İçeriğe atla

Digor Osetçesi

Digor Osetçesi
Дигорон ӕвзаг
TelaffuzDigoron evzag
BölgeRusya, Osetya
EtnisiteOsetler
Dil ailesi
Hint-Avrupa
Yazı sistemiKiril alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3
Glottologdigo1242  Digor Ossetian[1]

Digor Osetçesi (Osetçe: дигорон ӕвзаг, digoron evzag) İran dillerinin Doğu İran dilleri grubunda yer alan Osetçenin Digorlar tarafından konuşulan lehçesidir. Digor Osetçeci Kuzey Osetya'nın batısında, Digora ve Chikola gibi yerlerde ve Kabardino-Balkarya'da konuşulmaktadır.[2] Osetçenin bir diğer lehçesi olan İron Osetçesine göre daha az sayıda kişi tarafından konuşulmaktadır.[2]

Kaynakça

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Digor Ossetian". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ^ a b Fuller, Liz (28 Mayıs 2015). "One Nation, Two Polities, Two Endangered Ossetian Languages?". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 9 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kurmançça</span> genellikle Doğu Anadolu, Kuzey Irak ve İranda konuşulan dil

Kurmançça veya Kuzey Kürtçesi, İran dillerinin Kürt dilleri alt kolunda yer alan bir dildir. Kürtler tarafından en fazla konuşulan dildir.

Aramca veya Aramice, Sâmî (Semitik) dil ailesinin Kuzeybatı grubundan bir dil. Suriye ülkesinin eski adı olan Aram sözcüğüne izafeten adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran dilleri</span>

İran dilleri veya İranî diller, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran dilleri koluna bağlı dil öbeği. Günümüzde 150-200 milyon kişinin bu dil grubuna ait dilleri konuştuğu tahmin edilir. İran dilleri tarihsel gelişim açısından üç gruba ayrılır: Eski İran dilleri, Orta İran dilleri ve Yeni İran dilleri.

Kafkas dilleri, Kafkasya'da yaşayan halklarının konuştuğu dillere verilen genel addır. Kafkasya'nın yerli dilleri, birbirlerinden köken açısından bağımsız kabul edilen Kuzeydoğu, Kuzeybatı ve Güney Kafkas dil aileleridir. Buna ek olarak Hint-Avrupa, Türk, Moğol ve Sami dilleri de Kafkasya'da konuşulan diğer dil aileleridir.

<span class="mw-page-title-main">Osetçe</span>

Osetçe, Kafkasya’da yaşayan Osetlerin konuştuğu Doğu İran dilleri grubundan bir dildir. Asıl olarak Rusya içindeki Kuzey Osetya-Alanya’da ve Gürcistan’da Güney Osetya’da konuşulur. Osetçe konuşan toplam kişi sayısı 700.000 kadardır. Bu nüfusun yaklaşık yüzde yirmisi, Gürcistan’ın değişik bölgelerinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Kohgiluye ve Buyer Ahmed</span>

Kohgiluye ve Buyer Ahmed Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Asturias</span> İspanyanın kuzeyindeki bir özerk bölge

Asturias Prensliği, İspanya'ya bağlı özerk bir bölgedir. Kantabria Denizi kıyısında, ülkenin kuzeyinde yer alır. Başkenti Oviedo şehridir. Diğer önemli şehirleri Gijón, Avilés, Mieres, Langreo, Llanes'dir. Yüzölçümü 10.604 kilometrekare, nüfusu 1.077.000 kişidir. Bölge başbakanı Adrián Barbón'tur.

<span class="mw-page-title-main">Afşarca</span> Türk dillerinden Oğuz koluna bağlı bir dil

Afşarca, Oğuz boylarından Bozoklar'ın Yıldızhan koluna mensup kolu olan Afşarların (Avşar) kullandığı Türk dilidir. Sesletim farkları haricinde Türkçenin dilbilgisi ile büyük benzerlikler gösterir. İç Anadolu'da Adana, Konya, Ankara, Sivas, Kayseri, Çorum, Nevşehir, Kahramanmaraş, Adıyaman,Gaziantep, Osmaniye, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu'nun batı kısmında ayrıca İran genelinde Urmiye, Tebriz ve genel olarak Azerbaycan eyaletinde; Suriye, Azerbaycan, Irak, Türkmenistan, Afganistan ve Balkanlarda Türkmenler arasında da konuşulmaktadır.

