İçeriğe atla

Değer akışı haritalama

Değer akışı haritalaması genellikle öğeleri ve süreçleri temsil etmek için standart semboller kullanır, bu nedenle üretim sistemi problemlerini doğru şekilde yorumlamak için bu sembollerin bilgisi esastır.

"Malzeme ve bilgi akışı haritalama" da denilen Değer akışı haritalama[1] bir ürün veya hizmeti belirli bir sürecin başından alıp müşteriye ulaşana kadar süren olaylar dizisinde mevcut durumu analiz etmek ve gelecekteki durumu tasarlamaya yarayan bir yalın-yönetim yöntemidir. Değer akışı haritası, belirli bir süreçteki tüm kritik adımları görüntüleyen ve her aşamada alınan zamanı ve hacmi kolayca ölçen görsel bir araçtır.[2] Değer akışı haritaları, süreçte ilerleyen hem malzemeyi hem de bilgi akışını gösterir.[3]

Değer akış haritası, maddi bir ürüne değer katan temel iş sürecini temsil ederken, değer zinciri diyagramı, şirket içindeki tüm faaliyetlerin genel bir görünümünü gösterir.[3] Diğer ticari faaliyetler, "değer akışı şemalarında" ve/veya iş verilerini oluşturan ve kullanan iş süreçlerini temsil eden diğer diyagram türlerinde temsil edilebilir.

Tanım

Değer akışı haritalama, bir süreçteki bütün adımları belgeleyen bir akış şeması kullanan yalın bir araç olarak tanımlanmaktadır. Birçok yalın uygulayıcı, değer akışı haritalamayı israfı belirlemek, süreç döngü sürelerini azaltmak ve süreç iyileştirmeyi uygulamak için temel bir araç olarak görmektedir.

Değer akışı haritalama, malzeme işleme adımlarını diğer önemli ilgili verilerle birlikte bilgi akışıyla birleştirmek için tasarlanmış bir işyeri verimlilik aracıdır. Değer akışı haritalama, yalın üretimi planlamak, uygulamak ve geliştirmek isteyen bir kuruluş için temel bir araçtır. Değer akışı haritalama, kullanıcıların mevcut kaynaklarını en üst düzeye çıkaracak ve malzemelerin ve zamanın verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamaya yardımcı olacak sağlam bir uygulama planı oluşturmasına yardımcı olmaktadır.[4]

Değer akışı haritalama, bir ürün veya hizmet sunmak için gereken adımları göstermek, analiz etmek ve iyileştirmek için bir akış şeması yöntemidir. Yalın metodolojinin önemli bir parçası olan değer akışı haritalama, kaynaktan müşteriye kadar süreç adımlarının ve bilgilerin akışını gözden geçirmektedir. Diğer akış şeması türlerinde olduğu gibi, çeşitli iş faaliyetlerini ve bilgi akışlarını tasvir etmek için bir semboller sistemi kullanmaktadır. Değer akışı haritalama özellikle israfı bulmak ve ortadan kaldırmak için kullanışlı olmaktadır.[5]

Tarihi

Malzeme ve bilgi akışını gösteren diyagram örnekleri, Charles E. Knoeppel tarafından 1918 yılında yayınlanan bir kitapta yer almaktadır. Daha sonra, bu tür diyagram oluşturma, değer akışı haritalaması değil, tipik olarak malzeme ve bilgi akışı haritalaması, süreç haritalaması veya diğer adlar olarak adlandırılmasına rağmen, Toyota Üretim Sistemi ve tüm yalın üretim hareketi ile ilişkilendirilmiştir. Ciddi anlamda 1950'lerden başlayarak Toyota Üretim Sistemini yaratma konusunda en çok itibar gören kişiler şunlardır: Shigeo Shingo (1909-1990), Taiichi Ohno (1912-1990); Kiichiro Toyoda (1894-1952) ve Eiji Toyoda (1913-2014).

1990'lara gelindiğinde, imalat ve diğer alanlardaki yalın üretim yöntemleri Amerika Birleşik Devletleri ve dünya çapında yayılırken, değer akış haritası giderek daha yaygın bir terim haline geldi ve değer akışı haritalama birçok yerde yalın metodolojinin merkezi haline geldi. Daha sonra değer akışı haritalaması  Altı Sigma metodolojilerinde kullanılmaya başlandı.

