İçeriğe atla

Doğu Slavları

Doğu Slavları
Усходнія славяне Uskhodniya slavyanye (Beyaz Rusça)
Восточные славяне Vostoçnıye slavyanye (Rusça)
Восточны славяне Vostoçnı slavyanye (Rusince)
Східні слов'яни Skhidni slovyanı (Ukraynaca)
     Ağırlıklı olarak Doğu Slav nüfusu olan ülkeler
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Doğu Slav dilleri:
Beyaz Rusça, Rusça, Rusince, Ukraynaca
Rusya tarihi
Antik Çağlar
Doğu Slavları
Orta Çağ
Hazarlar (7.-10. yüzyıl)
Rus Hanlığı (9. yüzyıl)
Kiev Knezliği (860-1240)
Vladimir Suzdal (1168-1362)
Moğol İstilası
Altın Orda Devleti
Kazan Hanlığı
Moskova Knezliği (1359-1576)
Yeni Çağ
Rus Çarlığı (1547-1721)
1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı
Rus İmparatorluğu (1721-1917)
20. Yüzyıl
I. Dünya Savaşı
Ekim Devrimi
Rus İç Savaşı
Sovyetler Birliği
II. Dünya Savaşı
Küba Füze Krizi
Glasnost ve Perestroyka
Sovyetler Birliği'nin dağılması
Rusya Federasyonu
Diğer Konular
Rusya'nın ekonomik tarihi
Rusya'nın askeri tarihi
Rusya'nın sosyal tarihi
Rusya'nın denizcilik tarihi
Rusya tarihi kronolojisi
Rus hükümdarları listesi

Doğu Slavları Eski Doğu Slavca kökenli Doğu Slav dillerini konuşan etnik gruplara verilen addır. 9. yüzyılda Kiev Knezliği’ni oluşturan Doğu Slavları günümüzdeki Ruslar, Ukraynalılar, Beyaz Ruslar ve Rusinlerin ataları olarak kabul edilirler.

Dil

Günümüzdeki her üç Doğu Slav dili konuşan ülke de Eski Doğu Slavca dilini kendi dilinin atası kabul eder, dolayısıyla Eski Doğu Slavca dili, Rusya'da Eski Rusça, Belarus'ta Eski Beyaz Rusça, Ukrayna'da ise Eski Ukraynaca olarak tanımlanır.

Tarihi

İlk Vakayiname ya da Nestor Kroniği olarak da adlandırılan Geçmiş Yılların Vakayinamesi (Eski Doğu Slavcası: Повѣсть времѧньныхъ лѣтъ, Pověstĭ vremęnĭnyhŭ lětŭ, Rusça: Повесть временных лет, Povest’ vremennyh let, İngilizce:  Tale of Bygone Years) adlı belge, yaklaşık 850 ile 1110 yılları arasında Kiev Knezliği'nin tarihinden söz eder ve Doğu Slavları'nın tarihinin yorumlanmasında ilk kaynak olma önemine sahiptir.[1] Ancak yazılışından 150 yıl önceki olayları aktardığından tam güvenilir bulunmaz. Başlangıçta 1113 yılında Kiev'de bir araya getirilmiştir. Kronikte 9. yüzyılın ikinci çeyreğinde Novgorod şehrinin, -Batılı kaynaklar tarafından da teyit edildiği üzere- Danimarkalı bir Lord olan Rurik isimli bir hükümdarın yönetimi altında bir knezliğin merkezi olduğu ve bu knezin oradaki Slav kabileleri tarafından hükümdarlık için davet edildiği efsanesi anlatılmaktadır.[2]

Eski Slav yurdunun doğusunda bulunan Doğu Slavlarının yaşadıkları alanlar, Pripet havzası (Polesie), Berezina nehrinin aşağı kısmı veya Desna ve Teterev boyları ile Volinya çevresini içeriyordu. Milattan önceki devir Slavlarına ait herhangi bir kayıt yoktur. Slavlara milat sıralarında "Vened" denilirdi, daha sonraları, 6. yüzyılda Slavların bir kısmına "Ant" denilmeye başlandı. Antlar Dinyester ve Dinyeper boylarında yaşıyorlardı. Slavların bu kısmı diğerlerine oranla daha savaşçıydılar.[3]

