İçeriğe atla

Diokletian'a kadar Roma eyaletleri listesi

Diocletianus'a kadar Roma Eyaletleri Listesi, İmparator Diocletianus'un gerçekleştirdiği reform ve daha sonra 395 yılında impatorluğun bölünmesine kadar Roma İmparatorluğu'unun bölgesel idari yapısının gelişimi hakkındaki en önemli bilgileri bir tablo halinde sunmaktadır. Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu'na bölündükten sonraki idari yapıdaki gelişmeler, Diocletianus sonrası Roma Eyaletleri Listesi'nde yer almaktadır. Verilerin çokluğu ve daha kolay anlaşılabilmesi için bu tür bir ayrım yaparak derlenmeleri gerekliydi. İmparator Trajan tarafından 115/116'da kurulan üç doğu eyaleti ancak kısa bir süre sonra 177 yılında terk edilmek zorunda kalındığı için bu listede gösterilmemektedir.

Çoğu eyaletlerin valileri senatör sınıfından, eski Pretoryan valileri veya konsoloslardan oluşmaktaydı. İmparator Augustos döneminden itibaren bu valilerin unvanları Legatus Augusti Pro Praetore (imparatorluk eyaletlerinde) ya da Proconsul (umumi (veya senato) eyaletlerinde) şeklindeydi. Procurator veya Praefectus olarak anılan valiler ise şövalyeler sınıfındandı.

