İçeriğe atla

Dieter Dengler

Dieter Dengler
Dieter Dengler, 1 Aralık 1996'da San Diego'da, uçak gemisi USS Constellation (CV-6)'ı gezdiği sırada
Doğum22 Mayıs 1938
Wildberg, Nazi Almanyası
Ölüm7 Şubat 2001 (62 yaşında)
Mill Valley, Kaliforniya, ABD
Defin yeriArlington Ulusal Mezarlığı
Bağlılığı Birleşik Devletler
Branşı
  • ABD Ulusal Hava Kuvvetleri
  • ABD Ulusal Donanması
Hizmet yılları1957-1968
Rütbesi Lieutenant
Çatışma/savaşlarıVietnam Savaşı
Ödülleri








Sonraki işiÖzel uçak test pilotluğu
Ticari havayolu pilotluğu

Dieter Dengler (US: /ˈdɪŋələr/; 22 Mayıs 1938 - 7 Şubat 2001), Birleşik Devletler Ulusal Hava Kuvvetleri'nde hizmet vermiş Amerikan savaş pilotuydu.

Vietnam Savaşı'ndaki görevi sırasında Kuzey Vietnamlılara esir düştü ve Laos'daki Pathet Lao kod adı ile tanımlanan esir kampında 5 ay 23 gün esir tutuldu. 5 ay geçtikten sonra kaçış planını uygulamaya geçirdi. Bu riskli olayı gerçekleştirdikten sonra 23 gün balta girmemiş Vietnam ormanlarında yaşama tutundu. Bulunduğunda vücut kütlesi 77 kg'dan 44,45 kg'ye kadar düşmüştü. Vietnam Savaşı sırasında düşman esaretinden kaçan ilk Amerikalı oldu.[1][2][3]

İlk yılları

Dengler, Almanya'nın Baden-Württemberg eyaletinin Kara Orman bölgesindeki küçük Wildberg kasabasında doğdu ve büyüdü. 1939'da Nazi Almanyası'nın kara harp ordusuna katılan ve II. Dünya Savaşı sırası 1943-44 kışında, doğu cephesinde öldürülen babasını tanıyamadan büyüdü.[4] Anne tarafından büyükbabası olan Hermann Schnuerle, 1934 seçimlerinde Adolf Hitler'e oy vermeyi reddettiği ve bir protestoda Hitler'in ve Nazi Partisinin aleyhine söylemler söylediği için tutuklandı ve bir yıl boyunca zorunlu kaya madeninde ağır işler yapmaya gönderildi.[5] Dengler'e, Laos'ta geçirdiği süre bayunca büyükbabasının dik duruşu büyük ilham kaynağı oldu. Büyükbabasının büyük risklere rağmen kararlılığı ve cesareti, Dengler'in Kuzey Vietnamlıların Güneydoğu Asya'daki Amerikan saldırganlığını kınayan bir belgeyi imzalama talebini reddetmesinin bir nedeniydi.

Dengler'in uçma tutkusu, II. Dünya Savaşı sırasında henüz çocuk iken penceren baktığı sırada alçak uçuş yapıp silahlarını ateşleyen bir Müttefik savaş uçağına tanıklık ettiği an başladı. O andan itibaren Dengler, hayatının mesleğini pilotluk olarak belirlemişti.

Aşırı yoksulluk içinde büyüdü, ancak her zaman ailesinin hayatta kalmasına yardım etmenin yollarını bulmaya çalıştı. II. Dünya Savaşı'nda Dieter ve kardeşleri, önceden bombalama sonucu yıkılmış binalara girer, duvar kağıdını koparır ve buğday bazlı duvar kâğıdı hamurundaki besinleri kaynatmak için annelerine getirirlerdi. 14 yaşında bir demircinin yanında çırak oldu. Yaşamın ilerleyen dönemlerinde Dieter, yanında çırak olduğu demirciye 'disiplinli eğitimi ve Dieter'in daha yetenekli, kendine güvenen ve hayatta kalacak kadar sert' olmasına yardımcı olduğu için minnet duyduğunu birçok kez dile getirdi. Birleşik Devletler merkezli bir dergide pilotlara duyulan ihtiyacı ifade eden bir reklam gördükten sonra Birleşik Devletler'e gitmeye karar verdi.[6]