Yalın üretim ve değer akışı haritalama kullanımındaki diğer kilit kişiler şunlardır: Yalın Girişim Enstitüsü'nün kurucusu James P. Womack; İngiltere'deki Yalın Girişim Akademisi'nin kurucusu Daniel T. Jones; Yalın Girişim Enstitüsü başkanı John Y. Shook; yalın danışmanlık için Karen Martin Group'un kurucusu Karen Martin; ve Osterling Consulting'in kurucusu Mike Osterling.[5]

Avantajları

Değer akışı haritalama, iş sürdürülebilirliği için kritik öneme sahiptir. Bunun nedeni şunlardır:

  • İsrafı azaltmak veya ortadan kaldırmak, şirketinizin kârlılığını iyileştirebilir. Bonus olarak, israfın temel nedenini ve kaynağını keşfedersiniz.
  • Değer akışı görselleştiricilerinin bir parçası olarak savurgan aktarımlar belirlendikten sonra, ekipleriniz bilinçli olarak davranış, kültür, iletişim ve işbirliğini iyileştirebilir.
  • Ekipler, bireysel görüşleri bir kenara bırakır ve müşterinin bakış açısına göre öncelik verir.[6]

Kaynakça

  1. ^ Manos, Tony (June 2006). "Value Stream Mapping—an Introduction" (PDF). Quality Progress (İngilizce). American Society for Quality. s. 64. 14 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi – University of Washington vasıtasıyla. 
  2. ^ "What is Value Stream Mapping? Definition and Details" (İngilizce). 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2019. 
  3. ^ a b Rother, Mike; Shook, John (1999). Learning to See: value-stream mapping to create value and eliminate muda. Brookline, Massachusetts: Lean Enterprise Institute. ISBN 0-9667843-0-8. 
  4. ^ "Value Stream Mapping Tutorial - What is VSM? | ASQ". asq.org. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 
  5. ^ a b "What is Value Stream Mapping". Lucidchart (İngilizce). 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 
  6. ^ Atlassian. "Value Stream Mapping". Atlassian (İngilizce). 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kaizen</span>

Kaizen, belirli bir zaman diliminde müşteri memnuniyetinin arttırılması ve rekabet güçlerinin etkilenmesi amacıyla süreçlere yönelik, çalışan, süreç, zaman ve teknolojide yavaş yavaş; fakat çok sayıda hızlı bir gelişme sağlamayı ve maliyetlerde bir düşmeyi ifade eden bir kavramdır. Japonca bir birleşik sözcük olan kaizeni oluşturan sözcüklerden kai değişim, zen ise daha iyi anlamına gelmektedir.

Tam Zamanında, üretimi ve verimliliği artırmak için geliştirilen envanter stratejisidir. Yapılan tüm üretim işlemleri ve buna bağlı alt maliyetleri en aza indirmek amacıyla zaman kriterlerini de göz önünde tutan üretim türü Japon Kanban sisteminin türevlerindendir. JIT, Toyota Motor Company'nin Başkan Yardımcısı Taiichi Ohno (1982) tarafından geliştirilmiştir ve 1970'lerin sonlarında Japonya'daki diğer şirketlere yayılmıştır. 1980'lerin başında, JIT, Batı ve Asya ülkelerinde çok popüler bir üretim yeniliği haline gelmiştir. Üretim sürecindeki tüm israfı ortadan kaldırma ve üretim sürecini iyileştirerek diğerlerine üstünlük sağlama fikrine dayanan sürekli üretim iyileştirme yaklaşımıdır. Üretim esnasında bir sonraki işlemin üretimini de göz önünde tutarak iş sırasını belirlemektedir. Depolama işleminde sipariş verme seviyesine gelindiğini ve bu noktadan sonra siparişin karşılanması gerektiğini bildiren bu strateji sayesinde en verimli depo hacmi ve üretim devamlılığı sağlanmaktadır. Kısaca just in time (JIT) ihtiyaç kadar talebi, mükemmel kalite ile kalansız olarak bir an önce üretmek ve istendiği zamanda doğru yere nakletmektir. Envanterin oldukça önemli bir odak noktası haline gelmesinin, sermaye israfına yönelik bariz potansiyel dışında başka bir iyi nedeni daha vardır. Yalın üretim yöntemlerinin geliştiği dönemde şirketler çeşitli boyutlarda daha rekabetçi hale gelmiştir ve bu kritik boyutlardan biri de teslimat hızıdır. Little yasası olarak bilinen bir ilişki, envanter ve zamanı şu şekilde ilişkilendirir:

<span class="mw-page-title-main">Altı sigma</span> süreç geliştirmek için yöntem stratejisi

Altı Sigma, operasyonlarda mükemmelliğin sağlanması amacıyla işletmelerde süreçlerin tanımlanması, ölçülmesi, analiz edilmesi, iyileştirilmesi ve kontrolü için kolay ve etkili istatistik araçlarının kullanıldığı bir yönetim stratejisi.

