İçeriğe atla

Direklerarası

Direklerarası, İstanbul'un Fatih ilçesinde, 1728-1729'da Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın yaptırdığı külliyenin bir parçası olan sütunlu çarşıya[1] ve bu çarşının üzerinde bulunduğu caddeye (bugünkü Şehzadebaşı Caddesi) verilen addır.

Şehrin ticaret yaşamında önemli rol oynayan Direklerarası, 19. yüzyılda özellikle Ramazan aylarında bir buluşma noktası haline gelerek, eğlence, kültür, sanat etkinliklerinin merkezi olmuştur. Şehirdeki ilk tiyatro ve sinemalar Direklerarası'nda gelişmiştir. Direklerarası çarşısının çok küçük bir bölümü günümüze ulaşmıştır.

Tarihçe

Cami, medrese, sebil-çeşme, mezarlıktan oluşan 1729 tarihli Damat İbrahim Paşa külliyesine gelir elde etmek amacı ile yaptırılan Direklerarası çarşısı, külliyenin önünde uzun açık bir yolun iki yanında sıralanan 82 dükkândan oluşmaktaydı.[1] 19. yüzyıldaki yol genişletme çalışmaları sırasında yolun bir yanındaki dükkânlar yıkılmış; diğer yandaki dükkânlara, önlerindeki kemerleri taşıyan sütunlar nedeniyle “Direklerarası” adı yakıştırılmıştır.[2]

Yeniçeri Ocağı'nın kapatılmasına kadar Direklerarası, yeniçerilerin gezinti ve eğlence alanı olmuş; 1826'da ocak kaldırıldıktan sonra halk ve entelektüeller için bir buluşma ve eğlence noktası haline gelmiştir. O dönemde İstanbul halkı için başlıca eğlence tiyatro idi.[3] Başlangıçta tiyatro toplulukları, çarşıdaki çayhane, kıraathane gibi dükkânları kiralamakta idi. 1880'den sonra cadde üzerinde tiyatro binaları açıldı ve tiyatro toplulukları bu binalara taşındı. En önemlileri Ferah Tiyatrosu ile Hasan ve Şevki Efendilerin tiyatroları idi.[4] Direklerarası, geleneksel Karagöz gösterileri, pehlivan güreşi, hokkabaz gösterileri gibi eğlencelerin de merkezi idi.

1930'lardan sonra eğlence ve kültür merkezi olma özelliği azaldı. 1958'deki şehircilik çalışmaları sırasında büyük ölçüde yıkıldı.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b "Direklerarası, Hayal-et.org sitesi, Erişim tarihi:30.04.2013". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2013. 
  2. ^ "Arasta ve Bedestenler, Istanbulkulturenvanteri.org sitesi, Erişim tarihi:30.04.2013". 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2013. 
  3. ^ a b "Lütfü Tınç, Eğlencenin Adı Direklerarası, Milliyet Gazetesi Vitrin Eki, 01.01.2000". 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2013. 
  4. ^ "Hakan Dilek, Eski Ramazan Eğlenceleri, Takvim gazetesi, 25.08.2009". 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan</span> 16. yüzyıl Osmanlı başmimarı ve inşaat mühendisi

Mimar Sinan veya Koca Mi'mâr Sinân Ağa, Osmanlı İmparatorluğu'nun 16. yüzyılda görevli başmimarı ve inşaat mühendisidir. Kariyerinde önemli eserler veren ve Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde başmimar olarak görev yapan Mimar Sinan, yapıtlarıyla geçmişte ve günümüzde dünyaca tanınmıştır. Başyapıtı, "ustalık eserim" olarak tanımladığı, Edirne'deki Selimiye Camii'dir.

<span class="mw-page-title-main">Nevşehirli Damad İbrahim Paşa</span> 118. Osmanlı sadrazamı

Nevşehirli Damad İbrahim Paşa, III. Ahmed saltanatında, 9 Nisan 1718 - 1 Ekim 1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Türk asıllı Osmanlı devlet adamı. Oğuzlar'ın Beydilli boyuna mensup Boynuinceli aşiretindendir. İsmi Lale Devri ve Nevşehir ile özdeşleşmiştir. Enderundan yetişen sadrazamların on üçüncüsü ve Osmanlı sadrazamlarının yüz otuzuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Patrona Halil İsyanı</span> Lideri Patrona Halil olan Lale Devrini bitiren isyan

Patrona Halil İsyanı, Osmanlı Devleti'ndeki Lale Devri'nin sonunu getiren ayaklanmadır. Patrona Halil idaresindeki ayaklanma 28 Eylül 1730'da başlayıp günlerce sürmüştür. Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa idam edilmiş; Sultan III. Ahmed tahttan indirilmiş, yerine yeğeni I. Mahmud tahta geçirilmiş ve böylece Lâle Devri sona erdirilmiştir.

