İçeriğe atla

Dodekan

Dodekan
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Dodekan (aynı zamanda dihekzil, bihekzil, adakan 12 veya duodekan olarak da bilinir) bir alkan hidrokarbon olup kimyasal formülü CH3 (CH2)10 CH3 (ya da C12,H 26) şeklindedir. 355 farklı izomere sahiptir.

Solvent, damıtma kovalayıcı ve sintilatör bileşeni olarak kullanılır. Yeniden işleme tesislerinde tribütil fosfat (TBP) için seyreltici olarak kullanılır.[1]

Yanma reaksiyonu

Dodekanın yanma reaksiyonu aşağıdaki gibidir:

C 12 H 26 (s) + 18,5 O 2 (g) → 12 CO 2 (g) + 13 H 2 O (g)
Δ H ° = −7513 kJ

Bir litre dodekan yanmak için yaklaşık 15 kg havayı gereksinir, yanmanın tamamlanması için 2,3 kg (1,2 m3) CO2'e ihtiyaç vardır..

Jet yakıtı alternatifi

Son yıllarda, n- dodekan; Jet-A, S-8 ve diğer geleneksel havacılık yakıtları gibi gazyağı bazlı yakıtlar için olası bir alternatif olarak dikkat çekmiştir. Daha yüksek moleküler kütlesi ve jet yakıtlarının n- alkan içeriğini daha iyi yansıtan düşük hidrojen-karbon oranı nedeniyle, büyük ölçüde n- dekanın yerini alan, laminer alev hızını taklit etmek için tasarlanmış ikinci nesil bir yakıt alternatifi olarak kabul edilir.

Ayrıca bakınız

  • Daha karmaşık alkanlar
  • Gazyağı
  • Dodekan izomerlerinin listesi

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bütan</span>

Bütan, (ya da n-bütan) dört karbon atomu içeren dalsız bir bileşiktir: CH3CH2CH2CH3. İzobütan (i-bütan, 2-metilpropan) bütanın izomeridir, CH3CH(CH3)2. Normal şartlar altında bütan; aşırı yanıcı, renksiz ve kolay sıvılaşan bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Alkol</span> karbon atomuna doğrudan bir -OH grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad

Alkol, karbon atomuna doğrudan bir -OH (hidroksil) grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad. Genel formülü CnH2n+1OH olan mono alkoller, alkollerin önemli bir sınıfıdır. Bunlardan etanol (C2H5OH), alkollü içeceklerde bulunan türüdür. Genellikle alkol kelimesi ile etanol kastedilir ki yeni fermente olmuş birada etanol oranı %3-5 arasında iken şarapta %12-15 arasındadır.

Toluen tinerin karakteristik kokusuna sahip renksiz, suda çözünmeyen bir sıvıdır. Toluen, bir fenil grubuna bağlı CH3'ten oluşan mono-substituent benzen türevidir. Bundan dolayı toluenin IUPAC sistematik adı metil benzendir. Toluen bir aromatik hidrokarbondur. Ayrıca TNT (trinitrotoluen) patlayıcı madde yapımında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Heptan</span> alkanlar sınıfından olan doymuş bir hidrokarbon

n-Heptan (C7H16), alkanlar sınıfından doymuş bir hidrokarbondur. Oda sıcaklığında sıvı hâldedir. Çözücü olarak sanayi ve laboratuvarlarda kullanılır. Yanıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Roket motoru</span>

Roket motoru, genellikle yüksek sıcaklıktaki gaz olan yüksek hızlı itici bir sıvı jeti oluşturmak için tepkime kütlesi olarak depolanmış roket itici gazlarını kullanır. Roket motorları, Newton'un üçüncü yasasına göre kütleyi geriye doğru fırlatarak itme üreten tepki motorlarıdır. Çoğu roket motoru, gerekli enerjiyi sağlamak için reaktif kimyasalların yanmasını kullanır, ancak soğuk gaz iticileri ve nükleer termal roketler gibi yanmayan biçimleri de mevcuttur. Roket motorları tarafından tahrik edilen araçlara genellikle roket denir. Roket araçları, çoğu yanmalı motorun aksine kendi yükseltgen taşır, bu nedenle roket motorları, uzay aracını ve balistik füzeleri itmek için bir boşlukta kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay mekiği ana motoru</span> NASAnın uzay aracına monte edilmiş kriyojenik sıvı yakıt roket motoru

