İçeriğe atla

Dinyeper akanakları

Koordinatlar: 48°11′00″K 35°11′20″D / 48.18333°K 35.18889°D / 48.18333; 35.18889
Dinyeper Akanakları

Dinyeper Akanakları (Ukraynaca: Дніпрові пороги, Dniprovi porohy), Ukrayna Kalkanı'nın granit, gnays ve diğer anakaya türlerinden oluşmuş mostranın bulunduğu Dinyeper Nehri üzerindeki tarihi akanaklarıdır, nehrin güneye döndüğü bugünkü Dnipro şehrinin sonrasında başlarlar, 66 km'de her 50 metrede bir yer alırlar ve bugünkü Zaporijya (kelime anlamı "akanaklar sonrası") kentinden önce sona ererler.

Bu yol boyunca (bazı kaynaklar daha az sayı verse de) dokuz büyük akanak vardır ve bu da nehir üzerinde seyrüseferi neredeyse tamamen engeler. Ayrıca, yaklaşık 30-40 küçük akanak, 60 ada ve adacık vardır.

Dinyeper Hidroelektrik santrali 1932'de inşa edildikten sonra baraj gölünün altında kaldı.

Tarihsel anlatımı

Ayrıca bakınız: Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu

Dinyeper Akanakları, Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolunun parçasıdır ve ilk defa İlk Vakayiname'de belirtilmiştir. 8. ve 9. yüzyılın başlarında kuruldu ve 10. yüzyıldan 11. yüzyılın üçte birinde büyük bir önem kazandı. Dinyeper üzerinde Varegler, Peçenekler göçebeleri için nöbet tutmaları gereken yedi akanak etrafında gemilerini karadan taşımak zorunda kalıyorlardı.

VII. Konstantinos'ın (h. 913-959) De Administrando Imperio[1] ile İgor Destanı isimli çalışmalarında bu akanaklar zikredilmiştir.

Önemli akanakların isimleri

Ukrayna geleneğinde, 9 büyük akanak vardı (sağdaki resimde gösterildiği gibi nehir akışı yönünde verilmiştir):[2][3]

  1. Kodatsky (Ukraynaca: Кодацький поріг). Kodak Kalesi önceden akanağın yanındaydı.
  2. Sursky (Ukraynaca: Сурський поріг). Bu akanağın neredeyse tüm kayaları sığ suya batmıştır.
  3. Lohansk (Ukraynaca: Лоханський поріг)
  4. Dzvonesky (Ukraynaca: Дзвонецький поріг)
  5. Nenasytec (Ukraynaca: Ненаситецький поріг або Ненаситець, (Açgözlü) ya da Revučy (Ukraynaca: Ревучий, Kükreyen), 2.4 km uzunluğunda ve 1 km genişliğinde yerliler tarafından Cehennem denilen Dinyeper Akanakları'nın en büyük ve en tehlikeli olanıdır. Kükremesi birkaç kilometre ötede duyulabilirdi.
  6. Vovnyzky (Ukraynaca: Вовнизький поріг)
  7. Budylo (Ukraynaca: Будильський поріг)
  8. Lyshny (Ukraynaca: Лишній поріг, (Gereksiz). Bu isim büyük olasılıkla en az tehlikeli olduğu ve seyrüsefer için neredeyse hiç sorun yaratmadığı için verilmiştir
  9. Vil'ny (Ukraynaca: Вільний поріг, Özgür)

Ukraynacadan transkripsiyonda verilen isimler.

Farklı tarihi kaynaklardan bazı isimlerin yazışmaları aşağıdaki tabloda görülmektedir.:

Slav dili ve Norsçada Dinyeper Akanaklarının isimleri, tercümeleri,[4] ve Konstantinos'un Yunanca yazımı
Modern (Ukraynaca) Slav dili Norsça
1.
Ne sǔpi, ‘Uyumayan’ (Εσσουπη) Sof eigi, ‘Uyumayan’
2. Surskij, ‘Şiddetli olan’;

3. Lochanskij

Ostrovǐnyj pragǔ, ‘Ada-şelale’ (Οστροβουνιπραχ) Holmfors, ‘Ada-şelale’ (Ουλβορσι)
4. Zvonets(kij), ‘Büyük hata’ Gellandi, ‘Kükreyen’ (Γελανδρι)
5. Nenasytets(kij), ‘Açgözlü’ Nejasytǐ, ‘pelikan (orada yuva yapar)’ (Νεασητ) Eyforr, ‘hiç şiddet içermeyen’ (Αειφορ)
6. Volnyj, Volninskij, ‘dalgalar [yeri]’ Vlǔnǐnyj pragǔ, ‘dalga-şelale’ (Βουλνηπραχ) Bárufors, ‘dalga-şelale’ (Βαρουφορος)
7. TavolzhanskijVǐruchi, ‘(ref. suyun gürültüsüne) gülüyor’ (Βερουτζη) Hlæjandi, ‘gülüyor’ (Λεαντι)
8. Lishnij, ‘Gereksiz’ Naprjazi?, ‘dönemeç, burkulmuş?’ (Ναπρεζη); Na bǔrzǔ?, ‘çabuk?’ Strukum, ‘akanaklar[da]’ (Στρουκουν)

