İçeriğe atla

Dmitri Mendeleyev

Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev ile karıştırılmamalıdır.
Dmitri Mendeleyev
Дми́трий Ива́нович Менделе́ев
1897'de Mendeleyev
DoğumDmitri İvanoviç Mendeleyev
8 Şubat 1834(1834-02-08)
Verkhnie Aremzyani, Tobolsk Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm2 Şubat 1907 (72 yaşında)
Sankt-Peterburg, Rus İmparatorluğu
Diğer ad(lar)ıDmitri Ivanovich Mendeleev
Mezun olduğu okul(lar)Saint Petersburg Üniversitesi
Tanınma nedeniKimyasal elementlerin periyodik tablosunun formüle edilmesi
Evlilik
  • Feozva Nikitichna Leshcheva
    (e. 1862; b. 1882)
  • Anna Ivanovna Popova (e. 1882)
Ödüller
Kariyeri
Dalları
Akademik danışmanlarıGustav Kirchhoff
İmza

Dmitri İvanoviç Mendeleyev (Rusça: Дми́трий Ива́нович Менделе́ев; 8 Şubat 1834, Tobolsk - 2 Şubat 1907, Leningrad), Rus kimyager ve mucittir. Periyodik tabloyu sıralamak için Periyodik Kanun'u bulmuş, bunun sayesinde o zamana kadar bulunmuş olan bazı elementlerin özelliklerini düzeltmiş, henüz bulunmamış 8 elementin özelliklerini de tahmin etmiştir. Periyodik tablonun icadının yanı sıra meteoroloji, ölçüm çalışmaları ve hatta tarım ile endüstri alanlarında da bilimsel çalışmalarda bulunmuştur.[2]

Hayatı

Ailesinin 17 çocuğundan en küçüğü olan Mendeleyev'in büyük babası Sibirya'nın ilk gazetesini çıkarıyordu; babası ise bir lise müdürüydü. Mendeleyev, ilköğrenimini sürgünde yaptı; babası ölünce annesi ona daha iyi öğrenim koşulları sağlamak amacıyla Batıya göçtü.

Mendeleyev, St. Petersburg (Leningrad) Üniversitesi'nde kendini tanıttı ve doktorasını ilginç bir konu olan "alkol ve suyun birleşmesi" tezi üzerinde yaptı. Fransa ve Almanya'daki incelemeleri, ona, 1858 Karlsruhe Kimya Konferansı'na katılma olanağını sağladı. Bu konferansta, Avogadro Hipotezi üzerinde ateşli tartışmalar yapılmıştı. Daha sonra, ilk petrol kuyusunu görmek için Pensilvanya'daki petrol bölgelerini gezdi. Rusya'ya döndükten sonra yeni bir ticari damıtma yöntemi geliştirdi.

Daha 32 yaşında iken Sankt-Peterburg Üniversitesi'nde kimya profesörü oldu. Düzenlilikleri araştırmak için, elementleri özelliklerine göre sıraladı. Böylece kimyacıların sessiz bilgisayarı olan periyodik tabloyu elde etti. Bu cetvelden yola çıkarak o zaman henüz bilinmeyen bazı elementlerin bulunacağını ve onların bazı özelliklerini öngördü.[3]

Varlığını bildirdiği elementlerden bazıları birkaç yıl sonra bulununca periyodik tablonun önemi anlaşıldı ve Mendeleyev, büyük bir bilgin olarak tanındı.

Periyodik tablo, Mendeleyev'in yorumculuğu ve kaşifliğinin bir ürünüdür. Mendeleyev'in çalışmaları 25 büyük kitaptan oluşur. O'nun izomorfizm hakkındaki bilgileri organize etmesi, jeokimyanın gelişmesini sağlamıştır. Ayrıca, kritik kaynama noktasını bulup, çözeltilerin hidrat teorisini geliştirmesi onun büyük bir fizikokimyacı olarak anılmasına sebep olmuştur. Mendeleyev, 70 kadar akademi ve ilim topluluğunun üyesi idi. Kendi deyimiyle onun birinci hizmeti ilmi araştırmaları, ikincisi ise öğretmenlikti.