Vietnam Savaşı ve esir düşmesi

Vurulması

Dengler’in de bulunduğu Amerika Birleşik Devletleri uçak gemisi: U.S.S Ranger
VA-15 Donanmasından havalanan Douglas A-1 Skyraider saldırı uçağı

Teğmen olarak uçuş görevine başladıktan sonra Dengler diğer binlerce Amerikan askeri ile birlikte 1 Şubat 1966'da, Tonkin Körfezi'nde konuşlandırılmış taşıyıcı Yankee İstasyonu’na USS Ranger uçakgemisi ile getirildi. Kuzey Vietnam'da bildirilen bir askeri konvoya düzenlenecek olan hava saldırısı için görevlendirildi. Fırtına pilotları, Laos'taki Mu Gia Geçidi'nin batısında yer alan bir yol kavşağı olan ikincil hedeflerine yönelme emri aldılar. O zaman, ABD'nin Laos'taki bu hava operasyonları 'gizli' olarak kategorize ediliyordu. Alev almış pirinç tarlalardan çıkan duman nedeniyle görüş zayıflamıştı. Hedefe yaklaştıktan sonra Dengler ve hava kuşu arkadaşları birbirini gözden kaçırdı. Görüş zayıftı ve Dengler iki buçuk saat boyunca Douglas A-1 Skyraider'i ile düşman topraklarına uçtu. Sonrasında aniden uçaksavar ateşi tarafından uçağının kanadı vuruldu. O anı şöyle anlatıyor:


Yakalanması

Vurulduktan hemen sonra Dengler, telsizini parçaladı ve diğer ekipmanlarının çoğunu Vietnam ve Lao arama ekiplerince radyo dalgaları kullanarak yerinin bulmasını engellemek için sakladı. İnişinin ardından uçaktan 100m uzakta olan Dengler, saklanmak için ormana koşmadan önce birkaç dakika bilinçsizce yattı.

Vurulduktan iki gün sonra Dengler, susuzluktan ve açlıktan bayılacak duruma geldi. Bir göl buldu ve eğilip su içmeye başladı. 1 dakika sonra arkasında komünist Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin Laotian grubunun Pathet Lao kamp birlikleri belirdi. Bu birlikler dağınık, silahlı köylülerden oluşuyordu. Çok sessiz ilerlerler ve ormanı çok iyi tanırlardı.

Dengler uzun orman yolununun sonudaki kampa götürüldü. Gece kaçmasını önlemek için yere sabitlenmiş dört kazıkla yere bağlandı. Sabah sivrisinek ısırıklarından yüzü şişti ve göremedi. İlkbahara girmeden başarısız bir kaçış denemesi yaptı. Dengler'in bu girişimine misilleme işkence gördü:


Ağaçtan baş aşağı şeklinde bağlandı ve kısa süreliğine bilincini kaybetti. Ağaçtan indirdiklerinde baygındı ve bilinci açılana kadar soğuk bir geceyi dışarıda ağaca kolları-ayakları bağlı beklettiler. Diğer günler köylülere eğlence olarak; mandaya bağlanarak sırtüstü yerlerde sürükletildi. Lao yetkilileri, Amerika Birleşik Devletleri’ni kınayan bir belgeyi imzalamasını istediler ancak Dengler bunu reddetti. Misilleme olarak, işgenceleri daha da arttı.

Dengler, S.E.R.E. eğitmenleri ve deniz komandoları tarafından yürütülen Test-P.O.W. deneme operasyonunda iki kez kaçtı ve eğitim sona erdiğinde üçüncü bir kaçış planını da yaptığı ancak uygulamadığı görülmüştü. Donanma S.E.R.E. survival okulunda, kaçma ve hayatta kalma eğitimi almıştı. Şaşırtıcı bir şekilde S.E.R.E. kursu boyunca ağırlığı artan tek öğrenci olarak rekor kırdı. Özellikle 2. Dünya Savaşı’nda çektiği açlık ve sefalet, onuna bu direnci kazandırmıştı.

