İçeriğe atla

Dolma biber

Capsicum annuum
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Solanales
Familya:Solanaceae
Cins:Capsicum
L.
Tür: C. annuum
İkili adlandırma
Capsicum annuum
L.

Dolma biber ya da dolmalık biber, Capsicum annuum var. annuum varyetesinden dolma yapılan biber çeşitlerine verilen ad.

Taksonomi

  • Capsicum annuum annuum - alttür/varyete
  • Capsicum annuum grossum - alttür
  • Capsicum annuum acuminatum - varyete
  • Capsicum annuum glabriusculum - varyete

Kullanım

Yiyecek

Domates biberi ile yapılan turşu, Trakya mutfağının en sevilen turşularındandır. Kışlık olarak hazırlanıp, kavanozlara alınan turşuya en çok Kırklareli mutfağında rastlanır.[1]

Osmanlı lezzeti kamber biber yeniden canlanıyor projesiyle geçmişten bugüne kadar yetiştirilen ancak zamanla unutulmaya yüz tutmuş kamber biberi yetiştiriciliğinin yeniden canlandırılması amacıyla Tarım ve Orman İl Müdürlüğünce çalışma başlatılmıştır.[2]

Üretim

Dolma ve cin biber üretimi (ton)[3]
Ülke 2004 2005 2006 2007
 Çin12,031,031 12,530,180 13,031,000 14,033,000
 Meksika1,431,258 1,617,264 1,681,277 1,690,000
 Endonezya1,100,514 1,058,023 1,100,000 1,100,000
 Türkiye1,700,000 1,829,000 1,842,175 1,090,921
 İspanya1,077,025 1,063,501 1,074,100 1,065,000
 ABD978,890 959,070 998,210 855,870
 Nijerya720,000 721,000 721,500 723,000
 Mısır467,433 460,000 470,000 475,000
 Güney Kore410,281 395,293 352,966 345,000
 Hollanda318,000 345,000 318,000 340,000
 Romanya237,240 203,751 279,126 280,000
 Gana270,000 270,000 277,000 279,000
 İtalya362,430 362,994 345,152 252,194
 Tunus255,000 256,000 256,000 250,000
 Cezayir265,307 248,614 275,888 233,000
 Macaristan126,133 113,371 206,419 207,000
 Fas182,340 190,480 235,570 192,000
 Sırbistan* 159,741 167,477 177,255 150,257
 Japonya153,400 154,000 146,900 150,000
 İsrail129,100 134,700 150,677 136,000
 Dünya 24,587,124 25,261,259 26,252,907 26,056,900

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021. 
  3. ^ "Table 64—World bell and chile peppers: Production 1990–2007". United States Department of Agriculture. 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Turşu</span> Gıda saklama yöntemi

Turşu kurma, çeşitli sebze ve meyvelerin salamura adı verilen tuzlu; asitli çözeltide bir süre bekletilerek uzun süre saklanabilecek hâle getirilmesidir. Genelde kırsal alanda kışa hazırlığın önemli bir kısmıdır. Turşulama, gıdanın raf ömrünü korur veya uzatır. Elde edilen ürüne turşu denir.

<span class="mw-page-title-main">Biber</span> sebze

Capsicum ya da biber, patlıcangillerden (Solanaceae) bir cins. Bu cinsin türleri, binlerce yıldır yetiştirildikleri Amerika kıtasına özgüdür. Capsicum dünya çapında yetiştirilmekte ve birçok mutfakta kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dolma</span> doldurulmuş sebze, meyve, deniz ürünleri ve çiçek yemeklerinin genel adı

Dolma, Balkan, Güney Kafkasya, Orta Asya, Akdeniz, Ege ve Orta Doğu mutfaklarında yeri olan bir yemek çeşididir. Biber, domates, soğan, patlıcan ve kabak gibi sebzelerden yapılmaktadır. 2017 yılında Azerbaycan'ın "Dolma yapımı ve paylaşımı geleneği" UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine dahil edilmiştir. Bu geleneğe halen daha Azerbaycan'da rastlanmaktadır. Dolma aynı zamanda geleneksel Irak mutfağının en popüler yemeklerinden biridir ve Irak'ın yöresel yemeği olarak kabul edilir. Dolma, Irak'taki tüm etnik gruplar tarafından tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">İsot</span> Urfaya özgü biber çeşidi