İş akışı, tasarımınız içerisinde bulunan öğelerin bir iş içerisinde bulunabileceği durumları gösterir. İş Akışı bir öğenin aktörler arasındaki dolaşımı esnasında izleyebileceği adımların bir araya gelmesidir. Genelde bu işlemler iş dünyasında geçerli olan ve tamamlanma kıstasına sahip adımlardan oluşur. Kısaca adımlar, kurallar ve kararlar bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">5S</span>

5S, organizasyonlarda kaliteli bir çalışma ortamı oluşturmak ve sürekliliğini sağlamak için geliştirilen bir tekniktir. Çalışma koşullarını performans, konfor, güvenlik ve temizlik açılarından en iyileme amacı güder. Ayrıca temiz ve organize bir çalışma ortamı sağlayarak israfın ve değişkenliğin azalmasını sağlar.

Yedi kalite aracı, toplam kalite yönetiminde sorun çözme tekniğine temel oluşturan yedi temel araç. Kalite yönetim araçları kişilere ve gruplara, kalite kontrol süreçlerini uygulamak, uygulanan bu süreçleri görüntülemek ve herhangi bir süreçten kaynaklanan bir problemi çözmek için destek sağlar. Yedi kalite aracı, iş problemleri analizlerine ve çözümlerine yapısal yaklaşım dolayısıyla da analizler ve çözümlerde gelişmeyi sağlar. Bu araçlar imalat süreçlerinde olduğu gibi hizmet odaklı süreçlerde de uygulanabilir. Yedi kalite aracı, takım veya gruplar tarafından uygulandığında en fazla getiri elde edilir. Böylece en kullanışlı, yani yönetim için tasarlanmış bilgiler ortaya çıkar. Bu araçlar, ürün geliştirmeden, pazarlamaya ve müşteri ilişkilerine kadar bütün üretim süreçlerinde süreç geliştirme ve müşteri memnuniyetini artırmak için uygulanabilir. Bir işletmenin ya da bir sürecin performansını geliştirmek amacıyla atılacak adımların, verilecek kararların verilere dayanması gerekir. 'Gerçeklere Dayalı Yönetim' ve 'Sürekli Gelişme' ancak; doğru, anlaşılabilir ve güvenilir veriler ile gerçekleştirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Yalın üretim</span>

Yalın üretim; yapısında hiçbir gereksiz unsur taşımayan, hata, maliyet, stok, işçilik, geliştirme süreci, üretim alanı, fire, müşteri memnuniyetsizliği gibi unsurların en aza indirildiği üretim sistemidir. [Womack ve diğerleri 1990:16]

<span class="mw-page-title-main">İşlev modeli</span>

Sistem ve yazılım mühendisliğindeki işlev modeli modellenen sistem veya konu alanının işlevlerinin yapısal temsilidir.

Genç anlamı "boşuna; işe yaramazlık; savurganlık" olan Japonca bir kelime ve bir anahtar kavram olarak Toyota Üretim Sistemi (TPS)'ndeki kaynakların optimal tahsisinin sapmasının üç türünden birisidir.. Atık azaltma etkili bir şekilde kârlılığı artırmanın bir yoludur. Toyota; Japonya'da yaygın olarak, bir ürünün geliştirme programı ya da kampanyasına başvuru amaçlı olarak tanınan, mu- öneki ile başlayan, bu üç sözcüğü kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Taiichi Ohno</span>

Ohno Taiichi Japon endüstri mühendisi ve iş adamıydı. ABD'de Yalın üretim'e ilham veren Toyota üretim sistemi'nin babası olarak kabul edilir. Bu sistemin bir parçası olarak yedi israfı tasarladı. Toyota Üretim Sistemi: Büyük Ölçekli Üretimin Ötesinde de dahil olmak üzere sistem hakkında birkaç kitap yazdı.

Toyota Tarzı, Toyota Motor Şirketinin yönetim yaklaşımı ve üretim sisteminin altında yatan ilkeler ve davranışlar bütünüdür. Toyota felsefe, değerler ve üretim ideallerini ilk defa 2001'de "Toyota Way 2001" şeklinde adlandırarak özetledi. Toyota Tarzı sürekli gelişme ve insanlara saygı olmak üzere iki ana alandaki ilkelerden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Gemba</span>

Gemba anlamı "gerçek bir yer" olan Japonca bir terimdir. Japon dedektifler olay yerini gemba olarak adlandırır ve Japon TV habercileri kendilerini gembadan rapor veriyor olarak belirtebilirler. İş dünyasında gemba, değerin yaratıldığı yeri ifade eder; üretimde gemba, fabrika zeminidir. Bir şantiye, satış katı gibi herhangi bir "site" veya servis sağlayıcı müşteriyle doğrudan etkileşime girilen herhangi bir "site" olabilmektedir.

