İçeriğe atla

Dionisos Gizemleri

Painting of Dionysus with garland, food and wine
Caravaggio'nun eseri Bacchus'taki Dionysos

Dionysos Gizemleri, bazen sarhoş edici maddeler ve diğer transa neden olan teknikleri (dans ve müzik gibi) kullanıp, engellemeleri ve sosyal kısıtlamaları ortadan kaldırarak bireyi doğal durumuna dönme konusunda özgürleştiren antik Yunan ve Roma'da yapılan bir ritüeldi. Bu ritüel aynı zamanda aralarında kölelerin, kanun kaçaklarının ve vatandaş olmayanların da bulunduğu, Yunan toplumu tarafından dışlanmış kadın ve erkeklere de bir miktar özgürlük sağlamaktaydı. Son dönemlerinde Gizemler, Dionysos'un doğasını buna göre değiştirmesiyle, vurgularını yeraltı dünyası yöneliminden; aşkın, mistik bir yönelime kaydırdı. İnisiyelere ayrılmış gizemli bir din olarak doğası gereği, Dionysos kültünün birçok yönü bilinmemektedir ve Greko-Romen çoktanrıcılığının gerilemesiyle birlikte kaybolmuştur. Modern bilgiler açıklamalardan, görsellerden ve kültürler arası çalışmalardan elde edilmiştir.

Kökenleri

Derveni krateri, yükseklik: 90,5 cm, MÖ 4. yüzyıl

Anakara Yunanistan ve Roma İmparatorluğu'ndaki Dionysos Gizemlerinin, Klasik Yunan döneminin başlangıcında Akdeniz bölgesine yayılan, kökeni bilinmeyen (belki de Trakya veya Frigya) daha ilkel bir inisiyasyon kültünden evrimleştiği düşünülmektedir. Yayılması, yakından ilişkili olduğu kutsallık veya enteojen olan şarabın yayılmasıyla ilişkilendirilmiştir. Basit bir ayin olarak başlayarak, Yunan kültürü içinde hızlı bir şekilde popüler olan gizemli bir dine dönüştü. Geç dönem biçimlerden biri Orfik Gizemlerdir. Bu gelişim yelpazesinin tüm aşamaları, Antik Yunan tarihinin sonlarına kadar Doğu Akdeniz boyunca paralel olarak devam etmiş gibi görünmektedir.[]

Dionysos gereçleri

 

  • Kanttharos: büyük kulplu içki bardağı, başlangıçta rhyton (boğanın boynuzu), daha sonra kylix veya şarap kadehi
  • Thyrsus, inisiyeler ve tanrı tarafından ele geçirilenler tarafından taşınan, üstünde çam kozalağı bulunan uzun asa
  • Ritüel alanını işaretlemek için yere atılan çıta
  • Krater: karıştırma kabı
  • Flagellum: bir kırbaç
  • Bir zamanlar kurban törenlerinde kullanılan Minos çift baltası, daha sonra yerini Yunanca kopis'e (kavisli hançer) bıraktı.
  • Retis: avcının ağı
  • Defne tacı ve pelerin: mor elbise veya leopar veya açık kahverengi deri nebix
  • Av botları
  • Persona maskeleri
  • Salpinx: uzun, düz trompet
  • Pan flüt
  • Tympanon: bir davul
  • Liknon: incirli kutsal sepet

Dionysos'a geleneksel adaklar

Misk, misk kedisi, buhur, storaks, sarmaşık, üzümŞarap, çam, incir, şarap, bal, elma, Hint keneviri, orkide kökü, devedikeni, tüm yabani ve evcil ağaçlar.

Dionysos için kutsal olan hayvanlar

Dionysos'un leopar veya boğa gibi çok sayıda kutsal hayvanı vardır.[1] Diğer kutsal hayvanlar arasında aslanlar ve diğer büyük kediler, keçiler, eşekler ve yılanlar bulunur.[1]

Boğa, keçi ve bunların düşmanları, panter (veya herhangi bir büyük kedi; Yunanlılar Hindistan'ın bir bölümünü kolonileştirdikten sonra, Şiva'nın kaplanı bazen geleneksel panter veya leoparın yerini almıştır) ve yılan (muhtemelen Sabazius'tan türetilmiştir ve aynı zamanda Kuzey Afrika kültlerinde de yer alır), ayrıca yunus, aslan ve arı da yer almaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "DIONYSUS : Summary of the Olympian God". www.theoi.com. 11 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsis</span>

İsis, Osiris'in, Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Attis</span> Frigyalılara ve Yunanlara ait tanrı

Attis, Eski Anadolu (Frigya) tanrılarından biri. Efsanelere göre Adonis kadar güzeldi, bu yüzden Anadolu tanrılarının anası Kybele ona gönül verdi. Ondan hayat boyu kendisine sadık kalma sözü almıştı ancak Attis Sakarya Nehri'nin perisi Sagaratis'e gönül verdi. Kybele buna çok öfkelendi ve peri kızının hayatının bağlı olduğu ağacı keserek Attis'i de delirtti.

