İçeriğe atla

Doğuştan çarpık ayak

Club foot
UzmanlıkMedikal genetik Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Doğuştan çarpık ayak (Club foot, Clubfoot, Pes Ekinovarus, Yumru ayak) olarak bilinen tek ya da her iki ayakta görülebilen doğumsal bir deformitedir. Kısaca PEV olarak da bilinir. Etkilenen ayak ya da ayaklar bilekten içeri dönük şekildedir. Tedavi edilmez ise kişi ancak bileğinin üstünde ya da ayağının yan tarafına basarak yürüyebilir. Bununla birlikte tedaviyle hastaların çok büyük çoğunluğu çocukluk döneminin ilk yıllarında düzelir.

Ayakta en sık rastlanan doğumsal deformitelerden biridir ve ortalama her 1000 doğumda 1 görülür. Vakaların yarısı her iki ayakta (bilateral) diğer yarısı ise tek ayakta (unilateral)görülür. Erkek bebeklerde, kızlara oranla görülme riski daha fazladır.[1] Tek ayak deformitelerinde, söz konusu ayak diğer ayaktan daha küçük kalabilir.

Bazen tedavisi çok daha basit olan, doktor takibi eşliğinde kendiliğinden de düzelebilen, ana rahminde bebeğin duruşundan kaynaklanan geçici bir pozisyonel şekil bozukluğu olan Metatarsus Adduktus (Postural- pozisyonel PEV ) ile karıştırılabilir.[2]

Tarihi

Eski Mısır'da deformmiteye ait resimler bulunmakla birlikte ilk yazılı bilgiler MÖ 4. yüzyıl'da Hipokrat tarafından verilmiştir. Hipokrat'ın tedavi yöntemi hasta doğar doğmaz söz konusu deformitenin (cerrahi müdahale olmadan) el ya da bandajlar ile seri şekilde manipülasyonlarla şeklinin düzeltilmesi şeklindeydi.[3] Son 50 yıla gelene kadar çok çeşitli cerrahi olan ve olmayan tedavi yöntemleri uygulanmış olmasına rağmen günümüzde söz konusu deformitenin tedavisinde en yaygın olan yöntem Ponseti metodudur. Bu metot Dr. Ignacio V. Ponseti tarafından 1930'lu yılından beri uygulanmış ve sonuçları 1963 yılında açıklanmış olsa da ancak 2000 yıllarda geniş çaplı kabul görerek uygulanmaya başlanmıştır.[4] Uygulamaya ile başarı oranı tedaviye sadık kalındığında %95 oranı civarındadır.[5]

Nedeni

Bilinen kesin bir nedeni yoktur fakat ailede daha önce bu şekilde doğmuş bir vaka var ise, diğer bireylerde karşılaşılma ihtimali yükselmektedir.

Teşhis

Clubfoot

Doğum sonrası çıplak gözle fark edilebilir şekilde ayakta deformite mevcuttur. Bazı vakalarda bebek anne karnındayken 20. haftadan sonra yapılan ultrason muayenelerinde de tespit edilebilmektedir. Kesin tanı için daha ileriki haftalar veya bebeğin dünyaya gelmesi beklenebilir.

Tedavi Yöntemleri

Deformite anne karnında tespit edilmiş olsa dahi bebek dünyaya gelmeden yapılabilecek herhangi bir müdahale yöntemi yoktur. Bebek dünyaya geldikten sonra en kısa sürede tedaviye başlanmalıdır. Bugüne kadar uygulanmış ana tedavi yöntemleri aşağıdaki şekilde 3 ana başlıktadır. Fakat bu yöntemlerden en yaygın olanı ve Amerikan Ortopedik Cerrahlar Akademisi tarafından da ilk uygulanacak yöntem olarak önerilen Ponseti metodudur.[6]

Bütün bu tedavinin bu metot konusunda eğitim almış ve tecrübeli ortopedi doktorları tarafından uygulanmalıdır. Ayrıca tedavinin başarısı ailenin bu tedaviye sıkı sıkıya bağlı olması ile de direkt ilgilidir.

Cerrahi Yöntem

2000'li yıllardan önce oldukça yaygın olan tedavi yöntemi idi. Daha sonraları Ponseti metodu gibi daha yüksek başarı sağlayan tekniklerden sonra ilk uygulanan tedavi olma seçeneği oldukça azaldı. Deformitenin dirençli pev olarak da adlandırılan düzelmenin tam olarak sağlanmadığı vakalarında veya bu deformiteye başka deformitelerin de eşlik ettiği durumlarda halen uygulanmaktadır.