Eyalet Kurulduğu yıl Senato veya
İmparatorluk
eyaleti 		1.-3. yy.'da
Baş Valisi 		Merkezi Açıklamalar
AchaeaMÖ 27 senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul Col. Laus Iulia Corinthiensis (Korint, Yunanistan)MÖ 146–27 Macedonia eyaletinin bir parçasıydı
m.s. 15–44 Moesia ve Macedonia ile birlikte imparatorluk eyaletiydi
Aegyptus
(Mısır)		MÖ 30 İmparatorluk eyaleti Vali Alexandria (İskenderiye/Mısır) 
Africa
M.Ö. 27 yılıdan sonra: "Africa Proconsularis" 		MÖ 146Senato Konsül rutbesinde Proconsul Kartaca (Tunus) 
Alpes CottiaeMÖ 8/7 İmparator Prokurator Segusium (Susa, İtalya)önce manda devleti, Dük Cottius'un
ölümünden sonra, eyalet statüsünde
Alpes Graiae; 3. yy.’da “Alpes Atrectionae” MS 41/54 İmparator Prokurator Forum Claudii Ceutronum (Aime-en-Tarentaise, Fransa)çoğunlukla Alpes Poeninae ile birlikte yönetildi
Alpes MaritimaeMÖ 8/7 İmparator Prokurator Eburodunum (Embrun, Fransa);
Cemenelum (Cimiez, Fransa)		 
Alpes PoeninaeMÖ 8/7 İmparator Prokurator Forum Claudii Vallensium (Martigny, İsviçre)
Arabia Petraea
später nur Arabia		MS 106 İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Bostra (Suriye) 
ArmeniaMS 114 İmparator Prokurator Artaxarta (Artaşat, Ermenistan)önce Cappadocia ile birlikte yönetildi, sonra manda krallığı oldu, bir süre Partlar'ın himayesine girdi
AsiaMÖ 133Senato Konsül rutbesinde Prokonsul Ephesos (Selçuk, Türkiye) 
Bithynia et PontusMÖ 64Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul Nikomedia (İzmit, Türkiye)
Nikaia (İznik, Türkiye)		 
Britannia
(Britanya)		MS 43İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Londinium (Londra, İngiltere)MS 212/213 yılında Britannia Superior ve Britannia Inferior olarak bölündü
Britannia Inferior212/MS 213İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Eboracum (York, İngiltere)Britannia'nın bölünmesiyle meydana geldi
Britannia Superior212/MS 213İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Londinium (Londra, İngiltere)Britannia'nın bölünmesiyle oluştu
Cappadocia
(Kapadokya)		MS 18İmparator Prokurator Caesarea (Kayseri, Türkiye)yakl. MS 69–98 yılında Galatia ile birleştirildi
Cilicia
(Kilikya)		MÖ 102İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Tarsus (Türkiye) 
Creta et Cyrene
(Girit ve Kyrene)		MÖ 67Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul Gortyn (Gortys, Yunanistan) 
Cyprus (Kıbrıs)MÖ 58Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul    
Cyrenaica
(Kyrenaika)		MÖ 74    Cyrene (Kyrene, Libya)MÖ 66 yılında Africa ve Creta et Cyrene olarak bölündü
Dacia
(Dakya)		MS 106İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Sarmizegetusa (Romanya)MS 119 yılında Dacia superior ve Dacia inferior olarak bölündü
Dacia InferiorMS 119İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti   MS 167 yılında Tres Daciae olarak birleştirildi
Dacia SuperiorMS 119İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti   MS 167 yılında Tres Daciae olarak birleştirildi
Tres DaciaeMS 167İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti   MS 271 yılında terk edildi
Dacia MediterraneaMS 271    Serdica (Sofya, Bulgaristan)Moesia superior'un bölünmesinde oluştu
Dacia RipensisMS 271    Colonia Ulpia Ratiaria (Bulgaristan)Moesia Superior'un bölünmesinde oluştu
EpirusMS 67İmparator Prokurator Arta (Yunanistan);
Nikopolis (Preveze, Yunanistan)		 
Galatia
(Galata)		MÖ 25İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Sebaste Tectosagum (Ankara, Türkiye)yakl. MS 69-98 yılında Cappadocia ile birleştirildi
Gallia (Galya)
veya "Gallia Comata", "Tres Galliae" 		MÖ 51      MS 17 yılında Gallia Belgica, Lugdunensis ve Aquitania olarak bölündü
Gallia Aquitania
sonraları sadece "Aquitania" olarak anıldı 		MS 17İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Burdigala (Bordo, Fransa)Gallia'nın bölünmesinde oluştu
Gallia BelgicaMS 17İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Durocortorum (Reims, Fransa)Gallia'nın bölünmesinde oluştu
Gallia Cisalpina
veya "Gallia Citerior" 		MÖ 203      MÖ 41 yılında İtalya Eyaleti'ne bağlandı
Gallia Lugdunensis
sonraları sadece "Lugdunensis" olarak anıldı 		MS 17İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Lugdunum (Lyon, Fransa)Gallia'nın bölünmesinde oluştu
Gallia Transalpina
sonraları Gallia Narbonensis olarak anıldı 		MÖ 121Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul Narbo (Narbonne, Fransa) 
Germania Inferior82/MS 90İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Colonia Claudia Ara Agrippinensium (Kolonya, Almanya)Daha önce Konsül rutbesinde Legatus Augusti emrinde askeri bölgeydi.
Germania Superior82/MS 90İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Mogontiacum (Mainz, Almanya)Daha önce Konsül rutbesinde Legatus Augusti emrinde askeri bölgeydi. İmparator Domitian (81–96) altında 282 yılından sonra nihai olarak yitirilen Agri Decumates bölgeleri ile genişletildi.
Hispania Baetica
sonraları sadece "Baetica" olarak anıldı 		MÖ 14Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul   Hispania Ulterior'un bölünmesinde oluştu
Hispania Citerior
MÖ 27 sonrasında Hispania Tarraconensis olarak anıldı 		MÖ 197İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Tarraco (Tarragona, İspanya) 
Hispania UlteriorMÖ 197      MÖ 27 yılında Baetica ve Lusitania olarak bölündü
Illyricum
(Ilirya)		MÖ 168    Sirmium (Sremska Mitrovica, Sırbistan)MÖ 8 yılında Illyricum Superius ve Inferius olarak bölündü
Illyricum Inferius
1. yy.'dan sonra Pannonia olarak anıldı 		MÖ 8    Carnuntum (Avusturya)um MS 103 in Pannonia superior und inferior aufgeteilt
Illyricum Superius
1. yy.'ın ortalarından sonra Dalmatia olarak anıldı 		MÖ 8İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Salona (Solin, Hırvatistan) 
Iudaea (Judäa)
M.S. 135'ten sonra „Syria Palaestina“ olarak anıldı 		MÖ 44İmparator Prokurator Hierosolyma/Aelia Capitolina (Kudüs, İsrail);
Caesarea Maritima (İsrail)		Vespasian'dan sonra bir pretoryan ile, 135 yılından sonra bir konsül ile
LusitanyaMÖ 13 dolayında İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Emerita Augusta (Mérida (İspanya), İspanya)Hispania ulterior'un bölünmesinde meydana geldi
Lycia (Likya)
MS. 74'ten sonra Lycia et Pamphylia olarak anıldı 		MS 43İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Patara (Gelemiş, Türkiye)Lycia et Pamphylia eyaleti oluştuktan sonra merkez muhtemelen Perge. MS 165'ten sonra senato eyaleti.
Macedonia
(Makedonya)		MÖ 148Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul Selanik (Yunanistan)MS 15–44 yıllarında Moesia ve Achaia ile birlikte imparatorluk eyaletiydi
Mauretania CaesariensisMS 40İmparator Prokurator Caesarea (Moritanya) (Cezayir) 
Mauretania TingitanaMS 40İmparator Prokurator Tingis (Tanca, Fas) 
Mezopotamia
(Güneydoğu Anadolu/Kuzey Irak)		195–MS 198       
MoesiaMS 15İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti   15–MS 44 mit Macedonia und Achaia kaiserliche Provinz
um MS 85 in Moesia inferior und superior aufgeteilt
Moesia Inferioryakl. MS 85İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Oescus (Bulgaristan) 
Moesia Superioryakl. MS 85İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Viminatium (Kostolac, Sırbistan);
Singidunum (Belgrad, Sırbistan)		MS 271 in Dacia ripiensis und Dacia mediterranea aufgeteilt
Noricum37/MS 54İmparator Prokurator Virunum (Zollfeld, Avusturya)seit etwa MS 175 mit einem Praetorier
Numidia
(Numidya)		198/MS 199İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Cirta (Constantine (Cezayir), Cezayir) 
Pannonia Inferioryakl. MS 103İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti Aquincum (Budapeşte, Macaristan)bei der Aufteilung von Pannonien entstanden
seit MS 213 mit einem Consular
Pannonia Superioryakl. MS 103İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Carnuntum (Avusturya)Pannonia'nın bölünmesiyle oluştu
Raetia8/MÖ 7İmparator Prokurator Cambodunum (KemptenKempten, Almanya);
Augusta Vindelicorum (Augsburg, Almanya)		takr. MS 166'den sonra pretoryan ile
Sardinia et Corsica
(Sardinya ve Korsika)		MÖ 238Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsul Aléria (Fransa);
Calares ‘‘(Cagliari, İtalya)		 
Sicilia
(Siçilya)		MÖ 241Senato Pretoryan rutbesinde Prokonsuls Syracusae (Siraküza, İtalya)Roma'nın en eski eyaletidir
SyriaMÖ 63İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Emesa (Humus, Suriye)M.S. 193/194 yılında Syria Coele ve Syria Phoenice olarak bölündü
Syria Coele193/MS 194İmparator Konsül rutbesinde Legatus Augusti Emesa (Humus, Suriye) 
Syria Phoenice193/MS 194İmparator Pretoryan rutbesinde Legatus Augusti    
Thracia
(Trakya)		MS 44İmparator Prokurator Philippopolis (Filibe, Bulgaristan)Trajan'dan sonra pretoryanlı

