İçeriğe atla

Dicle Bölümü

Dicle Bölümü, Türkiye'nin güneydoğusunda bulunan Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin iki bölümünden biridir. Bölüm, Karacadağ'ın doğusu ile Şırnak'ın doğusu arasındaki alanı kaplar. Bölümde beş şehir bulunmaktadır. Bunlar: Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak. Bölümün nüfusu 2019 yılı verilerine göre 4.063.685[1] olup, bu nüfusun yaklaşık 2 milyonu Diyarbakır il genelinde yaşamaktadır. Bölümde karasal iklim hakim olmakla birlikte, kış mevsimi soğuk ve yağışlı, yaz mevsimi ise oldukça sıcak ve kuraktır. Bölge ekonomisi genellikle tarım ve hayvancılığa dayanır ancak Diyarbakır'da sanayi ve hizmet sektörü diğer dört şehre göre oldukça yoğunken, Batman ve çevresinde çıkarılan petrol nedeniyle petrole bağlı tesisler ekonomik anlamda bölüme katkı sağlar.

Bölümün Şehirleri

Dicle Bölümü'nde beş şehir yer almaktadır. Bölümde sosyo-ekonomik gelişmişlik bakımından ilk sırada Diyarbakır gelmektedir.

Diyarbakır, 1.756.353 nüfusuyla bölümün en büyük, Türkiye'nin 11. büyük şehridir. Dicle ve Fırat Nehirleri'nin ortasında Mezopotamya Ovası'nda yer alan Diyarbakır'da tarım Güneydoğu Anadolu Projesi ile yapılan barajlar sayesinde daha verimli ve modern yöntemlerle yapılmaktadır. Şehirde genellikle küçükbaş olmak üzere hayvancılık da yaygın olarak yapılmaktadır. Ayrıca Diyarbakır, ipek böcekçiliği ile elde edilen koza üretiminde Türkiye'de ilk sıradadır. Diyarbakır'ın bir diğer ekonomik kaynağı sanayidir. Diyarbakır'da iki adet organize sanayi bölgesinde toplamda 191 tesis faaliyet göstermektedir.[2] Ayrıca turizm faaliyetleriyle de ekonomik getiri sağlanmaktadır. Diyarbakır'da günlük ortalama 60 uçuşun gerçekleştiği uluslararası Diyarbakır Havalimanı, Irak ve İran'a doğrudan, Avrupa ülkeleri ile Türki Cumhuriyetlere ise İstanbul ve Trabzon üzerinden aktarmalı seferlerin yapıldığı Diyarbakır Şehirlerarası Otobüs Terminali, ayrıca halen faal olarak seferlerin yapıldığı Diyarbakır Tren Garı bulunmaktadır. Diyarbakır Ulu Camii önemli bir din turizmi merkeziyken, 2015 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri ile 2020 yılında UNESCO tarafından Geçici Miras Listesi'ne alınan Zerzevan Kalesi şehrin diğer önemli turizm merkezleridir. Ayrıca Diyarbakır'da bu dört merkezin dışında tescilli binden fazla tarihî eser bulunmaktadır.

Mardin, 838,778 nüfusuyla Dicle Bölümü'nün ikinci büyük şehridir. Kent merkezi dağlık ve engebeli olmakla birlikte şehrin genel yer şekli düz ve sadedir. İlçelerindeki verimli tarım alanları nedeniyle tarım birincil ekonomik faaliyettir Mardin'de. Ayrıca dizi-film sektörü nedeniyle son yirmi yılda Mardin'de turizm faaliyetlerinde ciddi oranda artışlar meydana gelmiştir. 2019 yılında Mardin'i ziyaret eden yerli ve yabancı turist sayısı üç milyonu aşarak bir rekor kırılmıştı.[3] Ayrıca daha ılıman ve elverişli toprak yapısı nedeniyle Derik ilçesinde halhalı türü zeytin yetiştiriciliği yapılmakta ve önemli bir ekonomik getiri oluşturmaktadır.

