İçeriğe atla

Devlet destekli terörizm

Devlet destekli terörizm, devletler veya devletlerle ilişkili (istihbarat örgütleri, sivil toplum örgütleri vb.) ulusaltı gruplar tarafından stratejik, politik, dinî veya ekonomik hedeflere ulaşabilmek için hedef toplum üzerinde korku ortamı yaratmaya yönelik şiddet ve yıldırma eylemleridir.[1][2]

Nedenleri ve örnekleri

Bazı devletlerin çıkarları için gerektiğinde terörizmi destekledikleri ve bazen dış politika aracı olarak kullandıkları görülmektedir.[3][2]

Terörizm kavramının tanımlanmasında karşılaşılan en temel sorun, devletlerin siyasetleri arasındaki ayrılıklar nedeniyle aynı konuları, kavramları, olayları farklı tanımlamalarıdır. Her devlet terörizmi tanımlama konusundaki hukukî ve politik yetkisini kendi iç ve dış ilişkilerine göre kullanmış ve yapılan tanımlar da devletlerin siyasi ve ideolojik yaklaşımlarına göre ayrışmıştır. Sonuçta devletler politik görüşlerini benimsedikleri veya kerhen uygun gördükleri grupların, örgütlerin eylemlerini ve üyelerini olumlu görmüş, dolayısıyla onlara meşruiyet sağlama yoluna gitmişler, benimsemedikleri örgütlerin eylemlerini ve üyelerini ise “terörizm” ve “terörist” olarak tanımlamışlardır.[4][5]

Örneğin 1981-1989 yılları arasında ABD başkanı Ronald Reagan ve yönetimi, Nikaragua'da iktidardaki Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi yönetimini devirmeye çalışan Kontraları özgürlük savaşçıları olarak tanımladı ve Kontralara yardım için Kongreye sunduğu tasarıyı geçirebildi.[6][5]

Doğal olarak devletlerle terörist örgütlerin ideolojik, dinî ve politik bakımdan dünya görüşlerinin benzerliği de işbirliklerinin kurulmasında motivasyon kaynağıdır.[7][8]

Türleri

ABD akademisyeni Richard J. Erickson'a göre devletin terörizme desteğini, desteğin en yoğun halinden en düşük derecesine doğru olmak üzere, sponsor olmak, desteklemek, göz yummak ve harekete geçmekte yetersiz kalmak olarak dört başlıkta ele alır.[9][10]

  1. Devletin terörizme sponsor olması.
  2. Devletin terörizme yönelik fiili destekte bulunması.
  3. Devletin terör faaliyetlerine göz yumması.
  4. Devletin terörist faaliyetlerle mücadele etme konusunda yetersiz kalması.

Dış bağlantılar

Kaynakça

Özel
  1. ^ Marshall 1995, s. 1018.
  2. ^ a b Topal 2004, s. 57.
  3. ^ Khan 2004, s. 956.
  4. ^ Khan 2004, s. 947.
  5. ^ a b Topal 2004, s. 13.
  6. ^ Khan 2004, s. 949.
  7. ^ Terry 1986, s. 161.
  8. ^ Topal 2004, s. 58.
  9. ^ Erickson 1989, s. 32-35.
  10. ^ Topal 2004, s. 60-64.
Genel
  1. Marshall, David C. (1995). Political Asylum: Time for a Change the Potential Effectiveness of Reforms to Prevent Terrorist Attacks in America (İngilizce). 99. Dick. L. Rev. 
  2. Topal, Ahmet Hamdi (2004). Uluslararası Hukukta Devlet Destekli Terörizme Karşı Kuvvet Kullanma. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı. s. 57. doi:10.1501/0000244. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  3. Khan, Ali (1987). A Legal Theory of International Terrorism (İngilizce). 19. Conn. L. Rev. s. 956. 
  4. Terry, James P. (1986). Countering State-Sponsored Terrorism: A Law-Policy Analysis (İngilizce). 36. Nav. L. Rev. 
  5. Erickson, Richard J. (1989). Legitimate Use of Military Force Against State-Sponsored International Terrorism. Alabama: Air University Press. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • George, Alexander. Western State Terrorism, Polity Press. 0-7456-0931-7 İngilizce
  • Kirchner, Magdalena. Why States Rebel. Understanding State Sponsorship of Terrorism. Barbara Budrich, Opladen 2016. 978-3-8474-0641-9. İngilizce
  • Kreindler, James P. The Lockerbie Case and its Implications for State-Sponsored Terrorism, in: Israel Journal of Foreign Affairs, Cilt. 1, Sayı. 2 (2007) İngilizce
  • Lerner, Brenda Wilmoth & K. Lee Lerner, ed. Terrorism: Essential primary sources. Thomson Gale, 2006. 978-1-4144-0621-3 Library of Congress. Jefferson or Adams Bldg General or Area Studies Reading Rms LC Control Number: 2005024002. İngilizce

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">ASALA</span> Ermeni Milliyetçisi Marksist-Leninist silahlı örgüt

ASALA veya tam adı ile Ermenistan'ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu, 1975 ve 1994 yılları arasında, Türkiye dahil 16 farklı ülkede Türk ve diğer sivil, mülki ve diplomatik hedeflere karşı bombalı ve silahlı eylemlerde bulunmuş solcu ve aşırı milliyetçi silahlı örgüttür.

