İçeriğe atla

Devrez

Devrez Çayı
Konum
Ülke(ler)Çankırı, Kastamonu, Çorum
Genel bilgiler
AğızKızılırmak
Ağız rakımı351
Uzunluk211 km
Havza alanı3,350 km2
Debi8.9 m³/sn

Devrez Çayı (Hitit dili: 𒁕𒄩𒊏 Dahara); Kızılırmak'ın batı kanadında kalan en önemli ikinci koludur. Devrez Çayı 211 km uzunluğunda ve 8.9 m³/sn'lik yıl içi ortalama debiye sahiptir. Havzası 3,350 km2'dir. Akış rejimi düzensizdir; ilkbahar aylarında yağışların başlaması ve karların erimesi ile sularında büyük bir artış görülür; ilkbaharda 600 m³/sn su geçirebilir, yaz aylarında ise 2,5 m³/sn debiye düşer.

Köroğlu Dağlarının kuzeye bakan yamaçlarından inen kolların birleşmesi ile meydana gelir ve Ilgaz Dağları'nı güneyinden sınırlayan Kuzey Anadolu Fayı'nın oluşturduğu çukur alanı izleyerek[1] Kargı topraklarından Kızılırmak'a ulaşarak katılır. Havzanın batı sınırını Ankara-Çankırı il sınırını oluşturan Işık Dağı oluşturur. Kargı'nın güneyinde bulunan Kös Dağı, Ilgaz Dağları'nın devamı iken Devrez tarafından parçalanarak ayrılmıştır.[1]

Başlangıç yeri Kızılcahamam ilçesi sınırları içinde bulunan Yıldırım orman bölgesinde bulunan Semer Köy ile Ortaköy'den doğarak gelen akarsuyun en önemli kaynağını Orta ilçesinin İncecik ve Kayıören Köylerinin batısındaki Yıldırım Dağları ile, Kayılar mahallesi ile Özlü Kasabasının güneyindeki Aydos Dağları'nın gözelerinden beslenerek sırasıyla Orta, Kurşunlu, Ilgaz, Tosya ve Kargı topraklarını sular. Tosya'nın ve Kargı'nın yetiştirdiği çeltik türleri Devrez Çayı ile sulanır.

Kaynakça

  1. ^ a b KÖLE, M. Murat (2016). "Devrez Çayı Vadisinin Tektonik Özelliklerinin Morfometrik İndisler ile Araştırılması". / İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi. 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırşehir</span> Kırşehir ilinin merkezi olan şehir

Kırşehir, Kırşehir ilinin şehir merkezidir. 1941 yılında Ankara'da toplanan I. Coğrafya Kongresi'nde bu bölgeye ve bölgenin Orta Kızılırmak Bölümü'ne alındı. Özellikle son yıllarda köylerin göç vermesiyle nüfus merkez ilçede yoğunlaşmıştır. 1927'de 13.000 olan 1990'da 73.538'e, 2000'de 88.105'e çıkmıştı. 2010'da 110.000 olan merkez ilçe nüfusu 2021 itibarıyla 160.737'dir.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Karadeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak</span> Türkiye topraklarından doğup Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsu

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tosya</span> Kastamonu iline bağlı bir ilçe

Tosya, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Kastamonu ilinin bir ilçesidir. Hititler döneminde Tosya ile Çorum'a bağlı İskilip ilçesinin bulunduğu bölgeye Tarittara veya Turmitta denmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz, Çankırı</span> Çankırı ilçesi

Ilgaz, Çankırı ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Porsuk Çayı</span> İç Anadolu Bölgesinde bir ırmak

Porsuk Çayı, Ege ve İç Anadolu Bölgelerinde bir akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Asi Nehri</span> Nehir

Asi Nehri, Lübnan'daki Bikâ Vadisi'nin doğu kısmından doğar ve Türkiye'nin Hatay ilinden Akdeniz'e dökülür. Asi Nehri'nin toplam uzunluğu 556 km olup, 366 km Suriye'de, 98 km Türkiye'de, 40 km Lübnan'dadır. 52 km'si Türkiye-Suriye sınırını oluşturur. Antakya ile Akdeniz'e doğal su yolu bağlanmış olan Asi Nehri'nin ortalama su debisi 30 m³/sn dir. Kış mevsimi ile ilkbaharda taşkınlar nedeniyle pek çok su baskını yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu Dağları</span>

Kuzey Anadolu Dağları ya da Pontus Alpleri, Anadolu'nun kuzeyini kıyıya paralel, birkaç sıra halinde kuşatan sıradağlarıdır. Orojenez sonucu oluşan bu kıvrım dağları batıdan doğuya şöyle sıralanır: Köroğlu Dağları, Ilgaz Dağları, Küre Dağları, Canik Dağları, Köse Dağları, Giresun Dağları, Doğu Karadeniz Dağları, Mescit Dağı, Yalnızçam Dağları, Tecer, Mercan, Allahuekber Dağları. Erzurum-Kars yaylasında Palandöken Dağları ile Doğu Anadolu Dağları birleşir.