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">I. Konstantin</span> 306–337 yılları arasındaki Roma imparatoru ve İstanbul kentinin "Büyük" lakabıyla anılan kurucusu

I. Konstantin veya Büyük Konstantin, Hristiyanlığı kabul eden ilk Roma imparatoru, Konstantinopolis kentinin ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun "Megas/Büyük" lakabıyla anılan kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Bizans imparatorları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bizans imparatorları listesi, Bizans İmparatorluğu'nun imparatorları hakkında kısa ayrıntılar sağlayan ve bu uzun süren imparatorluğun başına geçmiş olan kişileri hepsini bir arada gösteren bir bilgi kaynağıdır. Bu genel olarak, tek başına imparatorluk yapmayan ya da kıdemli imparator unvanını hiçbir zaman taşımayan birçok Bizans hükümdarlarının isimlerini kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Diocletianus</span> 284ten 305e kadar hüküm süren Roma İmparatoru

Gaius Aurelius Valerius Diocletianus 20 Kasım 284 ile 1 Mayıs 305 tarihleri arasında görev yapmış, Roma imparatorluğunu Doğu Roma ve Batı Roma olarak paylaştıran ve Doğu kısmının imparatorluğunu üstlenen bir Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Roma Yunanistanı</span>

Roma Yunanistanı, Yunan Tarihi'nin, Roma Cumhuriyeti'ne ait orduların MÖ 146 yılında Korint Muharebesi'nde Yunanlarla çarpışmasının sonrasında Yunan topraklarının Roma hâkimiyetine girmesi ve MS 330 yılında bugünkü İstanbul kentinin I. Konstantin tarafından Konstantinopolis adı ile yeniden kurulmasına kadar geçen dönemine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">I. Valentinianus</span>

Flavius Valentinianus, 364 yılından ölümüne kadar Roma imparatoruydu. Kendisinden genellikle son büyük Batı imparatoru olarak bahsedilir. Başarılı bir general olan Yaşlı Gratianus'un oğlu olarak dünyaya gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Yüzyıl Krizi</span> Roma İmparatorluğu hükûmet krizi (MS 235-284)

