İçeriğe atla

Doboj etnik temizliği

Koordinatlar: 44°44′K 18°08′D / 44.733°K 18.133°D / 44.733; 18.133
Doboj etnik temizliği
TarihMayıs–Eylül 1992
Saldırı türü
toplu cinayet, etnik temizlik, zoraki göç
Ölü~322 Boşnak sivil
86 Hırvat sivil
İşleyenlerBosnalı Sırp kuvvetleri, Yugoslav Halk Ordusu,[1] Beyaz Kartallar,[2] Kırmızı Bereliler[1]

Doboj etnik temizliği, Yugoslav Halk Ordusu ve Sırp paramiliter grupların, Bosna Savaşı sırasında, Doboj bölgesinde yayaşayan Boşnak ve Hırvat sivillere karşı, Mayıs 1992'den Eylül 1992'ye kadar gerçekleştirdiği, cinayet, kasıtlı yıkım, etnik temizlik ve zulüm suçlarını da içine alan savaş suçlarını ifade eder. Nikola Jorgić adlı Sırp asker, 26 Eylül 1992'de Düsseldorf Bölgesel Yüksek Mahkemesi tarafından, Doboj bölgesinde öldürdüğü 30 sivil de dahil olmak üzere, toplam 11 ayrı soykırım suçundan suçlu bulunarak, Bosna Soykırımından hüküm giyen ilk kişi olmuştur. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi bu davayı insanlığa karşı suç olarak sınıflandırarak ve 5 Sırp memuru mahkûm etti.

Savaş öncesinde bölgede yaşayan kayıtlı 40,000 üzerinde Boşnaktan, savaş sonrasında geriye sadece 1,000 kişi kaldı.[3] Saraybosna Araştırma ve Arşivleme Merkezi'ne göre, Doboj bölgesindeki 2,323 kişi savaş sırasında öldü ya da kayboldu.[4]

Doboj'un 1992 Yılında Ele Geçirilmesi

Doboj, Bosna Savaşı'nda stratejik olarak önemli bir yerdi. Savaştan önce, 1991'de, nüfus dağılımı %40.13 Boşnak (41,164), %38.83 Bosnalı Sırp (39,820), %12.93 Bosnalı Hırvat (13,264), %5.62 Yugoslav (5,765) ve %2,48 diğer gruplar şeklindeydi.[5] Kasaba ve çevre köyleri, Sırp kuvvetleri tarafından Mayıs 1992'de yağmalanarak, belediye yönetimine de Sırp Demokratik Partisi el koydu. Daha sonrasında ise, çoğunluğunu Boşnak ve Hırvatların oluşturduğu Sırp olmayan nüfusa karşı toplu tutuklamalar başladı.[6]

Yerle bir edilen camiler ve Sırp olmayan insanların mülklerinin gaspı da dahil olmak üzere, geniş kapsamlı yağma ve sistematik yıkım her gün gerçekleştirildi.[6] İnfaz edilmeyerek göz altına alınan sivillerin birçoğu, şehrin belirli bölgelerinde insanî olmayan koşullarda hapsedilerek, dayak, tecavüz, işkenceye maruz bırakılıyor ve zorlu şartlarda çalıştırılıyordu.[6] Grapska'da bir okul ve reçel üretim şirketi Bosanka'ya ait Doboj'daki bir fabrika, tecavüz kampı olarak kullanılıyordu. Bu tecavüz kamplarında, yerel Sırp paramiliterleri, Yugoslav Halk Ordusu askerleri, "Martićevci" (Krayina Sırp Cumhuriyeti polis gücü)[6] ve Beyaz Kartallar adlı paramiliter gruba bağlı mensuplar olmak üzere 4 farklı grup bulunuyordu.[6]

