İçeriğe atla

Dibütil ftalat

Dibütil ftalat
Dibütil ftalat molekülü
Dibütil ftalat top modeli
Adlandırmalar
IUPAC adı
Dibütil benzen-1,2-dikarboksilat
Diğer adlar
Dibütil ftalat
Di-n-bütil ftalat
Bütil ftalat
n-Bütil ftalat
1,2-Benzendikarboksilik asit dibütil ester
o-Benzendikarboksilik asit dibütil ester
DBP
Palatinol C
Elaol
Dibütil 1,2-benzen-dikarboksilat
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
1914064
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
DrugBank
ECHA InfoCard100.001.416 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 201-557-4
262569
IUPHAR/BPS
KEGG
RTECS numarası
  • TI0875000
UNII
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C16H22O4/c1-3-5-11-19-15(17)13-9-7-8-10-14(13)16(18)20-12-6-4-2/h7-10H,3-6,11-12H2,1-2H3 
    Key: DOIRQSBPFJWKBE-UHFFFAOYSA-N 
  • CCCCOC(=O)c1ccccc1C(=O)OCCCC
Özellikler
Kimyasal formülC16H22O4
Molekül kütlesi278,34 g mol−1
Görünüm Renksiz veya soluk sarı renkte yağlı sıvı
Kokuaromatik
Yoğunluk1.05 g/cm3 at 20 °C
Erime noktası-35 °C
Kaynama noktası340 °C
Çözünürlük (su içinde) 13 mg/L (25 °C)
log P4.72
Buhar basıncı0.00007 mmHg (20 °C)[1]
-175.1•10−6 cm3/mol
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler N), Zararlı (Xi)
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS08: Sağlığa zararlıGHS09: Çevreye zararlı
İşaret sözcüğü Tehlike
Tehlike ifadeleri H360Df, H400
Önlem ifadeleri P201, P202, P273, P281, P308+P313, P391, P405, P501
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 2: Yoğun veya sürekli ancak kronik olmayan maruziyet geçici iş göremezliğe veya olası kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: KloroformYanıcılık 1: Tutuşmanın gerçekleşebilmesi için önceden ısınması gerekmektedir. Alevlenme noktası 93 °C'nin (200 °F) üzerindedir. Örnek: Kanola yağıKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
2
1
0
Parlama noktası157 °C
Kendiliğinden tutuşma
sıcaklığı
402 °C
Patlama sınırları%0.5 - 3.5
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
5289 mg/kg (oral, fare)
8000 mg/kg (oral, sıçan)
10,000 mg/kg (oral, kobay)[2]
4250 mg/m3 (sıçan)
25000 mg/m3 (fare, 2 saat)[2]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) TWA 5 mg/m3[1]
REL (tavsiye edilen) TWA 5 mg/m3[1]
IDLH (anında tehlike) 4000 mg/m3[1]
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Dibütil ftalat (DBP), düşük toksisitesi ve geniş sıvı aralığı nedeniyle plastikleştirici olarak yaygın halde kullanılan bir organik bileşiktir. Kimyasal formülü C6H4(CO2C4H9)2 olan DBP'nin, ticari örnekleri genellikle sarı olmasına rağmen renksiz bir yağ görünümündedir.[3]

Üretimi ve kullanımı

DBP, n-bütanolün ftalik anhidrit ile reaksiyonundan üretilir. Bu öncül bileşikler temiz ve ucuz bir şekilde üretilir.[3]

DBP, PVC gibi büyük mühendislik plastiklerinin kullanılmasına izin veren önemli bir plastikleştiricidir. Bu tür değiştirilmiş PVC, kanalizasyon ve diğer aşındırıcı malzemeleri taşımak için sıhhi tesisatta yaygın olarak kullanılmaktadır.[3]

Bozunma

Hidroliz

Monobütil ftalat (MBP) ana metabolitidir. DOI:10.1007/s40618-015-0279-6

DBP'nin Çifte sabunlaşması, ftalik asit ve n-bütanolü oluşturur.[4]