Kaynakça

  1. ^ An English translation 23 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of De Administrando Imperio.
  2. ^ Яворницький Д.І. Дніпрові пороги 30 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.:Альбом фотогр. з географічно-історич. нарисом — Харків: Перша друкарня держ. видавництва України, 1928. — С. 41.(in Ukrainian)
  3. ^ Омельченко Г. М. Спогади лоцмана порогів Дніпрових.- Дніпропетровськ: Січ, 1998.(in Ukrainian)
  4. ^ pp 172-174, "Russian and the Slavonic Languages", by W.J.Entwistle and A.Morison, publ. Faber & Faber, 1949 & 1969.
Wikimedia Commons'ta Dinyeper akanakları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ukraynaca</span> Ukraynanın resmi dili

Ukraynaca, Doğu Slav dillerine ait bir dil. Ukrayna'nın resmî dilidir. Türkçede bu dilin adı için Ukrain/Ukrayn millet adından hareketle Ukraince veya Ukraynca kullanımı da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna</span>

Bosna kuzeyinde ve doğusunda Sava ve Drina, güneyinde Pannonia Ovası bulunan Bosna-Hersek Cumhuriyeti'nin kuzey bölümünü kapsayan tarihi ve coğrafi bölgedir. Güneyinde Hersek bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dinyeper</span> Rusya ile Ukrayna içinde akan 2290 kmlik bir nehir

Dinyeper veya Özi, Rusya ile Ukrayna topraklarının bir kısmını sulayan bir nehir. İdil ve Tuna'dan sonra Avrupa'nın üçüncü uzun nehridir. 2290 km uzunluğundaki bu nehir, Valday Dağları yaylasının güneyinden doğar, Smolensk'e ulaşır, Belarus'a girer, bu cumhuriyetin doğu kısmından geçerek Ukrayna'ya ulaşır. Soldan Desna Irmağı ile birleşen nehir, Kiev'e geçer. Daha sonra Dinyeper Yaylası'nı bir eğri çizerek dolaşır ve kıyı dilinin kısmen kapattığı bir haliç meydana getirerek Odessa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülür. Dinyeper, Volhıya kütlesinin sert kayalıklardan meydana gelmiş bir bölgesini aşar.

<span class="mw-page-title-main">Kazaklar (Slav)</span> etnik grup

Kazaklar, Ukrayna ve Güney Rusya yerli halklarının karışımı ile 15. yüzyıl dolaylarında Dinyeper ve Don nehirleri civarında ortaya çıkan etnik topluluk. Kazaklar, bugünkü Kazakistan'da yaşayan ve Türkî kökenli olan Kazaklar'la karıştırılmamalıdır. Kazak sözcüğü Eski Türkçede maceracı-özgür insan anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Slavları</span>

Doğu Slavları Eski Doğu Slavca kökenli Doğu Slav dillerini konuşan etnik gruplara verilen addır. 9. yüzyılda Kiev Knezliği’ni oluşturan Doğu Slavları günümüzdeki Ruslar, Ukraynalılar, Beyaz Ruslar ve Rusinlerin ataları olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Kiev</span> Ukraynanın başkenti

Kiev, Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Harkiv</span> Ukraynanın ikinci büyük şehri, Harkiv Oblastının idari merkezi

Harkiv veya Harkov, Ukrayna'nın ikinci büyük şehri, Harkiv Oblastı'nın idari merkezidir. Ülkenin kuzeydoğusunda yer alır. 2006 yılı sayımlarına göre nüfusu 1.461.300 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Samara Nehri (Ukrayna)</span>

Samara Nehri (Ukraynaca:Самара), Ukrayna'da bulunur ve Dinyeper Nehri'nin kollarında biridir. Samara ve Dinyeper nehirlerinin birleştiği yerde Dnipro adlı bir de kent vardır. Uzunluğu 300 km olan nehrin 22,600 km²'lik su havzası bulunmaktadır. Nehir eriyen kar suları ile beslendiği su seviyesi çoğunlukla düzensizdir. Nehrin genişliği 40 ile 60 m arasında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna nakşı</span>

