| Makale serilerinden |
| Terörizm |
|---|
|
Terör örgütleri |
Terörizmle savaş
|
Dini terörizm, kendine dinî inanışları zemin aldığını iddia ederek dünyada yapılan her türlü bozgunculuk eylemlerinin genel adıdır. Krallıkların çöküşü ve ulusalcılığın yükselişine tanıklık eden çağdaş dönemde, terörizm daha çok anarşizm ve nihilizm ile devrimci düşüncelere bağlanmıştır. Bununla birlikte, din kaynaklı yıldırı eylemleri 1980'den sonra artış göstermiştir.
| |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Terörizm, terör ya da yıldırıcılık, siyasal, dinsel ve/veya ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla sivillere, belirlenen hedef gruplara veya resmî, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yolun kullanımını ifade eden terim. Hükûmetlere veya kuruluşlara göre değişmekle birlikte, terör uygulayan organize çeşitli gruplara terör örgütü; terör uygulayan şahıslara ise terörist ya da yıldırıcı denilmektedir. Bununla birlikte bu ifade oldukça tartışmalı bir kavram olup üzerinde akademik ya da uluslararası fikir birliği yoktur. Gücünü ve yetkilerini bu yönde kullanan devletler de devlet terörizmi kapsamında, savaş suçları ya da insan hakları ihlalleri nedeniyle bu kavramla yargılanabilmektedir. Buna benzer olarak; devlet organlarını direkt olarak kullanmayıp, iktidarlardaki grubun veya partinin desteklediği örgütlere verilen desteği tanımlayan devlet destekli terörizm sonucu da benzer yargılamalar olabilmektedir. Birçok akademisyen çeşitli hükûmetlerin eylemlerinin de "terörizm" olarak damgalanabileceğini belirtmiştir. Bir ülkede veya bölgede gücü elinden bulunduran iktidarlar veya hükûmetler gerçekleşen bir direniş hareketini "terörizm" ile etiketleyebilir.
Richard Errett Smalley, nanoteknolojinin kurucuları arasında sayılan Amerikalı kimya, fizik ve gökbilimi profesörü.
Narko terörizm, uyuşturucu tacirleri tarafından kendi yasa dışı işlerini korumak için kullanılan terör taktikleridir. Uyuşturucu baronlarıyla, silahlı örgütler arasında ittifakı tarif eder. Her ikisi de hükûmetlerin istikrarının bozulmasından ve kurulu toplumsal düzenin çökmesinden çıkar elde etmektedir.
Siber terörizm, Terörün yeni iletişim araçlarını kullanarak alacağı şekle işaret etmektedir. Mehmet Özcan siber terörü şöyle tanımlamaktadır:
Nedencilik veya Kozalizm, kişinin eylemlerine rehberlik edecek olan şuurlu bir bilinçten ziyade inançlar, arzular veya niyetler gibi önceki zihinsel durumların sonucu olacak davranış ve eylemlerde bulunur.
TAK tam adı ile Kürdistan Özgürlük Şahinleri, 29 Temmuz 2004 yılında kurulan, Türkiye'nin metropollerinde, turistik bölgelerinde sivillere, askerî hedeflere karşı bombalı saldırı, intihar saldırısı, sabotaj ve kundaklama türünde stratejik ve sansasyonel saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt.
Devlet terörü veya devlet terörizmi, herhangi bir devlet eliyle yürütülen terörist faaliyetlerdir.
Avrupa Polis Teşkilatı ya da kısaca Europol, Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile birliğin ortaklık kurduğu diğer ülkelerin güvenlik güçleri arasında, uluslararası organize suçlar ve terörizm konusunda iş birliği ve etkili çalışma ortamı sağlamak amacıyla kurulmuş bir birimdir. Ofisin iş birliği sahası içinde yasa dışı uyuşturucu ve motorlu taşıt ticareti, çocuk pornografisi de dâhil her türlü insan ticareti, para ve diğer ödeme araçları ile ilgili kalpazanlık, radyoaktif ve nükleer maddelerin yasa dışı ticareti ve bu suç türleri ile ilgili karapara aklama, yasa dışı göç konuları da yer almaktadır.
Türkiye'de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından terör örgütleri listesi yayımlanmamıştır. Emniyet Genel Müdürlüğü ise yayımladığı listede aşağıdaki oluşumları terör örgütü olarak nitelemiştir:
İslamcı terörizm, İslami köktendinciler tarafından cihat olarak gerçekleştirilen çeşitli siyasi veya dinî amaçlara ulaşma amaçlı bir çeşit dinî terörizm.
