İçeriğe atla

Doğum oranı

Dünya kaba doğum hızı, 2017
Dünya kaba doğum hızı, 2014

Doğum oranı, (kaba doğum hızı), bir yılda doğan canlı bebek sayısını yıl ortası nüfusa bölünmesi ve 1000 ile çarpılmasıyla bulunan oran. 1000 nüfus başına bir yıldaki doğum miktarını oransal olarak verir.[1] Doğumlar göç ile birlikte bir mekandaki nüfusun artmasının sebebidir. Doğumlar ile ölümler arasındaki fark Doğal Nüfus Artışını verir.

Türkiye'de kaba doğum hızı 2012'de ‰17.1 iken, 2013 yılında ‰16.92'ye düşmüştür. 2013 yılı için kaba doğum hızının en yüksek olduğu iller; Şanlıurfa ‰33, Şırnak ‰29.9, Ağrı ‰29.3, Van ‰28.6 illeridir. Doğum oranının en düşük olduğu iller ise şunlardır: ‰10.1 Kırklareli, ‰10.6 Edirne, ‰10.6 Çanakkale, ‰11 Tunceli.[2] Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de doğum oranları azalmaktadır.

Dünya genelinde doğum oranlarında genel bir düşüş görülmektedir. Ortalama son 50 yılda 5.4 çocuktan, 2.1 çocuğa gerilemiştir. Yıllar itibarıyla Türkiye'deki doğum oranları şöyledir: 1980: ‰3.41, 1985: ‰2.59, 1990: ‰2.65, 2000: ‰2.53. Doğum oranı Fransa'da ‰13.1, Angola ve Mali'de ‰50, Hong Kong ve Ukrayna'da ‰8, Türkiye'de ‰17.3'tür.

Dünyada tahmini Kaba Doğum Hızı (KDH) (1950–2050)
UN, medium variant, 2009 rev.[3]
YılKDHYılKDH
1950–195537.22000–200521.2
1955–196035.32005–201020.3
1960–196534.92010–201519.4
1965–197033.42015–202018.2
1970–197530.82020–202516.9
1975–198028.42025–203015.8
1980–198527.92030–203515.0
1985–199027.32035–204014.5
1990–199524.72040–204514.0
1995–200022.52045–205013.4

Doğum oranının değişimi

  • Yavaş değişim: Ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmesine bağlı olarak doğum oranının düşmesidir. Sanayileşme, kadının çalışma hayatına katılması, eğitim düzeyinde iyileşme, şehirleşme nedenler arasındadır.
  • Gönüllü değişim:Devletlerin uyguladığı nüfus politikalarının sonucunda doğum oranının hızla düşmesidir. Çin'de 1970'lerde başlanan tek çocuk siyaseti, 2002'de yasal hale getirilmiştir. Sert şekilde uygulanan nüfus planlaması doğum oranlarını önemli ölçütü düşürmüştür. bugün 1.3 milyar nüfusuyla dünya lideri olan Çin 2050 yılında 1.6 milyar olacak ve tahtını Hindistana devredecektir.
  • Kriz modeli: Sosyal ve siyasal sistemde insanları sıkıntıya düşüren genel olaylar neden olur. Savaş, ihtilal, kargaşa, terör, göç, afetler doğum oranlarında ani düşüşlere neden olur. Türkiye en düşük nüfus artışının 1945 yılında yaşamıştır. II. Dünya Savaşı'na Türkiye'nin girmemiş olmasına rağmen etkilenmiştir.[1]

Doğumlar ve siyaset

Dünya ülkeleri kendilerine özgü sebeplerle doğum oranlarına müdahale etmeye çalışırlar. Doğum oranları, ölüm oranlarıyla birlikte nüfus artış hızını belirler. Gelişmiş ülkeler düşen nüfus artış hızlarını artırmaya çalışır. Gelişmekte olan ülkeler kalkınmayı yavaşlattığı düşüncesi ile doğumları azaltmaya çalışırlar.[4]

