İçeriğe atla

Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan

Company rule in India
Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan
1757-1858
bayrağı
Britanya Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1801-1858)
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Slogan
"Auspicio Regis et Senatus Angliae"
(Latince) "İngiltere Kralı ve Parlamentosu'nun emriyle"
BaşkentKalküta
Yaygın dil(ler)İngilizce, Tamilce
HükûmetŞirketokrasi
Genel Vali 
• 1774-1785
Warren Hastings
• 1857-1858
Charles Canning
Tarihçe 
• Kuruluşu
1757
23 Haziran 1757
• 1858 Hindistan Hükümeti Yasası
2 Ağustos 1858
• Dağılışı
1858
Para birimiRupi
Öncüller
Ardıllar
Babür İmparatorluğu
Maratha İmparatorluğu
Mysore Krallığı
Britanya Hindistanı
Günümüzdeki durumuHindistan Hindistan

Doğu Hindistan Şirketi yönetimindeki Hindistan, 1757'de Plassey Muharebesi ile başlayan, 2 Ağustos 1858'de İngiltere Parlamentosunda kabul edilen Hindistan Hükûmeti Yasası ile lağvedilen yönetim. Şirketin politik statüsü bu kanun ile kaldırılmış ve yerine Britanya Hindistanı kurulmuştur.

Doğu Hindistan Şirketinin devlet konumuna gelişi

Plassey Muharebesi ile bir Britanya Ticaret Şirketi olan East India Company, şirket konumundan devlet konumuna yükseldi. Şirketin özel bir ordusu savaştan önce bulunmaktaydı. 1764'te Şirketin Ordusunun Buksar Muharebesini kazanmasıyla Babür İmparatoru II.Şah Alam, Şirkete Bengal, Bihar ve Orissa bölgelerinde vergi toplama imtiyazı verdi.

Daha sonrasında şirket ordusu zamanla Madras ve Bombay Bölgelerini topraklarına kattı. İngiliz-Maratha Savaşları ve İngiliz-Mysore Savaşları ile Şirket, Hindistan'da birçok toprağı ilhak etti.

Lağvedilmesi

1857 Hint Ayaklanması sonrasında, 2 Ağustos 1858'de İngiliz Hükûmeti Şirketin Statüsünü iptal ettirmeye karar verdi. Parlamento'da 2 Ağustos 1858'de çıkarılan Hindistan Hükûmeti yasası ile Doğu Hindistan Şirketinin politik statüsü iptal edildi. Britanya Hindistanı hükûmeti kuruldu. Şirketin ticari faaliyetleri ise 1873'e kadar sürdü. East India Company, 1873 yılında feshedildi.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Britanya İmparatorluğu</span> Birleşik Krallık tarafından yönetilmiş devletler ve dominyonlardan oluşan imparatorluk

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km2'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">John A. Macdonald</span> Kanadanın ilk başbakanı

John Alexander Macdonald, Kanada Dominyonu'nun ilk başbakanı. Kanada'nın William Lyon Mackenzie King'dan sonra en uzun süre başbakanlık yapan politikacısıdır. Dominyonun kuruluş dönemini izleyen gelişme sürecine önderlik etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Oyun</span>

Büyük Oyun, 19. yüzyıldan başlamak üzere stratejik bölgelerin büyük güçler tarafından paylaşılma mücadelesini tanımlamak için kullanılan addır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Hindistan bayrağı, Hindistan devletinin resmi bayrağı. Hindistan'ın bağımsızlığını kazandığı 1947 yılında kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Maratha İmparatorluğu</span>

Maratha İmparatorluğu ya da Maratha Konfedarasyonu, 1674-1818 yılları arasında varlığını sürdürmüş Hint devletidir. Güney Asya'da yayılmış ve 2.8 milyon km²'lik bir alana hükmetmişlerdir.

Taç kolonisi veya kraliyet sömürgesi, İngiliz sömürge imparatorluğu ve bunu takip eden Britanya İmparatorluğu'nda bir sömürge yönetimi türüydü.

<span class="mw-page-title-main">East India Company</span> Britanya Hindistanının kurulmasından önce Hindistanı Büyük Britanya İmparatorluğu adına yöneten şirket

Doğu Hindistan Şirketi, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi veya Britanya Doğu Hindistan Şirketi, Kraliçe'den Hint Okyanusu bölgesinde ticaret yapmak için ayrıcalık alabilen deniz tüccarları tarafından 31 Aralık 1600'de kurulan bir İngiliz ve daha sonra bir İngiliz anonim şirketiydi.

