Bu listede dinozorcinsleri kapsamlı bir şekilde listelenmiştir. Listede, geçerli olan veya henüz resmi isimlendirmesi yapılmamış 1379 cins ve alt sınıf dinozor ismi yer almıştır. Bazı isimlerin yanına aşağıdaki terminolojide belirtilen açıklamalar eklenmiştir.
Terminoloji
Adlandırma kuralları ve terminoloji Uluslararası Zoolojik Adlandırma Kodu (International Code of Zoological Nomenclature; ICZN) kuralları çerçevesinde belirlenir. Kullanılan teknik terimler şunlardır:
Genç sinonim, (junior synonyms) : Daha önce yayınlanan isimlendirme ile aynı anlama gelen isim. İki veya daha fazla cins resmen belirlenmiş ve biyolojik tipi daha sonra aynı cins olduğunu gösteriyorsa ilk yayınlanan (kronolojik sırayla) yaşlı sinonimdir ve diğer bütün örnekleri genç sinonimdir (junior synonyms). Senior synonyms (yaşlı sinonim) isimler ICZN aksini belirtmedikçe genellikle öncelikli kullanılırlar (bkz.Tyrannosaurus).
Nomen nudum (Latince "çıplak isim"): Yayınlarda yer alan ancak henüz resmi olarak ICZN standartlarına göre yayınlanmamış isimdir. Nomina nuda (çoğulu).
Nomen oblitum (Latince "unutulan isim"): Özgün isim teklifi sunumundan sonra elli yıl bilim dünyasında kullanılmamış olan isimdir.
Başka şekilde kullanılan isim: Resmi olarak yayınlanan ancak zaten başka bir isimlendirmede kullanılan isimlerdir. Bu ikinci kullanım (tüm sonraki kullanımları gibi) geçersizdir ve adının değiştirilmesi gerekir. Başka şekilde kullanılan isim geçerli jenerik isim değildir.
Nomen dubium (Latince "şüpheli isim"): Benzersiz tanısal özellikleri olmayan fosilleri nitelendiren isimdir. Bu son derece öznel ve tartışmalı bir isimlendirme olabilir (bakınızHadrosaurus) bu yüzden bu listede yer almamıştır.
Uncited genera names can be attributed to Olshevsky, 2010. Dalianraptor is listed by Olshevsky, but omitted from this list, since it has not been described as a non-avian dinosaur in a published source.
^abcdefghijklmLambert, D. (1993). "A to Z of Dinosaurs" In: The Ultimate Dinosaur Book. Dorling Kindersley.
^Worth, G. (Ed.). N.d. Chondrosteus 26 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: The Dinosaur Encyclopedia. Retrieved March 16, 2009. Attributes misspelling to Huene, F. von. 1907–1908. Die Dinosaurier der europaischen Triasformation mit Beriicksichtigung der aussereuropaischen Vorkominnisse. Geol. Paleontol. Abhandl. Suppl. 1, pp. 1–419.
^J. I. Ruiz-Omeñaca (2011) Delapparentia turolensis nov. gen et sp., un nuevo dinosaurio iguanodontoideo (Ornithischia: Ornithopoda) en el Cretácico Inferior de Galve. Estudios Geológicos (advance online publication) doi:10.3989/egeol.40276.124 [1] 5 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^Henderson (2005). "Nano No More: The death of the pygmy tyrant." In: "The origin, systematics, and paleobiology of Tyrannosauridae”, a symposium hosted jointly by Burpee Museum of Natural History and Northern Illinois University.
^This is an invalid name applied to what would now be recognized as a theropod, perhaps Megalosaurus, and considered invalid by the ICZN. For additional information, please see George Olshevsky's Dinosaur Genera List 15 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,The Theropod Database 20 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, or Dinogenera 17 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (French). Halstead, L.B.; Sarjeant, W.A.S. (1993). "Scrotum humanum Brookes - the earliest name for a dinosaur?". Modern Geology. Cilt 18. ss. 221-224.
^Chiappe, Luis M. (2006). "The Early Evolutionary History of Birds". Journal of the Paleontological Society of Korea. 22 (1). ss. 133-151.
^Buffetaut, E. (2008). "Geological Magazine". 145 (5). ss. 745-748.
^Worth, G. (Ed.). N.d. Tenchisaurus 21 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: The Dinosaur Encyclopedia. Retrieved March 16, 2009. Attributes misspelling to a Japanese guide to a Chinese dinosaur exhibit, 1981. And also to Glut, 1982.
^You Hailu, Li Daqing and Liu Weichang (2011). "A New Hadrosauriform Dinosaur from the Early Cretaceous of Gansu Province, China". Acta Geologica Sinica. 85 (1). ss. 51-57. doi:10.1111/j.1755-6724.2011.00377.x.
Dinosaurfact(İngilizce) 14.03.2012 tarihinde erişilmiştir.
İlgili Araştırma Makaleleri
Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.