Damat İbrahim Paşa, III. Mehmed saltanatı döneminde 4 Nisan 1596-27 Ekim 1596, 5 Aralık 1596-3 Kasım 1597 ve 6 Ocak 1599-10 Temmuz 1601 tarihleri arasında üç kez, toplam üç yıl on bir ay yirmi yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hadım Hasan Paşa, III. Mehmed saltanatı döneminde 3 Kasım 1597-9 Nisan 1598 tarihleri arasında beş ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Yemişçi Hasan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 10 Temmuz 1601 - 24 Eylül 1603 tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hezarpare Ahmed Paşa, ölümünden önceki ismi Tezkereci Ahmed Paşa, Osmanlı padişahı İbrahim'in saltanatında 21 Eylül 1647-7 Ağustos 1648 tarihleri arasında on ay on altı gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Ermeni Süleyman Paşa veya Damat Süleyman Paşa IV. Mehmed saltanatında 19 Ağustos 1655 - 28 Şubat 1656 tarihleri arasında altı ay on gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Hoca İbrahim Paşa III. Ahmed saltanatında, 6 Nisan 1713 - 27 Nisan 1713 tarihleri arasında yirmi bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Kabakulak İbrahim Paşa I. Mahmud saltanatında, 22 Ocak 1731 - 10 Eylül 1731 tarihleri arasında yedi ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kabakulak İbrahim Paşa Patrona Halil ve ekibini tasfiye eden paşa olarak tarihinde yerini almıştır.

Divitdar Mehmet Emin Paşa I. Mahmud saltanatında, 3 Ocak 1750 - 1 Temmuz 1752 tarihleri arasında iki yıl dört ay on gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sultanahmet Meydanı</span> İstanbulda tarihi bir meydan

Sultanahmet Meydanı, İstanbul'un Fatih ilçesinin Binbirdirek mahallesinde bulunan tarihî bir meydan. Bizans İmparatorluğu döneminde Konstantinopolis'teki adı Hipodrom, Osmanlı İmparatorluğu zamanında ise Atmeydanı olarak adlandırıldı. Şehrin en önemli meydanlarından birisi olan alanın içerisinde Roma sirki, bugün Sultanahmet Camiinin olduğu noktada ise Büyük Saray bulunmaktaydı.

Sofu Mehmet Paşa veya Mevlevi Mehmed Paşa, Osmanlı Padişahı I. İbrahim'in saltanatının son döneminde ve IV. Mehmed saltanatında 7 Ağustos 1648-21 Mayıs 1649 tarihleri arasında dokuz ay on beş gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı. 18 Ağustos 1648'de İstanbul'da liderliğini yaptığı isyanda Sultan İbrahim'in boğdurulması emrini vermiştir.

Sâdâbâd, 18. yüzyılda Kağıthane Deresi kıyısında Haliç'e doğru uzanan düzlük mesire ve eğlence alanına Lale Devri'nde verilen ad.

Mustafa Naîmâ ya da tam adıyla Halepli Mustafa Naîmâ Efendi,, Osmanlı tarihçisi, ilk resmî Osmanlı vakanüvisi. 17. yüzyıl Osmanlı tarihini ele aldığı Târîh-i Naîmâ ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı başdefterdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Başdeftardar, 14. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasinda Osmanlı Devleti'nin en yüksek maliye görevlisi idi. Fatih'in kanunnamesine göre bașdefterdar padișahın malının vekili ve veziri-azam da nazırı idi. Devlet hazinesinin açılıp kapanması başdefterdar bulunmasıyla yapılırdı. "Başdefterdar" Divan-ı Hümayun üyesi idi. Başdefterdar 14. yüzyıl ile 19. yüzyıl dönemi protokolüne göre vezir ve kazasker rütbelerinden daha aşağıda ama Yeniçeri Ağası'nın üzerinde bulunmaktaydı.

Birinci Sadabad Sarayı, İstanbul'da Kağıthane Deresi kenarında 1722 yılında inşa edilen 1809'da yıktırılan yazlık saraydır. Lale Devri'nin simgesi olmuştur.

İskender Baba Tekkesi ya da Kaymakçı Tekkesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Ahmediye Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir tekkedir. Yeniçeri ağalarından Mehmet Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1544 yılında başlanan tekke, aynı sene ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çankırı Caddesi</span> Ankarada bir cadde

Çankırı Caddesi veya tarihi adıyla Çankırıkapı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir caddedir. Anafartalar ve Cumhuriyet Caddelerinin Ulus Meydanı'nda kesiştiği noktadan başlayan cadde, Dışkapı semtine kadar devam eder. İlk yapıldığı yıllarda şehrin en önemli eğlence merkezlerinden birisi olan Çankırı Caddesi; dönemin ünlü mekanlarından "Fresko'nun Barı", "Elhamra Bar" ve "Park Sineması" gibi pek çok işletmeye de ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca; bugün Ankara Valiliği'nin önündeki Hükûmet Meydanı'nda bulunan Julianus Sütunu'nun orijinal konumu ile geçmişte çeşitli sebeplerden dolayı yıkılan veya yok olan yapılardan İğneli Belkıs Camii ve Hasan Paşa Hamamı da bu cadde üzerinde bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Hanlar Bölgesi</span>

Hanlar Bölgesi, Bursa'nın merkezinde, 14. yüzyılda oluşmaya başlayan, 16. yüzyılın ortalarına kadar padişahların ve devletin ileri gelenlerinin yaptırdığı anıtsal yapılar ile gelişen ticaret merkezi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.