İçeriğe atla

Doğal Hayatı Koruma Derneği

Derneğin Logosu

Doğal Hayatı Koruma Derneği[1] ya da kısa adıyla DHKD, 1975 yılında kurulan, merkezi İstanbul'da olan bir Sivil toplum kuruluşu'dur. 1986'da "Kelaynak'tan haberler" adlı bir bülten yayımlayan DHKD, adını duyurmaya yönelik ilk kampanyasını Turkish Times (Türkiye'de yayımlanan bir İngilizce gazete)de gerçekleştirdi. Kuruluşundan on beş yıl sonra, Bakanlar Kurulu kararıyla "kamu yararına çalışan dernek" statüsü kazandı.

Amacını; 'Türkiye'nin olağanüstü zengin bitki ve hayvan türleri ile bunların doğal yaşam alanlarının değerinin farkına varılması, koruma altına alınması' olarak belirleyen dernek bu amaçla; koruma projeleri yürütmekte; ilgili yasaların uygulanabilmesi için lobi faaliyetleri sürdürmekte; kamuoyu, yerel ya da merkezi yöneticiler ve şirketlerle iş birliği yapmaktadır.

Doğal Hayatı Koruma Vakfı, 2001'de WWF International'ın Türkiye Temsilcisi olarak WWF-Türkiye unvanını aldı.