İsot veya Urfa biberi, Şanlıurfa'da yetiştirilen bir biber türü ve bu yörede üretilen kurutulmuş biber. Capsicum annuum biberinin kurutulmasıyla üretilr. Bu biber türünün kökeni Kuzey Amerika'dır. Urfa biberi teknik olarak kırmızı (acı) biberdir ve bitki üzerinde koyu bordoya olgunlaşır.

<span class="mw-page-title-main">Çılbır</span> Türk mutfağından sarımsaklı yoğurtlu bir yumurta yemeği

Çılbır, çıpıl, çırpır, çiğ yumurtanın kaynayan suya kırılıp pişirilmesiyle hazırlanan, Türk mutfağına ait bir tür yemektir. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve kızdırılmış tereyağlı-pul biberli sos dökülerek servis edilir. Ahmed Vefik Paşa'nın 1876'da yazdığı Lehce-i Osmani adlı kitabında çıpıl, çırpırın yoğurtlu yağsız yumurta taamı olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<i>Capsicum annuum</i> Patlıcangillerden bir birki türü

Capsicum annuum, patlıcangiller familyasından anavatanı Güney ve Orta Amerika olan sebze ve baharat olarak kullanılan bir tarım bitkisi.

<span class="mw-page-title-main">Jalapeño</span>

Jalapeño,, Capsicum annuum türünden cin biber varyetesi. Meksika menşeli bir bitkidir. Olgun jalapenonun uzunluğu 5–9 cm 'dir. Yaygın olarak yeşil, nadiren olgunlaşmış kırmızı olarak satılan jalapeno adını Meksika, Veracruz'daki geleneksel olarak yetiştirildiği Jalapa'dan alır. Yaklaşık 160 kilometrekarelik bir alanda, Meksika'da biber ekimi için ayrılmış Veracruz'un kuzeyinde yer alan Papaloapan nehir havzasında ve Chihuahua, Delicias bölgesinde yetiştirilir. Jalapeno, Jalisco, Nayarit, Sonora, Sinaloa ve Chiapas'da belli ölçeklerde yetiştirilmektedir.

Evelik dolması, labada dolması Anadolu ve Kafkasya'da çok sevilerek yenen bir dolma çeşididir. Yörelere göre etli veya zeytinyağlı olabilir. İç malzemesi olarak pirinç ve bulgur kullanılabilir. Evelik dolması Azerbaycanın milli mutfağında da yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Makdus</span> Patlıcan yemeği

Makdus,, haşlanmış küçük patlıcanların içi ceviz, kırmızı biber, tuz ve sarımsak ile hazırlanan bir karışım ile doldurulduğu bir Arap mutfağı yemeğidir. Zeytinyağına yatırılarak terbiye edilen patlıcanlar, kıvamını alınca neredeyse turşu gibi keskin bir kokuya kavuşur. Suriye kökenli olan bu yemek Lübnan'da ve tüm Levant bölgesinde popülerdir.

<i>Capsicum rhomboideum</i>

Capsicum rhomboideum, Capsicum cinsi 2n = 2x = 26 olan çok yıllık bir üyesidir ve acı biberin uzak yabani bir akrabası olarak kabul edilir. Meyvesinin keskinliği yoktur ve Scoville Acılık Ölçeği değeri 0'dır. Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika'nın And bölgesine özgüdür.