Lekçe, Lekler tarafından konuşulan bir Kuzeybatı İran dilidir. İran'ın Luristan (Hürremabad), Kirmanşah ve İlam eyaletlerinde konuşulmaktadır. 1-2 milyon kişi tarafından konuşulan Lekçenin dil bilimsel sınıflandırılması üzerine fikir birliği bulunmamaktadır. Kürtçenin ya da Lurcanın bir lehçesi, Eski Farsçanın bir kalıntısı ya da başlı başına ayrı bir dil olarak kabul edilmektedir. Lurcanın kuzey lehçesi ile büyük oranda fonolojik benzerlik ve ortak kelime dağarcığı göstermektedir. Aynı zamanda güney Kürtçesi ile de büyük oranda benzerlik göstermektedir. Ancak ergatiflik özelliği göstermesi noktasında güney Kürtçesinden ayrılmaktadır. Kürtçe ile Lurcanın her ikisiyle yüksek oranda benzerlik göstermesine bağlı olarak Kürtçe ile Lurca arasında kalmış bir geçiş dili/lehçesi olarak da görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Horasan Türkçesi</span>

Horasan Türkçesi, İran'ın kuzeydoğusunda ve komşu Türkmenistan'ın Amu Derya ötesine kadar yaşayan Horasan Türkleri tarafından konuşulan Oğuz öbeğine ait yazı dili olmayan bir Türk dilidir. Anadili olarak konuşanların sayısı 2014 yılında 886 bin olarak tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osetler</span> Kafkasyada Yaşayan İrani etnik grup

Osetler, Osetya'nın yerli bir etnik grubu olan İranî bir ulustur. Oset, Gürcülerin bu halka verdiği isimdir. Osetlerse kendilerine İron, ülkelerineyse İrişton derler. Osetlerin çoğunluğu Rusya'ya bağlı Kuzey Osetya'da ve Gürcistan'la yaşanan savaştan sonra Rusya tarafından bağımsızlığı tanınan Güney Osetya'da yaşamaktadır. Dilleri Hint-Avrupa dil ailesinin İrani Diller koluna bağlı Osetçedir.

<span class="mw-page-title-main">İskit dilleri</span>

İskitçe, doğuda Saka, batıda İskit adlarıyla tanınan ve antik dönemde Avrasya'da geniş bir alana yayılmış kurgan kültürünü temsil eden atlı toplulukların ortak bir iletişim diline sahip oldukları varsayımı ile varlığı ileri sürülen bir dil grubudur. Günümüzde sadece Osetçe konuşulmaktadır. Avrupa merkezli akademisyenler; bazı dolaylı kanıtlar üzerinden bu varsayımsal dil öbeğini, kendi Hint-Avrupa dil teorilerinin bir parçası olarak Doğu İran dili grubu içinde sınıflandırırlar.

<span class="mw-page-title-main">Beluçça</span>

Beluçça, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri koluna ait bir dildir. İran'ın güneydoğusunda Sistan ve Belucistan, Pakistan'ın güneybatısında Belucistan eyaletleri, Afganistan'ın güney bölgelerinde ve Türkmenistan'da konuşulmaktadır. Ethnologue'a göre,8,8 milyon konuşanı olan dilin konuşurlarının 6.28 milyonunun Pakistan'da yaşadığı düşünülmektedir. İsa öncesinde Hazar ve komşu bölgelerinde hüküm süren Pers ve Med uygarlıkları ile bağı olan bir dildir. Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir kuzeybatı İran dili olan Beluçça aynı gruptan olan Farsçayla yakından ilişkilidir. Günümüzde Pakistan, Belucistan, doğu İran ve Afganistan'da konuşulmaktadır. Afganistan'da bazı bölgelerde halkın çoğunluğunun konuştuğu bölgesel dillerden biridir. Yoğun olarak konuşulduğu bölgeler için üçüncü resmi dil olarak kabul edilmektedir.