Üçüncü Yüzyıl Krizi, 235 ve 284 yılları arasında Roma İmparatorluğu'nun aynı anda gerçekleşen üç krizin sonucunda harap olduğu ve neredeyse yıkılmanın eşiğine geldiği döneme verilen addır. Bu krizler dış istilalar, iç savaş ve ekonomik çöküştür. Kurumlar, toplum, ekonomik hayat ve en son olarak da dinde yaşanan değişimler o kadar derin ve temeldendi ki "Üçüncü Yüzyıl Krizi" giderek klasik antikite ile Orta Çağ ya da Geç Antik Çağı birbirinden ayıran dönem olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dux</span> Roma ünvanı

Dux, Latince lider ya da önder anlamına gelir ve bir askerî birliğe komuta eden anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya (eyalet)</span>

Makedonya eyaleti (Macedonia) Romalı general Quintus Caecilius Metellus'un Makedon Andriskos'u MÖ 148'de yenilgiye uğratmasının ve bölgede Roma tarafından kurulmuş dört kukla cumhuriyetin dağılmasının ardından MÖ 146 yılında kuruldu. Eyalet Epirus, Tesalya, İllirya'nın bazı bölümleri ve Trakya'dan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Alpes Cottiae</span>

Alpes Cottiae, Modern Fransa ve İtalya arasında uzanan Alp dağları üzerindeki üç küçük Roma İmparatorluğu eyaletinden biri. Eyaletin en önemli görevi Alpler üzerinde bulunan geçitlerin iletişim güvenliğini sağlamaktı. Alpes Cottiae, batıda Gallia Narbonensis, güneyde Alpes Maritimae, doğuda İtalya ve kuzeyde Alpes Graiae eyaletleriyle sınırdaştı. Eyaletin başkenti olan Segusio.

<span class="mw-page-title-main">Thema</span>

Thema, yaklaşık yedi yüz yıllık bir dönem için Bizans İmparatorluğu'nun ana yerel idare birimi idi. Thema sistemi yedinci yüzyılda Bizans topraklarının Müslüman orduları tarafından zaptedilmeye başlanması ile kurulmuş ve daha önceki ana yerel birim olan ve Roma imparatorları Diocletianus ve I. Konstantin tarafından kurulmuş olan Roma diakos sistemi yerine geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vicarius</span>

Vicarius, Latince vekil ya da yardımcı anlamına gelen sözcük. İngilizce "vicar" ve Farsça wazīr kelimelerinin kökenidir.

<span class="mw-page-title-main">Arabia Petraea</span> Roma eyaleti (106-630lar)

Arabia Petraea, zaman zaman Provincia Arabia ya da basitçe Arabia, 106 yılında Roma İmparatoru Trajan tarafından eski Nebati Krallığı topraklarında başkent Petra olacak şekilde kurulan Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Dalmaçya (eyalet)</span>

Dalmaçya, Antik bir Roma eyaleti. Bölge adını bir ihtimale göre MÖ 1. binyıl'da Adriyatik kıyılarında yaşamış bir İlliryalı kabile olan Dalmatae'lerden almıştır.

Jovianlar ve Herculianlar, 290'lardan 7. yüzyıla kadar uzanan bir süre boyunca Geç Roma İmparatorluğu İmparatorlarının kişisel muhafızlığını yapmış olan kıdemli palatine birlikleri.

<span class="mw-page-title-main">Roma eyaleti</span>

Roma eyaleti, basit anlamda Antik Romada, Tetrarşiye kadar imparatorluğun İtalya yarımadası dışında kalan topraklarının yönetilmesi için oluşturulmuş en büyük idari birim.

<span class="mw-page-title-main">Diokletian sonrası Roma eyaletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Diokletian Sonrası Roma Eyaletleri Listesi tablo halinde Roma İmparatorluğunun bölgesel idari yapısının Roma İmparatoru Diokletian'ın MS 395 yılında gerçekleştirdiği idari reformlar sonrasındaki gelişimi hakkında başlıca önemli bilgiler içermektedir. O yılda Roma İmparatorluğu Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu olmak üzere ikiye ayrımıştır. Roma İmparatorluğu'nun Diokletian'ın idari reformlarına kadar idari yapıda meydana gelen gelişmeleri Diokletian'a Kadar Roma Eyaletleri Listesi'nde verilmektedir. Verilerin çokluğu ve daha kolay anlaşılabilmesi için bu tür bir ayrım yaparak derlenmeleri gerekliydi.

<span class="mw-page-title-main">Senato (Bizans)</span>

'Senato Roma İmparatorluğu'ndaki Senato'nun devamıdır. I. Konstantin tarafından 4. yüzyılda kurulmuştur. Yüzyıllarca varlığını sürdürmesine rağmen etkisi giderek azalmış ve en sonunda 13. yüzyılda ortadan kalkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya (eyalet)</span>

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.