Etkinlikleri

  • Köyceğiz, Dalyan İztuzu sahilinde yapımına başlanan büyük bir turizm kompleksinin inşaatı durduruldu ve 1988 yılında Dalyan "Köyceğiz-Dalyan Özel Koruma Bölgesi" olarak koruma altına alındı.
  • Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından Kuşadası-Samandağ arasındaki kıyılarında 17 önemli deniz kaplumbağası üreme alanının belirlendiği bir araştırma yapıldı.
  • Uluslararası Kuşları Koruma Derneği (ICBP) Türkiye de dahil olmak üzere Avrupa'nın Önemli Kuş Alanları'nı belirlemek amacıyla bir çalışma yaptı. Bu çalışmanın Türkiye bölümü DHKD tarafından gerçekleştirildi.
  • Nesli tükenmekte olan Anadolu leoparını koruma altına aldı.
  • Deniz kaplumbağası üreme alanları olarak büyük öneme sahip Fethiye-Göcek, Patara, Belek-Acısu ve Göksu Deltası kıyıları "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" ilan edildi.
  • "Avrupa'nın Önemli Kuş Alanları" kitabı ve bu çalışmanın Türkiye bölümünü oluşturan "Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları" kitabı yayımlandı.
  • Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Global 500 Çevre Ödülü ve Alman Turizm Acenteleri Birliği Çevre Ödülü'nü aldı.
  • Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları (ÖKA) Projesi'ne başladı. Bu proje sonunda Türkiye'de kuş türleri bakımından önemli bazı alanlar koruma altına alındı ve yeni ÖKA'lar belirlendi.
  • Türkiye'deki bitki türleri ve bunların doğal yaşam alanlarını koruma çalışmalarına Türkiye'nin Soğanlı Bitkileri Yerli Üretim Projesi ile başladı. Köy düzeyinde kardelen üretimi ve ihracatını gerçekleştirilen proje, kırsal kalkınma ve doğa koruma çalışmalarında bir model oluşturdu.
  • 1994 'te DHKD ikinci kez UNEP Global 500 ödülünü aldı.
  • Göksu Deltası, Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Sultan Sazlığı ve Manyas Gölü Ramsar alanı ilan edilmesinde büyük rol oynadı.
  • İstanbul'da Atatürk Arboretumu içinde oluşturulan "Türkiye'nin Soğanlı Bitkileri Üretim ve Sergileme Alanı" oluşturuldu.
  • Dilek Yarımadası Milli Park sınırları, Büyük Menderes Deltasını da içine alacak şekilde genişletildi (27.000 ha) ve Bafa Gölü Tabiat Parkı (12.000 ha) ilan edildi.
  • Hacettepe Üniversitesi iş birliği ve 106 gönüllünün katkılarıyla Deniz Kaplumbağası Yuvalama Kumsalları Değerlendirme Projesi gerçekleştirildi.
  • İstanbul'da Polonezköy'ün Tabiat Parkı olarak koruma altına alınmasını gerçekleştirdi.
  • Konya-Ereğli Sazlıklarının (Akgöl) Tabiatı Koruma Alanı ilan edilmesinde DHKD etkin bir rol oynadı.
  • İstanbul, Şile ilçesi, Sofular Köyü iskele Mevkii'nde faaliyete geçmeye hazırlanan bir kum ocağının ruhsatı iptal edildi.
  • Dünya Bankası Akdeniz Çevresi Teknik Yardım Programı desteğinde Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) ile iş birliği içinde koruma amaçlı Belek Kıyı Yönetimi Planı hazırlandı.
  • Bafa Gölü'nde Rosie Baldwin Doğa Gözlemevi açıldı.
  • Belek-Kumköy ve 1997 yılında Akyatan kıyılarının Doğal Sit Alanı olarak koruma altına alınmasında etkin rol oynadı.
  • 1996'da Soğanlı Bitkiler Yerli Üretim Projesi'nde pilot bölge olarak seçilen Dumlugöze Köyü'nde (Karaman) üretilen kardelenlerin ilk Hasat Bayramı gerçekleştirildi. O tarihten bu yana Dumlugöze Köyü'nde her yıl Haziran ayında Kardelen Hasat Festivali yapılıyor.
  • Önemli Kuş Alanları Proje çalışmaları sonunda Türkiye'deki Önemli Kuş Alanları %68 oranında koruma altına alındı.
  • Fauna&Flora International (FFI) ve İ.Ü. Eczacılık Fakültesi (ISTE) iş birliğinde dünyada ilk kez Önemli Bitki Alanları Pilot Proje çalışmalarına Türkiye'de başladı.
  • 1998 Dünya Okyanus Yılı'nda, 1995-1997 yılları arasında yürütülen Doğu Akdeniz'de Balıkçılık Projesi Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından "Uygulanabilir Proje Modeli" seçildi. Bu proje aynı zamanda, Akdeniz'de trol balıkçılığı ve deniz kablumbağalarının tesadüfi avlanması konusunda balıkçıların da katılımıyla gerçekleştirilen ilk sistematik çalışmadır.
  • Bir Akdeniz Foku Evlat Edinin Projesi ve kampanyasıyla DHKD 200 kişi ve kurumun desteği ve üyeliğini kazandı.
  • Dört sulak alanın (Kızılırmak Deltası, Uluabat Gölü, Gediz Deltası ve Akyatan Gölü) daha, hükûmet tarafından Ramsar alanı ilan edilmesini sağladı.
  • Türkiye'de uluslararası standartlardaki ilk sulakalan yönetim planı olan Göksu Deltası Yönetim Planı T.C. Çevre Bakanlığı ile iş birliği içinde hazırlandı.
  • Dalyan'da düzenlenen uluslararası toplantıda Uluslararası Akdeniz Deniz Kaplumbağası Koruma iletişim Ağı (Mediterranean Sea Turtle Conservation Network) kuruldu. 2000 yılında Kahire'de düzenlenen ikinci toplantıda İletişim Ağının geçici sekreteryalığını DHKD üstlendi.
  • Uluabat Gölü'nü Koruma Projesi çalışmaları kapsamında Uluabat Gölü, Global Nature Fund tarafından "Yaşayan Göl" (Living Lake) ve dünyanın en önemli 17 sulak alanından biri ilan edildi.
  • Küre Dağları, Milli Park ilan edildi.
  • Çıralı Projesi, Dubai Belediyesi ve Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Komisyonu'nun (Habitat) "En iyi Uygulama Ödülü"nü aldı. Proje sonunda yerel halk ve DHKD Proje Sorumlusu iş birliğinde Ulupınar Çevre Koruma, Geliştirme ve işletme Kooperatifi kuruldu.
  • Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)-Özel Koruma Alanları Bölgesel Faaliyet Merkezi (RAC/SPA), T.C.Çevre Bakanlığı ve DHKD iş birliğiyle Türkiye'de ilk defa Deniz ve Kıyı Koruma Alanları izleme Programlarının Oluşturulması ve Uygulanması Amacıyla Ulusal Eğitim Programı gerçekleştirildi.
  • 'Doğadaki Ayak izlerimiz' kitabını yayımlandı.
  • İ.Ü. Eczacılık Fakültesi ile iş birliği içinde Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları Proje

