İçeriğe atla

Dmanisi 3 kafatası

Dmanisi kafatası 3
Katalog no.D2700
Yaygın adıDmanisi kafatası 3
TürüHomo erectus georgicus
Yaşıc. 1,81±0,04 Mya
Keşif yeriDmanisi, Gürcistan
Keşif tarihi2001
KeşfedenAbesalom Vekua ve David Lordkipanidze

Dmanisi 3 kafatası olarak da bilinen D2700, 2001 yılında Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Neredeyse bütün bir kafatasıdır ve son derece iyi durumdadır. Stratigrafik olarak yaklaşık 1.8 milyon yıl olarak tarihlendirildi.

2013 yılında Dmanisi kafatası 5'in yayınlanmasından sonra, beş Dmanisi kafatasının tümü (Kafatası 3 dahil), bazı uzmanların[] sürdürdüğü, Homo ergaster'ın yeniden sınıflandırılmasını ve muhtemelen Homo habilis'in Homo erectus'un morfolojik olarak farklı alt türleri olarak yeniden sınıflandırılmasını öneren insan taksonomisi üzerine devam eden tartışmalara neden oldu.[]

Keşif

D2700 ve D2735, 24 Eylül 1991'de Dmanisi'de erken bir hominini mandibulası D211'in ilk keşfinden sadece on yıl sonra, 2001'de bulundu. 1999'da parçalı kafatası D2280 ve D2282 keşfedildi. Kafatası D2282 muhtemelen mandibula D211'e eşlik eden kafatasıdır ve yaklaşık 18-20 yaşında genç bir yetişkinin kalıntılarıdır. Kafatası D2280'in ölüm anında 25-30 yaşlarında bir yetişkin olduğu sonucuna varılmıştır.[1] Daha sonra, 2005 yılında yeni bir tam kafatası kafatası bulundu: D4500. Bu kafatasının yetişkin bir kafatası olduğu sonucuna ulaşıldı ve daha çok "Kafatası 5" olarak adlandırıldı. D4500'ün özellikleri, erken Homo'ya kıyasla çok nadirdir, çünkü küçük bir beyin kasası vardır, ancak alışılmadık derecede büyük bir prognatik yüze sahiptir.[2] "Kafatası 5", 2000 yılında bulunan bir mandibulaya, D2600'e sahiptir.

1999'da aynı bölgede iki kafatası daha bulundu - D2280 ve D2282. D2280, 780 cc beyin büyüklüğünde neredeyse tamamlanmış bir beyin yapısıydı. D2282 bir kafatasıydı ve yüz ve üst çene kemiklerinin çoğunu içeriyordu. Beyin boyutu yaklaşık 650 cc idi. 1991 ve 2000'de, aynı bölgede iki alt çene D211 ve D2600 daha keşfedildi.

Beş Dmanisi kafatası şunlardır: D2280 (kafatası 1), D2282/D211 (kafatası 2), D2700/D2735 (kafatası 3), D3444/D3900 (kafatası 4) ve D4500/D2600 (kafatası 5).

Morfoloji

Dmanisi kafatası 3, Fosil kafatası D2700 ve D2735,Dmanisi, Gürcistan Kafkasya'da bulunan kafataslarından ikisidir.

Kafatası, aynı kişiye ait olduğu düşünülen yaklaşık bir metre uzaklıkta bulunan bir alt çene (D2735) dahil olmak üzere son derece iyi bir durumda bulundu. D2700, D2282'den daha küçüktür. Fosil, M.Ö. 1.85 ve 1.77 milyon yıl önceye tarihlenmektedir. Beyin boyutunun 600 cc olduğu tahmin edilmektedir.[] H. ergaster'a (veya H. erectus'a) benzeyen birçok özellik ve ayrıca ER1813'E benzeyen bir kemik bulunmaktadır.

Vekua vd. (2002) şu sonuca varmıştır:[3]

Genel olarak D2700, D2280 ve D2282'ye benzer ve D2735, D211'e benzer. Bu Dmanisi bireyleri arasındaki belirli farklılıklara rağmen, onları birden fazla hominid [şimdi "hominini"] taksonuna atamak için yeterli gerekçe görmüyoruz. Yeni örneği diğer fosillerle aynı popülasyonun bir üyesi olarak görüyoruz ve burada yeni kafatasını geçici olarak Homo erectus'a atıyoruz.