Kaçış

29 Haziran 1966'da gardiyanlar öğle yemeği yerken, el ve ayak manşetlerini deşifre edip, arkadaşları ile birlikte gardiyanların kulübede bıraktıkları M1 tüfeklerini, Çin otomatik tüfeklerini, Amerikan karabina ve AK-47 makineli tüfeği içeren gardiyanların gözlem alanının dışında olan silahlarını gizlice aldılar. Gardiyanlar, mahkûmların beşininde kaçtığını ve AK-47 ile üç atış yapan Dengler’in yanına doğru koştuğunu fark etti. Dengler, 3 gardiyanı öldürüp, 1’isini kolundan yaraladı. Bu sırada diğer gardiyanlar oradan kaçmaya çalışırken arkadan diğer 2 mahkûm arkadaşı daha Dengler’in yanına geldi.

7 mahkûm 3 gruba ayrıldı. DeBruin'in başlangıçta Dengler ve Martin ile gitmesi gerekiyordu, ancak zor durumda olan ve rahatsızlığından dolayı yavaş ilerleyen To ile gitmeye karar verdi. En yakın sınırı aşmayı ve kurtarılmayı beklemeyi amaçladılar. Dengler ve Martin, Mekong Nehri'ne ulaşıp Tayland'a kaçmak niyetiyle kendi başlarına gittiler. Ancak kaçtıkları kamptan birkaç milden daha fazla uzaklaşamadılar.


Kurtarılması

Kurtarıldıktan 2 gün sonra (24 Temmuz 1966) hastanede çekilmiş fotoğrafı. Dengler’in esir düşmeden önceki kütlesi 77 kg idi; esir düşüp, eziyet gördüğü 5 ay 23 günün sonunda kütlesi 44,45 kg olmuştu.

Kaçışlarının ne kadar tehlikeli olduğu ortadaydı. Kısa bir süre sonra ikisinin de beyaz olan ayakları yağmur ormanlarının zeminin rengi ile kaplandı. Sırayla giydikleri eski bir tenis ayakkabısı tabanı buldular. Bu zorluklarla ilerlediler ve çok kuvvetli akan Mekong Nehri’ne ulaştılar.

İmkanlarının ve zamanlarının olmaması nedeniyle bambuları iç içe takarak güçsüz ama idare edecek bir sal yaptılar ve vahşi akıntının aktığı yöne doğru aşağı yüzdüler. Bu şiddetli nehirde sırılsıklam olmamak için kendilerini dev bitki yapraklarıyla sardılar. Sabahleyin siyah çamur ve onlarca kurtçuk böcekleri ile kaplanacaklardı. Mekong’un sonunda çıktıklarında bir gölün içine düştüler.[10]

Birkaç köylü gördüler ancak gözlerine gözükmediler. Terk edilmiş bir köyde kamp kurdular ve bu evde en çok sürekli yağan güçlü yağmurdan korunuyorlardı. Yanlarına midede şişip tok hissettirdiği için kapta biriktirdikleri haşlanmış pirinçleri getirmişlerdi. Başka yiyecekler buldular ama yine de az besin olduğu için açlığın eşiğindeydiler. Bölgede sürekli Birleşik Devletler helikopterleri geçiyordu. Amaçları ise, Birleşik Devletler Ulusal Hava Kuvvetleri’nin C-130’una gözükmekti. İlk başta bambuları birbirine sürterek yapılan ilkel ateş yakma yöntemini kullanarak evi ateşe vermek ve böylece yükselen dumanlardan farkedilmek istiyorlardı. Fakat Dengler, yanlarına bulunan birkaç karabina mermisinin barutlarını çıkartıp, bir araya getirerek meşale ateşi yaktı, zira önceki yöntem onların zaten çok az bulunan enerjilerini de bitirip, açlıktan ölmelerine yol açabilirdi. O gece meşaleleri yaktılar ve bir C-130 geldiğinde onları “S” ve “O” şeklinde salladılar. Uçak daire çizip birkaç işaret fişeği fırlattı. Dengler, tespit edildiklerine inanarak çok sevindi. Ertesi sabah, etraf sis ve çiseleme ile kaplıydı ve dakikalarca gökyüzüne bakındıkar ancak hiçbir kurtarma gücü göremediler.[11]

