İçeriğe atla

Doğu Grönland İnuitleri

Doğu Grönland İnuitleri
(Tunumiit)
Tasiilaq (üstte) Ittoqqortoormiit (altta)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Doğu Grönland İnuitçesi, Batı Grönland İnuitçesi, Danca
Din
Hristiyanlık (Evangelical Lutheran[1]), eskiden Şamanizm


  1. ^ "Greenland." 9 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA World Factbook. Retrieved 6 Aug 2012.
Grönland'in büyük yerleşimleri
Ittoqqortoormiit kilisesi

Doğu Grönland İnuitleri (Grönland İnuitçesi Tunumiit ; Danca østgrønlændere; İngilizce East Greenlanders, Eastern Greenlanders, East Greenland Inuit), Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'ın doğusunda Tunu (Kalaallit Nunaata Tunua, Doğu Grönland) bölgesindeki Ittoqqortoormiit ve Tasiilaq yörelerinde yaşayan İnuit kolundan Grönland İnuitlerine bağlı Eskimo halkı.

Dil ve Eğitim

Grönland İnuitçesinin Doğu Grönland İnuitçesi (Tunumiisut) adıyla bilinen lehçesini konuşurlar.

Günümüzde okul eğitimi zorunlu olup kendi lehçelerinde değil resmî Batı Grönland İnuitçesi ile yapılmakta ve Danca da öğretilmektedir.

Sosyal yaşam

Aile

Geleneksel olarak babayerli bilateral küçük geniş aile biçiminde topluluk oluştururlar.

Din

Şamanizm

Şamanizm bütün Eskimo halklarının Hristiyanlık öncesi geleneksel dinidir ve etkileri günümüzde az da olsa görülmektedir.

Hıristiyanlık

Günümüzde diğer Grönland İnuitleri gibi Kuzey İnuitleri de Hristiyan olup Evangelical Lutheran mezhebidendir.[1]

Yerleşimleri

  • Ittoqqortoormiit (Dan. Scoresbysund)
  • Tasiilaq (eski yazı: Angmagssalik, Dan. Ammassalik). Ammassalik Adası'da bulunur.

Ayrıca bakınız

Dipnotlar

  1. ^ "Greenland." 9 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA World Factbook. Retrieved 6 Aug 2012.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Grönlandca</span>

Grönlandca, Grönland'daki 57.000 Grönland İnuiti tarafından konuşulan Eskimo-Aleut dilidir. Kanada'da konuşulan Doğu Kanada İnuitçesi gibi İnuit dilleriyle benzerlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Knud Rasmussen</span> Danimarkalı kâşif ve etnolog

Knud Johan Victor Rasmussen, Kuzey Kutbu'na ilk ulaşan Danimarkalı kâşif ve etnolog.

<span class="mw-page-title-main">İnuit halkları</span> “İNUİT" bir halk topluluğunun ismi

İnuit halkları, Arktik bölgede, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan Eskimoların ayrıldığı iki ana koldan biri. Diğer kol Yupik halklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tunu</span>

Tunu/Østgrønland Grönland'ın üç bölgesinden biri. Bölge merkezi Tasiilaq'dır. 2005 yılındaki nüfusu 3,800. Yerli halkı Doğu Grönland İnuitleridir.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo - Aleut dilleri</span>

Eskimo - Aleut dil ailesi, Grönland, Kanada, Alaska ve Sibirya'nın belli bölgelerinde konuşulan dillerdir. Eskimo - Aleut halklarının ana dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo halkları</span> Eski bir kuzey dünya topluluğu

Eskimolar ya da İnuit ve Yupikler, Arktik bölgedeki dört ülkeye dağılmış olarak, Doğu Sibirya, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan ve Eskimo - Aleut dillerini konuşan Eskimo - Aleut halklarının en büyük grubunu oluşturan avcı ve toplayıcı halk.

<span class="mw-page-title-main">İnuitler</span> Halk

İnuitler ya da Kanada İnuitleri, Kanada'nın Kuzey Kanada denen bölümünde yaşayan İnuit kolundan Eskimo halklarının ortak adı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 30.500 kişilik nüfustan 24.500 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Inuit Circumpolar Council</span>

Inuit Circumpolar Council (ICC) ya da orijinal olarak önceden Inuit Circumpolar Conference, dört ülkeye dağılmış olarak, Amerika Birleşik Devletleri (Alaska), Kanada, Grönland ve Rusya'da (Çukotka) yaşayan 155.000 nüfuslu Eskimoları temsil eden bir sivil toplum örgütü.

<span class="mw-page-title-main">Batı Kanada İnuitçesi</span>

Batı Kanada İnuitçesi, Kanada'da Batı Kanada İnuitleri tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kanada İnuitçesi</span>

Doğu Kanada İnuitçesi, Kanada'da Doğu Kanada İnuitleri tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo - Aleut halkları</span>

Eskimo-Aleut halkları, anadilleri Eskimo - Aleut dilleri ailesine giren Sibirya kökenli avcı ve toplayıcı şamanist halklar. Sibirya kökenli olmalarına rağmen, günümüzde Sibirya'da az sayıda bulunurlar; daha çok Kuzey Amerika'nın arktik bölgesi ile Grönland'da yoğunlaşmışlardır ve Arktika'nın birincil ana halkı konumundadırlar. Dil temelli sınıflandırmaya göre, Aleutlar ile Eskimolar olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Dilce yapılan bu sınıflandırma kültürce yapılan sınıflandırmayla da örtüşür. Yalnız, dilleri Eskimo dillerinin Yupik koluna giren ve İngilizcede Alutiiq adıyla da anılan Supikler, kültürce Eskimolara değil Unangan da denilen Aleutlara yakındır ve geçmişte Ruslarca her iki halk da Çukçilerin verdiği "Aleut" ortak adıyla anılırlar. Eskimo - Aleut dilli halkların nüfusu 102.000 kişidir. Büyük çoğunluğunu Eskimolar oluştururken, Aleutlar 2300 kişilik nüfuslarıyla çok azınlıkta kalırlar.

