Dikey Geçiş Sınavı

Dikey Geçiş Sınavı (kısaca DGS), 2000 yılından bu yana meslek yüksekokulları ile açıköğretim ön lisans programlarından mezun olan öğrencilerin örgün öğretim lisans programlarına geçiş yapmaları için Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından her yıl Temmuz ya da Ağustos ayında yapılmakta olan sınavın adıdır.

Sınavda uygulanmakta olan testin genel amacı, lisans öğrenimindeki başarıda etkili olan sayısal ve sözel içerikli akıl yürütme becerilerinin ölçülmesidir. Sınavın soru sayıları ise 50 sözel 50 sayısal olarak toplamda 100 soru ve 135 dakika olarak sınav süresi belirlenmiştir.^[1]

Her iki bölüm içinde onar tane mantık sorusu bulunmaktadır.

Bu amaçla hazırlanan sorular, ön lisans programlarında kazanılan bilgi ve becerileri ölçmeye yönelik olmaktadır. Test soruları, farklı alanlardan gelen yükseköğretim kurumu mezunlarının cevaplayabilecekleri nitelikte olmaktadır. Sınavda 4 yanlış 1 doğruyu götürmekle beraber, yanlışlar ilgili bölümün doğrularını götürmektedir.

DGS puanları, adayların sınav sonuçlarından hesaplanan sözel ve sayısal standart puanlarının ve ön lisans öğrenimlerinde elde ettikleri akademik not ortalamalarından hesaplanan ağırlıklı ön lisans başarı puanlarının (AÖBP) belli kat sayılarla çarpılarak toplanmasıyla elde edilecektir.

Adayların testlerden almış olduğu puanlardan hesaplanan sayısal ve sözel standart puanlar ve ağırlıklı ön lisans başarı puanları (AÖBP) kullanılarak adayların yerleştirilmesinde esas alınacak DGS puanları hesaplanacaktır.

İlgili ağırlıklı ön lisans başarı puanı her alan için 0,6 olarak standart olmakla beraber, sayısal bölüm öğrencilerinde sayısal puanı 3, sözel puanı 0,6 ile sözel bölüm öğrencilerinde sayısal puanı 0,6, sözel puanı 3 ile ve son olarak eşit ağırlık öğrencilerinde sayısal ve sözel puanları 1,8 ile hesaplanmaktadır. DGS Puan hesaplama ÖSYM'nin yayımlamış olduğu kılavuzda yukarıdaki bilgiler eşliğinde detaylı bir şekilde anlatılmıştır^[2]

ÖSYM'nin yayımlamış olduğu formül oldukça uzundur ve ihtiyaç olan verileri her zaman yayımlamamaktadır. Bu sebeple adaylar kendi puanlarını hesaplamaları pek mümkün değildir. Bununla beraber her bir dersin kendi içerisinde soru katsayısı vardır. Türkçe, Matematik derslerinin her biri için net başına düşen puanlar olarak da ifade edilebilir. Bu katsayılar ÖSYM'nin o yıla ait sınavı açıkladıktan sonra tespit edilebilmektedir.^[3]

Lisans programlarına dikey geçiş için başvuracak adaylarda, meslek yüksekokulları ve açık öğretim ön lisans programlarından mezun olmuş olma şartı aranır. O yıl son sınıfta olup da staj dışındaki mezuniyet şartlarını yerine getirmiş olan adaylar da başvuruda bulunabilmektedirler. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) meslek yüksekokullarının son sınıf öğrencileri ve mezunları ile aynı koşullarda yurt dışından mezun olup denkliği kabul edilen adaylar da DGS'ye başvurabilmektedirler. DGS başvuruları elektronik ortamda veya bizzat ÖSYM bürolarından da yapılabilmektedir. Adayların izleyeceği yollar ÖSYM tarafından her yıl açıklanan kılavuzda ayrıntılı olarak yer almaktadır.

Sınava giriş sayısı açısından herhangi bir sınırlama yapılmamaktadır. Sınavı kazanmış bir öğrenci isterse daha sonra yine sınava başvuruda bulunabilmektedir ancak 2011 yılında değişen yönetmeliğe göre öğrencilerden puan kesintisi yapılmaktadır.

Sınavın uygulanması bakımından bütün bir süreç 3 evreye ayrılabilir.

