İçeriğe atla

Domperidon

Domperidon, mide bulantısı ve kusmayı ve gastroparezi gibi bazı mide-bağırsak sorunlarını tedavi etmek için kullanılan bir dopamin antagonisti ilaçtır. İnsan vücudundaki prolaktin seviyesini yükseltir ve anne sütü üretimini uyarmak ve teşvik etmek için kullanılır.[1][2] Ağızdan veya makattan alınabilir.[1][3][4]

Domperidonun yan etkileri baş ağrısı, ağız kuruluğu, karın krampları, ishal ve yüksek prolaktin seviyelerini içerir.[1][2][5] Artan prolaktin seviyelerine ikincil olarak meme değişiklikleri, süt çıkışı, adet düzensizlikleri ve hipogonadizm oluşabilir.[1][2][5] Domperidon QT uzamasına da neden olabilir ve nadiren ani kardiyak ölüm gibi ciddi kardiyak komplikasyonlarla ilişkilendirilmiştir.[6][7][8][9] Bununla birlikte, riskler küçüktür ve yüksek dozlarda daha fazla ortaya çıkar.[9][10] Domperidon, dopamin D2 ve D3reseptörlerinin periferik olarak seçici bir antagonisti olarak hareket eder.[1][2] Beyne düşük girişi nedeniyle, domperidonun yan etkileri metoklopramid gibi diğer dopamin reseptörü antagonistlerinden farklıdır ve merkezi sinir sistemi yan etkileri açısından çok az şey üretir.[1][2] Bununla birlikte, hipofiz bezi kan-beyin bariyerinin dışında olduğu için domperidon yine de prolaktin düzeylerini artırabilir.[11]

Domperidon 1974'te keşfedilmiş ve 1979'da tıbbi kullanıma sunulmuştur.[12][13][14] Janssen Pharmaceutica tarafından geliştirilmiştir.[12][13] Domperidon birçok ülkede, örneğin Avrupa'da ve dünyanın başka yerlerinde reçetesiz satılmaktadır.[1][15] Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanım için onaylanmamıştır.[1][16][17] Bununla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri'nde, ciddi ve tedaviye dirençli gastrointestinal motilite sorunları olan kişiler için, genişletilmiş erişimli, bireysel-hasta araştırma amaçlı yeni ilaç uygulaması kapsamında mevcuttur.[18] Deudoperidon adı verilen bir domperidon analoğu da şu anda Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelerde potansiyel kullanım için geliştirilme aşamasındadır.[19][20][21]