Eski Olimpiyat stadyumunun, hapsedilen Boşnak ve Hırvat kadınlara, toplu tecavüz merkezi olarak kullanıldığı, Birleşmiş Milletlerin Doboj'da yaptığı araştırmalar ile belgelenmiştir. Sırp kökenli olmayan binlerce kadın sistematik tecavüz ve tacize maruz kaldı. Sırp erkekleri, Belgrad ve çevresinden kaldırılan otobüsler ile bu tecavüz komplekslerine, sistematik tecavüz amacıyla getiriliyordu. Bu zulümleri yapmaları için bazı Sırp paramiliter gruplar, ekstra ödenek alıyordu. Doboj'daki bu tecavüz kamplarında birçok kadın ölmüştür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b ICTY 2013, s. 357.
  2. ^ ICTY 2013, s. 355.
  3. ^ Lawson 1996, s. 151.
  4. ^ Ivan Tučić (Şubat 2013). "Pojedinačan popis broja ratnih žrtava u svim općinama BiH". Prometej.ba. 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2014. 
  5. ^ Official results from the book: Ethnic composition of Bosnia-Herzegovina population, by municipalities and settlements, 1991. census, Zavod za statistiku Bosne i Hercegovine - Bilten no.234, Sarajevo 1991.
  6. ^ a b c d e Final report of the United Nations Commission of Experts, established pursuant to UN Security Council resolution 780 (1992), Annex III.A — M. Cherif Bassiouni; S/1994/674/Add.2 (Vol. IV), 27 May 1994, Special Forces 23 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (p. 735). Accessdate 20 January 2011

Yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Slobodan Milošević</span> Sırbistanın ilk cumhurbaşkanı

Slobodan Milošević, Sırbistan ve Yugoslavya'nın eski devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Soykırımı</span> Soykırım

Bosna Soykırımı ya da Boşnak Soykırımı, 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı sırasında özellikle Sırplar tarafından Boşnaklara karşı Bosna-Hersek Cumhuriyeti topraklarında yapılmış bir soykırımdır. Terim, hukuksal bir kavram olarak daha çok Srebrenitsa ve Jepa katliamları için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Radovan Karadžić</span> Sırp cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı ve savaş suçlusu Bosnalı sırp siyasetçi

Radovan Karadžić, Bosnalı Sırp siyasetçi, psikiyatrist ve şairdir. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarından mahkûm edildi. Bosna Savaşı sırasında Sırp Cumhuriyeti'nin başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Franjo Tuđman</span> Hırvatistanın ilk cumhurbaşkanı

Franjo Tuđman, Hırvat politikacı ve tarihçi. Ülkenin Yugoslavya'dan bağımsızlığını kazanmasının ardından Hırvatistan'ın ilk cumhurbaşkanı oldu ve 1990'dan 1999'daki ölümüne kadar cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Mayıs 1990 ile Temmuz 1990 arası Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti'nin dokuzuncu ve son başkanlığını yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Dayton Anlaşması</span> 1995te Bosna Savaşını sona erdiren barış antlaşması

Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi</span> Bosna-Hersek ülkesinin tarihi

Bosna-Hersek tarihi Bosna-Hersek'in tarih öncesi zamanlardan günümüze uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Markale katliamları</span>

Markale Katliamı, Saraybosna'da bulunan Markale Pazarında Bosna Savaşı döneminde Sırp Cumhuriyeti Ordusu tarafından düzenlenen katliamlardır. Sırp komutan Stanislav Galić bu katliamdan ötürü müebbet hapis cezasına çarptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti</span>

Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'te tanınmayan bir jeopolitik varlık ve yarı devletti. 18 Kasım 1991'de Hersek-Bosna Hırvat Topluluğu adı altında Bosna-Hersek topraklarında siyasi, kültürel, ekonomik ve bölgesel bir bütün olarak ilan edilmiş ve 14 Ağustos 1996'da lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Srebrenitsa Soykırımı</span> Sırpların Müslüman Bosnalılara uyguladığı soykırım veya Hırvat Soykırımı