Açlıktan çökmüş durumda ve sıtmadan dolayı idrarı kanla karışık akmakta olan Duane Whitney Martin, yiyecek çalmak için yakındaki bir Akha köyüne yaklaşmak istedi. Dengler bunun iyi bir fikir olmadığını biliyordu ve arkadaşının köye gitmesine izin vermedi. İleride çalıların arkasında küçük bir çocuğun köpekle oynadığını gördüler. Daha sonra çocuk bir an, Martin ve Dengler’i gördü ve köye doğru koşarak "American, Americannn!" diye bağırmaya başladı. Saniyeler içinde bir onlarca Kuzey Vietnem’lı köylü ortaya çıktı. Patikaya doğru diz çöktüler fakat köylü adam palasını salladı ve Martin'i bacağına derin bir yara bırakacak şekilde sapladı. O sorada öfkeden çıldırmış olan Dengler, yanındaki AK-47 ile köylülere yaylım ateşi açtı. Köye doğru daha fazla yardım çağırmaya koşan köylüyü de vurdu. Böylelikle kaçmak için bir fırsat yaratmış oldu. Martin yaralı olduğu için arkadaşı Deiter Dengler’e gitmesini söyledi. Dieter ağlayarak vedalaştı ve gitmeden, ölmek üzere olan Martin’in üzerini dev bitki yapraklarından biri ile kapatıp, ormanın içine koşarak oradan uzaklaştı.


Dengler, ona devam etmesi için zihinsel güç veren vahşi bir ayı olduğunu söylüyor, halüsilasyonlar görüyordu. Bir röpörtajında:


Bu onun en karanlık zamanlarından biriydi. Haftalarca ormanda kaçtıktan sonra yürüyen bir iskelettenten farksız bir şekildeydi ve sürekli halüsinasyon durumuna girip-çıktı.[8]


Sonraki yaşamı ve ölümü

Eugene Deatrick (sol) ve Dieter Dengler (sağ) (1968 NAS Miramar uçak gemisi)
Dieter Dengler’in Arlington Ulusal Mezarlığı‘nda bulunan dinlenme yeri

Yıllar geçti ve Dengler fiziksel olarak iyileşmişti ancak çektiği eziyet, işkence ve diğer esir arkadaşları ile atıldığı bu kurtuluş mücadelesi, hafızasının bir köşesine kazınmıştı. Werner Herzog'un, Dengler hakkındaki belgeselinde de söylediği gibi:


Bir yıl boyunca donanma hastanesinde kaldı, bu süre zarfında hala aktif asker olarak gözüktü ve teğmenliğe terfi etti. Askeri yükümlülüğü yerine getirildi, donanmadan istifa etti ve Trans World Airlines (TWA) ile havayolu pilotu pozisyonu için başvurdu. Uçmaya devam etti ve sivil test pilotu olarak sonraki dört ufak kazadan daha kurtuldu. 1977'de TWA'dan çıktı. Aynı dönem Dengler davet üzerine Laos'a, hayatının dönüm noktasını yaşadığı yere gitti. Laos’da çatışma çoktan bitmiş, düzen kurulmuş ve normal yaşam devam ediyordu. Pathet Lao tarafından karşılandı. Kaçtığı kampa götürüldü ve yapılan incelemelerde kendisinin ve Martin'in, kampdan ~1.5 mil (2.41 km) uzağa gittiklerini öğrenince şaşırdı. Bu gerçekten büyük bir uzaklıktı.

