İçeriğe atla

Dokimeion

Dokimeion, Afyonkarahisar'ın 25 km. kuzeydoğusunda, İscehisar'da yer alan antik kent. Helenistik dönemde Makedonyalılar tarafından kurulmuştur. Roma döneminde yarı özerk konumuyla imparator adına bronz kent sikkeleri bastırmıştır.[1]

Büyük İskender’in komutanlarından Dokimos tarafından, MÖ 302 tarihinde kurulduğu düşünülmektedir. Kent, farklı renk ve çeşitlerde mermerlerin çıkartılması ile ünlüydü. Mermerle­r, Efes limanı üzerinden Kuzey Afrika ve Roma’ya taşınırdı. Mermer yatağından limana kadar olan yaklaşık 300 kilometrelik mesafe, karayolu ile kat edilirdi.[2] İri mermer blokları ve sütunlar 6, 8 veya 10 tekerli vagonlara konulur ve bu vagonları öküzler beş günde Efes'e taşırdı. Taşıma işlemi sırasında yer yer Büyük Menderes Nehri'nden de faydalanıldığı düşünülmektedir.[3]

Dokimeon'un mermerleri, Roma mimarisinde “Pavonazzetto’ (Afyon menekşe mermeri) diye adlandırılırdı. Bu mermerlerin kullanıldığı ünlü yapıladan bazıları; İstanbul'daki Ayasofya Kilisesi, Roma'daki Pantheon ve Trajon Forumu'dur. Bu mermer, mor pigmentin elde edilmesinin çok zahmetli ve pahalı olduğu dönemlerde popüler olmuştur. Üretiminin zahmetli ve pahalı olması sebebiyle mor renk asaletin ve tanrısallığın rengi olmuş, dünyada mor renkte damarları olan mermer sadece Docimeon'da çıkartıldığından bu mermere büyük ve görkemli yapıların inşasında çok talep olmuştur.

Antik Çağ'da işletilmeye başlanan ve uzun bir süre atıl durumda kalan Dokimeion Ocakları, Cumhuriyet döneminde yeniden faaliyete geçirilmiş olup bugün halen bu mermerleri işleyen birkaç firma bulunmaktadır.

Mitolojide Dokimeion

Dokimeion'da mermer ocaklarının yoğun olarak bulunduğu Persis Dağı (bugün Bacakale adıyla bilinir), Yunan mitolojisine göre Tanrıça Kybele'nin kutsal alanıydı. Kybele'nin sevgilisi Attis Persis Dağı'nda avlandığı bir gün, yaban domuzu saldırısna uğrayarak yaralanır. Yarasından akan kanın, Dokimeion ocaklarındaki beyaz mermere damlaması sonucunda beyaz mermerin rengi mora dönüşür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Antik Kentler". afyon.ktb.gov.tr. 6 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
  2. ^ "Dokimeion haberi". Arkeolojik Haber. 5 Nisan 2018. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
  3. ^ "Antik Çağ'dan günümüze, bir taş hikayesi Pavonazzetto (Violet)". Stone World. 30 Eylül 2020. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ege Bölgesi</span> Türkiyenin Ege Denizi kıyısındaki coğrafi bölgesi

Ege Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. İsmini kıyısında olduğu Ege Denizi'nden alır. Ege ve İç Batı Anadolu olmak üzere iki bölüme ayrılır. Kuzeyde Marmara, doğuda İç Anadolu, güneyde Akdeniz bölgeleriyle ve batıda Ege Denizi'yle çevrilidir. Türkiye'nin en uzun kıyı şeridine sahip bölgesidir. Tarihi mekanlar çoktur. Efes Antik Kenti, Laodikya Antik Kenti, Sardis Antik Kenti, Stratonikenia Antik Kenti, Tralleis Antik Kenti, Blaundus Antik Kenti, Aizanoi Antik Kenti gibi birçok tarihi mekan vardır. Ege Bölgesi'nin iklimi Akdeniz İklimi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Efes</span> Anadoluda bir antik kent

Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Marmaris</span> Muğlanın ilçesi

Marmaris, Muğla'nın 13 ilçesinden birisidir.