Mendeleyev toplumsal konularla da ilgiliydi. Hükûmetin işlerine karışmaması için, verilen emri dinlemektense profesörlükten istifa etmeyi uygun buldu. Liberal düşünceleri destekliyor, saçlarını kestirmeyi reddediyor ve Çar'ın isteklerine karşı koyuyordu. Buna karşın "Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu" müdürlüğüne atandı. Mendeleyev, ilk periyodik cetveli bastırdığı zaman henüz 63 element biliniyordu. Ölümünden bir yıl sonra bilinen element sayısı 86'ya çıkmıştı. Bu hızlı artış, kimyanın en önemli genellemesi olan periyodik cetvel yoluyla sağlanmıştır.

1955 yılında Glenn Seaborg başkanlığındaki Amerikalı fizikçiler tarafından sentezlenen 101 atom numaralı elemente, Dmitri Mendeleyev onuruna "mendelevyum" adı verilmiştir.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Dmitri Mendeleyev ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Fellows of the Royal Society". Londra: Royal Society. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Ocak 4; 2021 (4 Ocak 2021). "Periyodik Tablo'nun Mucidi Dimitri Mendeleyev Kimdir? - Eğitim". EğitimveİletişimNasıl. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021. 
  3. ^ "Periyodik cetvelin babası: Dimitri Mendeleyev". LABMEDYA. 30 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur. Dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına göre sıralanışıdır. Periyodik cetvelden önce de bu yönde çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, mucidi genelde Rus kimyager Dmitri Mendeleyev kabul edilir. 1869'da Mendeleyev atomları artan atom ağırlığına göre sıraladığında belli özelliklerin tekrarlandığını fark etti. Özellikleri tekrarlanan elementleri alt alta yerleştirdi ve buna grup adını verdi.

<span class="mw-page-title-main">Galyum</span> Sembolü Ga, atom numarası 31 olan element

Galyum, kimyasal sembolü Ga, atom numarası 31 olan kimyasal elementtir. Oda sıcaklığında katı halde bulunur, yine oda sıcaklığında insan ile temasında erir. Boksit ve çinkonun saflaştırılması sırasında alüminyumla beraber elde edilir. En çok kullanılan bileşikleri galyum nitrit ve galyum arseniktir. Yarı iletkenlerin yapımında ve kızılötesi alıcılarında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Uranyum</span> radyoaktif element

Uranyum, radyoaktif bir kimyasal elementtir. Simgesi "U"dur. 1789 yılında Martin Heinrich Klaaproth tarafından keşfedilmiş ve 1841 yılında Eugene-Melchior Peligot tarafından izole edilmiştir. Uranyum ilk zamanda radyoaktivite ile ilgili fazla bilgi sahibi olunmadığından diğer elementler gibi zannedilse de, 1896 yılında bilim tarihinin önemli isimlerinden olan Dimitri Mendeleyev’in çalışmalarıyla radyoaktif bir element olduğu ispatlanmıştır.

Periyodik tabloda dikey sütunlara grup denir. Aynı grupta olan elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir. Yukarı doğru dikeyce çıktıkça özellik yoğunlaşır ve belirginleşir. Bir A grubuna ait elementin son katmanında kaç elektron varsa grup sıralaması da odur. Örneğin, berilyum (Be) atomunun son katmanında 2 elektron vardır ve bu atom 2A grubunun elementi olur.

