Dişi Köpek (film, 1931)
| La Chienne | |
 "Dişi Köpek" (La Chienne) filminin afişi | |
| Yönetmen | Jean Renoir |
|---|---|
| Yapımcı | Pierre Braunberger Roger Richebé |
| Senarist | André Girard Jean Renoir Georges de La Fouchardière (roman) |
| Oyuncular | Michel Simon Janie Marèse Georges Flamant Roger Gaillard |
| Görüntü yönetmeni | Theodor Sparkuhl |
| Kurgu | Marguerite Renoir |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Psikolojik dram |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1931 |
| Çıkış tarih(ler)i | 19 Kasım 1931, Fransa 27 Eylül 1975, New York Film Festivali, ABD |
| Süre | 91 dakika |
| Ülke |  Fransa |
| Dil | Fransızca |
| Diğer adları | Dişi Köpek (Türkiye) Bitch (İngilizce ad) Isn't Life a Bitch? (Uluslararası) La cagna (İtalya) La golfa (İspanya) Die Hündin (Almanya) |
Dişi Köpek[1][2] 1931 Fransa yapımı, şiirsel gerçekçi psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı La Chienne olan filmin uluslararası İngilizce adları Bitch ve Isn't Life a Bitch?'tir. Hayli tartışma yaratmış olan bu psikolojik dram içeriği nedeniyle uzun yıllar ABD'de gösterim şansı bulamadı. Film çevrildikten ancak 44 yıl sonra 27 Eylül 1975'te New York Film Festivali'nde gösterilebildi. Bu nedenle son yıllara kadar bu İngilizce isimler kullanılamadı.[3][4]
Georges de La Fouchardière'in 1930 tarihinde yayımladığı aynı adlı romanından André Girard'in uyarlayıp senaryosunu yazdığı filmi Jean Renoir yönetmiştir. Renoir aynı zamanda senaryonun yazılmasına da katkıda bulunmuştur. Başlıca rollerinde Michel Simon, Janie Marèse, Georges Flamant ve Roger Gaillard'ın oynadıkları "Dişi Köpek" Jean Renoir'ın filmografisindeki ikinci sesli filmidir (Bir önceki filmi 1931 tarihli On Purge Bébé sadece 46 dakika uzunluğunda olduğu için bu film onun ilk uzun metrajlı sesli filmidir). Filmin siyah beyaz görüntülerini Theodor Sparkuhl çekmiştir.
Şiirsel Gerçekçilik sinema akımının babası olarak anılan ve aynı zamanda da ünlü empresyonist ressam Auguste Renoir'ın oğlu olan Jean Renoir, bu filminde aşağı tabakadan insanlar arasında geçen bir aşk ve kıskançlık öyküsünü anlatır. Öykünün geçtiği sosyal çevreyi betimlerken ayrıntıları gerektiği gibi vurgulayabilmek için "saha derinliği"ni de alabildiğince yüksek tutmuştur, yani kameraya en yakın ve en uzak nesnelerin aynı netlikte filme aktarmıştır. Sinemada daha önce denenmemiş bu yöntem sonradan Orson Welles ve William Wyler gibi Amerikalı yönetmenler tarafından da benimsenecektir.[1]
Şiirsel Gerçekçilik sinema akımının ilk örneklerinden biri olan "Dişi Köpek", ünlü sinemacı Charlie Chaplin'in de en beğendiği filmlerin başında gelmekteydi. Chaplin filmi yere göğe sığdıramamıştı.[2]
Konusu
Yumuşak başlı ve kendi halinde bir banka veznedarı olan Maurice (Michel Simon)'in, Adele (Magdelaine Bérubet) adlı cadaloz bir kadınla mutsuz bir evliliği vardır. 40'lı yaşlarındaki Maurice'in hayattaki tek zevki yağlı boya resim yapmaktır, ama huysuz karısının muhalefeti nedeniyle bu çok sevdiği hobisiyle ancak gecenin geç saatlerinde veya hafta sonlarında uğraşma fırsatı bulabilir.
Maurice bir gece evine dönerken sokakta sarhoş bir adamın bir kadını dövdüğünü görür, yanlarına giderek kadını yerde sızıp kalan adamın elinden kurtarır. Lulu (Janie Marèse) adındaki bu kadına hemen aşık olan Maurice ona bir ev tutar ve masraflarını karşılamaya başlar. Lulu'nun bir sokak fahişesi, onu döven adamın da muhabbet tellalı olan erkek arkadaşı Dede (Georges Flamant) olduğunu henüz bilmemektedir. Lulu her şeye rağmen halâ Dede'ye aşıktır ve sürekli borç içinde olan bu kadın satıcısına para yetiştirmek için Maurice'i seviyormuş gibi görünür ve ondan para sızdırmayı sürdürür.