• Sınav öncesinde adaylar Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi'nin belirlemiş olduğu bütün belge evrakları yanlarında bulundurmak zorundadır. Gerekli evraklar adayda bulunmadığı veya görülmediği takdirde aday sınava alınmaz.

• Adaylar yanlarında kesinlikle iletişim aracı veya madeni bir eşya ile sınav salonuna giremez.
• Kimlik belgesi olarak sadece Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı ve pasaport kabul edilir.
• Gerekli olan sınav gereçleri ÖSYM tarafından sağlanılır.
• Tuvalet kullanmaya izin verilmemektedir.
• Adaylar sınav süresinin 4'te 3'ü geçmeden sınav salonundan dışarıya çıkamazlar.

• Sınav evrakları güvenli bir şekilde ÖSYM'ye ulaştırılır.
• 24 saat sürede hakem/şahit gözetiminde cevap kâğıtları ayıklanır ve görüntüleri alınır.
• Her cevap kağıdı iki defa optik okuyucudan geçirilir.
• Veriler ÖSYM'ye ve Bilgi İşlem Birimine aktarılır.
• Değerlendirme sonuçları açıklanır.

ÖSYM hatalı soru tespiti haline şu açıklamayı yaparak yanlış sorunun bütün adayların sonucuna doğru olarak yansıtılmasını sağlamaktadır:

Cevabı bulunan tüm adayların bu soruyu doğru cevapladıkları kabul edilerek değerlendirme işlemi yapılmıştır.

Sınav başvuru işlemleri, sınav giriş belgesi, sınav sonuçlarının takibi ve yerleştirme işlemleri ÖSYM'nin internet sitesinden yapılmaktadır.

Sınava giriş belgesi adayların adreslerine gönderilmemektedir. Bu belgeyi adaylar, T.C. Kimlik Numaraları ve şifreleri ile ÖSYM'nin internet adresinden, sınav tarihinin yaklaşık on gün öncesinden başlamak üzere edinebilmektedirler. Belgenin üzerinde adayın sınava gireceği merkez, bina, salon bilgileri, fotoğrafı ile belli başlı kimlik bilgileri bulunmaktadır. Belge renkli veya siyah beyaz olarak da edinebilmektedir.

Adaylar, DGS puanlarını öğrendikten sonra, tercih işlemlerini ne zaman ve nasıl yapacaklarını ÖSYM'nin internet adresinden yayımlanan tercih kılavuzlarından öğrenebilmektedirler. Adayların yükseköğretim lisans programları tercihlerini yaparken, tercih süresince ÖSYM'nin internet adresinden yayımlanan tercih kılavuzundan yararlanmaları gerekmektedir. Tercihler bireysel olarak internet aracılığıyla aday tarafından elektronik ortamda yapılmaktadır ve sayfanın çıktısı alınarak tercih işlemi tamamlanmaktadır. DGS de ek yerleştirme 2009 yılından bu yana yapılmaktadır. Yine sınavdan önce yapılan tercihler 2009 yılı itibarı ile sınavdan sonra yapılmaktadır. Bir aday yalnız mezun olduğu alan ile ilgili programlar arasından, koşulları karşılamak şartıyla en çok 30 tercih yapabilmektedir. Sınav sonuçlarının açıklanma süresi her yıl değişmekte ancak yaklaşık olarak 1 ayı bulmaktadır.

Son yapılan değişiklikler ile intibak senesi ve okuldan atılma durumu kaldırılmış olmakla beraber üniversitelerin dikey geçiş yapan öğrencilere nasıl bir uygulama yapacağı genel olarak netlik kazanmamış olup her üniversite kendi kurallarını uygulamaktadır. Ancak genel olarak 1. sınıftan başlatılması durumu daha yaygındır.

Ayrıca DGS'yi diğer sınavlardan ayıran en önemli unsurda kontenjan sayılarındaki düşüklüktür. Her üniversite her sene kendi belirlediği kontenjan sayısı kadar öğrenci almakta olup bazı üniversiteler ise bazı bölümlerine hiç Dikey Geçiş Sınavı kontenjanı açmamaktadır. Açılan kontenjan sayılarıda bölümden bölüme fark yapmakta olup 1 ila 10 arasında olmakta bazen bu sayı daha da artmaktadır.

• ÖSYM
• ÖSYM Sonuç Açıklama Sistemi 2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.