inç) daha dar olan hat açıklıkları

Dar hat açıklığı, Standart (1.435 mm) hat açıklığından daha dar olan demiryolu hat açıklığı türüdür. Bu tür demiryolu hatlarının standart bir ölçüsü bulunmamakta olup, hatlar genellikle 600 ila 1.067 mm aralığında bir açıklık ölçüsüne sahiptir.

Gorō Shimura , Princeton Üniversitesi'nde sayı teorisi, otomorfik formlar ve aritmetik geometri alanlarında çalışan Japon matematikçi ve Michael Henry Strater Matematik Fahri Profesörü idi. Abelyen varyetelerin ve Shimura varyetelerinin karmaşık çarpımı teorisini geliştirmesinin yanı sıra, sonuçta Fermat'ın Son Teoreminin kanıtına yol açan Taniyama-Shimura varsayımını ortaya koymasıyla biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">David Fromkin</span> Amerikalı tarihçi (1932 – 2017)

David Henry Fromkin Amerikalı yazar, avukat ve tarihçiydi. Orta Doğu tarihini ve 1914-1922 yılları arasında Avrupalı güçlerin modern Orta Doğu'nun yaratılmasındaki rolünü incelediği Barışa Son Veren Barış (1989) kitabıyla tanınır. Kitap hem Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Ödülü hem de Pulitzer Ödülü için finalist oldu. Fromkin toplamda yedi kitap yazdı, en son 2007'de Kral ve Kovboy: Theodore Roosevelt ve Yedinci Edward, Gizli Ortaklar kitabını yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Kalkınma teorisi</span>

Kalkınma teorisi, toplum içerisinde istenilen ve hayal edilen değişimin nasıl başarılacağına dair fikirler içeren bir teori türüdür. Kalkınma teorisi altında birçok teori bulunmaktadır. Bu makale içerisinde de farklı teorilerin bakış açıları "kalkınma teorisi"ne göre belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyosibernetik</span>

Sosyosibernetik, sosyoloji, genel sistem teorisi ve sibernetik arasında disiplinler arası bir bilimdir. Uluslararası Sosyoloji Derneği'nin (elektronik) Journal of Sociocybernetics'i yayınlayan alanda uzman bir araştırma komitesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir yaşam</span>

Sürdürülebilir yaşam, bir birey veya toplum tarafından Dünya'nın doğal kaynaklarının kullanımını azaltmaya çalışan bir yaşam tarzını tanımlamaktadır. Uygulayıcıları genellikle ev tasarımlarını, ulaşım yöntemlerini, enerji tüketimlerini ve beslenme biçimlerini değiştirerek ekolojik ayak izlerini azaltmaya çalışmaktadır. Ekolojik yaşamı savunanlar, yaşamlarını sürdürülebilirlikle tutarlı, doğal dengeyi koruyan ve insanlığın Dünya'nın doğal ekolojisiyle simbiyotikilişkisine saygılı bir şekilde sürdürmeyi amaçlamaktadır. Ekolojik yaşamın uygulaması ve genel felsefesi, sürdürülebilir kalkınmanın temel ilkelerini yakından takip etmektedir.