Triceratops, 68-66 milyon yıl önce Kuzey Amerika'da yaşamış otobur bir kuş kalçalı dinozor cinsi. Kretase döneminin sonunda pek çok canlının yokolduğu büyük felakete kadar yaşamış son dinozorlardandır. Triceratops, iri, dört ayaklı bedeni; büyük, kemikli bir yaka ve üç boynuz taşıyan başı; günümüz gergedanlarına olan benzerlikleri ile en kolay tanımlanabilen dinozor türlerinden biridir. Ayrıca, bilinen en büyük etobur dinozorlardan olan Tyrannosaurus ile aynı alanı paylaşmıştır ve muhtemelen onunla savaşan hayvanlardandır.
Bu, Kuzey Amerika Kıtasında fosilleri ve kalıntıları bulunmuş dinozorların listesidir. Kuzey Amerika'da çok çeşitli dinozorların yaşadığını gösteren zengin dinozor fosil kayıtları mevcuttur. Bu en fazla çeşitliliğin bu kıtada olduğu anlamına gelmemektedir.
Plesiyozorlar listesi, yerel dilde yazılan terimler de dahil olmak üzere Plesiosauria takımına dahil edilen tüm cinsleri alfabetik bir sıralama ile göstermektedir. Liste yaygın olarak kabul edilen tüm cinsleri, aynı zamanda günümüzde şüpheli, geçersiz ya da resmen yayımlanmış olmayan, mevcutsa herhangi bir cinsin genç versiyonunu ve artık plesiyozorlar takımından çıkarılmış cinsleri de içermektedir.
İhtiyozorlar listesi (ichthyosaur), yerel dilde yazılan terimler de dahil olmak üzere Ichthyosauria (ihtiyozorya) takımına ya da Ichthyopterygia üst takımına dahil edilen tüm cinsleri alfabetik bir sıralama ile göstermektedir. Liste yaygın olarak kabul edilen tüm cinsleri, aynı zamanda günümüzde şüpheli, geçersiz ya da resmen yayımlanmış olmayan, mevcutsa herhangi bir cinsin genç ya da daha yaşlı versiyonunu (sinonimini) ve artık ihriyozor takımından çıkarılmış cinsleri de içermektedir.
Nomen dubium zoolojik bir türe bilimsel adlandırma yaparken bilinmeyen veya şüpheli bir tatbikte kullanılan terimdir. Uluslararası Terminoloji Kanunu; su yosunu, mantarlar ve bitkiler için ve Uluslararası Bakteri Terminolojisi Kanunu sistemlerinde "nomen dubium" yerine eş anlamlısı nomen ambiguum kullanılmaktadır.
Dinozorların sınıflandırılması, genel olarak ilk takson sınıflandırması Aristotales tarafından yapılmışken, “Sir Richard Owen”in korkunç güçlü kertenkele anlamına gelen “Dinosauria” (dinozor) terimini bilim dünyasına kazandırmasıyla ve Iguanodon, Megalosaurus ve Hylaeosaurusu ‘kertenkele sürüngenlerin familyası ve alt takımı’ şeklinde 1842 yılında ayırmasıyla başlamıştır. 1887 ve 1888 yıllarında Harry Seeley dinozorları kalça yapılarına göre kertenkele benzeri kalçalı Saurischia (Saurişya)dinozorlar ve kuş benzeri kalçalı Ornithischia (Ornitişya) dinozorlar olarak ikiye ayırmıştır. Bu ayrımlarla dinozorların taksonomisindeki pek çok sismik değişiklikleri içeren kalıcı bir form oluşturulmuştur.
İchnotakson dinozorlar listesi, ichnogenera grubunda yer alan dinozorların kapsamlı bir listesidir. Sıralamaya Aves sınıfı ve argo terimler dahil edilmemiştir. Bu listede genel olarak kabul görmüş ichnogenera grubu yer aldığı gibi şimdi geçersiz olan cinsler; şüpheli ya da resmi olarak yayınlanmamış ve genç sinonim isimler de bulunmaktadır.
Tarihöncesi amfibyumlar listesi, yerel dilde yazılan terimler de dahil olmak üzere Amphibia sınıfına dahil edilen ve fosil kayıtlardan bilinen tüm cinsleri alfabetik bir sıralama ile göstermektedir. Liste yaygın olarak kabul edilen tüm cinsleri, aynı zamanda günümüzde şüpheli, geçersiz ya da resmen yayımlanmış olmayan, mevcutsa herhangi bir cinsin genç ya da daha yaşlı versiyonunu (sinonimini) ve artık Acanthodii sınıfından çıkarılmış cinsleri de içermektedir.
Nomen oblitum bazı sebeplerde yaygın olarak kullanılmayan zoolojik isimlendirmede kullanılan teknik bir terimdir.
Camarasaurus, geç Jura döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış dört ayak üzerinde yürüyen dev bir otçul dinozor cinsidir. Bu canlının kalıntıları Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison oluşumunda bulunmuştur.