Ponseti metodu

Clubfoot

Bu metot Dr. Ignacio V. Ponseti tarafından doktorluk yaptığı dönemde eski cerrahi yöntemlerin uzun vadeli başarısızlıklarına karşı olarak, var olan manipülasyon teknikleri geliştirilerek uygulanmış ve ancak emekli olduktan sonra 1996'da "Congenital Clubfoot: Fundamentals of Treatment" kitabını yayımladıktan sonra dünya çapında kabul görmüştür.[7]

metot genel olarak bebeğin dünya da gelmesinden 1 ya da 2 hafta sonra başlar ve her hafta alçı değiştirilerek  5 ile 7 hafta arasında ayağının manipülasyonu şeklinde devam eder. Alçılar parmak uçu açıkta kalacak şekilde diz kapağının üstüne kadar yapılır. Sonrasında birçok vakada "aşilotomi" denilen ve genelde lokal anestezi ile yapılan aşil tendonunun hafif kesilmesi şeklinde bir operasyon gerçekleştirilmesi gerekir.Bu operasyon sonrasında ayak 2-3 haftalık bir alçıya alınır. Bu alçının da çıkarılması sonrasında ortez denilen ve iki ayakkabının ortasından demirle bağlı olduğu özel bir ayakkabı kullanılır.Ayakkabılar belirli bir açı ile giydirilir. Bu ayakkabı genelde ilk 3 ay boyunca günde 23 saat bebeğin ayağında kalır. 3 aylık dönem sonunda ise bu süre genelde gece-gündüz uykularında ve sonrasında ise sadece gece uykularında giyilecek şekilde 3-4 yaşlarına kadar kullanılır.

Fransiz metodu

Ponseti metodu gibi cerrahi olmayan yöntemlerden biridir.Fransız fizyoterapi metodu olarak da bilinir. Bu alanda özellikle eğitim almış bir fizyoterapist tarafından bebeğin ayağına önce masaj yapılır ve sonrasında gereken pozisyonda ayak bandajlanır.Bu masaj terapisi ve bandajlama günde bir saat şeklinde haftada 3-5 gün yapılarak 3 ay boyunca devam ettirilir. Bu süre boyunca uygulamaya göre günde 1-2 saat banyo ve derinin hava alması ihtiyacı için ayak açık bırakılır. Bu yöntemde de genelde 3 aylık dönem sonrasında aşilotomi operasyonu gerekebilir.Bebek yürümeye başladığında bandajlama bitirilse de bu süre içerisinde masaj tekniğini öğrenen aile 2-3 yaşına kadar masajları devam ettirir.[6]

Botox

Bu tedavi son 10 yılda başlarda deneysel olarak uygulanmaya başlanmış olmak ile birlikte henüz çok fazla yaygınlaşmamıştır. Tedavide yine Ponseti metodunda olduğu gibi ayak istenen pozisyona getirilene kadar alçı ile manipüle edilir. Sonrasında ise aşilotomi operasyonu yerine baldır kasına Botox enjekte edilir. Enjekte edilen Botox bir hafta içinde aşil tendonunu yumuşatır. Bu yumuşama ortalama 3-6 hafta kalıcı olur ve bu süre içinde yine haftalık olarak 4 ila 6 arası tekrar manipülasyon uygulanır. Sonrasında yine Ponseti metodunda olduğu gibi özel ayakkabı giyidirilmeye devam edilir.[8]

Kaynakça

  1. ^ "Clubfoot Overview" (PDF). The Patient Education Institute, Inc. 28 Nisan 2011. s. 1. 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2014. 
  2. ^ "http://www.posna.org - Metatarsus Adductus". 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  3. ^ "http://www.nlm.nih.gov/". U.S. National Library ofMedicine. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  4. ^ "http://www.ponseti.info/". Ponseti International. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  5. ^ The New York Times (23 Ekim 2009). "Ignacio Ponseti, Hero to Many With Clubfoot, Dies at 95". 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014. 
  6. ^ a b Amerikan Ortopedik Cerrahlar Akademisi-ClubfootClubfoot http://orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=A00255 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ "http://www.nlm.nih.gov/". U.S. National Library of Medicine. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  8. ^ "BC Children's Hospital" (PDF). BC Children's Hospital British Columbia, Canada. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2014. 