çalışmaları sırasında Türkiye ve bilim dünyası için yeni 40 bitki türü belirlendi.

  • DHKD ve WWF iş birliği, ilgili ulusal ve uluslararası tarafların katılımıyla ilk Deniz Koruma Alanları Çalıştayı düzenlendi. Çalıştayda Türkiye'de Deniz Koruma Alanları kavramının hukuksal boyutları tartışıldı ve T.C. Çevre Bakanlığı koordinasyonunda Deniz Koruma Alanları Çalışma Grubu oluşturuldu.
  • "Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları" kitabı yayımlandı.
  • Soğanlı bitkiler Yerli Üretim Projesi kapsamında pilot bölge olarak seçilen Karaman'ın Dumlugöze Köyü ve çevresindeki iki köyde (Koçaşlı ve Daran) toplam 4 ton'dan fazla kardelen soğanı üretildi. Bu çiçek soğanı üretimi ve ihracatıyla yöreye toplam 15.687 Dolar ek gelir sağlandı.
  • İstanbul'da Ömerli Su Toplama Havzasının güneydoğusuna inşa edilen Formula 1 tesislerinin havzanın doğal alanları üzerinde olumsuz etkisini göstermek amacıyla Ömerli Havzası/Formula 1 Projesi yürütüldü. Bu projede F1 tesislerinin havzanın doğal fundalık, mera ve sulak alanı ekosistemlerinde meydana getirdiği/getireceği tahribatı belirlemek üzere alanın doğal bitki örtüsü tanıtan ve önemini vurgulayan bir rapor hazırlandı. Bu rapor temel alınarak “Formula 1 Flora 0 Kampanyası” yürütüldü.

Dış bağlantılar

  1. ^ "Küçük Akbabaları Koruma Projesi'ne Mersin Büyükşehir'den Destek | Mersin Haber". mersinhaber.com. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Köyceğiz Gölü</span> Muğla da göl

Köyceğiz Gölü, Menteşe yöresinde, Muğla ilinin güneydoğusunda yer alan Köyceğiz Gölü 52 km² yüzölçümü ile Türkiye'nin 16. büyük gölüdür. Tektonik bir çukurluğun suyla dolması ve Dalaman Çayı'nın getirdiği alüvyonların körfezin önünü tıkaması sonucu oluşmuş alüvyal set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dalyan, Ortaca</span> Dalyanın mahallesi

Dalyan, Muğla ilinin Ortaca ilçesine bağlı bir mahalledir. Türkiye'de Dalyan adında birçok yer bulunmaktadır. Dalyan kelimesi Rumca olup özel balık yakalama düzenekleri olan doğal sahalara denmektedir. Genelde deniz kenarında sazlık doğal yapısında olurlar.

