İçeriğe atla

Doğu Afrika Savaşı (II. Dünya Savaşı)

Doğu Afrika Savaşı (İkinci Dünya Savaşı)
Akdeniz ve Orta Doğu Savaşları, II. Dünya Savaşı

Yakalanan İtalyan bayrağını taşıyan Güney Afrikalı askerler, 1941
Tarih10 Haziran 1940 – 27 Kasım 1941
Bölge
SonuçMüttefik Zaferi
Taraflar

Birleşik Krallık Britanya İmparatorluğu
Etiyopya Etiyopya İmparatorluğu
Belçika Belçika

Özgür Fransa Özgür Fransa
İtalya Krallığı İtalya
Komutanlar ve liderler

Birleşik Krallık Archibald Wavell
Birleşik Krallık Reade Godwin-Austen
Birleşik Krallık William Platt

Birleşik Krallık Alan Cunningham

İtalya Krallığı Duke of Aosta
İtalya Krallığı Carlo De Simone
İtalya Krallığı Guglielmo Nasi

İtalya Krallığı Pietro Gazzera
Güçler

~115.000 asker
80'den fazla uçak
2 kruvazör
2 destroyer

2 yardımcı kruvazör

~250.000 asker
323 uçak
63 tank

126 zırhlı araç
Kayıplar

Britanya İmparatorluğu:
1.154 ölü
74.550 yaralı veya hasta
138 uçak
Etiyopya:
5.000 ölü
Belçika:
462 ölü
Özgür Fransa

2 uçak

16.966 kişi öldü,
25.098 yaralı veya hasta

~230.000 kişi,
250 uçak ele geçirildi

Doğu Afrika Savaşı, İkinci Dünya Savaşı sırasında İtalya'nın silahlı kuvvetleri ile Britanya İmparatorluğu (ve onun Dominyonları ve Müttefikleri) arasında Doğu Afrika'da gerçekleşen bir dizi savaştı. Bu savaş İkinci Dünya Savaşı'nın Akdeniz ve Orta Doğu cephelerinin bir parçasıydı.

1935 - 1936 İkinci İtalyan-Habeş Savaşı'ndan sonra İtalya, Habeş İmparatorluğu'nun tamamını ele geçirdi ve onu, İtalyan Doğu Afrika genel adını alan bu bölgedeki kolonilerine dahil etti. Böylece İtalyan Krallığının denizaşırı toprakları önemli ölçüde genişletildi. Aynı zamanda, bu savaşın arka planında, Habeşistan'ın sömürge olan diğer Afrika bölgelerinin aksine egemen bir devlet olması ve Milletler Cemiyeti'nin bir parçası olması nedeniyle İtalya'nın Fransa ve özellikle Büyük Britanya ile ilişkileri kötüleşti. Büyük Britanya ve Fransa, faşist rejimi ile bir askeri tehdit oluşturan İtalya'nın Doğu Afrika'daki artan varlığından memnun değildi ve İtalyanların 1938'de Hitler ile ittifakı bu tehdidi önemli ölçüde artırdı. Yeni bir savaş durumunda, İtalya'nın daha sonra İtalyanların yapmaya çalıştığı komşu İngiliz kolonilerini (İngiliz Somali, Kenya ve Sudan) ele geçirmesi yönünde bir tehdit oluşturdu.

Aynı zamanda, İtalyan metropolünden onlara giden en kısa deniz yolu yalnızca İngilizlerin kontrolü altındaki Mısır'daki Süveyş Kanalı'ndan geçtiği için, İtalyan Doğu Afrika kendisini izole edilmiş halde buldu. Gelecekteki çatışmada, bu bölgedeki İtalyan birliklerinin oldukça hızlı bir şekilde yenilgiye uğratılmasında anahtar rol oynayan şey tam da buydu.