<span class="mw-page-title-main">Colin Campbell</span>

Colin Campbell, Kırım'daki İskoç Tugayına ve Balaklava Muharebesi'ndeki İnce Kırmızı Hatta komuta eden Mareşal rütbesinde İskoçya asıllı İngiliz subay. Daha sonra Birinci Hindistan Bağımsızlık Savaşı olarak da bilinen 1857'de Hindistan'daki İngiliz askerlerine karşı başlatılan savaşı bastıran ordunun komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Robert Clive</span>

Robert Clive, 1. Baron Clive ve Clive of India unvanlarıyla da tanınan İngiliz bir tümgeneraldir. Robert Clive orduya ve İngiliz politikacılara Doğu Hindistan Şirketi'nin Bengal'deki üstünlüğünü kabul ettirmiş kişidir. Hindistan alınırsa, arkasından büyük bir zenginlik geleceğine inanıyordu ve bunu İngiliz tahtı için istiyordu. Warren Hastings'le beraber Britanya Hindistanı'nın yaratılmasının öncü figürlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Sepoy</span>

Sepoy Avrupa kolonicileri için hizmet etmiş eski Hint askerî birliği üyelerine verilen İngilizce bir unvandır. Genelde Hint Ayaklanması çevirileriyle tarihte Sepoy Mutiny olayı olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde modern Hint, Pakistan ve Bangladeş ordularında “özel” askerlerin rütbesi için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Compagnie des Indes Orientales</span>

Fransız Doğu Hindistan Şirketi 1664 yılında Hollanda Doğu Hint Adaları'ndaki sömürgeci Hollanda Doğu Hindistan Şirketi ve İngiltere Doğu Hindistan Şirketi ile rekabet etmek için kurulmuş Fransız ticari kurumudur. Fransız bakan “Jean-Baptiste Colbert” tarafından organize edilip kurulan şirket, Kral XIV. Louis tarafından doğu yarım kürede Fransız ticaretini geliştirmek için onaylanmıştır. 1660 yılında birleşen “Compagnie de Chine”, “Compagnie d'Orient” ve “Compagnie de Madagaskar” isimli üç şirket temelini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1857 Hint Ayaklanması</span> 1857-1858de Britanya Doğu Hindistan Şirketine karşı başlatılmış fakat Britanya tarafından bastırılmış isyan

1857 Hint Ayaklanması, 10 Mayıs 1857 tarihinde, Meerut şehrinde bulunan Britanya Doğu Hindistan Şirketi ordusuna bağlı olan Sepoy askerlerinin isyanı ile başladı. Fakat bu ayaklanma İngilizlere bağlı olan, Yukarı Ganj Nehri Ovası, Orta Hindistan ve diğer Hindistan bölgelerindeki askerler ve sivil halk arasında yayıldı. Esas askeri çarpışmalar günümüzdeki Hindistan eyaletleri; Uttar Pradeş, Bihar, Kuzey Madhya Pradeş ve Delhi'de yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">Hintler</span> Hindistan vatandaşları veya sakinleri

Hintler veya Hindistanlılar, geniş anlamda etnik vurgu yapmayan Hindistan vatandaşları, dar anlamda ise anadili Hintçe olan etnik grup. Türkçede Hint kelimesi esas olarak hem Hintler hem de Hint toprakları (Hindistan) için kullanılır. İngilizcede Hintler için kullanılan Indian kelimesi Yeni Dünya'nın keşfinden sonra Kızılderililer için de kullanılmaya başlanmış, son dönemlerde ise bu ikili karışık anlamı bertaraf etmek için Kızılderililer American Indian tamlamasından kısaltma Amerindian adıyla da anılmaktadır. 1 milyar 250 milyonluk nüfuslarıyla dünya nüfusunun %17,31 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">East India Company (video oyunu)</span> 2009 video oyunu

East India Company , gerçek zamanlı strateji oyunudur. Fin Nitro Games şirketi tarafından yapılmış, İsveçli Paradox Interactive tarafından yayımlanmıştır. 31 Temmuz 2009'Da Kuzey Amerika'da, 14 Ağustos 2009'da Avrupa'da piyasaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Plassey Muharebesi</span>

Plassey Muharebesi, 23 Haziran 1757 tarihindeki muharebedir. Muharebe yedi yıl savaşları kapsamında yapılmıştır.