Maurice, yaptığı bazı tabloları karısı evde istemediği için metresi Lulu'ya verir. Lulu'nun evinde tabloları gören Dede ise borçlarını kapatmak için bunları Clara Wood sahte imzasıyla bir resim galerisine satar. Clara Wood'un Amerikalı ünlü bir ressam olduğuna inanan galerici bunları yüksek fiyatlarla vitrinine koyar. Vitrinde kendi resimlerini gören Maurice yine de Lulu'yu affeder ve galeriye sattığını bile bile ona kendi resimlerini vermeye devam eder. Resimlere imzasını koyan aslında Lulu'dur ve resim çevreleri artık iyi satan bu tabloları yapan Clara Woodun Lulu olduğunu sanırlar.
Bir gün Lulu ve Dede'yi aynı yatakta yakalayan Maurice yıkılır, Dede'nin olmadığı başka bir zaman geçirdiği bir kıskançlık krizi sırasında Lulu'yu öldürür. Ama polis cinayeti Dede'nin işlediği kanaatindedir. Bütün deliller de aleyhinde olduğu için Dede yargılanır, suçlu bulunur ve giyotinle idam edilir. Maurice ise banka kasasından Lulu için gizlice aşırdığı paralar yüzünden işinden atılır. Zaten suçsuz birinin idamına sebep olduğu için vicdan azabı çeken Maurice iyice bunalma girerek bir sokak serserisine dönüşür. Sefil giysileri içinde perişan bir şekilde resim galerisinin vitrinine bakarken zengin birinin yıllar önce yaptığı kendi portresini satın aldığını ve dışarıda bekleyen arabasına yüklediğini görür ve heyecanlanıp ona doğru koşar. Ama bu heyecanının sebebi resim değil adamın yere düşürdüğü birkaç Frank paradır aslında.
Oyuncu kadrosu
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Michel Simon | Maurice Legrand |
| Janie Marèse | Lucienne Pelletier (Lulu) |
| Georges Flamant | Andre 'Dede' Govain |
| Roger Gaillard | Alexis Godard |
| Romain Bouquet | Henriot |
| Pierre Desty | Gustave |
| Mlle Doryans | Yvonne |
| Lucien Mancini | Wallstein |
| Jane Pierson | Concierge |
| Christian Argentin | Sorgu Hakimi |
| Max Dalban | Bernard |
| Jean Gehret | Dugodet |
| Magdeleine Bérubet | Adele |
Filmin yeni çevrimi
1945 yılında Avusturya asıllı yönetmen Fritz Lang filmi Amerika'da Scarlet Street (Kırmızı Fener) adıyla kara film tarzında yeniden sinemaya aktardı. Başrollerinde Edward G. Robinson, Joan Bennett ve Dan Duryea'nın oynadıkları bu yeniden yapım ABD filmi de önceki gibi yine siyah beyazdı. Bu filmde öncekinden farklı olarak senaryo yazılırken Georges de LaFouchardière'nin romanının yanı sıra yine bir Fransız yazar André Mouézy-Éon'un roman ve oyunundan da yararlanılmıştır.[5]
Notlar
- Filmin kadın başrol oyuncusu Janie Marèse (filmde Lulu'yu canlandırıyordu), 16 Ağustos 1931 tarihinde "Le Chienne" filminin galasına giderken Fransız Rivyerası'nda geçirdiği trafik kazasında öldü. Kaza yapan arabayı da filmde Dede rolünü oynayan Georges Flamant kullanıyordu. Marèse öldüğünde henüz 23 yaşındaydı.[6]
- Film biterken sonuna eklenen yazıdan 1997 yılında filmin ses kuşağının bir restorasyondan geçirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b Dorsay, Atilla (1995). 100 Yılın 100 Yönetmeni. Remzi Kitabevi. ss. sayfa 103. Türkçe isim için referans1.
- ^ a b Teksoy, Rekin (2005). Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi. Oğlak Yayınları. ss. sayfa 227. Türkçe isim için referans2.
- ^ "La Chienne > Overview" (İngilizce). AllMovie. 10 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2009.
- ^ "La chienne (1931) - Release dates" (İngilizce). IMDb. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2009.
- ^ "Scarlet Street (1945)" (İngilizce). IMDb. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009.
- ^ "Janie Marèse" (İngilizce). IMDb. 17 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Dişi Köpek
- allmovie.com'da "La chienne" 10 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinemalar.com'da "La chienne" 4 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