10 Haziran 1940'ta İtalya, zaten alevlenen İkinci Dünya Savaşı'na Hitler Almanyası'nın yanında girdi. Aynı zamanda İtalyanlar, Fransa'nın teslim olmasının ardından Doğu Afrika'daki önemli bir sömürge Fransız limanı olan Cibuti'ye ve en önemlisi Addis Ababa'ya giden yerel demiryoluna erişim elde etti. Aynı zamanda Mihver Devletlerinin Süveyş Kanalı'na erişimi de engellendi. Bu nedenle kanalın kontrolünü ele geçirip İngiliz Filistin'ine geçmek için İtalya'nın Libya'sından Mısır'ı işgal etme kararı alındı. Ancak İtalyanlar Mısır'ı ele geçirmeyi başaramadı ve kısa süre sonra Libya'da gerçekleşecek olan İngiliz karşı saldırısı, tüm İtalyan planlarını tamamen alt üst etti. Süveyş Kanalı savaşın sonuna kadar İngiliz kontrolünde kaldı ve İtalyan Doğu Afrika'ya yiyecek, cephane, teçhizat ve taze birlik tedariki neredeyse tamamen kesildi. Çok geçmeden bu bölgedeki İtalyanlar teslim olmak zorunda kaldı.

İngiliz, Özgür Fransız ve Belçika Kongo kuvvetlerinin Kuzey ve Kuzeydoğu Afrika'da İtalyan kuvvetlerine karşı kazandığı zaferler, İkinci Dünya Savaşı'nın bu aşamasında ilk ve tek zaferlerdi. Müttefik kuvvetlerin Kuzey-Doğu Afrika'daki operasyonunun operasyonel-stratejik ve politik sonuçları, İngiliz komutanlığının beklediğinden daha önemli olduğu ortaya çıktı. Etiyopya kuvvetlerinin batı Etiyopya üzerinden yaptığı yardımcı saldırı ve İtalyan birliklerinin arkasındaki partizanların aktif eylemleri sayesinde Müttefikler, İtalyan grubunu çok taraflı olarak derinlemesine kapsamayı ve onu az kayıpla yenmeyi başardılar.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ "World War II - East Africa, Axis, Allies | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2024. 
  2. ^ "East Africa campaign | National Army Museum". www.nam.ac.uk (İngilizce). 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp Savaşı</span> Trablusgarp Savaşı diğer adı ile Türk-İtalyan Savaşı

Trablusgarp Savaşı veya diğer adıyla 1911-1912 Türk-İtalyan Savaşı, 1911-1912 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu ve İtalya Krallığı arasında geçen bir savaştır. Adı, "Trablusgarp Savaşı" olmasına rağmen çarpışmalar Trablusgarp dışında Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Çanakkale Boğazı ve Kızıldeniz gibi farklı bölgelerde de sürmüştür. Diğer büyük devletlerin desteği ve Birinci Balkan Savaşı'nın patlak vermesi nedeniyle savaşı kazanan İtalya, Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp Vilayeti'ne bağlı Trablusgarp, Fizan ve Sirenayka bölgelerini ele geçirmiştir. Bu bölgeler birleşip gelecekteki Libya devletini oluşturacaklardı.

<span class="mw-page-title-main">Süveyş Krizi</span> 1956da yaşanmış diplomatik ve askerî karşılaşma

Süveyş Krizi, Süveyş Savaşı ya da İkinci Arap-İsrail Savaşı, 1956 yılında, bir tarafta Mısır; diğer tarafta İngiltere, Fransa ve İsrail; üçüncü tarafta Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşmiş Milletler’in olduğu diplomatik ve askeri karşılaşmalarla gerçekleşmiş krizdir.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

Afrika Cephesi, I. Dünya Savaşı sırasındaki Afrika'ya dağılmış Alman sömürgeleri ile İtilaf Devletleri arasındaki savaşları kapsar. Savaşlar, Afrika'nın genelini etkilemekten çok, sadece Alman sömürgeleri etrafında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Afrika Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