Çöplüklerde

DBP, 2.67 x 10−3 Pa düşük bir buhar basıncına sahiptir. Bu nedenle DBP kolayca buharlaşmaz (bu yüzden plastikleştirici olarak kullanılabilir).[5] I Henry Kanunu sabiti 8.83 x 10−7 atm-m3/mol'dür.[4]

Yansıtıldığı gibi yaklaşık 4 olan oktanol-su dağılım katsayısı ile, lipofiliktir, bu da suyla kolayca mobilize edilmediği (çözülmediği) anlamına gelir. Bununla birlikte, çözünmüş organik bileşikler (DOC) çöplüklerdeki hareketliliğini artırmaktadır.[6][7]

Biyolojik bozunma

Mikroorganizmalar tarafından gerçekleştirilen biyolojik bozunma, DBP tarafından kirliliğin giderilmesi için bir yoldur. Örneğin, Enterobacter türleri, DBP konsantrasyonunun 1500 ppm'de görülebildiği yerlerde belediye katı atıklarını 2-3 saat yarılanma ömrü ile biyolojik olarak parçalayabilir. Aksine, aynı türler altı günlük bir süre sonunda dimetil ftalatın % 100'ünü parçalayabilir.[8] Beyaz çürüklük mantarı Polyporus brumalis DBP'yi bozundurur.[9]

Yönetmelikler

DBP aynı zamanda, endokrin bozucu olarak kabul edilmektedir.[10]

Avrupa Birliği

Ayrıca bakınız

  • Ftalik asit
  • Ftalatlar
  • Diizobütil ftalat (DIBP)
  • Oje

Kaynakça

  1. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0187". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  2. ^ a b "Dibutil Ftalat". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH). 
  3. ^ a b c Peter M. Lorz, Friedrich K. Towae, Walter Enke, Rudolf Jäckh, Naresh Bhargava, Wolfgang Hillesheim "Phthalic Acid and Derivatives" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, 2007, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a20_181.pub2
  4. ^ a b Huang, Jingyu; Nkrumah, Philip N.; Li, Yi; Appiah-Sefah, Gloria (2013). Reviews of Environmental Contamination and Toxicology Volume 224. Reviews of Environmental Contamination and Toxicology (İngilizce). 224. Springer, New York, NY. ss. 39-52. doi:10.1007/978-1-4614-5882-1_2. ISBN 9781461458814. PMID 23232918. 
  5. ^ Donovan, Stephen F. (1996). "New method for estimating vapor pressure by the use of gas chromatography". Journal of Chromatography A. 749 (1–2): 123-129. doi:10.1016/0021-9673(96)00418-9. 
  6. ^ Christensen, Thomas H; Kjeldsen, Peter; Bjerg, Poul L; Jensen, Dorthe L; Christensen, Jette B; Baun, Anders; Albrechtsen, Hans-Jørgen; Heron, Gorm (2001). "Biogeochemistry of landfill leachate plumes". Applied Geochemistry. 16 (7–8): 659-718. doi:10.1016/s0883-2927(00)00082-2. 
  7. ^ Bauer, M.J.; Herrmann, R. (2 Temmuz 2016). "Dissolved organic carbon as the main carrier of phthalic acid esters in municipal landfill leachates". Waste Management & Research (İngilizce). 16 (5): 446-454. doi:10.1177/0734242x9801600507. 
  8. ^ Abdel daiem, Mahmoud M.; Rivera-Utrilla, José; Ocampo-Pérez, Raúl; Méndez-Díaz, José D.; Sánchez-Polo, Manuel (2012). "Environmental impact of phthalic acid esters and their removal from water and sediments by different technologies – A review". Journal of Environmental Management. 109: 164-178. doi:10.1016/j.jenvman.2012.05.014. PMID 22796723. 
  9. ^ Ishtiaq Ali, Muhammad (2011). Microbial degradation of polyvinyl chloride plastics (PDF) (PhD). Quaid-i-Azam University. s. 48. 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020. 
  10. ^ "National Report on Human Exposure to Environmental Chemicals". Centers for Disease Control and Prevention, U.S. Department of Health and Human Services. 8 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Trinitrotoluen</span> kimyasal bileşen

Trinitrotoluen (TNT) veya daha özel olarak 2,4,6-trinitrotoluen, C6H2(NO2)3CH3 formülüne sahip bir kimyasal bileşiktir. Bu sarı katı bazen kimyasal sentezde bir reaktif olarak kullanılsa da, daha çok uygun kullanım özelliklerine sahip bir patlayıcı madde olarak bilinmektedir. TNT'nin patlayıcı verimi, bombaların standart karşılaştırmalı kuralı ve patlayıcıların yıkıcılığı olarak kabul edilir. Kimyada, TNT yük transfer tuzları üretmek için kullanılır.