İstihbarat teşkilatı, kolluk, millî güvenlik, savunma ve dış politika hedeflerine destek amacıyla analiz ederek veya araştırarak bilgi ve istihbarat toplamaktan sorumlu kamu kurumudur. İstihbarat teşkilatlarının açık veya gizli, casusluk, istihbarata karşı koyma, iletişimi durdurma, kriptoanaliz, diğer kurumlar ile iş birliği ve kamu kaynaklarının değerlendirilmesi gibi görevleri bulunmaktadır. Bu bilgilerin toplanma ve yayılması istihbarat analizi veya istihbarat olarak bilinir.
Irak Ulusal İstihbarat Servisi (INIS) Geçici Koalisyon Otoritesi yetkisiyle Nisan 2004 yılında kurulan Irak hükûmetinin bir istihbarat kuruluşudur.
Terörle mücadele veya anti-terörizm, bir ülkenin hükûmeti, ordusu, kolluk kuvvetleri ve istihbarat kuruluşları veya uluslararası örgütler tarafından uygulanan, terörizm ile doğrudan savaş veya terörizmi önlemek amacıyla kullandıkları yöntem, askerî taktik ve teknikler ile stratejileri içerir.
Anarşizm ve şiddet, eylemli propaganda nedeniyle popüler düşüncede birbirlerine yakın kavramlar. Anarşist düşünce şiddet sorusuna oldukça çeşitli cevaplar vermiştir. Bakunin, anarşizm “burjuvaziyi oluşturan bireylerin ölümü demek değildir, siyasi ve toplumsal varlık olarak ekonomik açıdan işçi sınıfından ayrı farklı [bağımsız] olan burjuvazinin ölümü demektir.” diyerek; Kropotkin “yüzlerce yıllık bir tarihe dayanan bir yapıyı birkaç kilo patlayıcıyla tahrip edemezsiniz.” diyerek toplumsal ilişkilerin havaya uçurulamayacağını ve anarşizmin bireye karşı olamayacağını belirtmişlerdir. Rus Devrimi tarihi, Kropotkin'in “eğer yalnızca terörle kazanılırsa gelecek devrim çok üzücü olacaktır” öngörüsünü onaylar. Emma Goldmann ise “Anarşist hareketle aşina olan hemen hemen herkesçe bilinen bir gerçektir ki; Anarşistlerin cezasını çektiği terörist eylemlerin büyük bir kısmı ya kapitalist medya tarafından uydurulmuştur veyahut –eğer doğrudan [kendileri tarafından] yapılmadıysa– polis tarafından kışkırtılmıştır.” demektedir. Tüm bunlar anarşistlerin şiddet eylemleri yapmadıkları anlamına gelmez.
Hristiyan terörizmi, Hristiyan motivasyonlarını veya hedeflerini savunan gruplar veya kişiler tarafından terör eylemlerinin içerilmesini ifade eder.
Devrimci terör veya terör iktidarı, 1793'ten 1795'e kadar olan Fransız Devrimi sırasında ortaya çıkan Terör Dönemi'nde karşı-devrimcilere karşı kullanılan kuvvetin kurumsallaştırılmış uygulamasını ifade eden terim. Komünist terörizm terimi ise Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki Kızıl Terörü ya da Kızıl Kmerler iktidarının karşı devrimci kesimlere uyguladığı uygulamaları tanımlamak için kullanılmıştır. Tersine, Beyaz Terör gibi "gerici terör" ise devrimleri bastırmak için de kullanılır.
Milliyetçi terörizm, milliyetçilik tarafından motive edilen bir tür terörizmdir. Milliyetçi teröristler, daha bağımsız bir özerklik kazanarak tamamen bağımsız, egemen bir devlet kurmaya kadar değişebilecek bir biçimde kendi kaderlerini tayin etmeyi amaçlarlar. Milliyetçi teröristler genellikle işgal, emperyal ya da gayri meşru güçler olarak gördükleri şeylere karşı çıkıyorlar.
Devlet destekli terörizm, devletler veya devletlerle ilişkili ulusaltı gruplar tarafından stratejik, politik, dinî veya ekonomik hedeflere ulaşabilmek için hedef toplum üzerinde korku ortamı yaratmaya yönelik şiddet ve yıldırma eylemleridir.
Ekolojik terörizm, çevrecilik hedeflerini desteklemek için insanlara veya mülke karşı işlenen bir şiddet eylemidir.
Terör sosyolojisi, terörizmi sosyal bir fenomen olarak anlamaya çalışan sosyolojinin bir alandır. Alan, terörizmi tanımlar, niçin gerçekleştiğini araştırır ve toplum üzerindeki etkisini değerlendirir. Terörizm sosyolojisi, siyaset bilimi, tarih, ekonomi ve psikoloji alanlarından meydana gelmektedir. Terörizm sosyolojisi, terörizmi meydana getiren sosyal koşullara vurgu yapması ile önemli terörizm araştırmalarından farklılık göstermektedir. Terörizm sosyolojisi ayrıca devletlerin böyle olaylara nasıl tepki gösterdiğini araştırır.