Marmaris yakınlarındaki antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Faselis</span> Likyada bulunan antik Yunan ve Roma kenti

Faselis ya da Phaselis , Likya'da bulunan antik Yunan ve Roma kentidir. Günümüzde Antalya'nın Kemer ilçesi yakınlarındadır. Faselis, tarihî özelliklerinin yanında plajlarıyla da bir deniz turizmi alanı işlevi görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Patara</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısında bir Likya yerleşimi

Patara, Antalya'nın Kaş ilçesinin Kalkan beldesi yakınlarındaki bir Likya kentidir ve Likya Birliği'nin başkentliğini yapmıştır. Likya Birliği'nin üç oy hakkına sahip altı kentinden biridir. Likya birliği toplantıları kentte bulunan birliğin meclis binasında yapılmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Knidos</span> Muğlanın Datça ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşim

Knidos, Muğla'nın Datça ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">İscehisar</span> Afyonkarahisarın ilçesi

İscehisar, Afyonkarahisar ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Aizanoi</span>

Aizanoi, Kütahya şehir merkezine 58 kilometre uzaklıkta, Çavdarhisar ilçesinde bulunan antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Hierapolis</span> Denizlide bir antik Roma kenti

Hierapolis, Pamukkale (Denizli) yakınlarında bulunan ve Frigler döneminde ana tanrıça Kibele kültünün merkezlerinden biri olarak faaliyet göstermiş bir antik kenttir. Antik coğrafyacı Strabon ile Ptolemaios verdikleri bilgilerde, Karia bölgesine sınır olan Laodikeia ve Tripolis kentlerine yakınlığı ile Hierapolisin bir Frigya kenti olduğunu ileri sürülmektedir.

Genel olarak Afyonkarahisar'ın İscehisar ilçesi çevresinde bulunmaktadırlar. 2005 yılı itibarıyla büyüklü küçüklü 355 mermer işletmesinin faaliyet gösterdiği Afyonkarahisar'da zengin ve kaliteli mermer yataklarının işletilmesi ve işlenmesi, sektörün hızla gelişmesini sağlamıştır. Türkiye'de blok mermerin üçte biri Afyonkarahisar İscehisar'da çıkarılmaktadır. Bu sektörde 2420 işçi, 136 ustabaşı, 20 mühendis, 23 teknisyen ve 752 idari personel olmak üzere toplam 3351 kişi istihdam edilmiştir. Toplam mermer rezervi 400 milyon m³ olarak tahmin edilen Afyonkarahisar'da yıllık üretim kapasitesi 6,9 milyon m³ civarında olmakla birlikte, mermer çıkarılması ve işlenmesi sürecinde %30'lara varan kayıplar oluşmaktadır. Yörede Afyonkarahisar Kaymak, Havai, Afyonkarahisar Şeker, Kaplan Postu, Afyonkarahisar Gül, Afyonkarahisar Gri, Hareli, Beyaz Bal Sarısı, Patlıcan Moru, Çıtırlı ve Kirli türü mermerler çıkarılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İyonya</span> Anadoluda bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağda verilen ad

İyonya, Anadolu'da bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağ'da verilen addır. Dor istilası sonucu Yunanistan'dan kaçan Akalar tarafından Ayvalık, Efes, Foça, İzmir, Kuşadası, Milet ve Milas çevresinde kurulmuşlardır. Dünyanın yedi harikası arasında gösterilen Efes Artemis Tapınağı İyonyalılar döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Apameia Kibotos</span>

Apameia Kibotos – öncesi Kibotos, Afyonkarahisar ilinin bugünkü Dinar ilçesinde bulunan bir antik kent. Daha önceki adı Kelainai'dir. Antik Roma döneminde Pameia Kibotos adını almıştır. Şehir MÖ 6. yüzyıldan itibaren önemli bir merkez olmuştur. Efes'ten sonra ikinci büyük kent olduğu bilinmektedir. Anıtsal yapıtlardan olan stadyum ve tiyatro kısmen özelliğini koruyarak kalmıştır. Efes'le birlikte bastırdığı bronz sikkeler de vardır. Yarı özerk olarak imparator adına sikkeler bastırmıştır.