Dış bağlantılar

Sınıflandırma
Dış kaynaklar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meme kanseri</span>

Meme kanseri, meme hücrelerinde başlayan kanser türüdür. Akciğer kanserinden sonra, dünyada görülme sıklığı en yüksek olan kanser türüdür. Her 8 kadından birinin hayatının belirli bir zamanında meme kanserine yakalanacağı bildirilmektedir. Erkeklerde de görülmekle beraber, kadın vakaları erkek vakalarından 100 kat daha fazladır. 1970'lerden bu yana meme kanserinin görülme sıklığında artış yaşanmaktadır ve bu artışa modern, Batılı yaşam tarzı sebep olarak gösterilmektedir. Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde görülme sıklığı, dünyanın diğer bölgelerinde görülme sıklığından daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Akromegali</span> Hastalık

Akromegali beyin tabanında bulunan hipofiz bezinin ön lobundan (adenohipofiz) çok fazla miktarda büyüme hormonu salgılanması nedeniyle oluşan hastalıktır. Büyüme tamamlanmadan, kemiklerin uzaması sona ermeden erken çağlarda baş gösterirse gigantizm adı verilen dev görünüm oluşur. Bozukluk büyüme çağının bitiminden sonra baş gösterirse, kemiklerdeki büyüme plaklarının kapanması nedeni ile sadece el ve ayakların genişlemesi, çene ve burnun büyümesi ve sesin kalınlaştığı görülür.

<span class="mw-page-title-main">Cerrahi</span> medikal uzmanlık

Cerrahi, ilaçla ya da başka tedavi yöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların, vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla onarılmasına ya da hastalıklı organı kesip çıkararak iyileştirilmesine dayanır. Tıbbın en eski dallarından biridir. Cerrahide bilgi ve becerinin bir arada bulunmasından dolayı hem bilim hem sanat olarak kabul edilir. Genellikle lokal anestezi veya genel anestezi altında uygulanmaktadır. Ameliyatı alan kişi tipik olarak bir kişidir, ancak aynı zamanda insan olmayan bir hayvan da olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Anevrizma</span> kan damarlarının duvarında oluşan baloncuk şeklindeki patolojik genişlemeler

Anevrizma, kan damarlarının duvarında oluşan baloncuk şeklindeki patolojik genişlemeleri tarif eden genel tıbbi tanımlamadır. Beyin atardamarları ve aort, anevrizmaların en sık yerleştiği bölgelerdir. Anevrizmalar biçimlerine, bulundukları bölgelere, duvar yapılarına veya boyutlarına göre sınıflandırılabilirler. Anevrizmalar, toplardamarlara kıyasla atardamarlarda çok daha sık görülür.

<span class="mw-page-title-main">Epilepsi</span> beyin içinde bulunan sinir hücrelerinin olağan dışı bir elektro-kimyasal boşalma yapması sonucu ortaya çıkan sinirsel bozukluk

Epilepsi ya da sara, beyin içinde bulunan sinir hücrelerinin olağan dışı bir elektro-kimyasal boşalma yapması sonucu ortaya çıkan sinirsel bozukluktur. Beynin normal faaliyetlerini sürdürmesini sağlayan elektriğin, aşırı ve kontrolsüz yayılımı sonucu oluşur. Sıklıkla geçici bilinç kaybına neden olur. Epilepsi nöbetleri farklı şekillerde ortaya çıkar. Bazı nöbetlerden önce korku hissi gibi olağan dışı algılamalar ortaya çıkarken, bazı nöbetlerde kişinin ağzı köpürebilir veya kişi yere düşebilir. Bu da kemik kırılması dâhil bazı fiziksel yaralanmalara sebep olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Menisküs</span> İnsan dizindeki eklem

Menisküs, insan dizinde yer alan kıkırdak dokudan oluşmuş bir yapıdır. Doku, dizde, üstte ve altta yer alan iki ana bacak kemiğinin birleştiği yerde bulunmaktadır ve bu iki kemiğin sürtünmesini engellemekte önemli rol oynamaktadır. Meni sözcüğü Yunanca'da ay anlamına gelmektedir. Bu bağlamda, bu dokunun şekli de yukarı dönük hilal ayı biçimindedir. Terim, halk arasında bu kıkırdağın yırtılmasıyla oluşan hastalığı tanımlamak için kullanılır.