Araştırma

Domperidon, kadınlarda hamileliği önlemek için potansiyel bir hormonal kontraseptif olarak incelenmiştir.[22]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h "Domperidone: review of pharmacology and clinical applications in gastroenterology". The American Journal of Gastroenterology. 102 (9): 2036-2045. September 2007. doi:10.1111/j.1572-0241.2007.01255.x. PMID 17488253. 
  2. ^ a b c d e "Domperidone: a peripherally acting dopamine2-receptor antagonist". The Annals of Pharmacotherapy. 33 (4): 429-440. April 1999. doi:10.1345/aph.18003. PMID 10332535. 
  3. ^ "CMDh confirms recommendations on restricting use of domperidone-containing medicines: European Commission to take final legal decision". European Medicines Agency. 25 Nisan 2014. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2014. 
  4. ^ "MOTILIUM INSTANTS PL 13249/0028" (PDF). Medicines and Healthcare products Regulatory Agency. 23 Şubat 2010. 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2014. 
  5. ^ a b "Domperidone. Discovering new choices for lactating mothers". AWHONN Lifelines. 7 (1): 54-60. 2003. doi:10.1177/1091592303251726. PMID 12674062. 
  6. ^ "Domperidone and Risk of Ventricular Arrhythmia and Cardiac Death: A Systematic Review and Meta-analysis". Clinical Drug Investigation. 36 (2): 97-107. February 2016. doi:10.1007/s40261-015-0360-0. PMID 26649742. 
  7. ^ "Domperidone and long QT syndrome". Current Drug Safety. 5 (3): 257-262. July 2010. doi:10.2174/157488610791698334. PMID 20394569. 
  8. ^ "Cardiac safety concerns for domperidone, an antiemetic and prokinetic, and galactogogue medicine" (PDF). Expert Opinion on Drug Safety. 13 (1): 131-138. January 2014. doi:10.1517/14740338.2014.851193. PMID 24147629. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023. 
  9. ^ a b "Domperidone safety: a mini-review of the science of QT prolongation and clinical implications of recent global regulatory recommendations". The New Zealand Medical Journal. 128 (1416): 66-74. June 2015. PMID 26117678. 
  10. ^ "[Cardiac adverse effects of domperidone in adult patients: a systematic review]". Revista Médica de Chile. 143 (1): 14-21. January 2015. doi:10.4067/S0034-98872015000100002. PMID 25860264. 
  11. ^ "Use of domperidone as a galactagogue drug: a systematic review of the benefit-risk ratio". Journal of Human Lactation. 31 (1): 57-63. February 2015. doi:10.1177/0890334414561265. PMID 25475074. 
  12. ^ a b "Dose-effect study of domperidone as a galactagogue in preterm mothers with insufficient milk supply, and its transfer into milk". British Journal of Clinical Pharmacology. 66 (2): 283-289. August 2008. doi:10.1111/j.1365-2125.2008.03207.x. PMC 2492930 $2. PMID 18507654. 
  13. ^ a b "Plant Product Analogues and Compounds Derived from Them". Drug discovery : a history. Chichester: John Wiley & Sons Ltd. 2005. s. 125. ISBN 978-0-471-89979-2. 
  14. ^ "Domperidone". Pharmaceutical Manufacturing Encyclopedia, 3rd Edition (Vol. 1-4). William Andrew Publishing. 2013. s. 138. ISBN 9780815518563. Erişim tarihi: 12 Aralık 2014. 
  15. ^ "A case of sudden cardiac death following Domperidone self-medication". Forensic Science International. 254: e1-e3. September 2015. doi:10.1016/j.forsciint.2015.06.004. PMID 26119456. 
  16. ^ "How to Obtain". Food and Drug Administration. 10 Şubat 2015. 23 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016. 
  17. ^ "Domperidone for lactating women". CMAJ. 171 (7): 725-726. September 2004. doi:10.1503/cmaj.1041054. PMC 517853 $2. PMID 15451832. 
  18. ^ "How to Request Domperidone for Expanded Access Use". FDA. 2 Şubat 2021. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023. 
  19. ^ "Deudomperidone - CinRx Pharma - AdisInsight". 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "Nausea and Vomiting in 2021: A Comprehensive Update". Journal of Clinical Gastroenterology. 55 (4): 279-299. April 2021. doi:10.1097/MCG.0000000000001485. PMC 7933092 $2. PMID 33471485. 
  21. ^ "Antiemetic therapy for gastroparesis". Gastroparesis. Elsevier. 2021. ss. 341-359. doi:10.1016/B978-0-12-818586-5.00025-9. ISBN 9780128185865. 
  22. ^ "Effect of domperidone-induced hyperprolactinaemia on the menstrual cycle; a placebo-controlled study". Journal of Obstetrics and Gynaecology. 5 (4): 263-264. 1985. doi:10.3109/01443618509067772. ISSN 0144-3615. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Parasetamol</span> ateş düşürücü ve ağrı kesici özelliklere sahip kimyasal bileşik

Parasetamol, ateş ve hafif ila orta şiddette ağrı tedavisinde kullanılan opioid olmayan analjezik ve antipiretik bir ajandır. Reçetesiz satılan yaygın bir ilaçtır ve yaygın marka isimleri arasında Tylenol ve Panadol bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Proton pompa inhibitörü</span>

Proton pompa inhibitörleri (PPİ), gastrik asit üretiminde belirgin ve uzun süreli azaltan ilaç grubudur. Bunu, midenin H+/K+ ATPaz proton pompasını geri dönüşsüz engelleyerek yapar.

<span class="mw-page-title-main">Antidepresan</span> Majör depresif bozukluk ve anksiyete gibi rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan psikiyatrik ilaçlar

Antidepresanlar, majör depresif bozukluk gibi bazı duygudurum bozukluklarını, bazı anksiyete bozukluklarını ve bazı kronik ağrı durumlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Antidepresanların yaygın yan etkileri arasında ağız kuruluğu, kilo alımı, baş dönmesi, baş ağrısı, cinsel işlev bozuklukları ve duygusal körelme bulunur. Antidepresanlar, çocuklar, ergenler ve genç yetişkinler tarafından alındığında intihar düşüncesi ve davranışı riskinde artışa neden olabilir. Antidepresanların özellikle ani bir şekilde kesilmeleri sonucunda, antidepresan yoksunluk sendromu ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ondansetron</span> enantiyomer çifti