Batman, 608,659 nüfusuyla bölümün üçüncü büyük şehridir. Batman, 16 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Siirt'in bir ilçesi olmaktan çıkmış, Türkiye'nin 72. şehri olmuştur. Tarım ve hayvancılığa dayalı olan Batman ekonomisi, petrolün çıkarılmaya başlanılmasyla ikinci plana atılmıştır. Petrole dayalı sanayi faaliyetleri artış göstermekle birlikte, günümüzde Türkiye'de çıkarılan ham petrolün %75'i Batman'dan çıkarılmaktadır.[4] Ayrıca Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nin devreye girmesiyle sular altında kalacak olan tarihi Hasankeyf ilçesi şehrin en önemli turizm merkezlerinden biridir.

Şırnak, 529,615 nüfusuyla bölümün en küçük ikinci şehridir. Tıpkı Batman gibi 16 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Siirt'in bir ilçesi olmaktan çıkmış, Türkiye'nin 73. şehri olmuştur. Şırnak oldukça dağlık ve engebeli bir arazi üzerine kuruludur. Bu sebeple tarım alanları sınırlıdır, hayvancılık faaliyetleri daha yaygın olarak yapılmaktadır.

Siirt, 330,280 nüfusuyla bölümün en küçük şehridir. Tarım ve hayvancılık üzerine kurulu bir ekonomisi vardır, Antep fıstığı tarımı Siirt'in önemli ekonomik kaynaklarından biridir. Tarım haricinde şehirde çıkarılan petrol ekonomik anlamda şehre getiri sağlamaktadır.

Kaynakça

  1. ^ TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 17 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi
  3. ^ Mardin 3 milyon turist 3 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Batman Petrol Miktarı

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin doğusundaki coğrafi bölgesi

Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu topraklarındaki konumunda doğuda yer alması nedeniyle Birinci Coğrafya Kongresi tarafından 1941 yılında böyle isimlendirilmiştir. Ülkenin, nüfus yoğunluğu ve nüfusu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması başlıca etkilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin güneydoğusundaki coğrafi bölgesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Batman (il)</span> Türkiyenin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bir il

Batman, Türkiye Cumhuriyeti'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ildir.

<span class="mw-page-title-main">Ege Bölgesi</span> Türkiyenin Ege Denizi kıyısındaki coğrafi bölgesi

Ege Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. İsmini kıyısında olduğu Ege Denizi'nden alır. Ege ve İç Batı Anadolu olmak üzere iki bölüme ayrılır. Kuzeyde Marmara, doğuda İç Anadolu, güneyde Akdeniz bölgeleriyle ve batıda Ege Denizi'yle çevrilidir. Türkiye'nin en uzun kıyı şeridine sahip bölgesidir. Tarihi mekanlar çoktur. Efes Antik Kenti, Laodikya Antik Kenti, Sardis Antik Kenti, Stratonikenia Antik Kenti, Tralleis Antik Kenti, Blaundus Antik Kenti, Aizanoi Antik Kenti gibi birçok tarihi mekan vardır. Ege Bölgesi'nin iklimi Akdeniz İklimi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Batman</span> Batman ilinin merkezi olan şehir

Batman, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Batman ilinin merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak, Çankırı</span> Çankırının ilçesi

Kızılırmak: Çankırı ilinin bir ilçesidir. Çankırı şehir merkezine olan uzaklığı 56 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dargeçit</span> Mardinin bir ilçesi

Dargeçit, Mardin'in ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dikmen</span> Sinopun ilçesi

Dikmen, Sinop ilinin bir ilçesidir. İl merkezine 50–55 km uzaklıktadır. Sinop'un doğusunda, Samsun ili sınırında bulunmaktadır. Durağan ve Gerze ilçeleri ile komşudur. 1990 yılına kadar Gerze'ye bağlı bir belde olan yerleşim, bu tarihte ilçe statüsüne kavuştu. Günümüzde ilçeye bağlı yirmi sekiz köy bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erfelek</span> Sinopun ilçesi