Tüm Dmanisi hominini kalıntılarının ölümden hemen sonra gömüldüğü öne sürüldü. D2700, dört üst dişle bulunurken, D2735 sekiz dişe sahipti. Her iki fosil hominini kalıntısı eklemlendiğinden, nihayetinde birbirlerine uydukları ortaya çıktı. D2700'ün dar burun kemikleri yörünge kenarlarından aşağıdan kırılmış olarak bulundu. Kafatasının üst azı dişleri kısmen patladığından, D2700'ün 13 ila 15 yaşındaki bir bireyin kafatası olduğuna inanılmaktadır.[1] Kafatasının bir ergene ait olduğu düşünülmektedir.

Bireyin cinsiyeti konusunda bazı belirsizlikler var. D2280 ve D2282 kafataslarına kıyasla D2700 kafatasının daha küçük boyutu, daha ince özelliğinin yanı sıra kadın cinsiyetini önermektedir,[1] ancak büyük üst köpek dişlerinin ve büyük taçlarının çok büyük boyutunun erkek olarak sınıflandırmayı desteklediği ileri sürülmüştür.[4]

Sınıflandırma

Dmanisi 3 kafatasının detaylı görünümü
Dmanisi 3 kafatasının görünümü

Dmanisi'deki kafatasının mandibular ve dental özelliklerinde görülen kategorik farklılıkların, aynı H. erectus soyundan gelen beşinin aksine taksonomik çeşitliliğe atfedilebileceği varsayıldı.[5] D2700'ün oldukça küçük beyin kasasının H. erectus'un özellikleriyle çeliştiğine inanılıyordu. Homo erectus georgicus kıyasla yanında küçük boyutlu olan H. erectus.[6] Bu nedenlerden dolayı, D2700, diğer Dmanisi fosil kalıntıları ile birlikte, çeşitli yeni bir alt tür olarak sınıflandırılmıştır,[kime göre?][] H. erectus georgicus veya kendi başına yeni bir tür olarak, H. georgicus.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Lumley (2006). "Human Remains from the Upper Pliocene- Early Pleistocene Dmanisi site, Georgia (1991-2000). Part 1 Fossil Skulls D2280, D2282, and D2700". L'Anthropologie. 110 (1): 1-110. 
  2. ^ Lordkipanidze (17 Ekim 2013). "A Complete Skull from Dmanisi, Georgia, and the Evolutionary Biology of Early Homo". Science. 342 (6156): 326-331. doi:10.1126/science.1238484. PMID 24136960. 
  3. ^ Gabunia L., de Lumley M.-A., Vekua A., Lordkipanidze D., and de Lumley H. (2002): Découverte d'un nouvel hominidé à Dmanissi (Transcaucasie, Georgie). C.R.Pale vol 1, 2002:243-53, DOI:10.1016/S1631-0683(02)00032-5, cited after: "Dmanisi's Paleoanthropological Importance". Anthropology.net. 2007. 1 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012. 
  4. ^ Vekua (5 Temmuz 2002). "A New Skull of Early Homo from Dmanisi, Georgia". Science. 297 (5578): 85-89. doi:10.1126/science.1072953. PMID 12098694. 
  5. ^ Schwartz (24 Nisan 2014). "Comment on "A Complete Skull from Dmanisi, Georgia, and the Evolutionary Biology of Early Homo"". Science. 344 (6182): 360-360. doi:10.1126/science.1250056. 
  6. ^ Lumley (2006). "Human Remains from the Upper Pliocene- Early Pleistocene Dmanisi site, Georgia (1991-2000). Part 1 Fossil Skulls D2280, D2282, and D2700". L'Anthropologie. 110 (1): 1-110. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Dmanisi</span> Gürcistanda kasaba

Dmanisi, Gürcistan'da, başkent Tiflis'e yaklaşık 85 kilometre uzaklıkta bulunan bir kasaba ve sit alanıdır. Kvemo Kartli bölgesinde, Maşavera Irmağı vadisinde yer alır. Dmanisi, Orta Çağ'da Bizans, Ermenistan ve İran'a açılan ticaret yolu üzerinde kurulmuştur.

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Homo habilis</i> Arkaik insan türü

Homo habilis, yaklaşık 2.3 ila 1.65 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'nın Erken Pleistosen'inden soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. 1964'te türün tanımlaması üzerine, H. habilis oldukça tartışmalıydı ve birçok araştırmacı, o zamanlar bilinen diğer tek erken hominin olan Australopithecus africanus ile sinonim (eşdeğer) olmasını önerdi; ancak H. habilis, zaman geçtikçe ve ilişkili daha çok keşif yapıldıkça daha çok kabul gördü. 1980'lere gelindiğinde, H. habilis'in bir insan atası olduğu ve doğrudan modern insanlara yol açan Homo erectus'a evrimleştiği öne sürüldü. Bu bakış açısı şimdi tartışılıyor. Güvensiz tür tanımlamasına sahip birkaç örnek H. habilis'e atanmış, bu da türün bölünmesi için argümanlara, yani yalnızca ilkinin geniş destek aldığı "H. rudolfensis" ve "H. gautengensis" adlı yeni türlerin önerilmesine neden olmuştur.