Kuzey Afrika Cephesi, Libya, Mısır, Cezayir, Tunus ve Fas'ta Müttefik Devletler ve Mihver Devletler arasında geçen savaşlar dizisidir. Cephedeki savaşlar daha çok Almanya ve Birleşik Krallık arasında geçmiştir. Kuzey Afrika çöllerinde yapılan tank savaşları II. Dünya Savaşı'nın kaderini değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rodolfo Graziani</span>

Rodolfo Graziani, Benito Mussolini'ye bağlılığıyla tanınan İtalyan mareşal ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Savaşı</span>

Mehdist Savaşı 1881-1899 yılları arasında süren savaş, kendisini "Mehdi" ilan eden dini lider Muhammed Ahmed İbnü's Seyyid Abdullah'ın yönetiminde Sudan'da kurulan sultanlığın, Kızıldeniz'den Orta Afrika'ya kadar uzanan büyük bir İslam devleti olmak için Mısır ve sömürgeci İngiltere'ye savaş ilan etmesi ile başladı.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Somalisi</span>

İtalyan Somalisi, İtalya Krallığı'nın, 1889'dan, 1936'ya kadar bugünün Kuzeydoğu Afrika'da kurduğu ilk kolonidir. Ayrıca bu koloni, İtalyan Doğu Afrika kontrolünün ve İtalya'nın bu bölgede elde ettiği birçok sömürge ve bu bölgede kurduğu sömürge krallığının ilk adımıdır. Ve 1936'da İtalyan Doğu Afrika'sı kurulduğunda, yıkılış tarihi 1941'e kadar onun bir bölgesi olarak kalmıştır, 1941'de Britanya Somalisi bölgeyi ele geçirip 1949'a kadar kontrol altında tutmuştur. Ancak İtalya Birleşmiş Milletler sayesinde 1949'da Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'ni oluşturmuştur ve Britanya Somalisi ilk sınırlarına dönmüştür. 1960 yılında ikisi bir referandum sayesinde birleşerek bugünkü Somali Federal Cumhuriyeti'ni oluşturmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Somalisi</span> Eski İngiliz protektorası(1884-1960)

Britanya Somalisi ya da Britanya Somalilandı 1884 yılından 1960 yılına kadar Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'da, Somali'nin kuzey bölgesindeki sömürgesidir ve Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'daki tek sömürgesidir. Bugünkü, Somaliland adındaki özerk bölgede kurulmuştur. Fransız Somalisi ve İtalyan Somalisi arasında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Doğu Afrikası</span> İtalya Krallığının, Doğu Afrika ve Orta Afrikadaki sömürgelerini arttırmasıyla kurulan büyük koloninin adıdır

İtalyan Doğu Afrikası, İtalya Krallığı'nın, Doğu Afrika ve Orta Afrika'daki sömürgelerini arttırmasıyla kurulan büyük koloninin adıdır. İtalyan Somalisi'nin devamı niteliğindedir. 1936'da, bugünkü Etiyopya, Eritre, Kenya'nın bir kısmı ve Somali'yi kapsayan bir bölgede General Pietro Badoglio tarafından kurulmuştur. Pietro Badoglio ayrıca ilk genel vali olmuştur, ancak İtalyan Doğu Afrika'sını kuruluşundan 3 ay sonra hastalıktan öldüğü için yerine Rodolfo Graziani geçmiştir.

İtalyan Mısır taarruzu, II. Dünya Savaşı sırasında Mısır'da üslenmiş olan Birleşik Krallık, İngiliz Milletler Topluluğu ve Özgür Fransa kuvvetlerine karşı girişilen bir İtalyan taarruzudur. İtalya'nın bu saldırısı, devamında Nazi Almanyası'nın da Kuzey Afrika'ya asker göndermesine yol açmıştır. General Rommel komutasındaki Alman ve İtalyan birlikleriyle İngiliz kuvvetleri arasındaki askerî harekâtlar "Batı Çölü Seferi" olarak adlandırıla gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Senussi Cephesi</span>