Srebrenitsa Soykırımı, 1991–1995 Yugoslavya İç Savaşı'nda Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun Srebrenitsa'ya karşı giriştiği harekât esnasında Temmuz 1995'te yaşanan ve en az 8.372 Müslüman Boşnak erkek ve çocuğun Bosna–Hersek'in Srebrenitsa kasabası ve çevresinde, Ratko Mladić komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Sırp ordusu tarafından sistematik olarak öldürülmesidir. Katliamda bir kısım kadın ve küçük yaşta çocuğun da öldürüldüğü, belgelerle kanıtlanmıştır. Kırıma, Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun yanı sıra "Akrepler" olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de katılmıştır. Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına karşın 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı önleyememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Željko Ražnatović</span> sırp askeri komutanı ve suçlu; Slovenya, Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti’nde doğdu

Željko Ražnatović, daha çok Arkan olarak bilinir, Sırp bir gangster, politikacı, spor yöneticisi, paramiliter komutan ve Yugoslav Savaşları sırasında Sırp Gönüllü Muhafızları ya da bilinen adıyla Arkan'ın Kaplanları olarak adlandırılan Sırp paramiliter gücünün lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Foča katliamları</span>

Foča katliamları, Sırp askerî güçleri ve polisi tarafından 7 Nisan 1992 ile Ocak 1994 tarihleri arasında, Bosna-Hersek'in Foča bölgesinde Bosnalı sivilleri hedef alan katliam. Foča'dan 2704 kişi katliamlar sırasında öldürülmüştür veya halen kayıptır. 1992 yılında Bavyera Yüksek Mahkemesi, Novislav Đajić'e açılmış olan bir davada katliamların soykırım suçu teşkil ettiğini belirtti.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Savaşları</span> Eski Yugoslavya topraklarında meydana gelen bir dizi savaş ve etnik çatışmalar

Yugoslav Savaşları, 1991'den 2001'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde meydana gelen bir dizi ayrı ama birbiriyle ilişkili etnik çatışmalar, bağımsızlık savaşları ve isyanlardı. 1991, daha önce Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler olarak bilinen altı tarafla eşleşen altı bağımsız ülkeye ayrıldı: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya. Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler, yeni ülkelerdeki etnik azınlıklar arasında savaşları körükleyen çözülmemiş gerilimler nedeniyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Çatışmaların çoğu, yeni devletlerin tam uluslararası tanınmasını içeren barış anlaşmalarıyla sona ermiş olsa da, çok sayıda ölüme ve bölgede ciddi ekonomik hasara neden oldu.

Sırp Cumhuriyeti Ordusu, kendi kendini Sırp ayrılıkçı cumhuriyeti ilan eden Sırp Cumhuriyeti'nin (SC) ordusuydu. 1992'den 1995'e kadar Bosna Savaşı sırasında aktif olarak, Bosna-Hersek'i oluşturan iki taraftan biri olan SC'nin silahlı kuvvetleri olarak varlığını sürdürdü ve 2005 yılında Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'ne entegre edildi. VRS kuvvetleri, Koridor 92 Operasyonu, Vrbas '92 Operasyonu, Bura Operasyonu ve Örümcek Operasyonu dahil olmak üzere bir dizi harekâta katıldı; Saraybosna kuşatması'na ve Srebrenica Katliamı'na da karıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Çakal Harekâtı</span>

Çakal Harekâtı ayrıca Haziran Şafakları Hârekati olarak da bilinen kombine Hırvat Ordusu (HV) ve Hırvat Savunma Konseyi Ordusu (HVO) tarafından Sırp Cumhuriyeti Ordusuna (VRS) karşı Bosna Savaşı sırasında yapılan bir stratejik taarruz manevrasıydı. Bu saldırı 7 – 26 Haziran 1992 tarihleri arasında gerçekleşti. Hırvatların 1992 yılında Yugoslav Halk Ordusundan (JNA) oluşturulan Bosnalı Sırp ordusuna Bosna-Hersek sınırları içinde yaptığı bir engelleyici saldırdı. HV Nisan ve Mayıs 1992'da Yugoslavların yaptığı birimlerinden oluşan VRS'ye yönelik bir Hırvat önleyici grevdi. HV, JNA’nın Nisan ve Mayıs 1992’deki saldırı operasyonlarının, Kupres’in ve Mostar’ın güneyinde bulunan Neretva Nehri vadisinin çoğunun yakalanmasına neden olarak, Hırvatistan’ın Ploče Limanı’nın ve muhtemelen Split’in yakalanmasını veya tehdit edilmesini hedeflediğine karar verdi. Bu tehdide karşı koymak için, Hırvat liderliği Genel Janko Bobetko komutasındaki HV'yi, Çakal Operasyonunun gerçekleştirileceği alan dahil "Güney Cephesi" ne yerleştirdi.