Botanik isimlendirmesinde yazar alıntısı, geçerli bir botanik adı yayınlayan, yani adı alg, mantar ve bitkiler için Uluslararası İsimlendirme Kanunu'nda (ICN) belirtilen resmi gereklilikleri yerine getirirken ilk kez yayınlayan kişi veya gruba atıfta bulunmak anlamına gelir. Bir türün artık orijinal jenerik yerleşiminde olmadığı durumlarda, hem orijinal cins yerleşiminin yazarları hem de yeni kombinasyonun yazarları verilir.
Arkansaurus, bir ornithomimosaurian theropod dinozor cinsi. Erken Kretase'nin Albiyen ve Aptiyen evrelerinde yaşamıştır. Tip ve tek türü Arkansaurus fridayi'dir.
Ornithomimosauria, ornitomimozorlar veya devekuşu dinozorları, günümüz devekuşuna yüzeysel bir benzerlik gösteren theropod dinozorlardır. Laurasia'nın Kretase Dönemi'nden, ayrıca Afrika ve muhtemelen Avustralya'dan hızlı, dz.omnivor veya otçul dinozorlardı. Grup ilk olarak Erken Kretase'de ortaya çıktı ve Geç Kretase'ye kadar varlığını sürdürdü. Grubun ilkel üyeleri arasında kolları 2,4 m uzunluğa ulaşan Nqwebasaurus, Pelecanimimus, Shenzhousaurus, Hexing ve Deinocheirus bulunur. Ornithomimidae ailesinin üyeleri olan daha gelişmiş türler arasında Gallimimus, Struthiomimus ve Ornithomimus bulunur. Paul Sereno gibi bazı paleontologlar, esrarengiz alvarezsauridleri ornithomimosaurların yakın akrabaları olarak kabul eder ve onları Ornithomimoidea üst familyasında bir araya getirir.
Saurophaganax, Amerika Birleşik Devletleri'nde Oklahoma eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison Formasyonundan büyük bir allosaurid dinozor cinsidir. Bazı paleontologlar, onun daha genç bir Allosaurus türü olduğunu düşünmektedir. Saurophaganax, sırt omuru dikenlerinin tabanındaki yanal tabakalanma ve kuyruk omurlarının ön yüzündeki kemiksi yay ile karakterize edilmiş çok büyük bir Morrison Allosaurid'idir. S. maximus'un uzunluğunun 10,5 m ila 13 m kadar geldiği, ve ağırlığının 3 ton ila 4,5 ton geldiği tahmin edilmektedir. 2020 yılında yapılan bir çalışmada, minimum ortalama ağırlığı 2,6 ton ve maksimum ortalama ağırlığı 4,7 ton olmak üzere genel ortalama olarak 3,5-3,8 ton ağırlık değerleri ortaya konmuştur.
Turanoceratops, Özbekistan'ın geç Kretase yaşlı Bissekty Formasyonu'ndan otçul bir ceratopsian dinozor cinsidir. Fosilleri, yaklaşık 90 milyon yıl öncesine, orta-geç Turoniyen evresine tarihlendi. Kafatası, Ceratopsidae'de görülenlere benzer bir çift uzun kaş boynuzu taşıyordu; ancak Turanoceratops, bir ceratopsid değil, daha önceki ceratopsianlar ve ceratopsidler arasında geçiş fosili gibi görünüyor.
Aurornis, Çin'in Jura döneminden soyu tükenmiş bir anchiornithid theropod dinozor cinsidir. Aurornis cinsi, bilinen tek bir tür içerir: Aurornis xui. Aurornis xui, bugüne kadar bilinen en temel ("ilkel") avialan dinozor olabilir ve bugüne kadar bulunan en eski paravianlardan biridir. Hayvanın fosil kanıtları, genellikle en eski kuş türü olarak kabul edilen Archaeopteryx lithographica'dan yaklaşık 10 milyon yıl öncesine dayanmaktadır.
Proceratosaurus, İngiltere'nin Orta Jura (Batoniyen) döneminden küçük boyutlu etçil teropod dinozor cinsidir. Cins adı Proceratosaurus, kafatası tepesinin kısmen korunmuş kısmı yüzeysel olarak Ceratosaurus'un küçük tepesine benzediği için, başlangıçta Ceratosaurus'un atası olduğunun düşünülmesinden kaynaklanır. Ancak şimdi, özellikle Proceratosauridae familyasının bir üyesi ve Tyrannosauroidea kladının bilinen en eski üyeleri arasında bir coelurosaur olarak tanımlanır.
Riabininohadros, Kırım'ın Maastrichtian'ından soyu tükenmiş bir ankylopollexian dinozor cinsidir. Türü, Riabininohadros weberae olarak değiştirilmiş Riabininohadros weberi'dir. Başta, 2015 yılına kadar bir Orthomerus türü olarak sınıflandırılmıştır.
Boyut, hem genel kamuoyu hem de profesyonel bilim insanlarının ilgisini çeken dinozor paleontolojisinin önemli bir yönüdür. Dinozorlar, iki gram kadar hafif olabilen minik sinek kuşlarından 50-100 ton ağırlığa kadar çıkabilen soyu tükenmiş titanosaurlara kadar, herhangi bir kara hayvanı grubunun boyutlarında görülen en aşırı varyasyonlardan bazılarına sahiptiler.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