<span class="mw-page-title-main">Dionisos</span> Antik Yunan mitolojisinde şarabın ve şarapçılığın tanrısı

Dionysus veya Dionisos, Roma mitolojisinde Baküs (Bacchus) olarak da bilinen Çallı şarap tanrısı. Şarabın sadece sarhoş ediciliğini değil, sosyal ve faydalı etkilerini de temsil eder. Medeniyetin destekçisi ve barış aşığıdır. Yunan mitolojisinde, Dionysos Hindistan'a kadar geniş bir alana seyahat etti ve kültünü Yunanistan'a yaydı, esasen doğu kökenli olarak bilinirdi. Onun onuruna grup sekse benzeyen ayinler düzenlenirdi, burada katılımcılar kendilerini aşacak derecede Dionysosçu bir dans ve eğlence çılgınlığına kapılırlardı. Tiyatronun, Dionysos'a tapanlar gibi, kendi kişiliklerini geride bırakmaya ve canlandırdıkları karakterle bütünleşmeye çalıştıkları için bu etkinlikten doğduğuna inanılır. Gerçekten de, Dionysos rahiplerine Yunan tiyatrolarında şeref koltukları verildi.

Kibele veya Kybele, Anadolu kökenli bir ana tanrıçadır. Ana tanrıça inancı, birçok kültürde farklı isimlerle yer alır. Yunan anakarasında Rhea, özellikle Roma dönemi Mısır kültüründe İsis ve Yunan adaşı gibi bekaretle değil, doğurganlık ve bereketle ilişkilendirilen Efes Artemis'i, belli başlı ana tanrıça figürleridir.

<span class="mw-page-title-main">Tapınak</span> dinî ve manevi faaliyetlerin gerçekleştirildiği yapı

Tapınak, ibadethane ya da mabet; yüce bir varlığa tapınılan ve bazı diğer dinî ritüellerin gerçekleştirildiği kutsal yapı. Türkçe tapınak sözcüğü tapmak kökünden gelir. İbadethane sözcüğü Farsça ve mabet sözcüğü Arapça kökenlidir.

<span class="mw-page-title-main">Bacchanalia</span>

Bacchanalia, Roma'nın MÖ 496 yılında yaşadığı kıtlık sonucu Sibylla kitaplarına danışılarak Roma'ya getirdikleri kutsal üçlüden1 tanrı Bacchus adına yapılan dinsel ayin ve bayramlardır. Yunanca orgia da denir.

<span class="mw-page-title-main">Strabon</span> Yunan tarihçi, coğrafyacı ve düşünür

Strabon, Yunan tarihçi, coğrafyacı ve filozoftur. Yaşadığı dönemde bilinen yerlere yapılan göçlere ve hangi milletlerin nerelerde yerleşmeler yaptığı üzerine gerçekleştirdiği çalışmalarla ün kazanmıştır. Roma aristokratlarıyla kan bağı olduğu düşünülmektedir. Bugünkü Amasya ili sınırlarının içinde varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Dünyanın ilk coğrafyacısı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Mitraizm</span> Roma İmparatorluğunda gizem dini

Mitraizm, Mitra tarikatı ya da Mitras Gizemleri, Antik Pers dünyasının, Eleusis ve İsis Sırları olarak bilinen diğer gizli kültlerde, yani ezoterik olarak nitelendirilebilecek geleneklerde olduğu gibi sadece bu tarîkata kabul edilenlere açıklanan sırlar etrafında gelişmiş bir mistik iran kültüdür. M.S. 1. yüzyıl ile 4. yüzyıl arası Roma İmparatorluğu lejyon askerleri arasında yaygınlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan tarihi</span>

Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan mutfağı</span>

Antik Yunanistan'da mutfak kültürü, yalınlığı ve dönemin tarımsal yetersizliklerini yansıtmasıyla bilinir. Bu dönemde beslenme alışkanlıkları, Akdeniz mutfağının üç ana ögesi olan buğday, zeytin yağı ve şarap üzerine kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya (antik krallık)</span> Krallık

Makedonya Krallığı veya Makedonya İmparatorluğu, Eski Yunan ve Klasik Yunan zamanlarında bulunan bir krallıktır.Ayrıca Helenistik Dönem Yunanistan'ının baskın devletiydi. Krallık başlangıçta Argead hanedanı tarafından yönetilmekteydi. Ardından Antipatrid ve Antigonif hanedanları tarafından yönetildiler. Antik Makedonlar'ın evi olarak Yunan yarımadasının kuzeydoğusunda ön krallıklardandı. Batıda Epir,kuzeyde Paenoia (devlet) ile, doğuda Trakya ile güneyde ise Teselya ile sınırlarını paylaşıyordu.

