İçeriğe atla

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
DKMP
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi1958
TürüKamu kurumu
BağlılığıTürkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı
AdresBeştepe Mahallesi, Alparslan Türkeş Caddesi No:71 Yenimahalle / Ankara
Yönetici(ler)
  • Kadir Çokçetin, Genel Müdür
Web sitesitarimorman.gov.tr/DKMP

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP), Türkiye'deki millî parklarının, tabiat parklarının, sulak alanların ve yaban hayvanlarının korunması amacıyla 1958 yılında kurulmuştur.[1]

Tarihçe

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 1958 yılında Orman Genel Müdürlüğü altında kurulmuştur.[1] İlerleyen yıllarda korunan alanların artmasıyla birlikte Türkiye Cumhuriyeti Orman Bakanlığı'na bağlanarak Milli Parklar ve Avcılık Genel Müdürlüğü adıyla yeniden yapılandırılmıştır.[1][2] 1982-1991 yılları arasında Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı'na bağlı olarak yeniden daire başkanlığı statüsü verilen kuruluş, 1991 yılı sonrasında sırasıyla; Orman Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve günümüzde Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı genel müdürlük olarak faaliyetlerine devam etmektedir.[2][3]

2019 yılında, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün kapatılarak Orman Genel Müdürlüğü bünyesinde üç ayrı daire başkanlığına dönüştürülmesi teklifi,[4] Türkiye cumhurbaşkanına yasa taslağı olarak gönderilmiştir.[1][5]

Yapısı

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü; Av Yönetimi Daire Başkanlığı, Biyolojik Çeşitlilik Daire Başkanlığı, Doğa Koruma Daire Başkanlığı, Hassas Alanlar Daire Başkanlığı, İdari İşler ve Koordinasyon Daire Başkanlığı, Milli Parklar Daire Başkanlığı ve Yaban Hayatı Daire Başkanlığı olmak üzere 7 adet daire başkanlığından oluşmaktadır.[6]

Bölge müdürlükleri

Bölge müdürlükleri

Genel Müdürlük, toplam 15 adet bölge müdürlüğüne sahiptir.[7]

Korunan alanlar

Türkiye'deki korumalı bölgeler
TürBölgeAlan (ha)
Millî parklar49927.137
Tabiat parkları266106.775
Tabiat koruma alanları3146.787
Yaban hayatı geliştirme sahaları851.162.788
Tabiat anıtları1109.239
Sulak alanlar1201.161.205
Toplam6453.387.293
5 Şubat 1958 tarihinde ilan edilen ve Türkiye'nin ilk millî parkı olan Yozgat Çamlığı Millî Parkı
Yedigöller Millî Parkı

Millî parklar

Türkiye'de toplam 48 adet millî park bulunmaktadır.

Tabiat parkları

Türkiye'de toplam 262 adet tabiat parkı bulunmaktadır.

Tabiat anıtları

Türkiye'de toplam 113 adet tabiat anıtı bulunmaktadır.

Tabiat koruma alanları

Türkiye'de toplam 31 adet tabiat koruma alanı bulunmaktadır.

Yaban hayatı geliştirme sahaları

Türkiye'de toplam 85 adet yaban hayatı geliştirme sahası bulunmaktadır.

Sulak alanlar

Türkiye'de toplam 95 adet sulak alan bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü kapatılıyor". T24. 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  2. ^ a b Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Kapatılmamalıdır! (PDF). Türkiye Ormancılar Derneği. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  3. ^ "123 STK'dan Ortak Bildiri: 'Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Kapatılmasın!'". www.wwf.org.tr. 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  4. ^ "Doğa Koruma Ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün Birleştirilerek Güçlendirilmesi Konusunda Bir Tavsiye Kararı Alınmasına İlişkin Görüşmeler". Türkiye Büyük Millet Meclisi. 10 Ekim 2019. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  5. ^ "Yunan Bakan Yardımcısı'ndan ülkeyi karıştıran Türkiye açıklaması". Yeni Çağ Gazetesi. 8 Ocak 2023. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  6. ^ "Teşkilat Yapısı". www.tarimorman.gov.tr. Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  7. ^ "Bölge Müdürlükleri". www.tarimorman.gov.tr. Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Türkiye'deki millî parklar listesi, Türkiye'de bulunan millî parkların derlendiği listedir. Türkiye'de millî park kavramı ilk kez Selahattin İnal tarafından gündeme getirilmiş, "doğa koruma alanlarının millî park statüsü taşıması gerektiği ve doğal güzellik ile turistik potansiyel kıstaslarına göre belirlenmesi gerektiği" savunulmuştur. Kavram, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilen Orman Kanunu'nun 25. maddesinde yer bularak ilk kez yasal düzlemde yer almıştır. Kanunla millî parkların sorumluluğu kendisine verilen Orman Genel Müdürlüğü, gerekli gördüğü ormanlık bölgelerin fauna ve florasının korunması şartıyla bilimsel ve halka açık spor ile mesire alanı olarak kullanılması amaçlarıyla herhangi bir bölgeyi millî park ilan etmekle yetkili kılınmış, iki yıl sonra kurulan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile görev bu kuruma devredilmiştir. 1983 yılına kadar yalnızca orman örtüsüne sahip olan yerler millî park dâhilinde değerlendirilirken 9 Ağustos 1983 tarihinde kabul edilen Millî Parklar Kanunu ile ormanlık olmasa bile tarihî, turistik ya da kültürel değeri haiz alanların da millî park ilan edilmesi sağlanarak tabiat parkı, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı gibi yeni koruma statüleri tesis edilmiştir. Kanunun güncel hâline göre Tarım ve Orman Bakanlığı tasarrufunda olan millî park alanlarının belirlenmesi bu bakanlığın yanı sıra imar konularında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve tarihî ile turistik konularda Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşleri alınarak sağlanmakta olup cumhurbaşkanlığı kararnamesinin yayımlanmasıyla resmiyete kavuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gölyazı, Terme</span> Samsun Termede bir Mahalle

Gölyazı, Samsun'a bağlı bir mahalledir. 9 Ocak 1997 tarihinde Kabalı köyü ile birleşmek suretiyle belediye statüsü alarak beldeye dönüştü. 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile mahalle oldu.