Mermerler klâsik billurlardan oluşmuş taşlardır. Bunlar kalkerlerin ve bazen de dalomitik sıcaklık ve basınç etkisiyle değişikliğe (metamorfizm) uğraması sonunda meydana gelmişlerdir. Mermerlerin bileşimi kalsiyum karbonat ve pek az da kalsiyum ve magnezyum karbonattır.

<span class="mw-page-title-main">Mira (antik kent)</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısında bulunan bir Likya antik kenti

Myra, günümüzde Antalya ilinin Demre ilçesinin bulunduğu yörede yer alan antik bir Likya kentidir. Alacadağ, Akdağlar (Massikytos) ve Ege Denizi arasında Demre Çayı (Myros) tarafından taşınan toprakla oluşmuş verimli alüvyon ovasına kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Delos</span>

Delos, Yunan takımadalarından Mykonos adasının yanındaki kayalık küçük bir adadır. Bugün ıssız olan bu adada MÖ 2000'lerde bir liman ve bir hatif mabedi vardı. İyonyalılar'ın burada yaşadığı düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mavi</span> bir renk

Mavi, çakır veya gök, resim boyamada ve geleneksel renk teorisi ve RGB renk modelindeki üç ana renkler pigmentlerinden biridir. Görünür ışığın tayfı üzerinde menekşe ve yeşil arasında uzanır. Göz yaklaşık 450 ile 495 nanometre arasında baskın dalga boyu olan ışığı gözlemlerken maviyi algılar. Çoğu mavi, diğer renklerin hafif bir karışımını içerir; gök mavisi biraz yeşil içerirken lacivert biraz menekşe içerir. Açık gündüz gökyüzü ve derin deniz Rayleigh saçılması olarak bilinen optik bir etki nedeniyle mavi görünür. Tyndall etkisi adı verilen bir optik etki, mavi gözler 'i açıklar. Havadan perspektif adı verilen başka bir optik etki nedeniyle uzaktaki nesneler daha mavi görünür. Karşıt rengi turuncu'dur.

<i>Porfirogennetos</i> Unvan

Porphyrogénnētos, Bizans İmparatorluğu'nda onursal bir unvandır. Bu unvan baba imparator olduktan sonra doğan erkek çocuğa ya da kız çocuğa verilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Pigela</span> Anadoluda bir antik kent

Pygela ya da Phygela, Efes'in güneyinde Kuşadası Körfezi kıyısında, küçük bir antik İyonya kasabasıydı. Tarihte sağlık şehri olarak kurulan ilk yerleşim yerlerinden biri olan kentin kuruluşu Yunan mitolojisinde Miken Kralı Agamemnon'a atfedilir. Kuruluş mitinde ilk yerlilerini Troya Savaşı sonrasında Aka ordusunun bir bölümünün oluşturduğundan bahsedilir ancak arkeolojik buluntular kentteki ilk yerleşimin tarih öncesi dönemlere tarihlendiğine işaret etmektedir. Erken Tunç Çağı'ndan Orta Bizans Dönemi'ne kadar kesintisiz yerleşimin olduğu düşünülen kent, MÖ 5. yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliği'nin üyeleri arasında yer almıştır. Bir polis olan kentte Artemis Munychia tapınağı bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Afyon menekşe mermeri</span>

Afyon menekşe mermeri, tek rezervi Afyonkarahisar'ın İscehisar ilçesinde bulunan bir tür mermerdir. MÖ.1. yüzyıldan beri mimaride, heykellerde ve süslemede kullanılmış, mitolojik öykülere konu olmuştur. Beyaz zemin üzerine menekşe rengi damarları ve hareleri bulunur. Mermere menekşe rengini veren, yapısındaki demir oksit ve flogopit mimineralledir.