<span class="mw-page-title-main">İzotop</span> Aynı elemente ait farklı atomlara verilen isim

İzotoplar, periyodik tabloda aynı atom numarasına ve konuma sahip olan ve farklı nötron sayıları nedeniyle nükleon sayıları bakımından farklılık gösteren iki veya daha fazla atom türüdür. Belirli bir elementin tüm izotopları neredeyse aynı kimyasal özelliklere sahipken, farklı atomik kütlelere ve fiziksel özelliklere sahiptirler. İzotop terimi, "aynı yer" anlamına gelen Yunan kökenli isos ve topos 'den oluşur; isimin anlamı ise, tek bir elementin farklı izotoplarının periyodik tabloda aynı pozisyonda yer alması anlamına gelir. Margaret Todd tarafından 1913 yılında Frederick Soddy'ye öneri olarak sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Frederick Soddy</span> İngiliz kimyacı

Frederick Soddy, İngiliz kimyacı. 1921 Nobel Kimya Ödülü sahibi. Ernest Rutherford ile birlikte yaptığı ortak çalışmayla radyoaktif bozunma kanunlarını keşfetmiştir. Ayrıca izotop kavramını ortaya atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Prometyum</span> atom numarası 61, atom ağırlığı 145 olan, nadir topraklar grubundan ve yapay bir elementtir

Prometyum, atom numarası 61, atom ağırlığı 145 olan, nadir topraklar grubundan bir elementtir. Prometyum 61 Sembolü: Pm Atom numarası: 61 Atom ağırlığı: 145 Periyodik cetveldeki grubu: Grup Adı: Lantanit Periyodik cetveldeki periyodu: 6 Periyodik cetveldeki bloğu: f-bloğu Genel durumu: 298 K’ de katı Rengi: Metalik Katı halinin yoğunluğu: [/kg m-3]:7264 Elektriksel iletkenliği: [/10-8m; veya  cm] Erime noktası: [/K]:1373 [veya 1100 oC ] Kaynama noktası: [/K]:3273 [veya 3000 oC ] İsminin anlamı: Yunan mitolojisinde tanrıdan ateşi çalan “Prometheus”’tan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nihoniyum</span>

Nihonyum ya da eski adıyla Ununtriyum, atom numarası 113 olan bir kimyasal elementtir. Yapay bir element olan Ununtriyum'un sembolü Uut olup diğer adı eka-talyum'dur. Zayıf metallere geçici olarak dahil edilmiştir. 1 Şubat 2004'te Rusya'nın Dubna şehrinde bulunmuştur.

Moskoviyum, atom numarası 115 olan süper ağır yapay bir kimyasal elementtir. Daha önceleri Rusya'da yapılan çalışmalarda bulunan ununpentiyum elementi Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) tarafından geçici olarak isimlendirilmişti. Şimdi ise İsveç ve Almanya'da yapılan çalışmalar sonucunda element hakkında daha fazla veri elde edilerek elementin varlığı ispatlandı. Ayrıca Japon bilim insanları da ununpentiyum elde ettiklerini bildirdiler. Kasım 2016 itibarıyla Moskovyum ismini ve 115Mc sembolünü resmî olarak almıştır.

Lavrensiyum periyodik tabloda simgesi Lr olan 103 g/mol atom ağırlığı olan radyoaktif ve yapay bir elementtir. En kararlı izotopu 262Lr'dir ve yarılanma süresi yaklaşık 4 saattir. Lavrensiyum Kaliforniyum elementinden sentezlenir ve kullanım alanı yoktur.

<span class="mw-page-title-main">John Newlands (kimyager)</span>

John Alexander Reina Newlands, periyodik cetvelin geliştirilmesinde çalışmış bir İngiliz kimyagerdir.

<span class="mw-page-title-main">Genişletilmiş periyodik tablo</span>

Genişletilmiş periyodik tablo, atom numarası 118'den büyük olan kimyasal elementlerin periyodik tabloya kaydedilebilmesini sağlar. Bu tablo 8'inci ve 9'uncu periyotları kapsar. Böyle bir tablo 1969'da Glenn T. Seaborg tarafından önerilmiştir. Standart periyodik tablonun, keşfedilmemiş elementleri kapsamak için ortaya konmuş bir uzantısıdır. Yeni periyotlar tam olarak 7. periyodun "kopyaları" değil, içinde bir de g orbitali ile eklenen 18 elementi kapsayan bir de "g blokuna" sahiptirler.

