İçeriğe atla

Diyojen (dergi)

Diyojen
Dergi fasiküllerinden birinin kapağı
EditörTeodor Kasap
KategorilerDergi, süreli yayın
SıklıkHaftalık. 23.sayıdan itibaren haftada iki kez, 148. sayıdan itibaren haftada üç kez.
İlk sayı25 Kasım 1870 (Türkçe)
Son sayı11 Ocak 1873
ÜlkeOsmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
DilOsmanlıca (önceden Fransızca, Rumca ve Ermenice)

Diyojen (Osmanlıca: دیوژن), Teodor Kasap tarafından Fransızca ve Rumca olarak çıkarılırken 25 Kasım 1870 tarihinden itibaren Osmanlıca yayınlanmaya başlayan ilk Osmanlı mizah dergisi.[1]

Derginin merkezi İstanbul'da Asmaaltı'ndaki Camlı Han'ın bodrum katındaydı. Fıçıya girmiş Diyojen'in Romalı askerlerle karşı karşıya resimlendiği logosunun üzerinde eski harflerle Diyojen, altında ise "Gölge etme başka ihsan istemem" sloganı yazıyordu; fiyatı 3 kuruştu.[2] İlk yayınlandığında haftalık olan dergi 23. sayısından itibaren haftada iki kez, 148.sayısından itibaren de üç kez yayınlanmaktaydı.[1]

Osmanlı İmparatorluğu'nda modern mizahın ilk örneklerinin yayınlandığı dergi, Direktör Ali Bey, Ebüzziya Tevfik ve Namık Kemal'in imzasız yazılarına[3] yer verilmişti.

Dergi, politik mizah yazılarından dolayı üç kez geçici sürelerle kapatılmış, kesintili süren yayını 11 Ocak 1873'te yayınlanan 183. sayısından sonra kesin kapatma kararıyla sona ermişti.[1][4]

Kaynakça

  1. ^ a b c Tunçay, Mete, (Ed.) (1985). "Diyojen". Tarih ve Toplum, 17. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 5. 
  2. ^ Tunçay, Mete, (Ed.) (1985). "Diyojen". Tarih ve Toplum, 17. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 6. 
  3. ^ Akün, Ömer Faruk. "Namık Kemal". İslam Ansiklopedsi. 9. s. 61. ...Kemal'in İstanbul'da ilk yıl ara sıra Diyojen'e verdiği söylenen imzasız fıkralarından başka yazısı yoktur. 
  4. ^ Tevfik, Ebüzziya (1974). Yeni Osmanlılar Tarihi. İstanbul: Kervan Yayınları. s. 477-94. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Mizah ya da gülmece, hayatın güldürücü yönünü ortaya çıkaran sanat türüdür. İnsanı gülmeye sevk eden resim, karikatür, konuşma ve yazı sanatıdır. Mizah eserleri sadece şaka, güldürme maksadıyla söylenip, yazılıp, çizilmediği gibi belli fikirleri ifade etmek için de ortaya konulabilir.

Mehmet Murat Kadri Belge, Türk akademisyen, yazar, çevirmen, edebiyat eleştirmeni ve insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Şinâsî</span> Türk gazeteci, yazar ve şair

İbrahim Şinasi Efendi, Türk gazeteci, yayımcı, şair ve oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Nazif</span> Osmanlı şair, yazar ve bürokrat

Süleyman Nazif, Osmanlı İmparatorluğu ve cumhuriyet döneminde yaşamış Türk şair, yazar ve bürokrattır.

Mete Tunçay, Türk siyaset bilimci ve tarih profesörü.

<span class="mw-page-title-main">Jön Türkler</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal reform hareketi

Jön Türkler veya Genç Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ortaya çıkan meşrutiyetçi ve II. Abdülhamid Dönemi'nde muhalif olan "genç ve aydın" kuşağa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Namık Kemal</span> Osmanlı yazar ve gazeteci

Namık Kemal, Türk milliyetçiliğine esin kaynağı olmuş, Genç Osmanlı hareketine bağlı yazar, gazeteci, devlet adamı ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Refik Halit Karay</span> Türk yazar

Refik Halid Karay, Türk yazar.

<span class="mw-page-title-main">Ebüzziya Tevfik Bey</span> yazar, gazeteci

Ebüzziya Mehmet Tevfik Bey, Türk gazeteci, yazar, yayıncı, hattat.

<i>Tasvîr-i Efkâr</i> Şinâsînin 1862de yayımlamaya başladığı gazete

Tasvîr-i Efkâr, İbrahim Şinâsî'nin 28 Haziran 1862'de Tasfîr-i Efkâr adıyla yayınlamaya başladığı, havâdis ve maarife dair Osmanlı cerîdesi (gazetesi).