Türkiye, dünyada Endonezya'dan sonra en hızlı yaşlanan ikinci ülkedir.[5] Yaşlı nüfusun getireceği sıkıntılardan kurtulmak için belli bir nüfus artış hızının korunması gerektiği düşünülmektedir. Bu gerekçeyle devrin başbakanı Erdoğan tarafından uzun süre en az üç çocuk söylemi gündemde tutuldu.[6] Eski zamanlara nazaran doğumları özendirmek amacıyla çeşitli teşvikler açıklandı[7] Aynı zamanlarda Rusya Devlet Başkanı Putin,[8] İran cumhurbaşkanı Ahmedinejat[9] da doğumları teşvik eden politikalar uyguladılar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Ders 8 :Doğumlar" (PDF). DEMOGRAFİ: Nüfus meselelerine sosyolojik bir bakış. acikders.org.tr. 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2015. 
  2. ^ "Doğum İstatistikleri, 2013". tuik.gov.tr. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2015. 
  3. ^ "UNdata: Crude birth rate (per 1,000 population)". United Nations. 25 Ağustos 2011. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2011. 
  4. ^ ÇAMURCU, Yrd.Doç.Dr.Hayri. "DÜNYA NÜFUS ARTIŞI VE GETİRDİĞİ SORUNLAR" (PDF). balikesir.edu.tr. 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015. 
  5. ^ "Hızla yaşlanıyoruz!". milliyet.com.tr. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015. 
  6. ^ "Erdoğan neden 3 çocuk istediğini açıkladı?". milliyet.com.tr. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015. 
  7. ^ "YAP bebeği KAP teşviki". hurriyet.com.tr. 30 Ocak 2013. 23 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015. 
  8. ^ "Putin: Rusya'da 3 çocuklu aile standart olmalı". haber7.com. 12 Aralık 2013. 14 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015. 
  9. ^ "Başbakan'ın tavsiyesini o ülke de dinledi". haber7.com. 7 Ocak 2014. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

2015 itibarıyla Kanada'nın toplam nüfusu 35.939.927 idi. Nüfus artış hızı %1,04 (2010-2015) olup, 1955'ten beri artmaktadır. Nüfus yoğunluğu 4,0 kişi/km² olup, dünya ortalaması olan 56,5 kişi/km² ile kıyaslandığında oldukça düşüktür ve toplam nüfusun (2015) %81,8'i şehirlerde yaşamaktadır. Ortanca yaş 40,6 ve 2015 yılında yaşlı nüfusun oranı 16,14 olup, yaşlanan bir topluma işaret etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kiribati</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Kiribati ya da resmî adıyla Kiribati Cumhuriyeti, Büyük Okyanus'ta, Mikronezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un orta kesiminde takımadalardan oluşan bir ada ülkesidir. Ada ülkesinin başkenti Güney Tarava'dır.

<span class="mw-page-title-main">Honduras</span> Orta Amerikada bir ülke

Honduras, Orta Amerika'da bir demokratik cumhuriyettir. Britanya Hondurası'ndan farklı olarak İspanyol Hondurası olarak da bilinir. Batısında Guatemala, güneybatısında El Salvador, güneydoğusunda Nikaragua bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Zimbabve</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zimbabve ya da resmî adıyla Zimbabve Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesi. Eski adı Güney Rodezya olan ülkenin sınır komşularını Zambiya, Mozambik, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana oluşturmaktadır. Ülkenin Namibya ile olası 100 m uzunluğundaki sınırı tartışmalıdır. Ülkenin başkenti Harare'dir.

Okuryazarlık; bir dilin yazınlarını okuyabilme, okunan ögeleri algılama ve kavrama yetisine sahip olunmasıdır.

Türkiye'de genel nüfus sayımı, Türkiye'de istatistik işlerini yürütmekle görevli devlet kurumu olan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından periyodik olarak yapılan nüfus sayımıdır. TÜİK tarafından yapılan çok sayıdaki istatistik çalışmalarının en önemlisi "genel nüfus sayımı"dır.

Doğum yanlılığı, doğumların artırılmasını savunan, insan üremesini destekleyen bir görüştür. Bu görüşü savunanlara göre nüfus; ekonomik, askeri ve siyasi güçtür. Diğer koşullar eşit ise, nüfusun fazla olduğu ülkede emek arzı, üretim kapasitesi, ekonomik gücü ve milli geliri daha yüksek olacaktır. Zamanımızda doğumların azalmasıyla nüfusun yaşlandığı, dinamizmini kaybettiği, azalan nüfus ile askerî gücün kaybedileceği, nüfusun geleceği ve varlığının tehlikeye düşeceği gibi korkular doğum yanlısı politikaların temel nedenleridir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye demografisi</span> Türkiyede yaşayan çoğunluk ve azınlıklar

Bu maddede Türkiye sınırları içinde yaşayan nüfusa ve bu nüfusun çeşitli özelliklerine ait veriler bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Nüfus coğrafyası</span> kıta ülke, bölge, bölüm ve yöre ölçeğinde nüfusun dağılışı ile dağılışı etkileyen doğal ve beşeri faktörleri araştıran coğrafya disiplini

Nüfus coğrafyası, nüfusla ilgilenen bir beşeri coğrafya dalıdır. Doğal çevre ile nüfus arasındaki ilgiyi araştırır. Kıta ülke, bölge, bölüm ve yöre ölçeğinde nüfusun dağılışı ile dağılışı etkileyen doğal ve beşeri faktörleri araştırır.