Uçaklara ve havacılığa olan ilgisi hayatının geri kalanında devam etti. Ölümüne kadar neredeyse hep uçtu. 1985'ten bir süre önce TWA’dan pilot olarak erken emekli oldu. 2000 yılında Dengler, Eagles Toplama programına dahil edildi ve genç askeri subay gruplarına kaçış hikâyesini anlattı.[13]

Dengler üç kez evlendi: Marina Adamich'e (1966 – Mart 1970), Irene Lam (11 Eylül 1980 - 3 Nisan 1984) ve Yukiko Dengler (1998 – ölümüne kadar). Dengler, 1990’dan sonraki döneminde artık yaşama hevesi kalmamış, hayattan sıkılmış bir ihtiyardı. Bunu, günlüğüne yazdığı düşüncelerinden belirtiyor. Sadece oğlu Rolf Dengler, diğer oğlu Alexander Dengler ve üç torununun verdiği aile mutluluğu için sabıretti. 1998’de Dengler'a tedavi edilemez bir nörolojik bozukluk olan ALS teşhisi konuldu. Daha fazla sabıredemeyen Dieter, Şubat 2001'de tekerlekli sandalyesiyle evinden çıkıp bir itfaiye istasyonuna kadar gitti ve kendini başından vurdu. Neden itfaiye istasyonunu seçtiği bilinmiyor; fakat etkilenmesinler diye çocuklarının, torunlarının ve eşinin gözünden uzak bir yerde olduğu için orayı seçtiği tahmin ediliyor.[14]

Arlington Ulusal Mezarlığı'na gömüldü. Mezarda bir Donanma onur bekçisi ve ayrıca Donanma F-14[15] Tomcats nişan heykeli yapıldı.[16][17]

Popüler kültürdeki yeri

Dengler, Werner Herzog'un 1997 tarihli Küçük Dieter'in Uçma Tutkusu isimli belgeselinin konusu oldu. Ayrıca Herzog, Christian Bale'nin Dengler’i canlandırdığı Şafak Harekâtı 2006 sinema filminin hikâyesini dramatize etti ve yönetti. Film 2006’nın sonlarında festivallerde gösterildi; reklemı yapıldı. Film Kasım 2007'de DVD olarak gösterime girdi.[18]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Rescue Dawn: The Truth Retrieved January 13, 2008.
  2. ^ Time magazine October 14, 1966
  3. ^ "Dieter Dengler (1938-2001)". IMDb. Retrieved October 3, 2015.
  4. ^ Bruce Henderson (24 May 2011). Hero Found: The Greatest POW Escape of the Vietnam War. HarperCollins. pp. 5–.
  5. ^ Bruce Henderson (24 May 2011). Hero Found: The Greatest POW Escape of the Vietnam War. HarperCollins. pp. 4–.
  6. ^ Henderson, Bruce B. (2011). Hero Found: The Greatest POW Escape of the Vietnam War. New York: Harper. pp. 4-5. ISBN 978-0-06-157137-4.
  7. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  8. ^ a b "Dieter Dengler's Great Escape from Laotian POW Camp". HistoryNet, LLC. July 12, 2010. Retrieved October 3, 2015.
  9. ^ "Lt Dieter Dengler, USN Escape from Laos Navy". The A-1 Skyraider Association. Retrieved October 3, 2015.
  10. ^ "Sense of history drives writer to tell POW tale". Hearst Communications, Inc. July 30, 2010. Retrieved October 3, 2015.
  11. ^ Henderson, Bruce (2010). Hero Found: The Greatest POW Escape of the Vietnam War. New York: Harper. ISBN 978-0-06-157136-7.
  12. ^ Werner Herzog. Little Dieter wants to fly.
  13. ^ Werner Herzog (2007). Rescue Dawn (DVD).
  14. ^ Dengler Gathering of Eagles 2000 Biography Retrieved June 3, 2008.
  15. ^ Photo of F-14 Flyover at Dengler Funeral Retrieved January 29, 2008
  16. ^ "Dieter Dengler Lieutenant, United States Navy". Arlington National Cemetery Biography. January 1, 2007. Retrieved October 3, 2015.
  17. ^ Non-official Arlington National Cemetery Information on Dengler Retrieved January 29, 2008
  18. ^ "Rescue Dawn: The Truth". Family, Friends of Gene DeBruin Critical of Herzog Film. Archived from the original on September 28, 2007