Kanban, yeni çalışma için mevcut kapasite ile çalışma taleplerini dengeleyen bilgi çalışmalarını yönetmek için bir yöntemdir. İş öğeleri, katılımcılara görev tanımından müşterinin sunumuna kadar ilerleme ve süreç görüntüsü verecek şekilde görselleştirilir. Kanban, bir üretim sisteminin bütün olarak çalışmasını ve iyileştirmeyi teşvik etmek için doğru bir araçtır.

Takt zamanı başlangıçta operatörün iş içeriğini tasarlamak için kullanılmıştır. "Takt Time" terimi, bir müzik parçasındaki ritim ve zaman çubuğunu ifade eden Almanca "Takt" kelimesinden türetilmiştir. Almanca ‘da “takt” “nabız” anlamına gelmektedir. Üretimde, ürünlerin üretilme hızını ifade etmektedir. Takt süresi, belirli bir zaman dilimindeki ortalama satış hızını temsil etmektedir. Bir parçayı üretmek için mevcut olan zamanı tanımlamaktadır. Yalın üretim, üretim sistemlerinin tasarlanma şeklini büyük ölçüde etkilemiştir. Yalın üretimin önemli bir yönü takt zamanıdır. Takt zamanı, müşteri talebini mevcut üretim süresiyle ilişkilendirmektedir. Ayrıca üretimi hızlandırmak için de kullanılmaktadır. Takt zamanı, yalın üretimin kavramsal bir parçasıdır. Üretim, takt zamanı tarafından belirlenmektedir. Takt zamanı, tasarım hiyerarşisinin tüm seviyeleri, yani genel tesis yerleşimi, makine tasarım özellikleri ve iş döngüsü tasarımı yoluyla üretim sistemi tasarımını etkilemektedir. Bağlantılı bir hücresel üretim ortamında, hücreler, hücreden hücreye sürekli akışı sağlamak için takt süresine göre çalışmaktadır. Hücreler içinde, makine kapasitesi hücrenin çalışma takt süresine göre ayarlanmaktadır. Operatörlerin çalışma döngüsü, çalışanın döngüyü takt süresi içinde tamamlayabilmesi için düzenlenmiştir. İşlem özelliği taşıyan aşamada takt zamanı, üretim sırasını belirleyen bir parametredir.

Spagetti diyagramı, sistemlerdeki olası biçimleri görselleştirmek için verileri görüntüleme yöntemidir. Bu şekilde ayrıntılarıyla anlatılan akarsular erişteye benzetilmektedir. Bu nedenle terim türetilmiştir. Bu istatistiksel metot ilk olarak fabrikalar arasındaki izleyeceği yol için kullanılmaktadır. Rotayı bu şekilde görselleştirmek, bir sistemin akışındaki verimsizliği azaltabilmektedir. Okyanusta sürüklenen hayvan nüfusunu ve şamandıralarla ilgili olarak yayılma ve göç şekillerini incelemek için çekilebilmektedir. Meteoroloji içinde, bu diyagramlar, belirli bir hava tahmininde güvenin yanı sıra yüksek ve alçak basınç sistemlerinin konumlarını ve yoğunluklarını belirlemeye yardımcı olabilmektedir. Atmosferik biçimlerden veya türlü topluluk üyelerinden gelen belirleyici örnek beklentilerden oluşmaktadır. Tıp içinde, ilaç testleri sırasında ilaçların hastalar üzerindeki tesirini gösterebilmektedir. Bir spagetti diyagramı, bir süreç boyunca bir öğenin veya aktivitenin yolunu izleyen sürekli bir akış çizgisi kullanan görsel bir temsil olarak tanımlanmaktadır. Bir süreç analizi aracı olarak, sürekli akış hattı, süreç ekiplerinin iş akışındaki fazlalıkları ve süreç akışını hızlandırmak için fırsatları belirlemesini sağlamaktadır. Örneğin, birçok yürüme yolunun üst üste geldiği alanlar, tıkanıklık ve gecikme nedenleridir. Beklemek, yalının sekiz israfından biridir. Çünkü "gereksiz hareket" olarak kabul edilmektedir. Spagetti diyagramı, bunlar gibi başka türlü fark edilemeyen ana kesişme noktalarını vurgulamaya yardımcı olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Üretim seviyelendirme</span>

