Don Ordusu
| Don Ordusu | |
|---|---|
 | |
| Etkin | 3 Nisan 1918 – 24 Mart 1920 |
| Ülke |  Don Kazakları |
Don Ordusu, kısa bir süre faaliyette bulunan Don Cumhuriyeti'nin ordusudur. Rus İç Savaşı'nda çar yanlısı faaliyet gösteren Beyaz Ordu'nun bir parçasıydı. 1918 - 1920 yılları arasında Don Nehri bölgesinde faaliyetlerini sürdürerek, merkez üssü Novoçerkassk şehriydi.
Tarihi
1917 yılında Don Bölgesi'nde Ekim Devrimi sonucu olarak Bolşevikler ile Don Kazakları arasında çatışmalar başladı.
Novoçerkassk şehrinde Kazak meclisi olan Krug'un başkanı Alexei Kaledin, I. Petro döneminden beri ilk defa seçilerek başa gelmiş bir atamandı. Kazak meclisi Bolşevikleri tanımayı reddederek Çarlık Rusya'nın koruyucusu olacaklarını belirttiler.
2 Aralık tarihinde Kaledin önderliğindeki Don Kazakları, Rostov-na-Donu'n hakimiyetini ele aldı ve bölgedeki Bolşevikleri gönderdi. Bu bölgede Mitrofan Petrovich Bogavesky önderliğinde bir hükümet kurdular.
Çarlık Rusya, stanitsa direnişine Bolşeviklere karşı durmak için bir ordu gönderdi. Kaledin, 1918 yılında Bolşeviklere karşı kaybedeceklerini düşündüğünden intihar etti. Yerine Anatoly Mihayloviç Nazarov geçti. Nazarov, ilk faaliyeti olarak Gönüllü Ordu'dan yardım istemesi oldu. Ancak yardım talebi geri çevrildi. İstifa etmeyi denedi ancak Krug meclisi istifayı kabul etmedi.[1] İç savaşı bitirerek Bolşeviklere teslim olmayı denedi ancak Bolşevik kanadı atamanı tanımayacaklarını ve kazakların yok edilmesi gerektiğini belirtti. 1918 yılının Şubat ayına gelindiğinde ise Kızıl Ordu'ya ait bir birlikte Nazarov'u tutukladı ve meclisi dağıttı. 3 Mart tarihinde kurşuna dizilerek infaz edildiler. Bu olaydan sonra Don Nehri boyunca Kızıl Terör politikası hayata geçirildi.
Bu olayın ardından stantsaların birkaçı isyan etti. Don Ordusu'nun temeli atıldı. Birçok Kazak bu orduya katılmaya başladı.
12 Mayıs 1918'de özel bir Krug meclisi, Don'un kurtuluşu adına eski hakları tekrar tanıdıklarını ilan etti. Üniformalar da tekrar düzenlenerek askerlere giydirildi. Bunun ardından da Bolşeviklere karşı savaş ilan etti. Yazar ve asker olan Pyotr Krasnov ise ataman olarak seçildi. (Don'un kurtuluşu için krug) eski hakları ilan etti ve üniformalar restore edildi ve Bolşeviklere savaş ilan etti.
1918 yılının yaz ve sonbahar mevsiminde Beyaz Ordu, Don Bölgesini kontrolü altına aldı. Moskova ve Kızıl Ordu arasındaki iletişimi kopardı. Böylelikle Volgograd'daki Kızıl Ordu faaliyetlerini engelledi.
Yukarı Don Bölgesi, uzun bir süre Bolşevik saflarına geçmişti. Ancak Kızıl Terörü ile birlikte Vyoshenskaya Ayaklanması'nı başlatarak Bolşeviklere karşı silahlandılar. Bununla birlikte Don Ordusu ile hareket etmeye başladılar. Bu olaylar silsilesi, Mihail Şolohov'un destanı olan "Ve Durgun Akardı Don" destanının önemli bir kısmını oluşturmaktadır.
