İçeriğe atla

Dokuz Subay Olayı

Dokuz Subay Olayı, 1957-1958'de bir grup subayın hükûmete komplo hazırlamak suçundan tutuklanarak yargılanmaları.

Demokrat Parti'nin (DP) iktidara gelmesinden sonra ordu içinde gizli bir örgüt kuran bir grup subay 1950'lerin ikinci yarısında örgütü genişletmeye başladı. Örgütün İstanbul grubunda yer alan Yarbay Faruk Güventürk ile Binbaşı Ata Tan ve Yüzbaşı Hasan Sabuncu, Kurmay Binbaşı Samet Kuşçu tarafından ihbar edildiler. İhbar, İstanbul Ekspres Gazetesi sahibi ve milletvekili Mithat Perin ve İstanbul eski merkez komutanı emekli Tümgeneral Kazım Demirkan aracılığıyla hükûmete yapıldı. DP iktidarına karşı darbe düzenlemek amacıyla ordu içinde gizli bir örgüt kurulduğunu içeriyordu.

Bunun üzerine sorguya çekilen Kuşçu'nun elinde somut bir delil olmadığı anlaşılınca Demirkan'ın önerisiyle Kuşçu'nın daha önce ilişki kurduğu Albay İlhami Barut ile gizli bir görüşme yapmasına ve bu sırada konuşulanların saptanmasına karar verildi. Kuşçu 24 Aralık 1957'de planlandığı gibi Barut ile buluşarak görüştü ama görüşme sırasında Kuşçu'nun sorularından kuşkulanan Barut, ihbarı doğrulayacak hiçbir açıklama yapmadı.

Dönemin Milli Savunma Bakanlığı Adalet İşleri başkanı Hakim Tümgeneral Arif Onat, yeni bir delil sunamayan Kuşçu ile yeniden görüştü. Kuşçu ile adlarını verdiği Albay İlhami Barut, Yüzbaşı Kazım Özfırat, Yarbay Faruk Güventürk, Binbaşı Asım Ural, Albay Naci Aşkun, Binbaşı Ata Tan, Yüzbaşı Hasan Sabuncu ve emekli subay Cemal Yıldırım, 26 Aralık 1957'de tutuklandı. 66. Tümen komutanı Tümgeneral Cemal Tural başkanlığında 26 Mayıs 1958'de başlayan yargılamalar altı ay sürdü. Mahkeme sonunda sekiz subayın beraatine, Kuşçu'nun ise orduyu isyana teşvik suçundan iki yıl hapsine karar verildi. Sekiz subay yeniden orduya geri döndü.

Dokuz Subay Olayı, yaklaşık üç yıl İstanbul'da etkinlik gösteren, ordu içindeki gizli örgütün kısa dönemde zayıflamasıyla son buldu. Örgüt üyesi pek çok subay, aralarındaki ilişkiyi kesmek zorunda kaldılar.[1]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adnan Menderes</span> 9. Türkiye başbakanı

Ali Adnan Menderes, Türk siyasetçi. 1950-60 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Ayrıca, aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını yürüttü. Menderes, Türkiye siyasi tarihinde idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti başbakanı olarak tarihe geçti. 1990'da Türkiye Büyük Millet Meclisi çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'ya itibarlarını iade etmiştir.

22 Şubat Olayı; 1962'de, Kara Harp Okulu Komutanı Kurmay Albay Talat Aydemir ve arkadaşlarının, ordu içindeki 27 Mayısçılar'ın tasfiyesi için 20 Şubat günü başlatılan atama ve gözaltına almalara karşı direnişi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karakol Cemiyeti</span> Osmanlı İmparatorluğu‘nda istihbarat örgütü

Karakol Cemiyeti, Mütareke döneminde Osmanlı istihbarat örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">27 Mayıs Darbesi</span> Demokrat Parti hükûmetinin artan otoriterleşmesine karşı yapılan askerî darbe

27 Mayıs Darbesi, 27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş ilk askerî darbe. Ayrıca 27 Mayıs Askerî Müdahalesi, 27 Mayıs İhtilali veya 27 Mayıs Devrimi olarak da anılır. Darbe emir komuta zinciri içinde yapılmamıştır, 37 düşük rütbeli subayın planları ile Tümgeneral Cemal Madanoğlu'nun komutanlığında icra edilmiştir. Kritik mevziler bu subayların ellerindeki asker ve silahlarla önce ordudaki Komuta Kademesinin etkisiz hâle getirilmesi ile ele geçirilmiştir. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve bazı hükûmet üyeleri tutuklanmıştır. 235 general ve 3.500 civarında subay emekliye sevk edilmiş, üniversitede bulunan 147 öğretim görevlisi görevden alınmış ve bazı üniversiteler kapatılmıştır. Bununla beraber 520 savcı ve yargıç görevden alınmıştır.

Ali İrfan Solmazer Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Faik Türün</span> Türk asker ve siyasetçi

Faik Türün Türk asker ve siyasetçi. Eski 1. Ordu Komutanı.

9 Mart 1971 darbe teşebbüsü, Türkiye tarihinde başarılı olamamış ve emir-komuta zinciri dışında gelişmiş bir askeri darbe teşebbüsüdür.

Naci Aşkun, Türk asker ve bürokrat.

Ömer Faruk Güventürk Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Edward William Charles Noel</span>

Edward William Charles Noel, E. W. C. Noel, Edward Covbertin Noel, Mondros Mütarekesi'nde Doğu Anadolu'da faaliyet göstermiş İngiliz istihbarat subayı.

Samet Kuşçu. Türk asker ve eğitimci. 1958 yılında hükûmete karşı askeri bir darbe girişimi olduğunu ortaya çıkaran Dokuz Subay Olayı'nın önemli aktörü.

Mithat Perin Türk Gazeteci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kemalettin Eken</span>

Kemalettin Eken Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Şahap Yardımoğlu</span> Türk asker

Şahabettin Yardımoğlu Türk asker. Eski Jandarma Genel Komutanı.

Osmanlı Hürriyet Cemiyeti, 1906'da Talat Paşa tarafından Selanik'te kurulmuş olan siyasi topluluk.

<span class="mw-page-title-main">Hür Subaylar Hareketi</span>

Hür Subaylar Hareketi veya kısaca Hür Subaylar, Mısır'da bir darbeyle 1952 Mısır Devrimi'ni gerçekleştirerek yönetimi ele geçirmiş ve içlerindeki subaylardan üç Mısır cumhurbaşkanı çıkarmış, milliyetçi hedeflere sahip askerî grup.

Bu maddede Balyoz davasında yargılanmış sanıkların listesi bulunmaktadır. Davadaki çoğu sanık beraat etmiştir. 7 sanığın yargılaması Anadolu 4. Ağır Ceza Mahkemesinde devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fehmi Türesel</span> Türk asker

Fehmi Türesel Türk asker. Eski Harp Akademileri Komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Vatan Savaşı Kahramanlarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste Vatan Savaşı Kahramanı unvanını alan 83 kişinin isimleri ve askerlik hizmetleri hakkında kısa bilgiler yer almaktadır.

Bu sayfada 1957 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.