<span class="mw-page-title-main">Ortanca yaş</span> Vikimedya liste maddesi

Ortanca yaş, bir nüfus grubunun yaşları, küçükten büyüğe doğru sıralandığında tam ortada kalan bireyin yaşıdır. Bu durumda toplam nüfusun yarısı bu yaştan büyük, öbür yarısı küçüktür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de tarım</span>

Türkiye'de tarım, istihdam, ihracat ve ulusal gelire yaptığı katkı ile önemli bir sektördür.

<span class="mw-page-title-main">Çin demografisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin demografisi

Çin, 1.425.671.352 kişilik nüfusuyla Asya'nın en kalabalık ikinci ülkesi olmasının yanı sıra dünyanın da en kalabalık ikinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Nüfus projeksiyonu</span>

Nüfus projeksiyonu, göç, ölüm ve doğum verilerinin gelecekteki eğilimleri ile tahminlere göre gelecekte nüfusun durumu hakkında kestirimlerin yapılmasıdır. Ülke, il, ilçe, köy gibi değişik büyüklüğe sahip yerleşim birimleri için nüfus projeksiyonu yapılabilir.

Bağımlı nüfus, bir toplumda ekonomik olarak üretken olmayan nüfustur. Kendileri çalışmayıp, toplumdaki çalışanların ürettiklerini tüketen nüfus kitlesine bağımlı nüfus, bunların toplam nüfusa oranına ise bağımlılık oranı veya bağımlı nüfus oranı denir. Üretken olmayan 0-14 yaş grubu ile 65+ nüfus bağımlı nüfusu oluşturur. Ölüm ve doğum hızındaki değişmeler bağımlı nüfus gruplarının oranını belirler. Dünyada ve Türkiye'de ölüm ve doğum hızlarındaki azalmalar 0-14 yaş grubunun azalmasına, 65+ nüfusun artmasına neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fransa demografisi</span>

Fransa'nın demografisi, Fransa nüfusunun doğum ve ölüm oranı, göç, doğurganlık hızı gibi konular üzerinden niteliksel ve niceliksel olarak incelenmesini konu alır. 20 Ocak 2021 itibarıyla Fransa'da 68.011.000 kişi yaşamakta olup, ülkede nüfus yoğunluğu açısından km²'ye 93,59 kişi düşmektedir. Nüfusun yaklaşık %75'i şehir merkezlerinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan demografisi</span>

Bu makale, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim seviyesi, sağlık, ekonomik durum, dini inanç ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Azerbaycan nüfusunun demografik özellikleri hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan demografisi</span>

Özbekistan'ın demografisi, nüfus artışı, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, ekonomik durum, dini bağlantılar ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Özbekistan nüfusunun demografik özellikleridir. Verilerin çoğu tahmine dayalı çünkü son nüfus sayımı 1989'da Sovyet döneminde yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meksika demografisi</span>

Meksika demografisi, Meksika, 2020 yılındaki 126 milyondan fazla nüfusuyla dünyanın en kalabalık 11. ülkesidir. Amerika Birleşik Devletleri ve Brezilya'dan sonra en kalabalık İspanyolca konuşulan ülke ve Amerika'nın en kalabalık üçüncü ülkesidir. Ülkenin hızlı nüfus artışı frenlenmiş ve ortalama yıllık nüfus artışı son beş yılda %1'in altına düşmüş olsa da, Meksika'da hâlâ büyük bir genç nüfus bulunmaktadır. Ülkenin en kalabalık şehri 9,2 milyonluk nüfusuyla başkent Mexico City'dir (2020). Nüfusun yaklaşık %50'si ülkedeki 55 büyük metropollerde yaşamaktadır. Genel olarak, nüfusun yaklaşık %80'i kentsel alanlarda yaşarken yalnızca %20'si kırsal alanlarda yaşamaktadır. Bu durum, Meksika'nın yüksek derecede kentleşmeye sahip olduğu anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nüfus artış hızı</span>

Nüfus artış hızı, bir ülkenin veya bölgenin nüfusunun belirli bir dönemdeki artış oranıdır. Genellikle yıllık olarak hesaplanır ve bir ülkenin nüfusunun ne kadar hızla büyüdüğünü gösterir. Nüfus artış hızı, doğum ve ölüm oranları, göç ve göçmenlerin sayısı gibi faktörlere bağlıdır.

Japonya nüfus politikaları, ülkede uygulanan nüfus gelişmeleri.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.