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Midhat</span> Osmanlı yazar, gazeteci ve çevirmen

Ahmed Midhat, Türk yazar, gazeteci ve yayıncı. Tanzimat dönemi yazarlarındandır. Türk edebiyatının gerçek anlamda ilk popüler yazarıdır. 1870'te Devir (Çağ) adıyla bir gazete çıkardı ancak ilk sayıda kapandı. Çok kısa zaman sonra Bedir adıyla çıktı. 1878'de çıkarmaya başladığı ve yayın hayatını 1921'e kadar sürdürmüş olan Tercüman-ı Hakikat gazetesi Osmanlı basın tarihinin en uzun ömürlü ve etkili yayınlarından biri olmuştur. Kabri Fatih Camii içinde II. Mehmed'in türbesinin de bulunduğu ayrı kısımdadır.

<i>Vatan yahut Silistre</i> Namık Kemal tarafından yazılan tiyatro oyunu (1872)

Vatan yahut Silistre, Namık Kemal’in 1872’de kaleme aldığı dört perdelik tiyatro yapıtıdır.

<span class="mw-page-title-main">Teodor Kasap</span>

Teodor Kasap, Rum kökenli Osmanlı gazeteci, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Ethem Nejat</span> Türk eğitimci ve komünist siyasetçi

Ethem Nejat veya Osmanlıca yazıma göre Edhem Nejad, Türk eğitimci ve komünist siyasetçi. Yaşadığı dönemde eğitimin çağdaşlaştırılması çalışmalarına büyük katkıda bulunmuştur. Türkiye Komünist Partisi'nin kurucularından ve ilk genel sekreteridir. TKP'nin ilk Merkez Komitesi Başkanı Mustafa Suphi ve 13 diğer TKP üyesi ile birlikte Karadeniz açıklarında öldürülmüştür.

<i>Tarih ve Toplum</i> Toplumsal Tarih

Tarih ve Toplum: Aylık Ansiklopedik Dergi, 1984 - 2003 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış aylık resimli tarih ve araştırma dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de yayımlanmış mizah dergileri</span>

Türkiye'de yayımlanmış mizah dergileri

<i>Aydede</i> (dergi) Siyasi mizah dergisi

Aydede, Refik Halit Karay tarafından 1922 yılında İstanbul'da haftada iki gün yayımlanmış daha sonra 1948-1949'da yeniden çıkarılmış siyasi mizah dergisi.

<i>Çıngıraklı Tatar</i> Mizahî Dergi

Çıngıraklı Tatar, İlk mizah dergisi olan Diyojen'in kapatılmasından sonra Teodor Kasap'ın yayımladığı ikinci mizah dergisidir. 5 Nisan 1873-18 Temmuz 1873 arasında 29 sayı olarak yayımlanan derginin Rumca nüshası O Kudunatos ise 5 Haziran 1873-19 Temmuz 1873 tarihleri arasında Türkçe nüshası gibi 29 sayı olarak çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Mim Mim Grubu</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda istihbarat teşkilatı

Mim Mim Grubu, kuruluşunda Enver Paşa ve Talat Paşa'nın da rolünün bulunduğu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin resmen tanıdığı bir istihbarat grubudur. Asıl adı Müsellâh Müdâfaa-i Milliye'dir ve baş harfleri olan "M. M."nin Osmanlıca alfabedeki okunuşu olan "Mim Mim" kısaltmasıyla tanınmıştır.

İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İlber Ortaylı'nın 1983'te Hil Yayınları'ndan çıkan eseri. Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. Asrını ele alan eser 7 bölümden oluşmaktadır. II. Mahmud ile asi paşası Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Balkan uluslarında cereyan eden ulusçuluk fikirleri, Osmanlı merkez idaresinin Bâb-ı Âli'ye geçişi, reformist ve mutlakiyetçi adımlar, laik eğitim ve hukuku tesis etme çabaları, reformların iktisadi meselelerle tıkanması ve Tanzimat asrında gelişen yeni sınıf ve toplum eserde ele alınan konulardır. Eserde Tanzimat reformist ve aydınların 1930'larda nasıl algılandığı görülmektedir. Mete Tunçay'ın kritiğine göre eserde Osmanlıca birçok yazma ve basılı kaynak dışında Avrupa dillerindeki eserler de kaynak olarak kullanılmıştır. Tunçay eserdeki sistematiği karışık bularak metindeki yazım özelliklerinin Niyazi Berkes'i anımsattığını söylemektedir.