<i>Capsicum chinense</i>

Genelde "habanero tipi biber" olarak bilinen Capsicum chinense, Amerika kıtasına özgü bir acı biber türüdür. C. chinense çeşitleri benzersiz tatları ile bilinir ve birçoğu olağanüstü acılığa sahiptir. Dünyadaki en acı biberler, bu türün üyeleridir ve Scoville Acılık Ölçeğininde 1,5 milyonu aşan puanları vardır. Bazı taksonomistler, bu bitkileri C. annuum türünün parçası olarak görürler. Bu biberler C. annuum kompleksinin bir üyesidir; Bununla birlikte, C. chinense ve C. annuum biber bitkileri bazen düğüm başına düşen çiçek veya meyve sayısıyla ayırt edilebilir - C. chinense için iki ila beş ve C. annuum için bir - bu yöntem her zaman doğru değildir. İki tür melezleşebilir ve spesifik melezler oluşturabilir. C. frutescens'in, C. chinense türlerinin atası olduğuna inanılmaktadır.

<i>Capsicum frutescens</i>

Capsicum frutescens, Amazon Havzası'na özgü olan Capsicum chinense'ye genetik yakınlığa sahip yabani bir acı biberdir. C. frutescens'in biber çeşitleri tek yıllık veya kısa ömürlü çok yıllık bitkiler olabilir. Çiçekleri, yeşilimsi beyaz veya yeşilimsi sarı bir taça sahip beyaz çiçeklerdir. Böcek veya kendi kendine tozlaşır. Bitkilerin meyveleri tipik olarak elipsoid-konik ilâ mızrak şeklinde dikleşir. Genellikle çok küçük ve 10-20 milimetre (0,39-0,79 in) uzunluğunda ve 3-7 milimetre (0,12-0,28 in) çapında ve acıdırlar. Meyveler tipik olarak soluk sarı renkte büyür ve parlak kırmızıya doğru olgunlaşır, ancak başka renkler de görülebilir. C. frutescens, diğer Capsicum türlerine kıyasla daha az çeşitli şekillere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kaburga dolması</span>

Kaburga dolması malzemeleri koyun kaburgası, kuş üzümü, kuzu ciğeri, soğan, çam fıstığı, tereyağı, pirinç, su, yenibahar, karabiber, salça, tuz olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Diyarbakır'da yapılmaktadır. Mardin'de yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sütlü biber turşusu</span>

Sütlü biber turşusu, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Makedonya, Bulgaristan, Kosova göçmenleri tarafından yapılan bir çeşit turşudur. Mübadeleler sırasında Trakya’ya iskan ettirilen eski göçmenlerce Trakya mutfağına taşınmıştır. Kırklareli ve Edirne'de yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gambiya mutfağı</span>

Gambiya mutfağı, Batı Afrika mutfağının bir parçasıdır ve Gambiya ulusunun mutfak uygulamalarını ve geleneklerini içerir. Yaygın malzemeler arasında balık, pirinç, yer fıstığı, domates, börülce, limon, manyok, lahana, tuz, biber, soğan, kırmızı biber ve çeşitli otlar bulunur. İstiridye ayrıca Gambiya Nehri'nden gelen popüler bir besindir ve kadınlar tarafından hasat edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kuru dolma</span>

Kuru dolma, kurutulmuş sebzelerin içerisine bulgur ya da pirinç başta olmak üzere yöresine göre değişen diğer iç malzemeleri konarak yapılan bir yemektir. Zeytinyağlı kuru dolma ya da kıymalı kuru dolma şeklinde farklı çeşitleri vardır.

Şımşıpe,Şırnak mutfağında yer alan, bir çeşit karışık dolma ve sarma yemeğidir. Malzemeleri koyun eti kıyması, pirinç, tuz, karabiber, sıvı yağ, biber, pancar yaprağı, ebegümeci yaprağı, asma yaprağı, soğan, dolma kabağı, patlıcan, dolma biber, domates, sumak, maydanoz, salçadır. Şımşıpe 22.12.2017 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rummâniyye</span>

Rummâniyye veya Nar Ekşili Et Yemeği bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında, Memlûk mutfağında ve Abbâsî mutfağında yapılan yemektir.