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Filipinler</span> Güneydoğu Asya ülkesi

Filipinler, resmî adıyla Filipinler Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güneydoğu Asya devletidir. Ülke irili ufaklı 7.641 adet ada ve adacıktan oluşur. Ancak ülkeyi oluşturan üç ana coğrafi kara parçası vardır. Bunlar Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülkenin başkenti Manila iken, en kalabalık şehri Quezon City'tir. Bu iki kent de Büyükşehir Manila yönetimsel birimine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Burundi</span> Afrikanın ortadoğu kısmındaki bir ülke

Burundi, resmî adı ile Burundi Cumhuriyeti, Doğu Afrika ile Afrika Büyük Gölleri'nin kesiştiği Büyük Rift Vadisi'nde denize kıyısı bulunmayan bir ülkedir. Kuzeyde Ruanda, doğu ve güneydoğuda Tanzanya, batıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti, güneybatıda ise Tanganika Gölü ile çevrilidir. Ülkenin yönetsel başkenti Gitega, ekonomik başkenti ise Bujumbura'dır.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Gagarin</span> Sovyet pilot ve kozmonot, uzaya çıkan ilk insan (1961)

Yuri Alekseyeviç Gagarin, Sovyetler Birliği pilotu ve kozmonotudur. Yuri Gagarin 12 Nisan 1961'de Vostok uzay aracıyla uzaya çıkarak Dünya yörüngesinde turunu tamamladı. Böylece uzaya çıkan ilk insan olmayı başarmış oldu ve bu başarısıyla birlikte uzay çağını başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Douglas C-47</span> askeri nakliye uçağı

C-47 Skytrain Amerikan Douglas şirketi tarafından DC-3 uçağından geliştirilerek üretilen bir askerî nakliye uçağıdır. Aynı zamanda Dakota adıyla da bilinir, II. Dünya Savaşı sırasında C-47'ler Müttefiklere savaşı kazandıran en önemli uçaklardan biridir. Müttefikler tarafından yaygın olarak kullanılmıştır ve savaş sırasında C-47, asker taşımacılığı, kargo, paraşütçü, planör çekme ve askerî kargo paraşütü atışı için kullanılmıştır. C-47'ler kolay üretilmesi aynı zamanda birçok görevde rahatlıkla kullanılabilmesi sayesinde yıllardır birçok ordunun bünyesinde kullanılmaktadır. ABD Ordusu için benzer bir rolü üstlenen daha büyük, çok daha ağır yük taşıma kapasitesine sahip Curtiss C-46 Commando'nun yaklaşık üç katı sayıda üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Laos</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Laos resmî adı ile Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti, denize kıyısı olmayan bir Güneydoğu Asya ülkesidir. Başkenti Vientiane'dir. Luang Prabang, Savannakhet ve Pakse diğer büyük şehirleridir. Laos, tek partili sosyalist bir cumhuriyet olarak yönetilir. Batıda Tayland ve Myanmar, doğuda Vietnam, kuzeyde Çin, güneyde Kamboçya tarafından çevrelenmiştir. Myanmar 235 km, Çin 423 km, Vietnam 2.130 km, Kamboçya 541 km ve Tayland'a 1.754 km sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sobibor imha kampı</span>

Sobibor İmha Kampı, Reinhard Operasyonu'nun bir parçası olarak Nazi Almanyası tarafından inşa edilen ve işletilen bir imha kampıydı. Alman işgali altındaki Polonya'nın Genel Hükümet bölgesindeki Żłobek Duży köyünün yakınındaki ormanda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed SR-71 Blackbird</span> Keşif uçağı