Propan, Parafinlerin (alkanların) metan ve etandan sonra gelen üçüncü üyesi olup, karbon ve hidrojenden meydana gelmiş renksiz bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Bütan</span>

Bütan, (ya da n-bütan) dört karbon atomu içeren dalsız bir bileşiktir: CH3CH2CH2CH3. İzobütan (i-bütan, 2-metilpropan) bütanın izomeridir, CH3CH(CH3)2. Normal şartlar altında bütan; aşırı yanıcı, renksiz ve kolay sıvılaşan bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Asetilen</span> bir tür hidrokarbon

Asetilen (etin), bir tür hidrokarbondur. Üçlü bağ taşır ve formülü C2H2 şeklindedir. Alkin sınıfının ilk üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Titanyum dioksit</span> Kimyasal bileşik

Titanyum dioksit, oksijenle tepkimeye girmiş titanyum elementi sonucu oluşmuş bir oksittir. Mineral formları siyah görünse de, suda çözünmeyen beyaz bir katıdır. Bir pigment olarak boya, güneş kremi ve gıda boyası da dâhil olmak üzere geniş bir uygulama alanına sahiptir. Gıda boyası olarak kullanıldığında E numarası E171'dir. Bu bileşiğin en önemli kullanım alanı güneş pilleridir. Nano teknolojik boyalar özelliğini titanyum dioksitten almaktadır. UVA ve UVB ışınlarını önler. Ayrıca değerli bir madendir.

<span class="mw-page-title-main">Bisfenol A</span> Kimyasal Bileşik

Bisfenol A (BPA), öncelikle çeşitli plastiklerin üretiminde kullanılan bir kimyasal bileşiktir. En yaygın olarak organik çözücülerde çözünen, fakat suda da çok zayıf çözünürlüğe sahip renksiz bir katıdır. BPA, fenol ve asetonun yoğunlaştırılmasıyla endüstriyel ölçekte üretilir ve 2022'de 10 milyon tona ulaşması beklenen küresel bir üretim ölçeğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Siklohekzan</span>

Siklohekzan; molekül formülü C6H12 olan, bir tane halka bulunduran sikloalkanlara dâhil olan bir bileşiktir. Siklohekzan renksiz, yanıcı bir sıvıdır. Çeşitli yollardan eldesi mümkündür. Siklohekzanın erime sıcaklığı 6,47 °C, kaynama sıcaklığı ise 80,74 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum azotür</span> kimyasal bileşik

Sodyum azotür, NaN3 formüllü inorganik bileşiktir. Bu renksiz tuz çoğu araba hava yastığı sisteminde kullanılan gaz oluşturucusudur. Diğer azotür bileşiklerinin hazırlanabilmesi için de kullanılır. İyonik bir maddede olan sodyum azotür, suda oldukça iyi çözünür ve güçlü bir toksiktir.

<span class="mw-page-title-main">N-Bütanol</span> Kimyasal bileşik

n-Bütanol ya da 1-Bütanol C
4H
9OH formülüne sahip, 4 karbonlu bir birincil alkoldür. Alkol izomerleri arasında 2-bütanol, izobütanol ve tert-Bütanol bulunur. Dietil eterin izomeridir. N-bütanol doğal olarak şeker ve karbonhidratların içinde az miktarda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tert-bütanol</span> Kimyasal bileşen

tert-Bütil alkol (TBA) ya da tert-Bütanol (CH3)3COH yapısal formülüne sahip alkol. Bazen t-BuOH olarak yazılır. Bütanollerin dört izomerinden biridir. Erime noktası oda sıcaklığına yakın renksiz bir katıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hekzakloroetan</span> beyaz bir katı

Hekzakloroetan (perkloroetan olarak da bilinir), hidrojenlerinin tamamı klorla yer değiştirmiş bir etan türevidir. C2Cl6 formülüne sahip, süblimleşme eğilimi gösteren beyaz bir katıdır.

