İçeriğe atla

Disiklopentadien

Disiklopentadien
Disiklopentadien kabloçerçeve modeli
Disiklopentadien top-çubuk modeli
Adlandırmalar
Tricyclo[5.2.1.02,6]deca-3,8-diene
1,3-Disiklopentadien, Bisiklopentadien, 3a,4,7,7a-Tetrahidro-4,7-metanoinden
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
Kısaltmalar DCPD
1904092
ChemSpider
ECHA InfoCard100.000.958 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 201-052-9
KEGG
MeSHDicyclopentadiene
RTECS numarası
  • PC1050000
UN numarasıUN 2048
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1/C10H12/c1-2-9-7-4-5-8(6-7)10(9)3-1/h1-2,4-5,7-10H,3,6H2
  • C1C=CC2C1C3CC2C=C3
Özellikler
Molekül formülüC10H12
Molekül kütlesi132.20 g/mol
Görünüm Renksiz, kristal katı
Yoğunluk0.978 g/cm3
Erime noktası32.5
Kaynama noktası170
Çözünürlük (su içinde) %0.02
Çözünürlüketil eterde ve etanolde çok çözünür,
aseton, diklorometan, etil asetat, n-hekzan, toluende çözünür
log P2.78
Buhar basıncı180 Pa (20 °C)
Tehlikeler
NFPA 704
(yangın karosu)
Parlama noktası32
Kendiliğinden tutuşma
sıcaklığı
503
Patlama sınırları0.8%-6.3%
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) yok
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Disiklopentadien, kısaltmasıyla DCPD, C10H12 formülüne sahip bir bileşiktir. Oda sıcaklığında, saydam açık sarı renge sahip bir sıvıdır ve buruk bir kokuya sahiptir. Enerji yoğunluğu 10,975 Wh/l'dir. Disiklopentadien büyük miktarda nafta ve gazyağının etilene buharla ayrıştırılmasından elde edilir. Çoğunlukla reçinelerde, özellikle doymamış poliester reçinelerinde kullanılır. Ayrıca mürekkeplerde, yapıştırıcılarda ve boyalarda da kullanılır.

Dünya çapında en çok üreten yedi üretici 2001 yılında yıllık 179 kiloton (395 milyon poundluk) kapasiteye sahiptir.

Tepkimeleri

150 °C'nin üzerinde ısıtıldığında, disiklopentadien retro-Diels-Alder reaksiyonuna uğrar ve inorganik kimyada sıklıkla kullanılan bir ligand olan siklopentadiene dönüşür. Reaksiyon tersinirdir ve oda sıcaklığında siklopentadien yavaşça disiklopentadiene dönüşür.

Disiklopentadien'in hidrojenasyonu endo-tetrahidrodisiklopentadien oluşturur, bu da yüksek sıcaklıkta aluminyum klorürle adamantane'e dönüşür.

Disiklopentadien olefin polimerizasyonunda ya da halka-açma[1] metatez polimerizasyon reaksiyonlarında monomer olarak kullanılabilir. Örneğin, olefin polimerizasyon katalistleri kullanılarak etilen ya da stiren ile sadece nonbornene çifte bağlarını polimerize ederek kopolimer oluşturulabilir. Halka açılış metatez polimerizasyonu kullanılarak polidisiklopentadien homopolimeri oluşturulmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2017. 

Dış bağlantılar

  • Disiklopentadien için MSDS
  • Disiklopentadien için Inchem durum sayfası16 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • CDC - NIOSH Kimyasal Riskler için Cep Rehberi23 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nükleer fisyon</span> Ağır bir çekirdeğin daha hafif parçalara bölünmesi.