1918 ve 1919 kış aylarında Kozhevnikov Grubu; 8,9 ve 10. Ordu dahil Kızıl Ordu'nun güney cephesindeki birliklerine karşı saldırıya geçti. Donets Nehri ve Reka Manych Nehri üzerinde kontrolü yeniden sağladı.
Kazakların çoğunluğu kendi arazileri dışında savaşmaya karşı çıkıyordu. Bu da Don Ordu'sunun sık sık fikir ayrılığına gitmesine neden oldu.
8 Ocak tarihinde ise Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri kuruldu. Don Ordusu'nun komutanları, Anton Denikin'in emrine girmeyi kabul etti.
1919 yılının güz mevsiminde Don Ordusu, sık çatışmalarla birlikte ağır kayıplar verdi. 1920 yılında Kafkas Bölgesi'nde yenilgiye uğradı ve teslim oldu. Don Ordusu'nun farklı bölgelerde aktif kalan birlikleri ise Kızıl Ordu'ya katıldı.
Bu gelişmeden sonra Don Ordusu'nun birlikleri Kırım'a taşındı. Bütün Don Ordusu birlikleri birleştirilerek Don Kolordusu kuruldu.
Komutanlar
- General-Binbaşı KS Poliakov (3 − 12 Nisan 1918),
- Tümgeneral Pyotr Popov (12 Nisan - 5 Mayıs 1918),
- Korgeneral Svyatoslav Denisov (5 Mayıs 1918 - 2 Şubat 1919),
- Korgeneral Vladimir Sidorin (2 Şubat 1919 - 14 Mart 1920).
Genelkurmay Başkanı
- Albay Svyatoslav Denisov (3 - 12 Nisan 1918),
- Albay Vladimir Sidorin (12 Nisan - 5 Mayıs 1918),
- Albay Ivan Poliakov (5 Mayıs 1918 - 2 Şubat 1919),
- Korgeneral Anatoliy Keltchevski (2 Şubat 1919 - 14 Mart 1920),
- Tümgeneral Nikolai Alekseyev (23 Nisan 1920 - Aralık 1920).
Savaş gücü
Don Kazaklarının Bolşevizme Karşı Mücadeleye Katılımı . [1] 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Tarih | askerler | Saha Silahları | Makinalı tüfekler |
|---|---|---|---|
| 1 Mayıs 1918 | 17.000 | 21 | 58 |
| 1 Haziran 1918 | 40.000 | 56 | 179 |
| 1 Temmuz 1918 | 49.000 | 92 | 272 |
| 15 Temmuz 1918 | 39.000 | 93 | 270 |
| 1 Ağustos 1918 | 31.000 | 79 | 267 |
| 20 Kasım 1918 | 49.500 | 153 | 581 |
| 1 Şubat 1919 | 38.000 | 168 | 491 |
| 15 Şubat 1919 | 15.000 | Yok | Yok |
| 21 Nisan 1919 | 15.000 | 108 | 441 |
| 10 Mayıs 1919 | 15.000 | 131 | 531 |
| 16 Haziran 1919 | 40.000 | Yok | Yok |
| 15 Temmuz 1919 | 43.000 | 177 | 793 |
| 1 Ağustos 1919 | 30.000 | 161 | 655 |
| 1 Eylül 1919 | 39.500 | 175 | 724 |
| 1 Ekim 1919 | 46.500 | 192 | 939 |
| 15 Ekim 1919 | 52.500 | 196 | 765 |
| 1 Kasım 1919 | 37.000 | 207 | 798 |
| 1 Aralık 1919 | 22.000 | 143 | 535 |
| 1 Ocak 1920 | 39.000 | 200 | 860 |
| 22 Ocak 1920 | 39.000 | 243 | 856 |
| 1 Şubat 1920 | 38.000 | 158 | 687 |
Literatürde
Don bölgesinde yaşanan bu olaylar, "Ve Durgun Akardı Don" destanın önemli bölümünü oluşturmaktadır.
Kaynakça
- ^ Astapenko, pg. 574