<span class="mw-page-title-main">Millî park</span>

Millî Park veya Ulusal Park, doğa koruma amaçlı kullanılan park. Genellikle, egemen bir devletin sahibi olduğu doğal, yarı-doğal veya gelişmiş bir arazi üzerine kurulur. Her devlet kendi millî parklarını farklı şekilde belirlese de, ortak fikir "vahşi doğanın" gelecek nesil için korunması ve ulusal gururu sembolü olarak betimlenmesidir. Millî Park kavramı ve uygulaması dünyada ilk kez, 1872 yılında ABD'nde 899100 hektar büyüklüğündeki Yellowstone Millî Parkı ilanını sağlayan özel bir kanunla başlatılmıştır.

Türkiye'deki tabiat parkları listesi, Türkiye'de bulunan tabiat parklarının derlendiği listedir. Tarım ve Orman Bakanlığı kayıtlarına göre Türkiye'de 266 adet tabiat parkı bulunmaktadır. 1 Aralık 1983'te tabiat parkı ilan edilen Ölüdeniz Kıdrak Tabiat Parkı, Türkiye'nin ilk tabiat parkıdır. Sınırları içerisinde yirmi altı farklı tabiat parkı bulunduran İstanbul, bu bakımdan en zengin il olup yüz ölçümü 19.624,27 hektar (196,2427 km2) olan Ayvalık Adaları Tabiat Parkı, Türkiye'nin en geniş tabiat parkıdır. En son 23 Kasım 2023'te tabiat parkı olarak ilan edilen yer, Kâğıthane Hasdal Tabiat Parkı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Tarım ve Orman Bakanlığı</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, tarım ve orman işlerinden sorumlu olan bakanlık. Gıda, Tarım ve Hayvancılık ile Orman ve Su İşleri bakanlıklarının teşkilat ve görevlerine ilişkin yasal düzenlemelerin yürürlükten kaldırılması sonrasında, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle yeniden yapılandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gölcük Gölü (Bolu)</span> Boluda göl

Gölcük Gölü, Bolu il merkezinin 13 km güneyinde bulunan yapay göl. Alanı 4,5 hektar, çevresi 1.300, yükseltisi 1.217 metredir. Göl ve çevresi tabiat parkı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. Göl kıyısındaki yapı, Orman Bakanlığına ait devlet konukevidir.

Yaban hayatı koruma, türlerin soyunun tükenmesini önlemek için yabani türlerin ve habitatlarının korunması uygulamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İncüvez Çamlığı Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0112)

İncüvez Çamlığı Tabiat Parkı, Zonguldak'ın Alaplı ilçesi sınırları içinde yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Değirmenboğazı Tabiat Parkı</span> Balıkesirde tabiat parkı

Değirmenboğazı Tabiat Parkı, Balıkesir ilinin Karesi ilçesinde yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Musaözü Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0141)

Musaözü Tabiat Parkı Eskişehir ilinin Tepebaşı ilçesinin coğrafi sınırları içerisinde kalan tabiat parkıdır. Eskişehir - Kütahya D 230 kara yolu üzerinde kent merkezine 22 kilometre mesafede ve 50 hektar büyüklüğündedir.

<span class="mw-page-title-main">Suuçtu Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0157)

Suuçtu Tabiat Parkı, Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesi sınırları içinde yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çamlıca Tabiat Parkı</span> Kütahyada tabiat parkı

Çamlıca Tabiat Parkı, Kütahya ilinin Merkez ilçesi sınırları içinde yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Çeşmesi Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0090)

Fatih Çeşmesi Tabiat Parkı İstanbul ilinin Eyüpsultan ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır.

Dikilitaş Tabiat Parkı, Mersin'nin Bozyazı ile Anamur ilçeleri arasında yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Turgut Özal Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0035)

Turgut Özal Tabiat Parkı, Malatya ilinin Battalgazi ilçesi sınırları içinde yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kadınçayırı Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0183)

Kadınçayırı Tabiat Parkı Çankırı ili Ilgaz ilçesi sınırlarında bulunan tabiat parkıdır. Toplam 442 hektar alana sahiptir. Çankırı il merkezine 70, Ilgaz ilçe merkezine ise 17 kilometre mesafededir.

<span class="mw-page-title-main">Mesir Tabiat Parkı</span> Manisada tabiat parkı

Mesir Tabiat Parkı, Manisa ilinin Yunusemre ilçesinde yer alan tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Akdağ Millî Parkı</span> Türkiyede bir millî park

Akdağ Millî Parkı, Afyonkarahisar iline bağlı Sandıklı ilçesinde yer alan, 29 Haziran 2000'de tabiat parkı ilan edilen park. Yaklaşık 14 bin 500 hektarlık alana sahiptir.

Türkiye'deki yaban hayatı geliştirme sahaları, Türkiye'de bulunan yaban hayatı geliştirme sahalarının derlendiği listedir.

Akgöl, Konya'nın Ereğli ve Karapınar ilçeleriyle, Karaman'ın Ayrancı ilçesi sınırları içinde yer alan bir sulak sahadır. Bu bölge, sazlık, bataklık, çamur adacıkları, çayırlar ve çorak düzlüklerden oluşmaktadır.