Fisyon, kütle numarası çok büyük bir atom çekirdeğinin parçalanarak kütle numarası küçük iki veya daha fazla çekirdeğe dönüşmesi olayıdır. Fisyon reaksiyonlarında radyoaktif elementler kullanılır ve tepkimeler için bir ilk enerjiye ihtiyaç vardır. Reaksiyon sonucunda kararsız çekirdekler ve nötron oluşur. Oluşan nötronların her biri yeni bir uranyum atomu ile tepkimeye girer. Bu esnada açığa çıkan nötronlar ortamdan uzaklaştırılmazsa tepkime zincirleme olarak devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Alkol</span> karbon atomuna doğrudan bir -OH grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad

Alkol, karbon atomuna doğrudan bir -OH (hidroksil) grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad. Genel formülü CnH2n+1OH olan mono alkoller, alkollerin önemli bir sınıfıdır. Bunlardan etanol (C2H5OH), alkollü içeceklerde bulunan türüdür. Genellikle alkol kelimesi ile etanol kastedilir ki yeni fermente olmuş birada etanol oranı %3-5 arasında iken şarapta %12-15 arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Alken</span>

Alkenler yapılarında en az bir tane karbon-karbon (C=C) çift bağı içeren organik bileşiklerdir. Alkenlerin yapısında karbon-karbon çift bağı bulunduğundan ve bu karbonların yapabileceği en fazla hidrojenle bağ yapmamış olduğundan alkenler doymamış bileşikler kategorisine girerler. Alkenlerin yapısında sadece bir karbon-karbon çift bağının bulunması durumunda homolog seriler oluşturur. Bu homolog serilerin genel formülü CnH2n şeklindedir. Burada n-in en az 2 olma şartı vardır. Aşağıda en basit alken olan eten, yaygın ismiyle etilenin, çeşitli modellemelerle çizilmiş şekillerinin yanı sıra alkenlerin çeşitli şekillerdeki yazılış şekilleri de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cıva</span> Atom numarası 80 olan kimyasal element

Cıva sembolü "Hg" ve atom numarası 80 olan kimyasal element. "Hg" sembolü, Latincedeki hydrargyrum sözcüğünden gelir. Oda sıcaklığında sıvı hâlde bulunan Cıva için İngilizcede iki sözcük kullanılır: "mercury" ve "quicksilver".

<span class="mw-page-title-main">Antifriz</span>

Antifriz veya dondurmaz, 0 derece ve altında radyatör suyuna katılarak suyun donmasını önleyen kimyasal maddedir. Antifriz daha çok otomobil motorlarında kullanılır. Bir dialkol türü olan etilen glikol (etandiol) ve propilen glikol (propandiol) iyi birer antifrizdir. Yaygın antifrizler, sıvının kaynama noktasını arttırır ve daha yüksek soğutma suyu sıcaklığına izin verir.

<span class="mw-page-title-main">Polietilen</span>

Polietilen, çok çeşitli ürünlerde kullanılan bir termoplastiktir. İsmini monomer hâldeki etilenden alır, etilen kullanılarak polietilen üretilir. Plastik endüstrisinde genelde ismi kısaca PE'dir.

Polistiren, monomer hâldeki stirenden polimerizasyon ile üretilen bir polimerdir. Petrolden elde edilir. Plastik endüstrisinde daha çok PS kısaltması ile kullanılır. Oda sıcaklığında, polistiren katı halde bir termoplastiktir, enjeksiyon veya ekstrüzyon yolu ile işlenirken yüksek sıcaklıklarda eriyik hâle getirilir. Daha sonra soğutularak tekrar katılaşması sağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Polietilen tereftalat</span>

Polietilen tereftalat [bazen poli(etilen tereftalat) olarak da yazılır.] Eskiden PETP veya PET-P olarak veya genellikle en yaygın PET veya PETE olarak kısaltılan polyester ailesi reçinelerinden bir termoplastik polimer reçinedir. Genelde giysiler için elyaflarda, sıvılar ve gıdalar için kaplarda, üretim için termoformda ve mühendislik reçineleri için cam elyafla birlikte kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Polyester</span>

Poliester, ana zincirlerinin her tekrar biriminde ester işlevsel grup içeren polimerlerin bir kategorisidir.

<span class="mw-page-title-main">Termoplastik</span>

Termoplastik veya ısıyla yumuşayan plastik belirli sıcaklıkta bükülebilir veya kalıplanabilir hale gelen ve soğuduktan sonra katılaşan bir plastik polimer malzemedir.