<span class="mw-page-title-main">Metil hippürik asit</span>

Metil hippürik asit bir karboksilik asit ve organik bileşiktir. Metil hippürik asit üç izomere sahiptir. İzomerler 2-, 3- ve 4-metil hippürik asiti içerir.

<span class="mw-page-title-main">Klor triflorür</span>

Klor triflorür, formülü ClF3 olan interhalojen bir bileşiktir. Zehirli, aşındırıcı ve aşırı reaktiftir. Gaz hâlindeyken renksizken sıvı hâlindeyken solgun yeşilimsi sarı renktedir. Yarı iletken sanayiinde, nükleer yakıtların yeniden işlenmesinde, roket itici yakıtlarında ve diğer endüstriyel alanlarda kullanılır. Benzen, toluen, eter, alkol, asetik asit, hekzan gibi çözücüler ile reaksiyona girer. Karbon tetraklorürde çözünür ancak yüksek konsantrasyonlarda patlayıcı olabilir.

<i>sec</i>-Amil asetat

sec-Amil asetat organik bileşik ve bir esterdir. sec-amil alkol (2-pentanol) ve asetik asidin esterleşme reaksiyonu ile oluşur. Renksiz bir sıvıdır.

Bromoetan olarak da bilinen etil bromür, haloalkanlar grubuna ait bir kimyasal bileşiktir. Kimyacılar tarafından EtBr olarak kısaltılır. Bu uçucu bileşik, eter benzeri bir kokuya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Metil siyanoakrilat</span>

Metil siyanoakrilat (MCA) birkaç fonksiyonel grup içeren organik bir bileşiktir: bir metil ester, bir nitril ve bir alken. Akışkan, renksiz bir sıvıdır. Başlıca kullanımı, siyanoakrilat yapıştırıcıların ana bileşenidir.

<span class="mw-page-title-main">Bütil asetat</span>

n-Bütil asetat, CH
3CO
2(CH
2)
3CH
3 formülüne sahip organik bir bileşiktir. Renksiz, yanıcı bir sıvı, n-bütanol ve asetik asitten elde edilen esterdir. Tatlı bir muz veyâ elma kokusuna sahiptir ve birçok meyve türünde bulunur. Elmalar, özellikle 'Red Delicious' çeşidinin tadı bu kimyasaldandır. Bal arılarının Koschevnikov bezi tarafından yayılan alarm feromonları bütil asetat içerir.

Kloropikrin, şu anda geniş spektrumlu bir antimikrobiyal, fungisit, herbisit, insektisit ve nematisit olarak kullanılan bir kimyasal bileşiktir. Birinci Dünya Savaşı'nda zehirli gaz olarak kullanılmıştır. Kimyasal yapı formülü Cl
3CNO
2'dir.

<span class="mw-page-title-main">2,4-Dinitrotoluen</span> Organik kimyasal bileşik

2,4-Dinitrotoluen (DNT) veya dinitro, C7H6N2O4 formülüne sahip bir organik bileşiktir. Bu uçuk sarı kristal katı, trinitrotoluenin (TNT) bir öncü maddesi olarak bilinse de, esas olarak toluen diizosiyanatın bir öncü maddesi olarak üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Dimetilasetamid</span>

Dimetilasetamid, CH3C(O)N(CH3)2 formülüne sahip bir asetamid türevi. Yüksek kaynama noktasına sahip ve suda çözünen renksiz bir sıvıdır, organik sentezlerde çözücü olarak kullanılır. Bu bileşik bazlara karşı dirençlidir ve bu nedenle sodyum hidroksit içeren reaksiyonlar için ideal bir çözücüdür. Poliakrilonitril ve Spandex gibi sentetik lifler için de çözücü olarak kullanılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.