Diğerlerinin yanı sıra Zofran markası altında satılan ondansetron, kanser kemoterapisi, radyasyon tedavisi, migren veya ameliyatın neden olduğu bulantı ve kusmayı önlemek için kullanılan bir ilaçtır. Gastroenterit tedavisinde de etkilidir. Oral, intramüsküler veya intravenöz olarak verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Saccharomyces boulardii</span> mantar türü

Saccharomyces boulardii ilk olarak 1923 yılında Fransız bilim adamı Henri Boulard tarafından liçi ve mangostan meyve kabuğundan izole edilen tropikal bir mayadır. İlk raporlar farklı taksonomik, metabolik ve genetik özellikler iddia etse de S. boulardii genetik olarak S. cerevisiae suşlarının bir gruplamasıdır, >%99 genomik akrabalığı paylaşır ve S. cerevisiae var. boulardii sinonimini verir.

Nikotin replasman tedavisi (NRT), tütün kullanmadan nikotin almanın tıbbi olarak onaylanmış bir yoludur. Sigarayı veya çiğneme tütününü bırakmaya yardımcı olmak için kullanılır. Kullanım amacı, nikotin bağımlılığının neden olduğu yoksunluğu azaltmaktır. Sigarayı bırakma şansını yaklaşık olarak %55 oranında artırır. Genellikle diğer davranışsal tekniklerle birlikte kullanılır. Ayrıca ülseratif kolit tedavisinde de kullanılmıştır. NRT türleri arasında nikotin bandı, nikotin sakızı, nikotin pastili, burun spreyi ve inhaler yer alır. Aynı anda birden çok NRT türünün kullanılması etkiyi artırabilir.

Zanamivir, grip hastalığına neden olan influenza A ve B virüslerinin tedavi edilmesinde ve önlenmesinde kullanılan bir ilaçtır. Bir nöraminidaz inhibitörüdür ve Avustralyalı biyoteknoloji firması Biota Holdings tarafından geliştirilmiştir. 1990'da Glaxo'ya lisans verildi ve 1999'da ABD'de sadece grip tedavisinde kullanılmak üzere onaylandı. 2006 yılında, influenza A ve B'nin önlenmesi için onaylandı. Zanamivir, ticari olarak geliştirilen ilk nöraminidaz inhibitörüdür. Halen GlaxoSmithKline tarafından Relenza ticari adı altında oral inhalasyon için toz formunda pazarlanmaktadır.

Tamiflu markası altında satılan Oseltamivir, influenza A ve influenza B'yi (grip) tedavi etmek ve önlemek için kullanılan antiviral bir ilaçtır. Birçok tıp kuruluşu, komplikasyonları olan veya komplikasyon riski yüksek olan kişilere enfeksiyonun ilk semptomlarından sonraki 48 saat içinde önermektedir. Yüksek risk altında olanlarda enfeksiyonu önlemek için tavsiye edilir, ancak genel popülasyonda tavsiye edilmez. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), klinisyenlerin, enfeksiyonun ilk semptomlarından sonraki 48 saat içinde ortaya çıkan düşük risk altındaki kişileri tedavi etmek için kendi takdirlerini kullanmalarını önermektedir. Hap veya sıvı olarak ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Metformin</span> kimyasal bileşik

Metformin, özellikle aşırı kilolu kişilerde tip 2 diyabet tedavisi için kullanılan birinci basamak bir ilaçtır. Polikistik over sendromu tedavisinde de kullanılmaktadır. Kilo alımı ile ilişkili değildir ve ağızdan alınır. Bazen antipsikotiklerin yanı sıra fenelzin alan kişilerde kilo alma riskini azaltmak için takviye olarak kullanılır.

Zonegran markası altında satılan Zonisamid, epilepsi ve Parkinson hastalığının semptomlarını tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Kimyasal olarak bir sülfonamiddir.

Droperidol, antiemetik ve antipsikotik olarak kullanılan bir antidopaminerjik ilaçtır. Droperidol ayrıca, yoğun bakım tedavisinde ve "ajitasyon saldırganlığı veya şiddetli davranış"ın mevcut olduğu durumlarda sıklıkla hızlı bir yatıştırıcı olarak kullanılır.

Strattera markası altında satılan atomoksetin hidroklorür, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunu (DEHB) tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Tek başına veya psikostimulanlarla birlikte kullanılabilir. Ayrıca uyanıklığı, dikkati ve hafızayı geliştirmek için bilişsel güçlendirici olarak kullanılır. Atomoksetin kullanımı sadece 6 yaşın üstünde olanlar için tavsiye edilir. Ağızdan alınır. 2002 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır.