Terörizm, terör ya da yıldırıcılık, siyasal, dinsel ve/veya ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla sivillere, belirlenen hedef gruplara veya resmî, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yolun kullanımını ifade eden terim. Hükûmetlere veya kuruluşlara göre değişmekle birlikte, terör uygulayan organize çeşitli gruplara terör örgütü; terör uygulayan şahıslara ise terörist ya da yıldırıcı denilmektedir. Bununla birlikte bu ifade oldukça tartışmalı bir kavram olup üzerinde akademik ya da uluslararası fikir birliği yoktur. Gücünü ve yetkilerini bu yönde kullanan devletler de devlet terörizmi kapsamında, savaş suçları ya da insan hakları ihlalleri nedeniyle bu kavramla yargılanabilmektedir. Buna benzer olarak; devlet organlarını direkt olarak kullanmayıp, iktidarlardaki grubun veya partinin desteklediği örgütlere verilen desteği tanımlayan devlet destekli terörizm sonucu da benzer yargılamalar olabilmektedir. Birçok akademisyen çeşitli hükûmetlerin eylemlerinin de "terörizm" olarak damgalanabileceğini belirtmiştir. Bir ülkede veya bölgede gücü elinden bulunduran iktidarlar veya hükûmetler gerçekleşen bir direniş hareketini "terörizm" ile etiketleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Irgun</span>

Irgun, 1931-1948 arasında Filistin Mandası'nda faaliyet gösteren siyonist bir milis örgütüdür. Eski ve büyük Yahudi paramiliter örgüt Haganah'ın bir koluydu. Grup Haganah'tan ayrıldıktan sonra Haganah Bet veya alternatif olarak haHaganah haLeumit ya da Hama'amad olarak tanınmaya başlandı. Irgun üyeleri, 1948 Arap-İsrail savaşının başlangıcında İsrail Silahlı Kuvvetleri'ne dahil edildi. Irgun ayrıca İbranice harflerin bir kısaltması veya IZL kısaltması Etzel olarak da bilinmektedir.

Bir dizi ulusal hükûmet ve iki uluslararası kuruluş, terörist olarak tanımladıkları örgütlerin listelerini oluşturmuştur. Aşağıdaki tanımlanmış terörist örgütleri listesi, mevcut ve eski ulusal hükûmetler ve hükûmetler arası kuruluşlar tarafından terörist olarak tanımlanan örgütleri listeler. Bu tür tanımlamaların genellikle örgütlerin faaliyetleri üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Terörist olarak tanımlanan birçok örgüt, terörizmi amaçlarına ulaşmak için askeri bir taktik olarak kullanmayı reddetmiştir ve terörizmin yasal tanımı konusunda uluslararası bir fikir birliği yoktur. Bazı örgütlerin birden fazla kanadı veya bileşeni vardır ve bunlardan biri veya birkaçı terörist olarak tanımlanırken diğerleri değildir.

<span class="mw-page-title-main">TAK (örgüt)</span> 2004te kurulan yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt

TAK tam adı ile Kürdistan Özgürlük Şahinleri, 29 Temmuz 2004 yılında kurulan, Türkiye'nin metropollerinde, turistik bölgelerinde sivillere, askerî hedeflere karşı bombalı saldırı, intihar saldırısı, sabotaj ve kundaklama türünde stratejik ve sansasyonel saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt.

Dördüncü nesil savaş, savaş nesillerinden biridir. Harp ile siyasetin, asker ile sivilin, barış ile çatışmanın, savaş alanı ile emniyetli bölgenin aralarındaki bulanık hatların olması olarak nitelendirilen savaş türü. Sanayi Çağı'nda savaş ile beraber modern savaştır.

Devlet terörü veya devlet terörizmi, herhangi bir devlet eliyle yürütülen terörist faaliyetlerdir.

<span class="mw-page-title-main">PKK'yi terör örgütü kabul eden ülke ve kuruluşlar</span> PKKyı terör eylemlerinde bulunan bir silahlı örgüt olarak tanımlayan ülke ve kuruluşlar

Kürdistan İşçi Partisi veya Kürtçe ismi olan Partiya Karkerên Kurdistanê'nin kısaltmasıyla PKK; Avrupa Birliği, NATO gibi uluslararası kuruluşlar ve bazı devletler tarafından terör örgütü olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İslamcı terörizm</span> Radikal dinci motivasyon ve hedeflere sahip grupların veya kişilerin yaptıkları eylemler

İslamcı terörizm, İslami köktendinciler tarafından cihat olarak gerçekleştirilen çeşitli siyasi veya dinî amaçlara ulaşma amaçlı bir çeşit dinî terörizm.

