İçeriğe atla

Doğal ortamında tükenen türler

Korunma durumu
Bufo periglenes, the Golden Toad, was last recorded on May 15, 1989
Tükenmiş
  • (liste)
  • (liste)
Tehlikede
  • (liste)
  • (liste)
  • (liste)
Tehdit altında
  • (liste)
  • (liste)

Diğer kategoriler
  • (liste)

Ayrıca bakınız

IUCN Red List category abbreviations (version 3.1, 2001)
Kırmızı liste karşılaştırması üstte
NatureServe durumu altta
NatureServe category abbreviations

Doğal ortamında tükenen türler (EW), doğal ortamında hiç kalmamış olup sadece hayvanat bahçeleri ve koruma alanlarında sergileme ve/veya üretme amaçlı olarak yaşayan türlerdir.

Bkz.Doğal ortamına gönderme

Çok az türün nesli doğal ortamında tükenmiştir. Altta ise bu türlerin bir listesi yer alır;

  • (T) harfi bu türün neslinin tükenmemiş olabileceğini gösterir.

Memeliler (Mammalia)

Kuşlar (Aves)

  • Mitu mitu
  • Guam yelvesi (Gallirallus owstoni)
  • Hawaii kargası (Corvus hawaiiensis) (T)
  • Soccoro kumrusu (Zenaida graysoni)
  • Spix arası (Cyanopsitta spixii) (T)

Sürüngenler (Reptilia)

  • Aspideretes nigricans
  • Abingdon adası kaplumbağası (Geochelone nigra abingdoni)
  • Duncan adası kaplumbağası (Geochelone nigra duncanensis)

Amfibyenler (Amphibia)

  • Wyoming kurbağası (Bufo baxteri)
  • Nectophrynoides asperginis

Balıklar (Pisces)

  • Kırmızı kuyruklu bıyıklı balık (Epalzeorhynchos bicolor)
  • Acanthobrama telavivensis
  • Ameca splendens
  • Cyprinodon alvarezi
  • Cyprinodon longidorsalis
  • Haplochromis ishmaeli
  • Haplochromis lividus
  • Haplochromis perrieri
  • Megupsilon aporus
  • Platytaeniodus degeni
  • Skiffia francesae
  • Stenodus leucichthys
  • Stenodus leucichthys
  • Yssichromis argens

Omurgasızlar (Mollusca)

  • Thermosphaeroma thermophilum
  • Leptogryllus deceptor
  • Aylacostoma chloroticum
  • Aylacostoma guaraniticum
  • Aylacostoma stigmaticum
  • Partula dentifera
  • Partula faba
  • Partula garretti
  • Partula hebe
  • Partula labrusca
  • Partula mirabilis
  • Partula mooreana
  • Partula suturalis
  • Partula taeniata
  • Partula tohiveana
  • Partula tristis

Bitkiler (Plantae)

  • Clermontia peleana
  • Cyanea pinnatifida

Alt popülasyonlar

Doğaya geri gönderilen türler

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<i>Chelonia mydas</i>

Yeşil deniz kaplumbağası, Chelonia cinsi içindeki tek tür olan bir deniz kaplumbağasıdır. 200 kg ağırlığa, 1-1,5 metre uzunluğa erişebilir ve bu ölçülerle, sert kabuklu kaplumbağalar içinde en büyük olandır. Tropik, tropik altı ve bazı daha ılıman denizlerde dağılım gösteren tür, erişkin bireylerin yosunlardan zengin beslenmesine bağlı olarak bedenlerindeki yağ dokusu yeşil renk alır.

<span class="mw-page-title-main">Yassı sırtlı deniz kaplumbağası</span>

Yassı sırtlı deniz kaplumbağası, Avustralya'nın kıta sahanlığına yerel (endemik) olan bir deniz kaplumbağasıdır ve Natator cinsi içinde yer alan tek türdür.

<span class="mw-page-title-main">Köpekgiller</span> etçil memeli familyası

Köpekgiller (Canidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya.