Titanyum grubu veya 4. grup periyodik tabloda yer alan bir kimyasal elementler grubudur. Modern IUPAC adlandırma sistemine göre periyodik tablonun 4. grubu titanyum (Ti), zirkonyum (Zr), hafniyum (Hf) and rutherfordiyum (Rf) elementlerini kapsar. Grup periyodik tablonun d bloku içinde yer alır. 4. grupta yer alan üç element titanyum (Ti), zirkonyum (Zr) ve hafniyum (Hf) doğal olarak bulunur buna karşın rutherfordiyum (Rf) radyoaktiftir. Rutherfordiyumun bütün izotopları radyoaktiftir ve laboratuvarda üretilirler, hiçbiri doğada bulunmaz. Şimdiye kadar süperçarpıştırıcılarda yapılan hiçbir deneyde grubun bir sonraki üyesi Unpentkuadyum (Upq) elemtinin sentezi gerçekleştirilemedi. 8. periyot elementlerinin sonlarında yer alan üyelerinden biri olduğundan Upq elementinin yakın bir gelecekte sentezlenmesi pek mümkün görünmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Periyodik tablo tarihi</span> elementlerin periyodik tablosunun tarihi

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin atom numarası, elektron konfigürasyonu ve yinelenen kimyasal özelliklerini baz alarak hazırlanmış bir düzenlemedir. Elementler artan atom numarasına göre sıralanmıştır. Tablonun standart formunda sistematik bir şekilde gösterilen elementlerle birlikte periyot adı verilen sıralar ve grup olarak adlandırılmış sütunlar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">D. Mendeleyev Rusya Kimya Teknolojisi Üniversitesi</span>

D. Mendeleev Rusya Kimya Teknolojisi Üniversitesi(Rusça: Российский химико-технологический университет имени Д. И. Менделеева, İngilizce: D. Mendeleev University of Chemical Technology of Russia) kökleri 19. yüzyıla uzanan Moskova üniversitesidir. O zamana kadar, İmparatorluk Moskova Teknik Okulunda bulunan profesörler Moskova'da "Kimya ve Makine Mühendisi" eğitimi için bir Endüstriyel Üniversite kurma fikrini ortaya attılar.

Yapay elementler Dünya’da doğal olarak bulunmayan veya eser miktarda bulunan, fakat nükleer laboratuvarlarda başka elementlerden elde edilebilen elementlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Mendeleyev'in öngördüğü elementler</span>

Dmitri Mendeleyev 1869'da, birtakım özelliklerine dayanarak kimyasal elementleri hafiften ağıra doğru sıraladığı bir periyodik tablo yayımladı. Bu tabloda yer alan bazı boşluklarda yer alması gereken ve o dönem henüz keşfedilmemiş elementlerin ise özelliklerini öngördü. Bunları tanımlamak için eko-, dvi- ve tri- ön ekleri kullanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Kimyanın zaman çizelgesi</span>

Bu kimya zaman çizelgesi, maddenin bileşiminin ve etkileşimlerinin bilimsel çalışması olarak tanımlanan ve kimya olarak bilinen modern bilim hakkında insanlığın anlayışını önemli ölçüde değiştiren çalışmaları, keşifleri, fikirleri, icatları ve deneyleri listelemektedir.

Carlo Perrier, teknetyum elementi üzerinde kapsamlı araştırmalar yapan bir İtalyan mineralog ve kimyagerdi. 1937'de teknesyumun keşfiyle, o ve Emilio Segrè, aynı zamanda yapay olarak üretilen ilk element olan periyodik tablodaki uzun zamandır aranan son boşluğu doldurdu.

<span class="mw-page-title-main">Kimyager</span> kimya eğitimi almış bilim insanı

Kimyager veya kimyacı, kimya alanında eğitim almış ve bu alanda çalışmalar yapan bilim insanıdır. Kimyagerler maddenin bileşimini ve özelliklerini inceler. Kimyagerler, miktar açısından inceledikleri özellikleri, molekülleri ve bileşen atomları hakkında ayrıntılı olarak tanımlarlar. Kimyagerler, madde oranlarını, kimyasal reaksiyon hızlarını ve diğer kimyasal özellikleri dikkatli bir şekilde hesaplarlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.