Lockheed SR-71 "Blackbird", Amerikan havacılık şirketi Lockheed Corporation tarafından geliştirilen ve üretilen uzun menzilli, yüksek irtifa, Mach 3+ stratejik keşif uçağıdır. SR-71, "Blackbird" ve "Habu" dahil olmak üzere çeşitli takma adlara sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Lewis Hamilton</span> Britanyalı yarış pilotu

Lewis Carl Davidson Hamilton, Formula 1 Dünya Şampiyonasında Mercedes-AMG F1 takımı adına yarışan Britanyalı yarış pilotudur. Kariyerine 2007'den 2012'ye kadar yarıştığı McLaren F1 takımında başlayan Hamilton, kazandığı 7 dünya şampiyonluğu ile Michael Schumacher ile beraber en çok şampiyon olan iki Formula 1 pilotundan biridir. Formula 1 tarihinin en çok yarış kazanan, en çok pol pozisyonu alan ve en çok podyuma çıkan pilotudur. Ayrıca Hamilton en çok yarış zaferi, en çok pol pozisyonu ve en çok podyum dâhil olmak üzere birçok rekora sahiptir.

<i>Şafak Harekatı</i> (film)

Şafak Harekâtı, başrollerinde Christian Bale ve Steve Zahn olan 2006 yapımı film. Yönetmenliğini ve senaryo yazarlığını Werner Herzog yapmaktadır. Christian Bale bu rolle dünya çapında övgüler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Che Guevara</span> Arjantinli Marksist devrimci (1928–1967)

Ernesto "Che" Guevara Arjantinli Marksist devrimci, doktor, yazar, gerilla lideri, diplomat ve askerî teorisyendir. Küba Devrimi'nin önemli bir figürü olarak kendisi, popüler kültürde her yerde bulunan bir karşı kültürel isyan simgesi ve küresel bir sembol hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm-Leninizm</span> İdeoloji

Marksizm-Leninizm, adını Karl Marx ve Vladimir Lenin'den alan, 1920'li yıllarda komünist partiler arasında popülerlik kazanan ideolojik akım. Marksizm-Leninizm; Marx, Engels ve Lenin'in ortaya koyduğu temel öğretilere bağlı kalarak, değişen koşullara ve çağın gereklerine uygun bir biçimde sosyalist sistemde yeniden uygulanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Irrawaddy yunusu</span>

Irrawaddy yunusu Güneydoğu Asya ve Bengal Körfezi'nin bir kısmında nehirlerde, haliçlerde ve deniz kıyıları yakınlarında aralıklı olarak küçük popülasyon grupları hâlinde yaşayan bir örihalin okyanus yunusu türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Asya Kalkınma Bankası</span>

Asya Kalkınma Bankası veya AKB, 19 Aralık 1966'da kurulmuş olan bölgesel kalkınma bankasıdır. Merkezi Filipinler'in başkenti Manila'da bulunmaktadır. Bankanın aynı zamanda tüm dünya üzerinde 31 saha şubesi bulunmaktadır. Bu şubelerle yardıma muhtaç insanlara ulaşımın kolay yapılması amaçlanmıştır. Banka üye alımlarını Birleşmiş Milletler Asya-Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu ve bölgede bulunmayan gelişmiş ülkelerden yapmaktadır. Kurulduğu yıldaki 31 üyeden, şu anda 67 üye ülkeye ulaşmış olup, bu ülkelerin 48'i Asya-Pasifik bölgesinde bulunmaktadır. AKB Dünya Bankası'na yakın bir şekilde tasarlanmış olup, ülkelerin oy gücü bankaya yaptığı parasal katkılarla doğru orantılıdır. AKB her sene sonunda yaptığı işlemleri, bütçe bilgilerini ve diğer çeşitli bilgileri içeren yıllık raporunu yayınlar. AKB-Japon Burs Programı her yıl 300 öğrenciye bankanın bünyesindeki 10 ülkeden birinde burs sağlar. Eğitimlerinin bitmesi üzerine, yeni yetişen öğrenciler bulundukları ülkelerin ekonomik ve sosyal sistemlerine katkı yapmaları beklenir. AKB resmi bir şekilde BM gözlemcisidir.