<span class="mw-page-title-main">IUCN Kırmızı Listesi</span>

IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi ve bitki ve hayvan türlerinin dünyadaki en kapsamlı Küresel Koruma durumu envanteridir. IUCN Kırmızı Listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından sürdürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası</span>

Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası, bilinen diğer adıyla yunan kaplumbağası, Testudinidae familyasından bir kaplumbağa türüdür. Testudo graeca, Akdeniz kaplumbağalarının beş türünden biridir. Diğer dört tür ise Trakya kaplumbağası, Mısır kaplumbağası (T. kleinmanni), çizgili tosbağa(T. marginata) ve Rus kaplumbağası (A. horsfieldii)dir. Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası çok uzun ömürlü bir hayvan olup 125 yılın üzerinde yaşayabilir, doğrulanmamış bazı raporlara göre ise 200 yıla kadar yaşayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Nesli tükenen türler</span>

Nesli tükenen türler, nesli tamamen yok olmuş canlı türleridir. Bazı türler doğal afetlerle veya seçilim baskısı ile, bazıları ise insan türünün evrimleşmesinden çok önce yok olmuş, bazıları da insanoğlunun aşırı avlanması, nüfus artışı ve şehirleşmeyle doğal yaşam alanları tahrip olduğundan dünya üzerinden tamamen yok olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jaguar</span> Amerika kökenli büyük bir kedi türü

Jaguar, kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sazlık kedisi</span> Görece uzun bacaklı ve kısa kuyruklu yaban kedisi

Sazlık kedisi, görece uzun bacaklı ve kısa kuyruklu bir yaban kedisidir. Asya'nın nemli bölgeleri bu kedinin yaşam alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kurt</span> Avrasya ve Kuzey Amerikaya özgü memeli

Kurt veya bozkurt, Avrasya ve Kuzey Amerika'ya özgü ve Canis cinsinden iri bir memelidir. Otuzdan fazla Canis lupus alt türü tanınmakta ve bozkurt denildiğinde günlük konuşma dilinde evcilleştirilmemiş ve yabani alt türler anlaşılmaktadır. Ortalama ağırlığı erkeklerde 40 kg, dişilerde de 37 kg olan kurtlar, köpekgiller (Canidae) familyasının yaşayan en iri üyeleridir. Boyları 105 ila 160 cm arasında değişirken omuz yükseklikleri de 80 ila 85 cm arasındadır. Kurtlar diğer Canis türlerinden daha az sivri kulakları ve ağız ile burunlarıyla olduğu kadar daha uzun kuyrukları ve daha kısa gövdeleri ile de ayırt edilir. Yine de kır kurdu ile altın çakal gibi daha küçük Canis türleri ile yakın akraba oldukları için birlikte üreyerek doğurgan melezler ortaya çıkarabilir. Kurdun çizgili kürkleri genellikle beyaz, kahverengi, gri ve siyah alacalıdır ancak Arktik bölgelerde yaşayan alt türleri hemen hemen tamamen beyaz kürklü olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki memeliler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'deki memeliler listesi, Türkiye faunasındaki yaklaşık 160 memeli türü içerir.

<span class="mw-page-title-main">Pars</span> Kedigiller familyasından bir büyük kedi türü

Pars veya leopar kedigiller (Felidae) familyasından Panthera cinsinin 4 büyük kedi türünden biridir. Önceleri parsın, aslan ve panterin melezi olduğu düşünülüyordu. Leopar ismi de Latince Leo (aslan) ile panter manasında kullanılan Pard kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk doğa bilimciler leopar ve panterleri renkleriyle değil de panterin daha uzun olan kuyruğunu dikkate alarak kuyruk uzunluklarıyla ayırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Soy tükenmesi</span> bir taksonun son üyesinin ölümü ile sona ermesi

Soy tükenmesi, biyolojide ve ekolojide, bir türün veya cinsin varlığının sona ermesi, biyosferin küçülmesidir. Soy tükenmesi durumu doğal evrim sürecinin bir parçasıdır. Türler değiştikçe bazen yaşadıkları çevrelere daha iyi uyarlanmış ve aynı zamanda çevre tarafından değişikliğe uğratılmışlardır. Bu türler varlıklarını sürdürürken, çevreye uyum sağlayamayanlar ise var olma savaşında yenik düşüp yeryüzünden silinmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Set Resifi</span>

Büyük Set Resifi, birbirinden ayrı 2,900 resif ve 900 adadan oluşan, 2,600 km genişliğe yayılmış 344,400 km² alanı ile dünyanın en büyük resif sistemidir. Resif kuzeydoğu Avustralya'nın Queensland sahili açıklarında bulunan Mercan Denizi'ndedir.