1773 Düzenleme Yasası, Büyük Britanya Parlamentosu tarafından çıkarılan ve 10 Haziran 1773'te yürürlüğe giren, East India Company'nin Britanya Hindistanı üzerindeki egemenliğini düzenleyen yasadır. Hükûmet tarafından ilk defa şirketin bölgedeki faaliyetlerine müdahalede bulunulmuştur. Uzun süreli bir çözüm sunmamış, 1784'te yürürlüğe giren Pitt'in Hindistan Yasası ile daha radikal çözümler üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Crooked Man</span>

The Adventure of the Crooked Man, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1893 yılı Temmuz ayında The Strand Magazine'de yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan Dominyonu</span>

Hindistan Dominyonu, resmi olarak Hindistan Birliği, 15 Ağustos 1947 ile 26 Ocak 1950 arasında var olan Britanya Uluslar Topluluğu'nda bağımsız bir egemenlikti Bağımsızlığına kadar Hindistan, Birleşik Krallık tarafından gayri resmi bir imparatorluk olarak yönetildi. Britanya Raj'ı ve bazen Britanya Hint İmparatorluğu olarak da adlandırılan imparatorluk, doğrudan İngiliz hükûmeti tarafından yönetilen ve toplu olarak Britanya Hindistanı olarak adlandırılan bölgelerden ve bir üstün sistem altında Hint yöneticiler tarafından yönetilen prensdevletler olarak adlandırılan bölgelerden oluşuyordu. Hindistan Dominyonu, bugün Pakistan ve Bangladeş olan İngiliz Hindistan bölgelerini kapsayan bağımsız bir Pakistan Dominyonu da resmileştiren Hindistan Bağımsızlık Yasası 1947'nin kabul edilmesiyle resmileştirildi. Hindistan Dominyonu, genel tabirle "Hindistan" olarak kaldı, ancak coğrafi olarak küçüldü. Yasa uyarınca, İngiliz hükûmeti eski topraklarını yönetme konusundaki tüm sorumluluğundan vazgeçti. Hükûmet ayrıca, prens devletlerin yöneticileriyle olan anlaşma haklarını iptal etti ve onlara Hindistan veya Pakistan ile siyasi bir birliğe katılmalarını tavsiye etti. Buna göre, İngiliz hükümdarının kraliyet unvanı olan "Hindistan İmparatoru" terk edildi.

Sömürge Hindistanı, Keşifler Çağı sırasında Hint alt kıtasının Avrupalı sömürgeci güçler tarafından işgal edilen kısmıdır. Keşifler Çağı boyunca Portekiz, Hollanda Cumhuriyeti, İngiltere, Fransa ve Danimarka-Norveç gibi Avrupalı güçler Hindistan alt kıtasının Sömürge Hindistan'ı olarak bilinen bölümlerini işgal edip sömürgeleştirmiştir. Bu ülkeler, özellikle baharat ticareti yoluyla zenginlik ve refah elde etmeye çalıştılar. Amerika kıtasının kolonileştirilmesi, Hindistan'da zenginlik arayışıyla motive edildi. Vasco da Gama, 15. yüzyılın sonlarında Afrika'yı dolaşarak Hindistan ile doğrudan ticareti yeniden kuran ilk Avrupalı oldu. Seylan'da bir üsse sahip olan Hollandalılar da Hindistan'a doğru genişleme girişiminde bulundular ancak Colachel Savaşı'nda Travancore Krallığı tarafından yenilgiye uğratıldılar. Avrupalı güçler 17. yüzyılın başlarında Hindistan'da ticaret merkezleri kurdular ve Babür ve Maratha İmparatorlukları zayıfladıkça birçok istikrarsız Hint devletini manipüle edip kontrol altına almayı başardılar. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında İngiltere ve Fransa, hem vekil yöneticiler hem de doğrudan askeri müdahale yoluyla Hindistan'da hakimiyet mücadelesi verdi. Nihayetinde İngiltere Hindistan'ın büyük bir bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve Hindistan "İngiliz tacının mücevheri" olarak anılmaya başlandı. Hindistan 1947 yılında bağımsızlığını kazanmış ve Hindistan Dominyonu ile Pakistan Dominyonu olarak ikiye bölünmüştür.