İnanç

Geçmiş Yılların Vakayinamesi (Tale of Bygone Years), adlı derleme Doğu Slavlarının pagan inanışlarıyla ilgili de değerli bilgiler içeren başlıca kaynaktır. Eser 12. yüzyılın başında derlense de Kiev Knezliği'nin Hristiyanlığı kabul etmesinden önce yazılmış daha eski belgelerin kopyalarını ve referanslarını içerir. Slav tanrıları olan Perun ve Veles'ten, 10. yüzyılda Doğu Slavlarının pagan yöneticileri ve Bizans İmparatorları arasında yapılan barış anlaşmalarından söz edilmektedir. Daha sonra vakayinameci Nestor, İ.S'dan sonra 980 yılında Prens Vladimir tarafından oluşturulan panteon hakkında bilgi verir. Panteon'da, Hors, Dajdbog, Stribog, Simargl ve Mokoş adlı tanrılar vardır. Vakayinamenin, İpatiyev bölümünde Yunan tanrısı Hephaistos'la özdeşleştirilen Svarog'dan da bahsedilir. Bir Doğu Slav destanı olan İgor Destanı'nın Veles, Dajdbog ve Hors'tan söz ettiği bölümler bulunur. Destanın yazıya geçirilmesi 12. yüzyılın sonlarına rastlar, ama eserin gerçekliği üzerine bazı tartışmalar vardır.

Doğu Slav kavimleri

Modern Doğu Slavlar

Modern Doğu Slav halklar ve etnik/alt etnik gruplar:

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Hazzard Cross, Samuel; Sherbowitz-Wetzor, Olgerd P. (1953). The Russian Primary Chronicle, Laurentian Text (PDF) (İngilizce). Cambridge, MA: The Mediaeval Academy of America. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2019. 
  2. ^ Kurat, Prof. Dr. Akdes Nimet (1978). Rusya Tarihi. Türk Tarih Kurumu. s. 19-22. 
  3. ^ Kurat, Prof. Dr. Akdes Nimet (1948). Rusya Tarihi: Başlangıçtan 1917'ye Kadar (PDF). 1. Kitap Bas Devletinin kuruluğundan Moskova Büyük Knezllginin yükselişine kadar (862 — 1462). Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 4. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2019. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Şir Muhammed Duvalı, Erken Dönem Rus Kroniğinde İslam Algısı, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012, 21, 115-132.
  • Chadwick, Nora Kershaw (1946). The Beginnings of Russian History: An Enquiry into Sources. Cambridge University Press. ISBN 0-404-14651-1. 
  • Velychenko, Stephen (1992). National history as cultural process: A survey of the interpretations of Ukraine's past in Polish, Russian, and Ukrainian historical writing from the earliest times to 1914. Edmonton. ISBN 0-920862-75-6.
  • Velychenko, Stephen (2007). "Nationalizing and Denationalizing the Past. Ukraine and Russia in Comparative Context". Ab Imperio (1).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ukraynaca</span> Ukraynanın resmi dili

Ukraynaca, Doğu Slav dillerine ait bir dil. Ukrayna'nın resmî dilidir. Türkçede bu dilin adı için Ukrain/Ukrayn millet adından hareketle Ukraince veya Ukraynca kullanımı da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ruslar</span> Doğu Slav halkı

Ruslar, genellikle Rusya'da yaşayan Doğu Slav halkı veya bu halkın soyundan olan kimselere denir. Dünya çapında yaklaşık 132 milyon kişi civarında bir nüfusa sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Slavlar</span> Avrupa kökenli bazı etnik toplulukların ortak adı