Ukrayna nakşı, Ukrayna süsleme sanatları çeşitli dalları içinde önemli yer işgal eder. Nakış, Ukrayna'da tarihi bir zenginliğe sahiptir ve geleneksel evlilik ve diğer kutlamaların bir parçası olduğu kadar Ukrayna kültürü içinde uzun bir görünüme sahiptir. Bütün ülkede boydan boya görünerek, Ukrayna nakşı kaynak bölgeye bağlı olarak değişime uğrar. Poltava'dan, Kiev ve Çernigiv batıda, Volyn ve Polesiye'ya kuzeybatıda Bukovina ve Hutsul güneybatı alanında, nakşın favori renklerinin seçimi ve dikiş tipleri olduğu kadar, dizaynlar süsleme motifleri ve kompozisyonlarını tanımlayan uzun bir tarihe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Zaporojya Kazakları</span> Dinyeper Nehrinin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklar

Zaporojya Kazakları veya kısaca Zaporojyalılar, Dinyeper Nehri'nin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklardı. Günümüzde Orta Ukrayna'da "Büyük Çayır" olarak bilinen bu bölge, Sovyet döneminde Kakhovka Reservuarı'nın suları altinda kalmıştır. Zaporijya Siçi 15. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği'nden kaçan serfler ile hızla büyümüştü. Parlamenter sistemi olan, saygın bir siyasi varlık haline gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Çerkası</span> Ukraynada Çerkası yönetim biriminin merkezi olan şehir

Çerkassi, Ukrayna'da Çerkası yönetim biriminin merkezi olan şehir.

Ukrayna alfabesi Ukrayna'nın resmî dili olan Ukraynacayı yazmak için kullanılan alfabedir. Kiril alfabesi'nin ulusal varyasyonlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu</span>

Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu İskandinavya, Kiev Knezliği ve Bizans İmparatorluğu'nu birbirine bağlayan bir Orta Çağ ticaret yoluydu. Yol, tüccarların İmparatorluk ile doğrudan müreffeh bir ticaret kurmasına izin verdi ve bazılarını günümüz Belarus, Rusya ve Ukrayna bölgelerine yerleşmeye teşvik etti. Yolun çoğunluğu, Baltık Denizi, ona akan birkaç nehir ve Dinyeper nehir ve drenaj sistemi ile teknelerin karadan taşınması da içeren uzun mesafeli bir su yolundan oluşuyordu. Alternatif yol Dinyester boyunca Karadeniz'in batı kıyısında bitmekteydi. Bu daha özel alt yollara bazen sırasıyla Dinyeper ticaret yolu ve Dinyester ticaret yolu denirdi.

<span class="mw-page-title-main">Akanak</span> nehir yatağının nispeten dik bir eğime sahip olduğu bir nehrin bölümleri olup, su hızı ve türbülansında bir artışa neden olur.

Akanak, nehir yatağının nispeten dik bir eğime sahip olduğu bir nehrin bölümleri olup, suyun hızında ve türbülansında artışa neden olur.

İslam, Ukrayna'daki dördüncü en büyük din olup, nüfusun %0,6 -%0,9'unu temsil etmektedir. Dinin Ukrayna'da 15. yüzyılda Kırım Hanlığı'nın kuruluşuna kadar uzanan uzun bir tarihi vardır.

Ukrayna Rusları, (Ukraynaca: Росіяни в Україні, romanize: Rosiyany v Ukrayini, Rusça: Россияне в Украине, romanize: Rossiyane v Ukraine, ülkedeki en büyük etnik azınlıktır ve bu topluluk, dünyadaki en büyük tek Rus diasporasını oluşturur. 2001 Ukrayna nüfus sayımında, 8,334,100 kişi etnik Rus olarak tanımlanmıştır, bu, Ukrayna dışından gelen kişiler ile Rus etnik kökenini beyan eden Ukrayna doğumlu nüfus için birleşik rakamdır.

<span class="mw-page-title-main">Hortisa</span>

Hortisa Dinyeper Nehri'nin en büyük adasıdır ve 12,5 kilometre uzunluğunda ve 2,5 kilometre genişliğe sahiptir. Ada, "Hortisa Milli Parkı"'nın bir bölümünü oluşturur. Bu tarihi yer, Ukrayna'nın Zaporijya şehir sınırları içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dinyeper Ukraynası</span>

Dinyeper Ukraynası, ortasından Dinyeper'in geçtiği ülkeyi ifade eden bir terimdir. Terimin Ukraynaca versiyonu nad-, Dnipro (Dinyeper) ve -şçiyna köklerinin birleşiminden oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kahovka Barajı</span>

Kahovka Hidroelektrik Santrali veya Kahovka Barajı, Ukrayna'nın Nova Kahovka kentinde bulunan bir nehir tipi hidroelektrik santralidir. Baraj, 1950-1956 yılları arasında inşa edilmiş olup Dinyeper rezervuarındaki altıncı ve son barajdır. Barajın birincil amaçları hidroelektrik enerji üretimi, sulama ve gemi ulaşımıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.