Monomer, diğer monomer molekülleri ile birlikte reaksiyona girerek daha büyük bir polimer zinciri veya üç boyutlu bir ağ oluşturabilen bir moleküldür, bu sürece polimerizasyon adı verilir.

Etilen oksit veya oksiran (C2H4O), hafifçe tatlı kokusu olan renksiz, zehirli ve yanıcı bir gazdır. Halkalı bir eter ve en basit epoksittir: bir oksijen atomu ve iki karbon atomundan oluşan üç üyeli bir halkadır. Gerilmiş bir halka olduğu için etilen oksit, halka açılmasıyla sonuçlanan bir dizi katılma reaksiyonlarına kolayca katılır.

<span class="mw-page-title-main">Etilen glikol</span>

Etilen glikol ya da 1,2-etandiol, (CH2OH)2, bir diol türüdür. Esas olarak iki amaçla, poliester elyaf üretiminde hammadde olarak ve antifriz formülasyonları için kullanılır. Kokusuz, renksiz, viskoz, tatlı tada sahip olup orta düzeyde toksiktir.

<span class="mw-page-title-main">Piperilen</span>

Piperilen, iki çift bağlı beş karbon zincirinden oluşan uçucu, yanıcı bir hidrokarbondur. Ham yağdan etilen üretimi, biyokütle yanması, atık yakma ve egzoz gazlarından oluşan bir yan ürün olarak elde edilir.

Deken, C10H20 formülüne sahip bir alkendir. Deken, bir çift bağı olan on karbon atomlu bir zincir içerir. Çift bağın konumuna ve geometrisine bağlı olarak birçok deken izomeri vardır. Dek-1-en, endüstriyel öneme sahip tek izomerdir. Bir alfa olefin olarak, kopolimerlerde bir monomer olarak kullanılır ve epoksitler, aminler, okso alkoller, sentetik yağlayıcılar, sentetik yağ asitleri ve alkillenmiş aromatiklerin üretiminde bir ara maddedir.

<span class="mw-page-title-main">Olefin metatezi</span>

Olefin metatezi, karbon-karbon çift bağlarının bölünmesi ve yenilenmesi yoluyla alken parçalarının (olefinler) yeniden dağılımını gerektiren organik bir reaksiyondur. Olefin metatezi görece basitliğinden dolayı, genellikle alternatif organik reaksiyonlara göre daha az istenmeyen yan ürün ve tehlikeli atık oluşturur. Yves Chauvin, Robert H. Grubbs ve Richard R. Schrock, reaksiyon mekanizmasını aydınlatmaları ve çeşitli yüksek derecede aktif katalizörleri keşfetmelerinden dolayı 2005 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldüler.

Adını Karl Ziegler ve Giulio Natta'dan alan bir Ziegler-Natta katalizi, 1-alkenlerin (alfa-olefinler) polimerlerinin sentezinde kullanılan bir katalizdür. Çözünürlükleriyle ayırt edilen iki geniş Ziegler-Natta katalizi sınıfı kullanılır:

Genellikle polimer malzemeleri tasarlayan, analiz eden ve değiştiren bir mühendislik alanıdır. Polimer mühendisliği, petrokimya endüstrisi, polimerizasyon, polimerlerin yapısı ve karakterizasyonu, polimerlerin özellikleri, polimerlerin birleştirilmesi ve işlenmesi ve ana polimerlerin tanımı, yapı özellik ilişkileri ve uygulamalarının yönlerini kapsar.

Tetrafloroetilen (TFE), C2F4 kimyasal formülüne sahip bir florokarbondur. En basit perflorlu alkendir. Bu gaz hâldeki türler öncelikle floropolimerlerin endüstriyel hazırlanmasında kullanılır. En çok bilinen polimeri PTFE'dir (Teflon).

Pentenler veya pentilenler, C
5
H
10
kimyasal formülüne sahip alkenlerdir. Her biri moleküler yapısında bir çift bağ içerir. Altı farklı bileşik bu sınıfta yer alır ve karbon atomlarının lineer veya dallı bir yapıda bağlanması ve çift bağın cis veya trans formuna sahip olması ile birbirinden ayrılır.