Slavlar veya İslavlar, Avrupa'da yaşayan en kalabalık etnik topluluk. Daha çok Avrupa'nın doğusunda ve güneydoğusunda yaşarlar. Ayrıca Asya'nın kuzey kesimlerinde de yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Knezliği</span> Doğu Avrupada bir dönem faaliyet göstermiş eski bir devlet

Kiev Knezliği veya Kiev Dükalığı, Vareg prensi Rurik tarafından kurulan Rurik Hanedanı'nın hükümdarlığı altında 9. yüzyılın sonlarından 13. yüzyılın ortalarına kadar varlığını sürdüren bugünkü Ukrayna topraklarında kurulan bir federasyondu. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna'nın atası sayılır. Ukraynalılar Kiev Knezliğinin devamıdır ve Slavların ataları olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kiev</span> Ukraynanın başkenti

Kiev, Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Rurik</span> Rurik Hanedanının kurucusu ve 860–879 yılları arasında Novgorod knezi

Rurik, Rurik Hanedanı'nın kurucusu ve 860–879 yılları arasında Novgorod knezi. Rurik adı, Eski Nors dilinde "ünlü hükümdar" anlamına gelmektedir.

Slav mitolojisi, Slavların Hristiyanlığı kabul etmelerinden önce inandıkları çok tanrılı dinin mitolojisidir. Din, Ön Hint-Avrupa dinleriyle bağlantısı olan pek çok dinle ortak özelliklere sahiptir.

Eski Doğu Slavcası 10. ve 15. yüzyıllar arasında Kiev Knezliğinde konuşulmuş dildir. Dil, Kiev Knezliği'nin çöküşünden sonra evrimleşerek değişmiştir.Dilin mevcut yazılı kayıtları seyrek olduğu için, birlik düzeyini değerlendirmek zordur. Kiev Rus'u oluşturan aşiret ve klanların sayısı göz önüne alındığında, Eski Doğu Slavcasının birçok lehçesinin olması muhtemeldir. Bu nedenle, bugün yalnızca, bazı yorumlara göre, tarihsel kayıtların başından itibaren bölgesel farklılıklar gösteren, hayatta kalan el yazmalarının dillerinden kesin olarak bahsedebiliriz. Bununla birlikte, 1150'ye gelindiğinde, en az yerel varyasyonu gösteren Slavcılığın diğer herhangi bir dalından daha fazla birliğe sahipti. Bugün konuşulduğu bölge Rusya, Ukrayna ve Belarus'a aittir.

Rusinler, Doğu ve Güney Avrupa'da yaşayan Doğu Slav kökenli bir halktır. Ana dilleri Rusincedir. Slovakya, Polonya, Macaristan, Çekya, Sırbistan ve Hırvatistan'da azınlık olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

<i>İlk Vakayiname</i> Edebi çalışma

Geçmiş Yılların Hikâyesi yahut İlk Vakayiname ya da Nestor Kroniği yaklaşık 850 ile 1110 arasında Kiev Knezliği'nin tarihidir, başlangıçta 1113 yılında Kiev'de bir araya getirilmiştir. Çalışma, Doğu Slavları'nın tarihinin yorumlanmasında temel kaynak olarak kabul edilir ve Rus tarihini el alırken başvurulan ilk kaynaktır. Eserin ilk nüshasını derleyen kişinin ismi yıllık metinlerinde Rahip Nestor olarak gösterildiğinden Nestor Kroniği olarak da anılmaktadır. Derleme niteliğini haiz ve eski Rus yıllıklarından bilgileri aktaran yıllık, Moskova'daki Sinodal Kütüphanesi'nde bulunduğundan İngilizce literatüründe Synodal Transcript olarak adlandırılmıştır.

Aşağıda Orta Çağ'da 1500 öncesinde kayıtlara geçmiş Slav kavimleri listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Slav dilleri</span>

Doğu Slav dilleri, Slav dillerinin üç bölgesel alt grubundan birini oluşturan ve günümüzde Doğu Avrupa, Kuzey Asya ve Kafkasya'da konuşulan diller. Doğu Slav dilleri, Batı ve Güney Slav gruplarından çok daha fazla konuşmacıya sahiptir. Modern Doğu Slav dillerini Belarusça, Rusça ve Ukraynaca oluşturur; Rusince ise bazen ayrı bir dil, bazen de bir Ukraynaca lehçesi olarak kabul edilir.

