İçeriğe atla

Divane Mehmed Çelebi

Divane Mehmed Çelebi
Sultan Dîvânî
Doğum1448 veya 1471
Karahisar
ÖlümNisan 1529
Karahisar
MeslekŞair, düşünce adamı, mutasavvıf
İkametAnadolu
VatandaşlıkOsmanlı Devleti
Edebî akımSufilik, Mevlevîlik
Etkiledikleri
  • Şâhidî İbrahim Dede

Divane Mehmed Çelebi, Semâî Mehmed Çelebi ya da Sultan Dîvânî (1448 veya 1471 - Nisan 1529), Osmanlı döneminde yaşamış mevlevî şeyhi ve divan şairi.[1]

Afyonkarahisar'da meydana gelen veba salgınında bütün kardeşlerini yitiren Mehmed Çelebi'nin kendisi de uzun süre komada kaldıktan sonra iyileşmiştir. Afyonkarahisar Mevlevîhânesi'nde şeyhlik yapan Mehmed Çelebi sayesinde Afyonkarahisar, Konya'nın ardından mevlevîliğin önemli merkezi durumuna gelmiştir.[2][3] Aynı zamanda bir seyyah ve teşkilatçı olan Mehmed Çelebi Anadolu'da ve Anadolu'nun dışında bulunduğu birçok yerde zaviye ve dergah kurmuştur. Galata, Kütahya, Denizli, Burdur, Muğla, Aydın, Eğirdir, Sandıklı; Anadolu dışında ise Midilli, Sakız, Cezayir, Bağdat ve Mısır dergâhları Dîvâne Mehmed Çelebi'nin çabalarıyla kurulmuştur.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b İlgar, Yusuf (Mayıs 1996). "Afyonkarahisar Mevlevîhânesi" (PDF). Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2. s. 119, 120. ISSN 1300-5766. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2014. 
  2. ^ "TÜRKİYE'NİN EN ÖNEMLİ 2. MEVLEVİHANESİ". afyonhaber.com. 30 Temmuz 2011. 10 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2013. 
  3. ^ Mikdat Kadıoğlu (20 Temmuz 2009). "Afyonkarahisar Mevlevihanesi ile Sultan Dîvânî Mevlevihane Müzesi'ni görmelisiniz". Hürriyet. 8 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afyonkarahisar (il)</span> Türkiyenin Ege Bölgesinde bir il

Afyonkarahisar, Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'nde yer alan bir ildir. İl nüfusu 751.344'tür. (2023). Bu nüfusun %78,07'ü şehirlerde yaşamaktadır. İlin yüzölçümü 14.016 km²'dir. İlde km²'ye 53 kişi düşmektedir. Afyonkarahisar sınırlarında merkez ilçeyle beraber 18 İlçe, 60 belediye, bu belediyelerde 448 mahalle ve ayrıca 420 köy vardır.

<span class="mw-page-title-main">Fatih</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Fatih, tarihî yarımada (Suriçi) olarak da bilinen, İstanbul şehrinin kurulup geliştiği bölgenin tamamını kaplayan ve şu anda İstanbul ilinin merkez ilçesidir. Valilik, büyükşehir belediye başkanlığı, emniyet müdürlüğü ve şehrin vergi dairesi gibi kurumların yer alıyor olması sebebiyle İstanbul'un merkezi sayılır. Güneybatıdan Zeytinburnu, kuzeybatıdan Eyüpsultan ilçeleri; kuzeyden Haliç, doğudan İstanbul Boğazı ve güneyden Marmara Denizi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Mehmed</span> 5. Osmanlı padişahı (1413–1421)

I. Mehmed veya Mehmed Çelebi, beşinci Osmanlı padişahı. Tarihî kaynaklarda ismi, Mehmed isimli diğer padişahlarınki gibi, Muhammed şeklinde geçer. Babası I. Bayezid, annesi cariye olan Devlet Hatun'dur.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Galip</span> Türk divan edebiyatı şairi (1757 - 1798)

Galib Mehmed Esad Dede veya tanınan kısa adıyla Şeyh Galib, Türk divan edebiyatı şairi ve mutasavvıf.

<span class="mw-page-title-main">Galata Mevlevihanesi</span> İstanbulda müze

Galata Mevlevihanesi veya diğer adıyla Kulekapı Mevlevihanesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesinde bulunan eski bir mevlevihane. Günümüzde Galata Mevlevihanesi Müzesi adıyla müze olarak faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bâkî</span> Türk divan edebiyatı şairi

Bâkî ya da asıl adıyla Mahmud Abdülbâkî, Türk divan şairi.

Divan edebiyatı, Türk kültürüne has süslü ve sanatlı bir edebiyat türüdür. Bu edebiyata genellikle "divan edebiyatı" adı uygun görülmekte olup bunun en büyük nedenlerinden birisinin şairlerin manzumelerinin toplandığı kitaplara "divan" denilmesi olduğu kabul edilmektedir. Öte yandan, divan edebiyatı gibi tabirlerin modern araştırmacılar tarafından geliştirildiğini ve halk-tekke-divan edebiyatları arasındaki ayrımların bazen oldukça muğlak olduğu ve bu edebiyatlar arasında ciddi etkileşimlerin de bulunduğu vurgulanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Başmakçı</span> Afyonkarahisar ilçesi

Başmakçı, Afyonkarahisar ilinin bir ilçesidir. İlçe Afyonkarahisar'ın en güneydeki ilçesidir. İlçenin kuzeyinde Evciler ve Dinar, batısında Dazkırı ilçeleri, güneyinde ise Burdur ili bulunur.