Aerojet Rocketdyne RS-25 diğer adıyla Uzay Mekiği Ana Motoru, dondurucu sıvı yakıtlı bir roket motorudur. NASA’nın uzay istasyonunda kullanılmıştır ve fırlatma rampasında kullanılması düşünülmüştür ve Rocketdyne şirketi tarafından Birleşik devletlerde yapılmıştır. RS-25 dondurucu sıvı hidrojeni ve sıvı oksijeni yakar ve her bir motor kalkış esnasında 1,859 kN(418,000 lb) güç üretir. RS-25 60’lı yılların izinden gitmesine rağmen motorun gelişime açık olması nedeniyle çeşitli geliştirmelere uğramıştır. 1 Nisan 1981 tarihinde ilk denenmesinin yapılmasıyla beraber RS-25 güvenlik, bakım ve motor güvenilirliği açısından birçok geliştirmeye uğramıştır.

<span class="mw-page-title-main">Parlama noktası</span> uçucu bir maddenin, bir tutuşturma kaynağı verildiğinde, madde buharının tutuşacağı en düşük sıcaklıktır

Uçucu bir maddenin parlama noktası, bir tutuşturma kaynağı verildiğinde, madde buharının tutuşacağı en düşük sıcaklıktır.

Dimetil eter (metoksimetan olarak da bilinir) C2H6O formülüne sahip renksiz, zehirsiz ve yanıcı bir gazdır. Etanolün tek izomeridir. Bir oksijene iki metil grubunun bağlanmasından oluştuğundan, en basit yapılı eter olarak tanımlanmaktadır. Yakıt ve soğutucu olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2,2,4-Trimetilpentan</span> kimyasal bileşik

2,2,4-trimetilpentan, izooktan veya izo-oktan, (CH3)3CCH2CH(CH3)2 kimyasal formülüne sahip bir organik bileşiktir. Oktan (C8H18) izomerlerinden biridir. Bu özel izomer, oktan derecelendirme ölçeğindeki standart 100 noktadır (sıfır noktası n- heptandır ). Yakıtın vuruntu direncini artırmak için nispeten büyük oranlarda sıkça kullanılan, önemli bir benzin bileşenidir.

İzopentan (C5H12),metilbütan ya da 2-metilbütan, beş karbon atomuna sahip bir dallanmış zincirli alkandır. İzopentan, oda sıcaklığında ve basıncında aşırı uçucu ve aşırı yanıcı bir sıvıdır. Aynı zamanda standart sıcaklık ve basınçta en az yoğun olan sıvıdır. Normal kaynama noktası oda sıcaklığından sadece birkaç derece yüksektir ve izopentan sıcak bir günde kolayca kaynamakta ve buharlaşmaktadır. İzopentan yaygın olarak sıvı azot ile birlikte -160 °C sıvı banyo sıcaklığına ulaşmak için kullanılır. Doğal gaz tipik olarak %1 veya daha az izopentan içerir.

Biyobenzin, yosun gibi biyokütleden üretilen benzindir. Geleneksel olarak üretilen benzin gibi, molekül başına 6 (hekzan) ve 12 (dodekan) karbon atomu içerir ve içten yanmalı motorlarda kullanılabilir. Biyobenzin, hidrokarbonlar değil, alkoller olduğu için biyobütanol ve biyoetanolden kimyasal olarak farklıdır.

2-metilpropan, i-bütan veya metilpropan olarak da bilinen izobütan, moleküler formülü HC(CH3)3 olan bir kimyasal bileşiktir. Bütan izomeridir. Üçüncül karbonlu en basit alkandır. İzobütan, petrokimya endüstrisinde, örneğin izooktan sentezinde öncü bir molekül olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Neopentan</span> kimyasal bileşik

2,2-dimetilpropan olarak da adlandırılan neopentan, beş karbon atomlu çift dallı zincirli bir alkandır. Neopentan, oda sıcaklığında ve basıncında yanıcı bir gazdır, soğuk bir günde, bir buz banyosunda veya daha yüksek bir basınca sıkıştırıldığında oldukça uçucu bir sıvıya dönüşebilir.