Üretim seviyelendirme veya - Japonca orijinal terimiyle - heijunka (平準化), olarak da bilinen üretim tesviye, mura'yı (pürüzlülüğü) azaltmak için bir tekniktir. Bu da muda'yı (atık) azaltır. Toyota Üretim Sisteminde ve yalın üretimde üretim verimliliğinin geliştirilmesi için hayati önem taşımaktadır. Amaç, ara malları sabit bir oranda üretmektir. Böylece daha sonraki işlemler de sabit ve öngörülebilir bir oranda gerçekleştirilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Toyota 3M modeli</span>

Toyota 3M modeli, üretim sistemini Yalın'ın üç düşmanını ortadan kaldırmak üzerine geliştirmiştir: Muda (atık), Muri ve Mura (düzensizlik). Muda, akışın doğrudan engelidir. Aşağıda yazıldığı gibi, tümü bekleme sürelerine ve dolayısıyla bir süreçte daha uzun teslim sürelerine yol açan 8 farklı muda türü vardır. Sadece mudayı çıkarmak işe yaramaz. Genellikle, mudanın orada olmasının bir nedeni vardır ve bu neden genellikle diğer iki düşmanla ilgilidir: muri ve muradır. Bu, Yalın'ın üç düşmanının birbiriyle ilişkili olduğu ve bu nedenle aynı anda dikkate alınması gerektiği anlamına gelmektedir. Yalın üç düşmanı hem üretim hem de ofis süreçlerinde bulunabilmektedir. Genellikle üretim süreçlerinden çok ofis süreçlerinde bulunabilmektedir. Bunun bir nedeni üretim süreçlerinin görünür olmasıdır. Bir fabrikanın içinden geçen herkes üzerinde çalışılmayı bekleyen envanteri görebilmektedir. Ancak ofis ortamında süreçler genellikle bilgisayarların içinde, posta kutularında ve BT sistemlerinde gizlidir.

Yalın envanter, mükemmel bir sistemi çalışır durumda tutmak için gereken minimum envanterdir.Üretim ve dağıtım sistemlerindeki stoklar ile ilgili bir durum ters gittiği takdirde "her ihtimale karşı" yapacak bir şey vardır. Yani, üretim planından bir sapma olması durumunda kullanılmaktadır. "Ekstra" envanter daha sonra varyasyonları veya sorunları kapsamak için kullanmaktadır. Yalın envanter taktikleri, "her ihtimale karşı" değil, "tam zamanında" gerektirir. Yalın envanter ile malın tam miktarı, bir dakika önce veya bir dakika sonra değil, ihtiyaç duyulduğu anda gelmektedir. Bazı yararlı yalın envanter taktikleri aşağıdaki bölümlerde daha ayrıntılı olarak tartışılmıştır.

Toyota Üretim Sistemi, Toyota tarafından geliştirilen, yönetim felsefesini ve uygulamalarını içeren bir bütünü oluşturan sosyo-teknik sistemdir.

<span class="mw-page-title-main">Süreç mühendisliği</span> ham veya başlangıç maddesinin kimyasal-fiziksel ya da biyolojik işlemler kullanılarak başka bir ürüne dönüştürüldüğü tüm teknik işlemler

Süreç mühendisliği, insanların hammaddeleri ve enerjiyi endüstriyel düzeyde toplum için yararlı ürünlere dönüştürmesini sağlayan temel ilkelerin ve doğa kanunlarının anlaşılması ve uygulanmasıdır. Süreç mühendisleri, basınç, sıcaklık ve derişim gradyanları gibi doğadaki itici güçlerden ve kütlenin korunumu yasasından yararlanarak, istenilen kimyasal ürünleri büyük miktarlarda sentezlemek ve saflaştırmak için yöntemler geliştirebilirler. Süreç mühendisliği, kimyasal, fiziksel ve biyolojik süreçlerin tasarımı, işletimi, kontrolü, optimizasyonu ve yoğunlaştırılmasına odaklanır. Süreç mühendisliği, tarım, otomotiv, biyoteknik, kimya, gıda, malzeme geliştirme, madencilik, nükleer, petrokimya, ilaç ve yazılım geliştirme gibi çok çeşitli endüstrileri kapsamaktadır. Sistematik bilgisayar tabanlı yöntemlerin süreç mühendisliğine uygulanmasına "süreç sistemleri mühendisliği" adı verilir.