<span class="mw-page-title-main">Manyas Kuşgölü</span> Türkiyede bir göl

Manyas Kuşgölü, tamamı idari olarak Balıkesir ilinin Bandırma ilçesi sınırlarında yer alan tektonik göl. Göl, Marmara Denizi'nin güneyinde, Uludağ ile Biga Yarımadası arasında uzanan bir çöküntü alanında yer almaktadır. Bu çöküntünün tabanını Kuş ve Uluabat (Apolyont) Gölleri ve bu göllerin çevresinde yer alan geniş ovalar, kenarlarını ise yüksek dağ ve yaylalar oluşturmaktadır. Doğu batı doğrultusunda uzanan gölün uzunluğu 20 km, genişliği ise 14 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Uluabat Gölü</span>

Uluabat Gölü veya eski adıyla Apolyont Gölü, Bursa ilinde bulunan büyük bir tatlı su gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Doğayı Koruma Vakfı</span> 1961de kurulan ve doğayı korumayı amaçlayan uluslararası sivil toplum örgütü

Dünya Doğayı Koruma Vakfı, doğanın zarar görmesini durdurmayı ve verilen zararları onarmayı amaçlayan uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur. 1961'de World Wildlife Fund olarak kurulan kuruluş, genişleyen çalışma alanıyla adını şimdiki haline değiştirmiştir. Ancak Kuzey Amerika ülkeleri hala eski halini kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kadife ördek</span>

Kadife ördek, ördekgiller (Anatidae) familyasından iri, denizel bir ördek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Doğa Derneği</span>

Doğa Derneği, 2002 yılında Ankara'da kurulmuş, şimdiki merkezi Seferihisar olan ulusal bir sivil toplum kuruluşudur. Kısa adıyla DD, doğa ve insanı birbirinden ayrı görmeyerek, önemli doğa alanları başta olmak üzere tüm Türkiye'de doğanın yaşatılması için çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belek</span>

Belek, Antalya'nın Serik ilçesine, bağlı bir mahalledir.

Göksu Deltası veya Silifke Ovası, Göksu Nehri'nin, Mersin ili, Silifke ilçe sınırlarında Akdeniz'e döküldüğü alanda oluşturduğu deltadır. Türkiye için, Çukurova'dan sonra Akdeniz kıyısındaki ikinci büyük deltadır. 1994'te Ramsar alanı ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Tuna Deltası</span>

Tuna Deltası Avrupa’nın en büyük ikinci nehir deltasıdır. En büyük delta İdil Deltası’dır. Deltanın büyük kısmı Romanya’da, kuzey kesiminin batı tarafı ise Ukrayna’da yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İztuzu Plajı</span>

İztuzu Plajı, Türkiye'nin güneybatısında Muğla ilinin Ortaca ilçesine bağlı Dalyan yakınlarında bulunan 4,5 km uzunluğunda bir plajdır. Plaj, Dalyan nehrinin tatlı su deltası ile Akdeniz arasında doğal bir bariyer oluşturan dar bir kara parçasıdır. İztuzu Plajı, Akdeniz'deki deniz kaplumbağalarının başlıca üreme alanlarından biridir ve bu nedenle sık sık Kaplumbağa Plajı olarak anılır. Caretta caretta, IUCN Kırmızı Listesi'nde tehlike altındaki hayvanlar arasında yer almaktadır. Bu nedenle plaj 1988 yılından beri koruma statüsüne sahiptir ve Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Akyatan Gölü</span> Çukurova delta ovasındaki Türkiyenin en büyük lagün gölü

Akyatan Gölü, Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu Çukurova delta ovasında yer alan Türkiye'nin en büyük lagün gölüdür. Delta alanlarının deniz kıyısına yakın alanlarda göller, bataklıklar ve lagünler oluşur. Göl Adana ilinin Karataş ilçesi sınırlarında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Simenit Gölü</span> Samsun Termede bir kıyı set gölü