Senussi Cephesi, Kasım 1915-Şubat 1917 tarihleri arasında Sennusiler ile Büyük Britanya ve İtalyan güçlerinin savaştığı cephedir. Büyük Britanya ve İtalya zaferi ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Libyası</span> 1934-1947 yılları arasında İtalyanın Kuzey Afrikadaki toprağı

İtalyan Libyası, İtalya Krallığı'nın Kuzey Afrika'daki bir kolonisi. Trablusgarp Savaşı'ndan sonra Libya'nın kontrolü Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalya'ya geçti.

<span class="mw-page-title-main">Britanya-Mısır Sudanı</span> Afrika kıtasının kuzeyinde Büyük Britanya ve Mısır kondominyumu olarak iki ülke tarafından 1899 ile 1956 yılları arasında yönetilen ve günümüzde Sudan ve Güney Sudanın bulunduğu bölge

Britanya-Mısır Sudanı, Afrika kıtasının kuzeyinde Büyük Britanya ve Mısır kondominyumu olarak iki ülke tarafından 1899 ile 1956 yılları arasında yönetilen ve günümüzde Sudan ve Güney Sudan'ın bulunduğu bölge. 1914 ile 1922 yılları arasında Mısır, Britanya himaye bölgesi olarak ilan edildiği için Britanya-Mısır Sudanı bu süreçte de facto olarak Britanya koloni bölgesi olarak yönetilmiştir.

Pusula Harekâtı İngilizce: Operation Compass İkinci Dünya Savaşı sırasında Batı Çöl Savaşı'nın (1940–1943) ilk büyük İngiliz askeri operasyonuydu. İngiliz, Hint, İngiliz Milletler Topluluğu ve Müttefik kuvvetleri, Aralık 1940'tan Şubat 1941'e kadar Batı Mısır'daki 10.Ordu'nun ve Libya'nın doğusundaki Sirenayka'daki İtalyan kuvvetlerine saldırdı.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Eritresi</span> Eritre güney Afrika kıtasında yer almaktadır

İtalyan Eritresi, 1882-1936 yılları arasında İtalya Krallığı'na bağlı kalmış, günümüzde Eritre olarak bilinen bir koloni devletidir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Sirenaykası</span> 1911den 1934e kadar var olmuş bir İtalyan kolonisi

İtalyan Sirenaykası, 1911'den 1934'e kadar var olmuş, günümüzün doğu Libya'sında bulunan bir İtalyan kolonisiydi. 1911 Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalyan Trablusgarpı ile birlikte fethedilen bölgenin bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Italo Gariboldi</span> İtalyan siyasetçi (1879-1970)

Italo Gariboldi, II. Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Kraliyet Ordusunda kıdemli bir İtalyan subayıydı. Stalingrad Muharebesi'nde İtalyan kuvvetlerine liderlik ettiği için Alman diktatör Adolf Hitler tarafından Demir Haç Şövalye Haçı ile ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Batı Çölü Savaşı</span>

Batı Çöl harekâtı Mısır ve Libya çöllerinde gerçekleşti ve İkinci Dünya Savaşı'nın Kuzey Afrika harekâtının bir parçasıydı. Askeri operasyonlar Haziran 1940'ta İtalya'nın savaş ilanı ve Eylül ayında İtalya'nın Libya'dan Mısır'ı işgal etmesiyle başladı. İngilizlerin Aralık 1940'ta beş günlük bir baskını olan Pusula Harekatı o kadar başarılı oldu ki, İtalyan 10. Ordusu'nun yok edilmesine yol açtı.Gelecek iki ay boyunca. Benito Mussolini, Trablus'a küçük bir Alman kuvveti gönderen Adolf Hitler'den yardım istedi. İtalya'nın Akdeniz ve Kuzey Afrika'daki ana Mihver gücü olması nedeniyle resmi olarak İtalyan komutası altındaydı.