<span class="mw-page-title-main">2-Metilhekzan</span> kimyasal bileşik

2-metilhekzan (C7,H16, aynı zamanda izoheptan, etilizobütilmetan olarak da bilinir) bir heptan izomeridir. Yapısal olarak ikinci karbon atomuna bağlı bir metil grubu olan bir hekzan molekülüdür. Ticari olarak temin edilebilen heptan ürünlerinde safsızlık olarak bulunur, ancak n-heptan (düz zincirli heptan) ile karşılaştırıldığında çok benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olduğu için genellikle reaksiyonlar açısından safsızlık olarak kabul edilmez.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney J48</span>

Pratt & Whitney J48, Rolls-Royce Tay'ın lisanslı bir versiyonu olarak Pratt & Whitney tarafından geliştirilen bir turbojet motorudur. Tay / J48, Rolls-Royce Nene'nin genişletilmiş bir geliştirmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney J58</span>

Pratt & Whitney J58, Lockheed A-12,YF-12 ve SR-71 uçaklarını çalıştıran bir Amerikan jet motoruydu. Arttırılmış itme sağlayan güçlü bir turbojetti.

<span class="mw-page-title-main">Rolls-Royce Avon</span>

Rolls-Royce Avon, Rolls-Royce tarafından tasarlanan ve üretilen ilk eksenel akışlı jet motoruydu. 1950'de tanıtılan motor, İkinci Dünya Savaşı sonrası en başarılı motor tasarımlarından biri haline geldi. Hem askeri hem de sivil olmak üzere çok çeşitli uçaklarda ve ayrıca sabit ve deniz gücü versiyonlarında kullanıldı

<span class="mw-page-title-main">Jet yakıtı</span>

Jet yakıtı veya havacılık türbin yakıtı, gaz türbinli motorlarla çalışan uçaklarda kullanılmak üzere tasarlanmış bir tür havacılık yakıtıdır. Rengi şeffaf ila saman rengindedir. Ticari havacılık için en yaygın kullanılan türleri, standart uluslararası talebe göre üretilen Jet A ve Jet A-1'dir. Sivil türbin motorlu havacılıkta yaygın olarak kullanılan diğer jet yakıtı ise, çoğunlukla yüksek soğuk hava performansı için tercih edilen Jet B'dir.

Nitrometan, bazen basitçe "nitro" olarak adlandırılan ve kimyasal formülü CH3NO2 olan bir organik bileşiktir. En basit organik nitro bileşiğidir. Ekstraksiyonlar, reaksiyon ortamı ve temizleme solventi gibi çeşitli endüstriyel uygulamalarda çözücü olarak yaygın bir şekilde kullanılan polar bir sıvıdır. Organik sentezde bir ara ürün olarak pestisit, patlayıcı, lif ve kaplama üretiminde yaygın olarak kullanılır. Nitrometan çeşitli Tap Fuel kalkış yarışı gibi motor sporlarında ve Radyo-kontrollü uçaklarda, tel kumanda kontrollü ve serbest uçuş model uçaklardaki minyatür içten yanmalı motorlarda yakıt katkı maddesi olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">RP-1</span>

RP-1, roket yakıtı olarak kullanılan, görünüm olarak jet yakıtına benzeyen ve çok yüksek düzeyde rafine edilmiş bir kerosen türüdür. RP-1, sıvı hidrojenden daha düşük bir özgül dürtü sağlar, ancak daha ucuzdur, oda sıcaklığında saklanabilir ve patlama tehlikesi çok daha düşüktür. RP-1, özgül enerjisi LH 2'den daha düşük olsa da, özkütlesi ondan fazla olduğundan daha yüksek bir enerji yoğunluğu sağlar. RP-1'in ayrıca oda sıcaklığında alternatif bir sıvı yakıt olan hidrazin kadar çok toksik ve kanserojen tehlikesi de yoktur.