İbrahim Şâhidî, Mevlevi şair ve evliya.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Halet Paşa</span> Osmanlı Devlet Adamı

Mehmed Halet Paşa veya Hâlet Mehmed Paşa, Osmanlı Devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">II. Mehmed</span> 7. Osmanlı padişahı (1444–1446; 1451–1481)

II. Mehmed veya bilinen adıyla Fatih Sultan Mehmed ya da kısaca Fatih, Osmanlı İmparatorluğu'nun 7. padişahıdır. İlk olarak 1444–1446 yılları arasında kısa bir dönem, daha sonra 1451'den 1481 yılındaki ölümüne kadar 30 yıl boyunca hüküm sürdü. 29 Mayıs 1453 tarihinde İstanbul'u fethetti ve yaklaşık bin yıllık Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu'na son verdi. Fetihten sonra "Fâtih" ünvanıyla anılmaya başladı. Bu olay, birçok uzman kişi tarafından Orta Çağ'ın sonu ve Yeni Çağ'ın başlangıcına neden olan tarihî olaylardan biri olarak görülmektedir. Ayrıca bu vesileyle İslam peygamberi Muhammed'in konuyla ilgili "Konstantiniyye elbet fetholunacaktır. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, onu fetheden ordu ne güzel ordudur." hadisine nâil olduğu için günümüzde Müslüman dünyasının bir kesiminde "kahraman" olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Veled Çelebi İzbudak</span> Türk dil ve edebiyat bilgini, şair, milletvekili (1869 - 1950)

Veled Çelebi İzbudak, Mehmet Bahâeddin Veled ya da mahlasıyla Bâhâi, Türk dil ve edebiyat bilgini, şair, milletvekili.

Muğla Mevlevîhânesi, Muğla'da 15. yüzyıl Osmanlı dönemine ait mevlevî dergâhıdır.

Sultan Dîvânî Mevlevîhâne Müzesi ya da eski adıyla Afyonkarahisar Mevlevîhânesi, Türkiye'nin Afyonkarahisar ilinde bulunan eski bir mevlevîhâne. Günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.

İsmâil Rusûhî Dede ya da Ankaravî İsmâil Rusûhî Efendi, Galata Mevlevîhânesi şeyhlerindendir. Mutasavvıf kimliğinin yanında devrinin önemli ilim adamlarından olan Ankaravî, değişik konularda yirmi dört adet eser yazmıştır. Bazı kaynaklarda eser sayısı 28 olarak belirtilir. Mesnevi hakkındaki çalışmalarıyla da Anadolu tasavvuf hareketinin önde gelen isimleri arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa Mevlevihanesi</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir müze

Lefkoşa Mevlevihanesi veya Mevlevi Tekkesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Kuzey Lefkoşa'da 1593 yılında Kıbrıs fatihlerinden Arap Ahmet Paşa tarafından kurulan mevlevihanedir. Semahane ve türbe kısmı günümüze kadar gelebilmiştir ve Mevlevi-Tekke Kültürü müzesi olarak kullanılmaktadır. Girne Kapısı yakınlarındaki Mevlevihane, Kıbrıs'ın Osmanlı döneminde en önemli yapılarından birisidir. Tarihi boyunca gemi ile hacca gidenlerin uğrak yeri olan mevlevihane, yetiştirdiği insanlar ve verdiği hizmetlerle Kıbrıs Türk tarihinin önemli kurumlardan birisi olmuştur. Dânişî ve İlmî mahlaslarıyla şiirleri olan Dânişî Ali Dede, Siyahi Mustafa Dede, Hızır Handi Dede, Siyahi Mustafa Dede'nin oğlu Arif Dede, Sadri Dede, Danişi Ali Dede'nin oğlu Muhammed Mukim Dede, Talib Dede, Nesib Dede, Müneccimbaşı Ahmed Dede, Derviş Lebib Lefkoşa Mevlevihanesi'nde yetişmiş şairler arasındadır. 17. yüzyılda bina bakımsızlıktan harap olunca Rumeli Beylerbeyi Ferhad Paşa Mevlevihane'yi yeniden inşa ettirmiş ve tekke kendi adıyla anılmıştır.

Mihaloğlu Mehmed Bey (Ö.1422) Akıncı ailesi Mihaloğullarından Gazi Mihal Paşa'nın oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Külliye</span>

Yeşil Külliye, Bursa'da 1420'de Osmanlı padişahı I. Mehmed tarafından yaptırılan ve bulunduğu semte adını veren yapı topluluğu.

<span class="mw-page-title-main">Osmanpaşa, Yozgat</span>

Osmanpaşa, Yozgat ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür. 2023 yılı itibarıyla nüfusu 402 kişidir. Coğrafi olarak İç Anadolu Bölgesi'nde yer almaktadır. Merkez ilçeye 33 kilometre uzaklıkta olup Büyükincirli, Çalılı, Tekkeyenicesi, Yeşilova, Yudan, Esenli, Sarınınören, Karabıyık köyleriyle çevrilidir. Merkez ilçenin güneyinde 66.25 numaralı Yozgat-Boğazlıyan il yolunun 1 kilometre içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yenikapı Mevlevihanesi</span>

Yenikapı Mevlevihanesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Zeytinburnu ilçesinde 16. yüzyılda kurulmuş bir mevlevihane.