Doğu İran dilleri, Orta İran dilleri döneminde ortaya çıkmış bir İran dili alt grubudur. Avestaca genellikle bir erken Doğu İran dili olarak sınıflandırılır. En büyük modern Doğu İran dili, Hindukuş dağları ile İndus Nehri arasındaki bölgede yaşayan 50-60 milyon konuşura sahip Peştucadır.

<span class="mw-page-title-main">Digorlar</span>

Digorlar Osetlerin alt grubudur. Doğu İran dili Osetçe'nin Digor lehçesini konuşurlar. SSCB, bu lehçeyi 1937'ye kadar ayrı bir dil olarak kabul etmiştir. Digor lehçesi, 1932 yılından beri Osetçenin ayrı bir lehçesi olarak kabul edilir. Osetçenin diğer lehçesi İron'u konuşanlar Digor lehçesini anlamaz, ama Digorlar, Oset halkının resmi dili olarak kabul edilen ve okullarda öğretilen İron lehçesini anlarlar. 2002 Rusya nüfus sayımında kendini Digorlu olarak kabul eden 607 kişi kaydedilmiştir, ama 2010 nüfus sayımında sayıları 223'e düşmüştür. Lehçeyi konuşan 100.000 kişinin olduğu tahmin edilmektedir. Digor lehçesini konuşan çoğu kişi kendini Oset kabul etmektedir. Digorlar genellikle Vladikavkaz'ın Digor, İraf, Mozdok rayonlarında ve Kuzey Osetya-Alanya, Kabardino-Balkarya, Türkiye ve Suriye'de yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Osetçe Vikipedi</span> Vikipedinin Osetçe sürümü

Osetçe Vikipedi, Vikipedi'nin 28 Şubat 2005'te başlatılan Osetçe sürümüdür. Yaklaşık 12.000 makale ile makale sayısı ölçüldüğünde şu anda 141'inci en büyük Vikipedi'dir. Kuruluşundan bu yana, Osetçe Vikipedi "belki de tamamen Osetçe yazılmış tek web sitesi" olarak anılıyor.

Magomet İzmayloviç İsayev Rus Esperantist, çevirmen ve dilbilimci. En çok İran dilleri ve Esperanto üzerine yaptığı çalışmalarla dikkat çekmiştir.

Arapça, Suriye'nin resmi dilidir ve ülkede en çok konuşulan dildir. Günlük yaşamda, özellikle batıda Levanten ve kuzeydoğuda Mezopotamya olmak üzere birçok modern Arap lehçesi kullanılmaktadır. Arap Dili ve Dilbilin Ansiklopedisine göre, ülkede Arapça'ya ek olarak, konuşmacı sayısına göre şu diller konuşulmaktadır: Kürtçe, Türkçe, Aramice, Çerkesçe, Çeçence, Ermenice ve Yunanca. Bu dillerin hiçbiri resmi statüye sahip değildir.

İron Osetçesi İran dillerinin Doğu İran dilleri grubunda yer alan Osetçenin Kuzey Osetya-Alanya ve Güney Osetya'da konuşulan lehçesidir. İron Osetçesi, Digor Osetçesi'nin standart formunun 1939'da lağvedilmesiyle birlikte Osetçenin standart formu olarak kabul edilmiştir.

Elkayca Batı İran dillerinin Hazar dilleri kolunda yer alan Mâzenderancanın bir lehçesidir. Kökleri eski Mazenderancaya dayanan Elkayca lehçesi Mâzenderan eyaletinde Sari, Behşehr, Gulüge, Hazarcerib, Amel, Novşehr, Nur, Çalus, Aradan gibi şehirlerde; Simnan eyaletinde ise Şemiranat, Şehrud, Garmser, Şehmirzad ve Mocn, Tahran eyaletind ise Veramin'de konuşulmaktadır.