Plastik cerrahi veya tam adıyla plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi, vücut üzerindeki çeşitli yapıların yeniden yapılması, şekillendirilmesi, ciddi doku kayıplarının giderilmesini ve her türlü estetik girişimi kapsayan cerrahi bir disiplindir. Pediatrik plastik cerrahi türü de vardır. Kozmetik, estetik tıp, estetik cerrahi plastik cerrahinin en bilinen kısımlarıdır. Bilinenin aksine plastik cerrahi alanının büyük kısmını estetik cerrahi dışında rekonstüktif cerrahi, kraniyofasiyal cerrahi, el cerrahisi, el nakli, mikrocerrahi ve yanık tedavisi oluşturmaktadır. Rekonstrüktif ve estetik cerrahi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fizyoterapist</span> sağlık profesyoneli

Fizyoterapist, fizyoterapi ve rehabilitasyon alanında lisans eğitimi veren fakülte veya yüksek okullardan mezun sağlık profesyonelidir. Uzman hekim tarafından tanısı koyulmuş hastaların bulgularını değerlendirerek bireye özgü tedavi programı planlar ve uygular. Bazı konularda hekim tarafından yönledirilme olmaksızın çalışabilir, tedavi uygulayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bel fıtığı</span>

Bel fıtığı, bel bölgesi omurları arasında yer alan disk adlı yapının sinirlerin ve omuriliğin geçtiği kanala doğru yer değiştirmesi sonucu çıkan ağrılı durumların tümüne verilen tanımlamadır. Lomber disk hastalığı fizik tedavi ve rehabilitasyon, nöroşirurji ve algoloji bölümlerinin çalışma sahası içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Kumaş</span>

Kumaş, ipliklerin, çeşitli yöntemlerle bir araya getirilerek oluşturduğu kaplayıcı yüzeylerdir. Pamuk, yün, ipek, keten vb maddelerden elde edilir.

Artrogripozis, genellikle çoğul kongenital kontraktürleri tarif etmek için kullanılmaktadir. Kelimenin kökeni Yunancadan gelmektedir ve "bükük veya çengelleşmiş eklemler" anlamındadır. Bu kompleks sendrom çoğul eklem kontraktürleri, az gelişmiş ve kontrakte kaslar, ekstremite deformiteleri ve bunun yanında duyunun sağlam olması ile karakterizedir.

<span class="mw-page-title-main">Doğuştan kalça çıkığı</span>

Doğuştan kalça çıkığı, çocuklarda sık görülen, erken anlaşılıp tedavi edilmediğinde kalıcı sakatlıklara yol açabilen bir sağlık sorunudur.

<span class="mw-page-title-main">Fizik tedavi</span> Engelli bir kişinin günlük yaşamda işlev görmesine yardımcı olan meslek

Fizik tedavi ya da İngilizce konuşulan ülkelerde yaygın adıyla fizyoterapi, yaralanma, hastalık, travma ya da yaşlılık gibi nedenlerle eksilme gösteren fonksiyonel hareketleri geri kazandırma amaçlı yapılan; elektrik akımı, sıcak ya da soğuk uygulaması, egzersizler ya da çeşitli uygulamalarla hastaların tedavisine verilen isimdir. Fizyoterapi, Tıp Fakültesinden sonra fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanlık eğitimini almış olan hekimlerce (fiziatrist) tanısı konmuş çok geniş hastalık durumlarını kapsar. Uzman hekim tarafından tanısı konmuş tedaviyi üniversitelerin Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü lisans programlarından mezun sağlık çalışanları (fizyoterapist) planlar ve uygular.

Dror Paley, özellikle bacak uzatma operasyonların uzmanlaşmış ABD ve Kanada vatandaşı olan ortopedik cerrahtır. Çocuk yaşta Kanada'ya yerleşti ve eğitimini 1973-1979 yılları arasında Toronto Üniversitesinde tamamladı. Kanada'da kariyeri sırasında Rusya ve İtalya'ya çeşitli teknikleri öğrenmeye gitmiştir. Bu dönemde bizzat Rusya'da Gavriil Ilizarov'dan ve İtalya'da Profesör Debastiani'den eğitim almıştır. Bir bacak uzatma tekniği olan İlizarov tekniğini 1986'da ABD ve Kanada'da uygulamaya başladı ve günümüze kadar çeşitli ülkelerde olmak üzere 17bin'den fazla bacak uzatma dahil çeşitli cerrahi operasyon gerçekleştirdi. 39 yaşında profesör oldu ve 2002 yılında yayımladığı "Principles of Deformity Correction" isimli kitabı alanında kaynak gösterilen bir kitap oldu.