<span class="mw-page-title-main">Hassas türler</span>

Neslinin tükenme riski yüksek olan türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Yakın zamanda nesli tükenmiş türler</span>

Dünya Koruma Birliği'nin oluşturduğu listede sadece Yakın dönemde nesli tükenen türler (EX) bulunur. Bu türlerin nesli M.S. 1500 yılından sonra tükenmiş olmalıdır. 2008 yılındaki kırmızı listeye göre 717 hayvan türü ve 16 hayvan alttürünün nesli yakın zamanda tükenmiştir. 2003 yılındaki listede 717 hayvan, 2004 yılında 734 hayvan, 2006 yılında 735 hayvan ve 2007 yılında ise 698 hayvan türü ve 37 hayvan alttürünün nesli tükenmiştir.

Bu listede Türkiye'de nesli tehlikede veya tükenmiş olan türler yer alır. Türlerin bilimsel adlarının yanında bu türün IUCN Kırmızı Listesi'ndeki durumu gösterilir. Nesli tükenen türlerin yanında ise bu türün ne zaman tükendiği, tükendiğinden şüphe duyulan türlerin ise en son ne zaman görüldüğü yazar. Ayrıca bu türler başka ülkelerde de bulunur.

<i>Panthera leo leo</i> Aslan alt türleri

Panthera leo leo, Batı Afrika, Kuzey Orta Afrika ve Hindistan'da bulunan bir aslan alt türüdür. Batı ve Orta Afrika'da, azalan bir yörünge ile parçalanmış ve izole edilmiş popülasyonlarla sınırlıdır. Bölgesel olarak Kuzey Afrika, Güney Avrupa ve Batı Asya'da nesli tükenmiştir. Hindistan'ın tek aslan nüfusu, Gir Forest Ulusal Parkı içinde ve çevresinde yaşamaktadır. Batı Afrika aslanı nüfusu coğrafi olarak izole edilmiş ve 250 olgun bireyden daha az sayıdadır. IUCN Kırmızı Listesi'nde kritik tehlikedeki türler kategorisinde listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Neotropikal papağan</span>

Neotropikal papağanlar veya Yeni Dünya papağanları Güney ve Orta Amerika, Meksika ve Karayipler'de yaşayan 32 cins altıdaki yaklaşık 150 türü kapsar. Eskiden Kuzey Amerika'da da yaşanyan iki türden birinin nesli tükenmiştir. Galápagos Adaları gibi Pasifik'teki birkaç adada da yaşarlar. Mavi-sarı ara ve sarı başlı amazon papağanı gibi tanınan ve ikonik papağan türleri bu ailenin üyesidir.

<i>Amazona viridigenalis</i> Kuzer Amerika papağanlarının bir türü

Kırmızı taçlı amazon, aynı zamanda kırmızı taçlı papağan, yeşil yanaklı amazon veya Meksikalı kırmızı başlı papağan olarak da bilinir, nesli tükenmekte olan bir Amazon papağanıdır ve kuzeydoğu Meksika'ya ve muhtemelen güney Teksas'a endemiktir. 1994 tarihli bir araştırma, 2.000 ila 4.300 yetişkin bireyden oluşan vahşi popülasyonların varlığını ortaya koydu; IUCN Kırmızı Listesi, türü popülasyonu azalan, küresel olarak nesli tükenmekte olan bir tür olarak kabul etmektedir. Yerli kuşların hayatta kalmasına yönelik ana tehditler, tuzağa düşürülmüş kuşların evcil hayvan ticareti için Meksika'dan ABD'ye yasadışı olarak ihraç edilmesi ve doğal yaşam alanlarının, Meksika'nın kuzeydoğusundaki ova ormanlarının yok edilmesidir.