<i>Australopithecus africanus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus africanus, yaklaşık 3.7 ila 2.1 milyon yıl önce Orta Pliyosen'den Erken Pleyistosen'e kadar Güney Afrika'da yaşamış, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. A. africanus'un Homo ve Paranthropus'un, sadece Paranthropus'un veya sadece P. robustus'un atası olarak çeşitli şekillerde yerleştirildiği için diğer homininlerle nasıl bir ilişkisi olduğu açık değildir. "Küçük Ayak" örneği, iskeletinin %90'ı bozulmamış ve en eski Güney Afrika australopitesini olarak, en eksiksiz korunmuş erken hominindir. Bununla birlikte, bunun ve benzeri örneklerin "A. prometheus" olarak ayrılması tartışmalıdır.

Turkana Çocuğu veya Nariokotome Çocuğu, KNM-WT 15000 ile etiketlenmiş, Pleistosen döneminin erken dönemlerinde, 1.5-1.6 milyon yıl önce yaşamış 11-13 yaşlarında bir çocuğa ait fosillerdir. İskelet Richard Leakey'in önderliğindeki takımın üyesi olan Kamoya Kimeu tarafından 1984 yılında, Kenya Nariokotome'daki Turkana Gölü'nün yakınında bulunmuştur.

<i>Homo georgicus</i> soyu tükenmiş hominid

Homo georgicus, Dmanisi'de, 2002 yılında tanımlanan hominin türü. Homo georgicus, Homo ergaster ile Homo erectus arasındaki insan türü olarak kabul edilir.

<i>Homo</i> i̇nsan ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsi

Homo, modern insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Cinsin üyeleri genelde "insan" adıyla birlikte anılır. En erken üyesi, en eski kalıntıları 2.3 milyon yıl öncesine tarihlenen Homo habilis olup modern insan dışındaki yaşayan son türü olan Homo neanderthalensis'in (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı düşünülmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. Homo, Paranthropus cinsi ile birlikte, muhtemelen Australopithecus africanus ile kardeştir ve kendisi de Pan soyundan, şempanzelerden ayrılmıştır.

<i>Homo rudolfensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rudolfensis, Alt Pleyistosen'de Doğu Afrika'da yaşamış bir hominin türüdür. 1986 yılında Valery Alekseyev tarafından KNM-ER 1470 katalog numaralı Homo habilis fosilinin analizi ile ayrı bir tür olarak tanımlanmıştır.

<i>Homo ergaster</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo ergaster, Erken Pleyistosen'de Afrika'da yaşamış arkaik insanların nesli tükenmiş bir türü veya alt türüdür. H. ergaster'in kendine ait bir tür olup olmadığı veya H. erectus kapsamına alınması, paleoantropoloji içinde devam eden ve çözülmemiş bir tartışmadır. Eşanlamlılığı savunanlar, H. ergaster'i tipik olarak Afrikalı Homo erectus olarak ya da Homo erectus ergaster olarak tanımlar.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Davit Lortkipanidze</span>

Davit Otaris dze Lortkipanidze, Gürcü antropolog, arkeolog ve 2009 itibarıyla Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi'nin muhabir üyesi. 2004'ten beri Gürcistan Ulusal Müzesi (GNM) genel müdürlüğünü yapmaktadır. Arkeolog Otar Lortkipanidze'nin oğludur.

Kafatası 5 veya D4500 olarak da bilinen Dmanisi kafatası, Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Ekim 2013'te bir yayımlanan bir makaleye göre, yaklaşık 1.8 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir ve Pleistosen Homo türünün en eksiksiz kafatasıdır ve antik çağdaki ilk tam yetişkin hominini kafatasıdır. Araştırmacılara göre, keşif "erken Homo'nun beyinleri küçük, ancak vücut kütlesi, boy ve uzuv oranlarının modern varyasyonun alt sınırına ulaşan yetişkin bireylerden oluştuğuna dair ilk kanıtı sağlıyor."