<span class="mw-page-title-main">Refleksoloji</span>

Refleksoloji, insan vücudundaki organların, el ve ayaklarda sonlanan sinir uçlarına bası uygulanarak, çeşitli rahatsızlıklara yönelik destek tedavi sağlanan tamamlayıcı tıp metodu. Refleksoloji ile, belirli baskı noktalarına çeşitli masajlar yaparak organlardaki bozukluklar iyileştirilmeye çalışılır. Ayaklara uygulanan özel masaj hareketleri ile bedenin belli alanlarında toplanan enerjiyi dağıtarak vücudun kendi kendini tedavi etme yeteneğini harekete geçirme yöntemi olarak tanımlanabilir. 2009'da yapılan randomize kontrollü çalışmanın gözlemlerinden ulaşılan sonuçlara göre

"Bu zamana kadar ulaşılan en iyi sonuçlara göre, Refleksoloji herhangi bir tıbbi durum için etkili (%100) bir tedavi ortaya koyamamıştır."

<span class="mw-page-title-main">Tüp bebek</span> Tüp bebek işlemi

Tüp bebek ya da bilimsel ismiyle in vitro fertilizasyon (IVF), bir yumurtanın sperm tarafından, vücut dışında suni olarak döllenmesi sürecidir. IVF, kısırlık tedavisinde diğer yardımlı üreme yöntemleri başarısız olduğunda kullanılan önemli bir tedavi yöntemidir. IVF işlemi, bir kadının yumurtlama sürecini izlemek, yumurtayı yumurtalıklardan almak ve laboratuvar ortamında sperm ile dölleyerek döllenmiş yumurtanın (zigot) daha sonra hastanın rahmine başarılı bir gebelik oluşturulması amacıyla tekrar aktarılması şeklinde özetlenebilir. Bir kadının doğal döngüsünün ovum (yumurta) toplamak için izlenmesine "doğal siklus IVF" denir. İlk başarılı doğan "tüp bebek" olan Louise Brown, 1978 yılında doğmuştur. Louise Brown, doğal siklus IVF sonucu olarak doğmuştur. Fizyolog Robert G. Edwards, 2010 yılında bu tedaviyi geliştirdiği için Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Alman Kalp Merkezi</span>

Berlin Alman Kalp Merkezi, Berlin'de kâr amacı gütmeyen bir kamu vakfı olarak kurulmuş olan, bir tıp ve araştırma merkezidir. Merkez kardiyovasküler hastalıkların tedavisinin yanı sıra, kalp ve akciğer transplantasyonu alanında da uzmanlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dr. Ignacio V. Ponseti</span>

Dr. Ignacio V. Ponseti, İspanya'nın Minorka adasında doğan bir ortopedisttir.

<span class="mw-page-title-main">Masaj</span>

Masaj vücudun yumuşak dokularının manipülasyonudur. Alternatif tıp ve geleneksel tıpta uygulanmaktadır. Masaj teknikleri genellikle eller, parmaklar, dirsekler, dizler, ön kollar, ayaklar veya bir cihazla uygulanır. Masajın amacı genellikle vücut stresi veya ağrılarının tedavisine yöneliktir. Avrupa ülkelerinde profesyonel olarak masaj yaptırmak üzere eğitilmiş bir kişi geleneksel olarak masör (erkek) veya masöz (kadın) olarak bilinir. Amerika Birleşik Devletleri'nde bu kişilere "Lisanslı Masaj Terapisti" olarak sertifikalı ve lisanslı olmaları gerektiğinden genellikle masaj terapistleri denir.

Aşil tendonu kopması, ayak bileğinin arkasındaki Aşil tendonunun kırılmasıdır. Semptomlar topukta ani başlayan keskin ağrıyı içerir. Tendon kırıldığında ve yürüme zorlaştığında bir çatırtı sesi duyulabilir. Rüptür tipik olarak baldır kası devreye girdiğinde ayağın ani bir şekilde yukarı doğru bükülmesi, doğrudan travma veya uzun süreli tendon iltihabının bir sonucu olarak meydana gelir. Diğer risk faktörleri arasında florokinolon kullanımı, egzersizde önemli bir değişiklik, romatoid artrit, gut veya kortikosteroid kullanımı yer alır. Tanı tipik olarak semptomlara ve muayeneye dayanır ve tıbbi görüntüleme ile desteklenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.