Erfelek, Sinop İl Merkezi'nin batısında, merkez, Ayancık ve Boyabat ile komşu bir yerleşmedir. 1960 yılında ilçe statüsü kazanan Erfelek'e bağlı 46 köy bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saraydüzü</span> Sinopun ilçesi

Saraydüzü, Sinop ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Filibe</span> Güney Bulgaristanda şehir; ülkenin ikinci büyük kenti

Filibe, 2019 nüfus sayımına göre 347.851 nüfusuyla Bulgaristan'ın ikinci büyük şehridir. Filibe ilinin idari merkezidir. Ülkenin önemli ekonomi, ulaşım, kültür ve eğitim merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Bölgesi</span> Türkiyenin Marmara Denizi çevresindeki coğrafi bölgesi

Marmara Bölgesi, Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mordovya</span> Rusyaya bağlı bir özerk cumhuriyet

Mordovya, Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyettir. En büyük yerleşim merkezi başkent Saransk'tır. Başkent Saransk yaklaşık 400 bin nüfusuyla Mordovya'nın en büyük şehri, siyasi, ekonomik ve kültür merkezidir. 2002 verilerine göre halkın % 31,9 Mordovyalı, % 60,8 i Ruslar, % 5,2 ni ise Tatarlar oluşturmaktadır. Ayrıca Mordovya'da genel olarak Fin-Ogur ve Rusça dilleri konuşulmaktadır. Mordovya'nın çoğunluğu Ortodoks Hristiyan olmakla birlikte çoğunluğu Tatar ve küçük bir bölümü Mordovyalı olmakla birlikte küçük bir kısmı Sunni Müslüman'dır. Mordovya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin yerine kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bakersfield, Kaliforniya</span>

Bakersfield, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde bir şehirdir. San Joaquin Vadisi'nin en güneyinde, Kern İlçesi'nde yer alır. Kuzeyinde Fresno, güneyinde Los Angeles yer alır. İkisine de yaklaşık olarak 180 km'lik bir mesafesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği</span> Terörle mücadele için kurulmuş valilik

Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği, Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki 8 ilde başlayan ve bu illerde terörle mücadele ederek güvenliği sağlamak amacıyla 19 Temmuz 1987 tarihinde göreve başlayan bölge valiliğidir. Bu valiliğin kurulmasıyla birlikte bu illerde olağanüstü hâl uygulanmaya başlandı. Olağanüstü hâl uygulanan iller zamanla değişmekle birlikte 30 Kasım 2002 tarihinde kaldırıldı. Valiliğin merkezi Diyarbakır'da yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">D 370</span> Çınar ile Şırnak arasında devlet yolu

D.370, Türkiye'de bulunan bir devlet kara yoludur.

Yerleşme coğrafyası, yerleşmelerin oluşumu, gelişimi, kökenleri, geçirdiği değişimleri, fonksiyonlarını ve dağılışlarını inceleyen Beşeri coğrafya dalıdır. Yerleşim coğrafyası, mesken ve yerleşim birimlerinin doğal ve beşeri çevre ile ilgisini araştırır.

Beşeri coğrafya, coğrafi çevrenin insan yaşamına etkisi ve insanın mekanda yaptığı değişiklikleri inceleyen bir coğrafya anabilim dalıdır. Beşeri coğrafya, yeryüzünde insanın değiştirdiği ve hâlen değiştirmekte olduğu görünümünü analiz eder. Beşeri coğrafya bireyle ilgilenmez, insan denildiğinde, insan topluluğu anlaşılır. İnsan ve insan faaliyetlerini konuları incelenir.

Asıl Ege Bölümü, Ege Bölgesinin deniz kıyısında bulunan batı kısmıdır. Hakim görünüm doğu batı doğrultusunda uzanan dağlar ve aralarındaki graben ovalarıdır. Dağların doğu uçlarını birleştiren hat bölümün sınırını oluşturur. İzmir ve Aydın illerinin tamamı, Çanakkale ve Balıkesir illerinin Edremit Körfezi kıyısındaki ilçeleri ile Manisa, Denizli ve Muğla illerinin merkezleri ve ilçelerinin çoğu bu bölümde yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.