<i>Radziwiłł Vakayinamesi</i>

Radziwiłł Vakayinamesi Sankt-Peterburg'daki Rus Bilimler Akademisi Kütüphanesi tarafından muhafaza edilen Eski Doğu Slavcası ile yazılmış tezhipli el yazmalarından biridir. 13. yüzyıldan kalma bir aslının 15. yüzyıldan kalma bir kopyasıdır. Adını, 17. ve 18. yüzyıllarda Nesvizh Kalesi'nde muhafaza eden Litvanya Büyük Dükalığı Prensleri Radziwiłł'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mihaylo Hruşevski</span> Ukraynalı akademisyen ve siyasetçi (1866-1934)

Mihaylo Serhiviç Hruşevski Ukraynalı bir akademisyen, politikacı, tarihçi ve 20. yüzyılın başlarında Ukrayna ulusal uyanışının en önemli figürlerinden biri olan devlet adamıdır. Genellikle ülkenin en büyük modern tarihçisi, en önde gelen bilim organizatörü, devrim öncesi Ukrayna ulusal hareketinin lideri, Ukrayna Merkez Konseyi'nin başı ve 1920'lerde Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde önde gelen bir kültürel figür olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Rutenya</span> Rusyanın ortaçağ Latin isimlerinden biri

Rutenya aslen Orta Çağ Latincesinde; Kiev Knezliği, Galiçya-Volhynia Krallığı ve bunların çöküşünden sonra Litvanya Büyük Dükalığı'nın ve Polonya Krallığı'nın Doğu Slav ve Doğu Ortodoks bölgeleri için kullanılan, günümüzde Ukrayna ve Beyaz Rusya'ya karşılık gelen bir egzonimdir.

Bryansk Ormanları, Ukrayna ve Rusya sınırında büyük bir orman masifidir. Bryansk ormanları çoğunlukla Bryansk bölgesinin topraklarında, ayrıca Rusya'nın Kaluga bölgesinin güneybatısında ve Ukrayna'nın Sumi ve Çernigiv bölgelerinin kuzeyinde yer almaktadır. Eski zamanlarda ormanlar çok daha geniş bir alanı kaplıyordu. "Bryansky Ormanı" tabiatı koruma alanı, Rusya'nın Bryansk bölgesinde faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Ruslarının Hristiyanlaşması</span>

Kiev Ruslarının Hristiyanlaştırılması, birkaç aşamadan oluşan uzun ve karmaşık bir süreçtir. 867'de Konstantinopolis Patriği I. Fotios, diğer Hristiyan patriklere Rus halkının coşkuyla din değiştirdiğini söylemiş, ancak İlk Vakayiname ve diğer Slav kaynakları onuncu yüzyıl Rusların hala Slav paganizmine sıkı sıkıya bağlı söylediği için çabalarının kalıcı sonuçlar doğurmadığı görülmektedir. İlk Vakayiname'da kaydedildiği gibi geleneksel görüş, Kiev Ruslarının kesin Hristiyanlaşmasının y. 988, Büyük Vladimir'in Hersonisos'ta vaftiz edildiği ve ailesini ve Kiev'deki halkını vaftiz etmeye başladığı yıl geleneksel olarak Ukrayna ve Rus dilinde Rus vaftizi denir.

<span class="mw-page-title-main">Çud</span>

Çud, günümüzde Estonya, Karelya ve kuzeybatı Rusya olan topraklarda yaşayan Baltık-Fin halkları için erken Doğu Slav kaynaklarında kullanılan bir terimdir. Terim, aynı zamanda diğer Fin-Ugor halklarını tanımlamak için de kullanılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.