<span class="mw-page-title-main">Madra Dağları</span>

Madra Dağları ya da Madra Dağı, Ege Bölgesi’nin Asıl Ege Bölümü ile Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nün sınırlarında yer alır. Madra Dağı, Balıkesir ilinin İvrindi, Havran, Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık ilçeleri ile İzmir ilinin Bergama ilçesi topraklarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zap Suyu</span>

Zap Suyu, Büyük Zap Suyu, Süryanice de Zovo 'eloyo/Zava 'Ellaya olarak da bilinir, Doğu Anadolu Bölgesi'nden doğup Türkiye sınırları dışında Dicle Nehri'ne ulaşan akarsu. Bazı yeni kaynak ve haritalarda Çığlı Suyu adıyla geçer. Türkiye sınırları içindeki uzunluğu 426 km'dir. Van Doğusu Dağlarından Mengene Dağı ve İran sınırı yakınındaki Haravil Dağı yamaçlarından inen suların birleşmesiyle oluşur. Başkale vadisinde geçerken aldığı bazı derelerle büyür.En büyük beslemesi Karasu(Avareş)Hakkâri-Van, Yüksekova(Gever)-Başkale(Elbak), Örmeta(Xirabe)-Kwunin(Yamaç) sırası ile il, ilçe ve köy sınırlarını belirler. Güneydoğudan gelen ve Yüksekova'nın sularını toplayan Nehil Çayını aldan önce Mendéni çayı ile buluşup sonra Hakkâri kentinin yakınından geçer. Toroslar'ın oldukça genişlemiş bir kesimini oluşturan Hakkâri Dağlarını çok dar ve derin boğazlarla yararak aşar.Çukurca'nın batısında Türkiye sınırları dışına çıkar. Irak topraklarında önce güneydoğu, sonra da güneybatı yönünde akar ve Musul'un 40 km kadar güneyinde Dicle Nehrine kavuşur.

Gökırmak Kızılırmak'ın en büyük kollarından biridir. Batı-Doğu doğrultusunda uzanır. Kastamonu ili sınırları içerisinde Ilgaz Dağı'nın kuzey yamaçlarında doğar. Kastamonu, Taşköprü, Hanönü, Boyabat, Durağan'dan geçerek Kızılırmak'a ulaşır. Bahsedilen bölgelerden kaynaklanan Akkaya, Karadere, Uludere, Daday, Kastamonu, Karasu, Alpagut, Ağçıkavak, Çit, Çakmak, Çana, Hamzaoğlu, Küre ve Kavakpazarı Çaylarını da alarak Boyabat yönüne doğru devam eder.Durağan'dan sonra Kızılırmak'a karışır.

<span class="mw-page-title-main">D 100</span> Türkiyede bir devlet karayolu

D.100 ya da halk arasındaki adıyla E5, Türkiye'de bulunan bir devlet kara yoludur. Yol, Bulgaristan sınır kapısı Kapıkule'den başlayıp, Türkiye'yi batıdan doğuya boydan boya geçtikten sonra, İran sınır kapısı Gürbulak'ta sona eren ana yollardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağları</span>

Ilgaz dağları, Batı Karadeniz Bölgesi'nin en yüksek dağ kütlesidir. Kastamonu-Çankırı yolunun 1.875 m'lik bir geçitle aştığı Ilgaz dağı doğu-kuzeydoğu, batı-kuzey batı doğrultusunda 50 km uzunluğunda oval bir kütle oluşturur. En yüksek zirvesi Batı Karadeniz'in en yüksek zirvesi de olan Büyükhacat tepesi 2587 m, ikinci zirvesi Küçükhacat tepesi ise 2546 m yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Köroğlu Dağları</span>

Köroğlu Dağları, Türkiye'nin Batı Karadeniz Bölgesi'nin iç kısmında yer alan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Dalaman Çayı</span> Çay

Dalaman çayı, Gölhisar ilçesinin güneyindeki Yeşilgöl dağlarından doğar, Çameli, Acıpayam, Ortaca ve Dalaman ilçe sınırlarını çizerek, Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Anamur Çayı</span> Mersinde akarsu

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Samsun, Karadeniz Bölgesi'nin Orta Karadeniz Bölümü içerisindeki Canik Dağları Yöresi'nde yer almaktadır. Karadeniz'e doğru akarak iki büyük delta oluşturan Kızılırmak ve Yeşilırmak nedeniyle Samsun kıyıları geniş bir koy niteliğini almıştır. Atakum ve İlkadım ilçelerinin batı ve doğu yönlerindeki iki burun çıkıntısında da daha küçük boyutlu ikinci bir koy oluşmuş durumdadır. %45'ini dağların, %37'sini platoların, %18'ini ise ovaların meydana getirdiği Samsun Karadeniz Bölgesi'nin en önemli liman kentlerinden biri konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Karasu Çayı (Iğdır)</span>

Karasu Çayı, Iğdır ilinde, Ağrı Dağı'nın doğu eteklerinden doğan ve Aras Nehri'nin kolu olan akarsu. Debisi 5 m³/sn, uzunluğu 10,5 km'dir. Bir kanal görünümündeki akarsuda genişlik ortalama 3 m, derinlik yer yer 3–4 m, ortalama 1,5 m'dir.