İnuit dilleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde, Kanada'da ve Danimarka'ya bağlı Grönland'da Eskimo-Aleut dilleri ailesinden İnuit halkları tarafından konuşulan Eskimo dilleri ailesi. Eskimo dillerinin diğer ana kolu Yupik dilleridir. Alaska Yerli Dil Merkezindeki son rakamlara göre 93.200 kişilik nüfusa sahip İnuit halklarından 73.644 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

Eskimo dilleri, Rusya'da Çukçi Yarımadasının birbirinden ayrı iki kıyısında, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde, Kanada'da ve Danimarka'ya bağlı Grönland'da Eskimo-Aleut dilleri ailesinden Eskimo halkları tarafından konuşulan dil ailesi. Yupik dilleri ile İnuit dilleri olmak üzere İki ana kolu vardır. Fakat, Sirenik Yupiklerinin günümüzde konuşanı kalmayan dilleri diğer Yupik dillerinden belirgin biçimde farklıdır ve bu farklılığa dayanarak Menovşçikov (Меновщиков) gibi kimi uzmanlar Sirenik Yupikçesini Yupik dilleri dışında tutarak Sirenik Eskimocası adı altında Eskimo dillerinin üçüncü ana kolu olarak sınıflandırır. Sirenik Yupikçesi 1997 yılında tükenmiştir. Alaska Yerli Dil Merkezindeki son rakamlara göre 124.000 kişilik nüfusa sahip Eskimo halklarından 85.544 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Aivilik İnuitleri</span>

Aivilik İnuitleri ya da Aivilingmiutlar, Kanada'nın Nunavut bölgesinde anakaranın doğu kıyılarında ve Southampton Adasının kuzey yarısında yaşayan Kanada İnuitlerinden Eskimo halkı. Doğu Kanada İnuitçesi içinde sınıflandırılan dilleri Aivilik İnuitçesi (Aivilingmiutut) olup Kivalliq-Aivilik üst grubunda ele alınır. İglulik İnuitleri kültür grubunda yer alırlar; fakat, dilce en yakın akrabaları olan Kivalliq İnuitleri bu grupta değil Rengeyiği İnuitleri kültür grubundandır.

<span class="mw-page-title-main">İnuinnaq İnuitçesi</span>

İnuinnaq İnuitçesi ya da İnuinnait İnuitçesi, Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ile Nunavut özerk bölgesinde yaşayan Batı Kanada İnuitlerinden İnuinnait İnuitleri tarafından konuşulan Batı Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir ve Kuzeybatı Topraklarında Latin alfabesi ile Nunavut'ta İnuit hece yazısı ile yazılmaktadır. Kuzeybatı Topraklarının 11 resmî dilinden ve Nunavut'ta ise 4 resmî dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Merkezî Kanada İnuitleri</span>

Merkezi Kanada İnuitleri ya da Merkezî İnuitler veya Merkezi Eskimolar, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları ile Nunavut topraklarında yaşayan Kanada İnuitlerinden Eskimo kültür grubu.

<span class="mw-page-title-main">Grönland İnuitleri</span>

Grönland İnuitleri, Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'da yaşayan İnuit kolundan Eskimo halkı. 2012 yılı itibarıyla nüfusları 51.349 kişidir. Dillerinin batı şivesi Grönland'ın resmi dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Grönland İnuitleri</span>

Kuzey Grönland İnuitleri ya da Kutup Eskimoları, Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'ın kuzeyinde Avannaa bölgesindeki Qaanaaq (Thule) yöresinde yaşayan İnuit kolundan Grönland İnuitlerine bağlı Eskimo halkı. Dünyanın en kuzey ucunda yaşayan halktır. 2010 yılı itibarıyla nüfusları 800 kişidir ve Grönland nüfusunun % 1 ini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Batı Grönland İnuitleri</span>

Batı Grönland İnuitleri, Danimarka'ya bağlı özerk Grönland'ın batısında Kitaa bölgesinde yaşayan İnuit kolundan Grönland İnuitlerine bağlı Eskimo halkı. Nüfusları 44.000-50.000 arasındadır ve Grönland nüfusunun yaklaşık % 80-88 kadarına denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tasiilaq</span>

Eski adı Ammassalik ve Angmagssalik olan Tasiilaq, Grönland'ın güneydoğusundaki Sermersooq belediyesine bağlı bir kasabadır. 2020 itibarıyla 1.985 nüfusuyla ülkenin doğu kıyısındaki en yerleşim biri ve Grönland'ın yedinci en büyük şehridir. Yakındaki Mittivakkat Buzulu'nun araştırılmasına adanmış Sermilik İstasyonu, kasabanın yakınında yer almaktadır.