Misoprostol, mide ve oniki parmak bağırsağı ülserlerini önlemek ve tedavi etmek, doğumu başlatmak, düşüklere neden olmak ve rahmin zayıf kasılması nedeniyle doğum sonrası kanamayı tedavi etmek için kullanılan sentetik bir prostaglandin ilacıdır. Misoprostol, NSAID kullanan kişilerde mide ülserini önlemek için kullanıldığında ağızdan alınır. Kürtajlarda tek başına ve mifepriston veya metotreksat ile birlikte kullanılır. Tek başına kürtajın etkinliği %66 ile %90 arasındadır. Doğum indüksiyonu veya kürtaj için ağızdan alınır, ağızda eritilir veya vajinaya yerleştirilir. Doğum sonrası kanamalarda makattan da kullanılabilir.

Mosaprid, seçici bir 5HT4 agonisti olarak işlev gören gastroprokinetik bir ajandır. Mosaprid'in M1 olarak bilinen ana aktif metaboliti ayrıca insanlarda mide-bağırsak kanalının tamamı boyunca mide boşalmasını hızlandıran bir 5HT3 antagonisti olarak işlev görür ve gastrit, gastroözofageal reflü, fonksiyonel dispepsi ve irritabl bağırsak sendromu tedavisinde kullanılır. Yemeklerden en az bir saat önce veya yemekten iki saat sonra alınması tavsiye edilir.

Bromokriptin, hipofiz tümörleri, Parkinson hastalığı, hiperprolaktinemi, nöroleptik malign sendrom ve yardımcı olarak tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bir ergolin türevi ve dopamin agonistidir.

(S)-ketamin veya S(+)-ketamin olarak da bilinen esketamin, ketaminin S(+) enantiyomeridir, genel anestezik ve depresyon tedavisi için antidepresan olarak kullanılan dissosiyatif halüsinojen bir ilaçtır. Diğerlerinin yanı sıra Spravato, Ketanest markaları altında satılmaktadır. Esketamin, NMDA reseptör antagonizmi açısından ketaminin aktif enantiyomeridir ve rasemik ketaminden daha güçlüdür.

Simeprevir, hepatit C tedavisi için diğer ilaçlarla kombinasyon halinde kullanılan bir ilaçtır. Hepatit C genotip 1 ve 4 için özel olarak kullanılmaktadır. Birlikte kullanıldığı ilaçlar arasında sofosbuvir veya ribavirin ve peginterferon-alfa bulunur. Tedavi oranları yüzde 80'ler ila 90'lar arasındadır. HIV/AIDS'lilerde de kullanılabilir. Tipik olarak 12 hafta boyunca günde bir kez ağızdan alınır.

Itoprid, bir prokinetik benzamid türevidir. Bu ilaçlar dopamin ve asetilkolin esteraz enzimini inhibe eder ve gastrokinetik etkiye sahiptir. İtoprid, fonksiyonel dispepsi ve diğer gastrointestinal durumların tedavisi için endikedir. Kombine bir D2 reseptör antagonisti ve asetilkolinesteraz inhibitörüdür.

Desipramin, depresyon tedavisinde kullanılan bir trisiklik antidepresandır (TCA). Nispeten seçici bir norepinefrin geri alım inhibitörü olarak görev yapar, ancak aynı zamanda zayıf serotonin geri alım inhibitörü, alfa-1 bloke edici, antihistaminik ve antikolinerjik etkiler gibi başka aktivitelere de sahiptir. İlaç, daha az yan etkiye sahip olan ve aşırı dozda daha güvenli olan seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) antidepresanların kullanıma sunulmasından bu yana, depresyon için birinci basamak tedavi olarak kabul edilmemektedir.

Suvoreksant, uykusuzluk tedavisinde kullanılan oreksin antagonisti bir ilaçtır. Yetişkinlerde uykuya başlama ve/veya sürdürmede güçlüklerle karakterize edilen uykusuzluğun tedavisi için özel olarak endikedir. Suvoreksant uykuya daha hızlı dalmaya, daha uzun uyumaya, gece yarısı daha az uyanık olmaya ve daha kaliteli bir uyku çekmeye yardımcı olur. Etkinliği orta düzeydedir ve diğer oreksin antagonistlerine benzer, ancak benzodiazepinler ve nonbenzodiazepinlerden daha düşüktür. Suvoreksant ağızdan alınır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.