Pachystruthio dmanisensis deve kuşu benzeri soyu tükenmiş bir koşucu kuş türüdür. Struthionidae familyası içindeki Pachystruthio cinsi içinde yer alır ve bayağı deve kuşu ile akrabadır. 450 kiloya ulaşan kütlesi ve 3.5 metrelik uzunluğu ile kuzey yarımkürede yaşamış en büyük kuş türlerindendir. Doğu Avrupa ve Kafkasya'da yaşadı. Oldukça büyük bir vücuda sahip olmasına rağmen iyi bir koşucuydu bu sayede etoburların bulunduğu bölgelerde yaşayabildi. Pleistosen dönemde Karadeniz'in kuzeyinde, Pliyosen dönemde ise Anadolu ve Gürcistan'da yaşamıştır. Kırım'da bulunan ilk fosilden elde edilen bilgilere göre Homo erectus ve modern insan arasındaki bir tür olan Homo georgicus ile aynı dönemde yaşadığı için H. georgicus tarafından bir et kaynağı olarak avlanmış olabilir. Hatta bu türün neslinin tükenmesinde ilkel insanların etkisi olabilir.

<i>Homo bodoensis</i> soyu tükenmiş insansı türü

Homo bodoensis, önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.

OH 7, "Johnny'nin Çocuğu" olarak da bilinir, Homo habilis'in tip örneğidir. Fosiller 4 Kasım 1960'ta Tanzanya, Olduvai Vadisi'nde Jonathan ve Mary Leakey tarafından keşfedildi. Kalıntılar yaklaşık 1.75 milyon yıl öncesine tarihleniyor ve alt çene kemiğinin parçalanmış parçalarından, izole bir üst azı dişi, iki parietal kemik ve yirmi bir parmak ile bilek kemiklerinden oluşan bir eli içeriyor.

<i>Lantiyen insanı</i> Asyada bulunmuş hominid fosili

Lantiyen insanı, 1963'te Lantian County, Loess Platosu'ndaki Chenchiawo Köyü'nden neredeyse tam bir çene kemiğinden ve 1964'te keşfedilen Gongwangling Köyü'nden kısmi bir kafatasından bilinen, bir Homo erectus alt türüdür. Kalıntıların ilki yaklaşık 710-684 bin yıl öncesine, ikincisi ise 1.65-1.59 milyon yıl öncesine dayanıyor. Bu, Lantiyen insanını Afrika'nın ötesinde keşfedilmiş ikinci en yaşlı H. erectus ve Doğu Asya'nın en yaşısı yapar. Fosilleri ilk olarak 1964 yılında Woo Ju-Kan tarafından tanımlandı ve bir diğer H. erectus olan Pekin insanının atası olarak kabul edildi.

<i>Nankin insanı</i> Homo erectus alt türü

Nankin insanı, Çin'de bulunmuş bir Homo erectus alt türüdür. Bir erkek ve bir dişi kafatasının büyük parçaları ve H. e. nankinensis, 1993 yılında Nankin yakınlarında, Tangshan (汤山) tepelerindeki Hulu mağarasında keşfedildi. Nanjing/Nankin insanı terimi, Homo erectus'un bir alt türünü tanımlamak için kullanılır, ancak aynı zamanda üç fosile atıfta bulunulurken de kullanılır. Örnekler yerel bir işçi olan Liu Luhong tarafından, Hulu kireçtaşı mağarasında 60–97 cm derinlikte bulundu. Fosillerin tarihlendirmesi, 580.000 ila 620.000 yıllık tahmini bir yaş verdi.

Meganthropus, Endonezya'nın Pleistosen döneminden bilinen, hominin olmayan hominid insansılarının soyu tükenmiş bir cinsidir. Endonezya'nın Orta Cava kentindeki Surakarta yakınlarındaki Sangiran bölgesinde birkaç izole dişin yanında bulunan bir dizi büyük çene ve kafatası parçasından bilinmektedir. Cinsin uzun ve karmaşık bir taksonomik geçmişi vardır. Orijinal fosiller yeni bir türe, Meganthropus palaeojavanicus'a atfedildi, bu isim uzun bir süre geçersiz sayıldı ve cins adı fosiller için resmi olmayan bir isim olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">KNM ER 3733</span> Kenyadan 1.6 milyon yıllık hominid kafatası

KNM ER 3733, soyu tükenmiş hominid türü Homo ergaster'in, fosilleşmiş bir kafatasıdır, alternatif olarak Afrikalı Homo erectus olarak da adlandırılır. 1975 yılında Kenya, Koobi Fora'da, Turkana Gölü'nün hemen yanında, Richard Leakey liderliğindeki bir saha çalışanı Bernard Ngeneo tarafından yapılan bir araştırmada keşfedildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.