Gulmurad Salimoviç Halimov, Tacik İslamcı askerî komutan. Tacikistan İçişleri Bakanlığına bağlı polis özel kuvvetleri OMON'da yarbay rütbesiyle görevliyken, 2015 yılında Irak ve Şam İslam Devleti'ne katıldı. Eylül 2016'da örgütün Savaş Bakanı olarak atandığı açıklandı.

Hristiyan terörizmi, Hristiyan motivasyonlarını veya hedeflerini savunan gruplar veya kişiler tarafından terör eylemlerinin içerilmesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Terörizmi Destekleyen Devletler</span> Vikimedya liste maddesi

Terörizmi destekleyen devletler, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı tarafından "uluslararası terör eylemlerine defalarca destek verdiği" iddia edilen devletler için kullanılan bir terimdir. Listeye dahil edilmek, tek taraflı katı yaptırımlara sebep olur.

Devrimci terör veya terör iktidarı, 1793'ten 1795'e kadar olan Fransız Devrimi sırasında ortaya çıkan Terör Dönemi'nde karşı-devrimcilere karşı kullanılan kuvvetin kurumsallaştırılmış uygulamasını ifade eden terim. Komünist terörizm terimi ise Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki Kızıl Terörü ya da Kızıl Kmerler iktidarının karşı devrimci kesimlere uyguladığı uygulamaları tanımlamak için kullanılmıştır. Tersine, Beyaz Terör gibi "gerici terör" ise devrimleri bastırmak için de kullanılır.

Direniş hareketi, bir ülkenin sivil nüfusunun bir kısmının kendi yasalarına olarak kurulmuş hükûmetine, yönetim gücüne sahip iktidarına veya herhangi bir işgal gücüne karşı sivil düzeni ve istikrarı bozması için organize edilmiş çabadır. Bu gruplar amaçlarına pasif direniş, sivil direniş veya silahlı ya da silahsız güç kullanımı yoluyla ulaşmayı hedefleyebilir. Birçok durumda, örneğin II. Dünya Savaşı'nda Norveç'te olduğu gibi, bir direniş hareketi genellikle farklı kuruluşlar altında faaliyet gösteren ve bir ülke içinde farklı aşamalarda veya coğrafi bölgelerde faaliyet gösteren hem şiddet içeren hem de şiddet içermeyen yöntemleri kullanabilir.

Ekolojik terörizm, çevrecilik hedeflerini desteklemek için insanlara veya mülke karşı işlenen bir şiddet eylemidir.

<span class="mw-page-title-main">Terör sosyolojisi</span>

Terör sosyolojisi, terörizmi sosyal bir fenomen olarak anlamaya çalışan sosyolojinin bir alandır. Alan, terörizmi tanımlar, niçin gerçekleştiğini araştırır ve toplum üzerindeki etkisini değerlendirir. Terörizm sosyolojisi, siyaset bilimi, tarih, ekonomi ve psikoloji alanlarından meydana gelmektedir. Terörizm sosyolojisi, terörizmi meydana getiren sosyal koşullara vurgu yapması ile önemli terörizm araştırmalarından farklılık göstermektedir. Terörizm sosyolojisi ayrıca devletlerin böyle olaylara nasıl tepki gösterdiğini araştırır.

Yahudi terörizmi, Yahudilik içindeki aşırılık yanlıları tarafından işlenen dini terörizmdir.

Radikalleşme, bir bireyin veya bir grubun, siyasi, sosyal veya dini bir statükonun karşısında giderek radikal görüşleri benimsemesi sürecidir. Toplumun genel fikirleri, radikalleşmenin sonuçlarını şekillendirir; örneğin, radikal hareketler toplumdaki ilerlemeci değişikliklere karşı geniş bir sosyal uzlaşının veya toplumda değişim isteğinin bir sonucu olabilir. Radikalleşme, hem şiddet içeren hem de şiddet içermeyen eylemlere yol açabilir - akademik literatür radikalleşmenin şiddet içeren aşırıcılığa veya terör eylemlerine yol açan radikalleşme üzerinde odaklanmaktadır.

Son savaştan beri Sudan'da terörizm yaşanmaktadır. Bununla birlikte Sudan hükümeti, ülkedeki terörizm ile mücadele etmekte kararlılık göstermektedir

Terörizmin tanımı konusunda akademik ya da hukuki bir uzlaşı bulunmamaktadır.