Simenit Gölü, Yeşilırmak deltasının doğu kısmında bulunan, idari olarak Samsun'un Terme ilçesinde yer alan, sazlık ve bataklıkların geniş yer kapladığı bir kıyı set gölüdür. 1-2 metre yer yer de 5 metre derinliğe ulaşmaktadır. Geçmiş yıllarda göl için; Semenlik, Simenlik, Karasu ve Arapsazı isimleri de kullanılmıştır. Simenit gölünde drenaj kanalları açılması ve taşınan alüvyal malzemeler sulak alanları daraltmış, iki ayrı göl oluşmuştur. Diğer Gölün ismi Akgöl'dür. Göl çevresinde 3355 hektarlık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası oluşturulmuştur. Simenit ve Akgöl çevresi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Doğal Sit Alanı olarak koruma altında olup 15 Mart 2023 tarihinde "kesin korunacak hassas alan" ilan edilmiştir.

Kızılırmak Deltası, diğer adıyla Bafra Ovası, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü yerde, taşıdığı alüvyonlarla oluşturduğu, delta ovası ve sulak alanlar kompleksidir. Samsun ilinde Ondokuzmayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri sınırlarındadır. 56.000 hektarlık alanıyla Türkiye'nin en büyük deltalarındandır.

Yeşilırmak Deltası ya da Çarşamba Ovası, Samsun'da, Karadeniz'e dökülen Yeşilırmak'ın oluşturduğu delta. Çarşamba ve Terme ilçelerinin kurulu olduğu delta 90.000 km²'lik alanı ile Karadeniz'in en büyük deltasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Paradeniz</span>

Paradeniz, Göksu Deltası'nda, Mersin ili sınırlarında bulunan lagün gölüdür. Deltada bulunan dört gölden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Deltası</span> İzmir, Türkiyede bir delta

Gediz Deltası, Gediz Nehri'nin İzmir'in Çiğli, Menemen ve Foça ilçeleri sınırlarında, İzmir Körfezi'nin doğusundan Ege Denizi'ne döküldüğü yerde oluşturduğu deltadır. Pek çok kuş türüne ev sahipliği yapan delta, Ramsar alanı, Önemli Kuş Alanı ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak koruma altına alınmıştır. Alanda yoğun tarım ve hayvancılık faaliyeetleri yapılmakta, sanayi tesisleri, kentsel ve kırsal yerleşimler bulunmaktadır. Gediz Deltası ayrıca farklı statülerde doğal ve tarihi sit alanlarına sahiptir. Alandaki en önemli tehditler yapılaşma baskısı, avcılık, kirlilik ve kuraklıktır.

<span class="mw-page-title-main">DEKAMER</span>

Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi deniz kaplumbağalarının tedavilerinin yapılması, korunması ve deniz yaşamıyla ilgili araştırmalar yapmak amacıyla kurulmuş bir merkezdir. Muğla'nın Ortaca ilçesine bağlı Dalyan'da yer alan merkez, 2008 yılında kurulmuş ve 2009 yılında resmî olarak çalışmalarına başlamıştır. Türkiye'de bu alanda faaliyet gösteren ilk merkez olma özelliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Cavaheti Millî Parkı</span>

Cavaheti Millî Parkı, Gürcistan'ın güneyindeki Ninotsminda Belediyesinde, Türkiye ve Ermenistan sınırındaki Samtshe-Javakheti bölgesinde yer alan bir millî parktır. Park, sınıraşan bir koruma alanının bir parçasıdır: komşu Ermenistan'da, Arpi Gölü Milli Parkı'na katılır.

Akyatan Gölü 1998 yılında Sulak Alanları Koruma Sözleşmesi (Ramsar) dahil edilmiş, 2005 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilmiştir. 15034 hektarlık alana sahip olup 22 km'lik kumsala sahiptir ve Akdeniz'in en önemli yumurtlama bölgelerinden biridir. Türkiye'nin en büyük kuş cennetidir. Nesli tükenme riski altındaki bitkileri, memeli hayvanları ve kuşları barındırmaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerden bazıları saz kedisi, turna, chelonia mydas, caretta caretta ve bitki türlerinden kum zambakları gibi birçok canlı türü bu alanda bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.