<span class="mw-page-title-main">Heriberto Lazcano Lazcano</span> Meksikalı Uyuşturucu Baronu

Heriberto Lazcano, Z-3 ve El Lazca takma adlarıyla yaygın olarak anılan, Meksikalı uyuşturucu baronu ve Los Zetas uyuşturucu kartelinin lideriydi. En çok aranan Meksikalı uyuşturucu baronlarından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Charles Bolden</span>

Charles Frank Bolden Jr., Eski NASA yöneticisi, Amerika Birleşik Devletleri Deniz Piyadeleri'nden emekli Tümgeneral ve dört Uzay Mekiği görevinde uçmuş eski astronottur.

<span class="mw-page-title-main">Thomas J. Hudner, Jr.</span>

Thomas Jerome Hudner Jr., Birleşik Devletler Donanması'nda subay ve deniz havacısıydı. Albay rütbesine yükseldi ve Kore Savaşı'nda Chosin Rezervuarı Savaşı sırasında kanat adamı Teğmen Jesse L. Brown'ın hayatını kurtarmaya çalıştığı için Kongre Onur Madalyası aldı.

Amerika Birleşik Devletleri savaş suçları, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin 1899 ve 1907 Lahey Sözleşmelerinin imzalanmasından sonra işlediği savaş kanunlarının ve geleneklerin ihlalidir. Bunlar, yakalanan düşman savaşçıların infaz edilmesini, sorgu sırasında mahkûmlara kötü muameleyi, işkencenin kullanımını ve sivillere ve savaşçı olmayanlara karşı şiddet kullanımını ve tecavüzü içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">James P. Hagerstrom</span>

James Philo Hagerstrom İkinci Dünya Savaşı'nda Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Hava Kuvvetleri'nde (USAAF) ve Kore Savaşı'nda ABD Hava Kuvvetleri'nde (USAF) savaş pilotu olarak görev yapmıştır. Kariyerindeki toplam 14,5 zaferle, iki farklı savaşta as statüsüne ulaşan yedi Amerikalı pilottan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Douglas AC-47 Spooky</span>

Douglas AC-47 Spooky, Vietnam Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri tarafından geliştirilen bir dizi sabit kanatlı gunshiplerin ilkiydi. Kara kuvvetlerinin yakın hava desteği gerektirdiği belirli durumlarda hafif ve orta kara saldırı uçaklarından daha fazla ateş gücü sağlamak üzere tasarlanmıştır.

<i>Komando Harekatı</i> (film)

Komando Harekâtı, Joseph Zito'nun yönettiği, Chuck Norris'in başrol oynadığı 1984 yapımı Amerikan aksiyon filmidir. Vietnam Savaşı POW/MIA meselesi bağlamında geçiyor. On yıl önce Vietnam bir savaş esiri kampından kaçan Albay Braddock, Vietnam'a dönerek Vietnam Savaşı sırasında kayıp olarak listelenen Amerikan askerlerini bulur. Filmi, Missing in Action 2: The Beginning (1985) adlı bir ön bölüm ve Braddock: Missing in Action III (1988) adlı bir devam filmi izledi. İlk iki Missing in Action bölümü, ilk filmin Braddock'un savaş esiri yıllarını içermesi amacıyla arka arkaya çekilmişti. Ancak Zito'nun yönettiği, savaş esirlerinin kurtarılmasını konu alan filmle ticari beklentinin daha güçlü olduğu belirlendi. Bu nedenle Hool'un filmi Missing in Action 2'ye dönüştürüldü ve Missing in Action'dan önceki olayları ayrıntılı olarak anlatan bir ön film olarak etiketlendi.