Prijedor Katliamı, 1992'de Bosna-Hersek'in Prijedor kentinde Sırp askeri ve siyasi liderlerin sivil Bosnalılara karşı giriştiği bir dizi savaş suçudur. Bosna Savaşı boyunca Srebrenitsa Soykırımı'nın ardından en büyük etnik temizlik hareketi olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı'nda etnik temizlik</span>

Bosna Savaşı (1992-1995) boyunca etnik temizlik, yüksek sayıda Bosnalı Müslüman (Boşnak) ve Bosnalı Hırvatın Sırp Cumhuriyeti Ordusu ve Sırp paramiliter oluşumları tarafından evlerinden kaçmaya zorlanması ya da sürgün edilmesi ile gerçekleşti. Boşnaklar ve Bosnalı Sırplar da Bosnalı Hırvat kuvvetleri tarafından kaçmaya zorlandı ya da sürgün edildi, ancak Bosnalı Hırvatların işlediği etnik temizlik daha sınırlı ölçekte ve daha az sayıda kurbanla yer aldı. 1994 yılı BM Güvenlik Konseyi "Son Rapor"'una göre, Boşnakların da "Cenevre Sözleşmesi ve uluslararası insancıl hukuka aykırı ciddî ihlallerde" bulunmalarına rağmen, "sistematik etnik temizlikte" bulunmadılar. Rapora göre, "savaşan taraflar arasında 'ahlâki denkliğin' olduğunu savunmanın hiç olgusal bir temeli yoktur."

RAM Planı, Brana Planı veya Rampart-91 olarak da bilinen RAM Planı, 1990 yılı boyunca geliştirilen ve bir grup kıdemli Sırp subayı tarafından Ağustos 1991'de Sırbistan'ın Belgrad kentinde yapılan bir askeri strateji toplantısında nihai hale getirilen bir askeri plandı. Yugoslav Halk Ordusu'ndan ve Yugoslav Halk Ordusu'nun Psikolojik Operasyonlar Departmanından uzmanlar. Amacı, Sırpları Sırbistan dışında örgütlemek, Sırp Demokrat Partilerinin kontrolünü pekiştirmek ve "tüm Sırpların kendi toprakları ile birlikte aynı devlette yaşayacakları" bir ülke kurma çabası içinde silah ve mühimmat hazırlamaktı. Planın uygulanması için ayrı bir grup gizli ajan ve askeri görevli görevlendirildi. Bu insanlar daha sonra Yugoslav Savaşları sırasında etnik temizlik, imha ve soykırım olarak tanımlanan sayısız eyleme giriştiler.

Bosna Savaşı'nda tecavüz, kadınlara yönelik kitlesel bir şiddet politikasıydı. Tecavüzlerin büyük çoğunluğu, tecavüzü bir terör aracı olarak kullanan Sırp Ordusu ve Sırp paramiliter birimleri tarafından işlendi. Aynı zamanda tecavüzler, etnik temizlik amacıyla yapılmaktaydı. Savaş sırasında tecavüze uğrayan kadınların sayısı 10.000 ile 50.000 arasında değişmektedir. İstatistiklerin tespiti net değildir. Bildirilmeyen vakaların sayısının, rapor edilen vakaların sayısından çok daha fazla olduğuna inanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.