Pontifler koleji ya da Collegium Pontificum, Mensuplarını, politeist devlet dininde en yüksek konuma sahip rahiplerin oluşturduğu bir Antik Roma devlet kurumu. Kurul, Pontifex maximus, Vesta bakireleri, Rex Sacrorum ve Flamenlerden oluşurdu. Pontifler kurulu, aralarında augurlar, Quindecemviri sacris faciundis ve yedi şölencilerinde bulunduğu en büyük dört dini kuruldan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Palladion</span>

Palladion. Antik ve efsanevi Truva kentinin kalesinde bulunduğuna inanılan kentin koruyucusu Pallas Athena'ın sağ elinde mızrak, sol elinde ise kalkan tutar hâlde, zafer tanrıçası Nike ile kabartma heykeli veya resmi. Bu kabartma heykeli veya resmi Zeus tarafından İlionun kuruluşu sırasında gökten atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma festivalleri</span> Vikimedya liste maddesi

Roma festivalleri ya da Latince söylenişiyle feriae, Roma İmparatorluğu'nda yılın belli zamanlarında farklı tanrısal varlıklar için kutlanılan bayram ya da festival günleridir. Bu festivallerin en önemlileri Saturnalia(günümüzde Noel) ve Consualia, Lupercalia ve Bona Dea kutlamalarıdır.

Antik Roma'da din, kökenleri büyük ölçüde Antik Yunan ve İtalya Yarımadası'nın pagan geleneklerinden alan, inanç ve kültlerin bileşimidir.

<span class="mw-page-title-main">Maronya</span>

Maronya, Yunanistan'ın Doğu Makedonya ve Trakya Bölgesi'ne bağlı Maronya-Şapçı belediyesinde bulunan bir köy ve belediye birimidir. Köyün nüfusu 2001 yılı itibarı ile 7,644'tür.

<span class="mw-page-title-main">Elefsis Gizemleri</span>

Elefsis Gizemleri, Antik Yunanistan'da Elefsis'te Demeter ve Persephone kültleri için her yıl yapılan törenlerdi. Bu törenler Antik Yunanistan'ın gizli dini törenleri arasından en ünlülerinden biri olup temelini eski bir tarım kültü oluşturmaktaydı ve bunların Miken döneminin dini uygulamalarından geldiği düşünülmektedir. Helenik dönem boyunca önemli bir festival olmuş ve daha sonra Roma'ya da yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Klasik mitoloji</span> Yunanların ve Romalıların mitlerinin incelenmesi

Klasik mitoloji, Klasik Greko-Romen mitolojisi, Yunan ve Roma mitolojisi veya Greko-Romen mitolojisi, kültürel alımlama tarafından kullanıldıklarında veya dönüştürüldüklerinde antik Yunan ve Romalıların mitlerinin hem konusu hem de incelenmesidir. Bu mitolojiler, felsefe ve politik düşüncenin yanı sıra, daha sonraki Batı kültürü boyunca klasik antik çağın en önemli kalıntılarından birini temsil eder. Yunanca mitos kelimesi, konuşulan kelimeye veya konuşmaya atıfta bulunur, ancak aynı zamanda bir masal, hikâye veya anlatıyı da ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Maenad</span>

Yunan mitolojisinde, Manead veya Maneads, Dionysos'un kadın takipçileri ve tanrının maiyeti olan Thiasus'un en önemli üyeleriydi. İsimleri kelimenin tam anlamıyla "çılgın olanlar" olarak tercüme edilir. Maenadlar, Bassarids, Bacchae, Bakkha, Bakkhalar veya Roma Mitolojisinde Bacchantes olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma mutfağı</span>

Antik Roma mutfağı, uygarlığın var olduğu süre boyunca büyük ölçüde değişti. Beslenme alışkanlıkları, krallıktan cumhuriyete ve en sonunda da imparatorluğa yol açan siyasi değişikliklerden ve Romalıları birçok kültürün mutfak alışkanlıklarına ve pişirme yöntemlerine maruz bırakan imparatorluğun muazzam ölçüdeki genişlemesinden etkilendi.