İçeriğe atla

Devlet Egemenliği Günü (Azerbaycan)

   Azerbaycan Devlet Egemenliği Günü
ÜlkeAzerbaycan
Başlama20 Eylül 2024

Devlet Egemenliği Günü (Azerice: Dövlət Suverenliyi Günü), terörle mücadele operasyonunun ardından Azerbaycan'nda devlet egemenliğinin yeniden tesis edilmesinin onuruna kutlanan gündür. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 19 Eylül 2024 tarihinde imzaladığı "Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Devlet Egemenliği Günü'nün kurulması hakkında" kararına dayanarak kutlanmaktadır.

Tarihçe

Birinci Karabağ Savaşı'nda, Ermenistan Cumhuriyeti Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın gereklerini ihlal ederek Azerbaycan Cumhuriyeti'ne karşı işgal politikası yürütmüş ve askerî güç kullanarak Azerbaycan'ın uluslararası düzeyde tanınan topraklarının yüzde 20'sini işgal etmiştir.[1] Ermenistan'da ve işgal edilen Azerbaycan topraklarında Azerbaycanlılara karşı etnik temizlik yapılmış, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları işlenmiş, şehirler ve köyler harap edilmiş, birçok katliam ve Hocalı Soykırımı gerçekleştirilmiştir.

2020 yılının Eylül-Kasım aylarında gerçekleşen 44 günlük Vatan Savaşı sonucunda Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri yedi bölgeyi – Cebrayıl, Fuzuli, Zengilan, Kubadlı, Ağdam ve Laçın bölgeleri ile birlikte Şuşa şehrini tamamen, Hocalı ve Terter bölgelerinin bir kısmını ve Hocavend ile Kelbecer bölgelerinin geniş bir bölümünü işgalden kurtarmıştır.[1] Askeri operasyonlar, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya liderleri arasında imzalanan üçlü bildirgeyle sona ermiştir. Böylece Azerbaycan, BM Güvenlik Konseyi kararlarının uygulanmasını sağlamıştır.[2][3]

Üçlü bildirgede, Ermenistan Azerbaycan topraklarından tamamen çekilme taahhüdünü üstlenmiştir. Ancak Ermenistan, özellikle 2020'den sonra üretilen silah ve mühimmatı, mayınlar da dahil olmak üzere, yasa dışı yollarla Rusya barış güçlerinin kontrolü altındaki Karabağ bölgelerine taşımış, 480 kilometrelik temas hattı boyunca yeni mayınlı bölgeler, 500'den fazla savaş mevzisi ve güçlendirilmiş uzun vadeli atış noktaları, çeşitli tiplerde topçu sistemleri için 350'den fazla atış pozisyonu ve keşif-gözlem araçları kurmuştur. Ayrıca Ermenistan, bölgede saldırı operasyonlarını yürütebilecek askerî güçleri de yoğunlaştırmıştır.[4]

19 Eylül'de Ahmedbeyli-Fuzuli-Şuşa yolu üzerinde tanksavar mayınlarının patlaması sonucu Azerbaycan Devlet Otoyolları Ajansı çalışanlarının ölümüyle sonuçlanan terör olayı

18 Eylül 2023 tarihinde Azerbaycan hava sahasında uçuş yapan yolcu uçaklarının GPS navigasyon sistemlerine karşı, Rus Barış Gücü Kontenjanının geçici olarak konuşlandırıldığı bölgelerdeki yasa dışı Ermeni silahlı grupları tarafından radyo engellemeleri uygulanmıştır.[5] Sonuç olarak, Tiflis-Bakü güzergahında uçuş gerçekleştiren "Azerbaycan Hava Yolları"na ait E-190 tipi yolcu uçağının GPS navigasyon sistemlerinde, saat 20:28'den 20:34'e kadar radyo engellemeleri nedeniyle kesintiler yaşanmıştır.[6]

19 Eylül 2023 tarihinde, Hocavend bölgesinde Azerbaycan Otomobil Yolları Devlet Ajansı'na ait bir araç mayına çarpmış, sürücü ve yolcusu olay yerinde hayatını kaybetmiştir.[7][8][9]

Aynı gün, Azerbaycan Otomobil Yolları Devlet Ajansı (AAYDA) çalışanlarının öldürüldüğü terör saldırısının gerçekleştiği bölgeye hareket eden polis memurlarının aracı da mayına çarpmış, İçişleri Bakanlığı'na (DİN) bağlı 4 polis hayatını kaybetmiş, 5 polis de çeşitli derecelerde yaralanmıştır.[10] Daha sonra, aracın, barış gücünün geçici olarak konuşlandığı bölgede faaliyet gösteren yasa dışı Ermeni silahlı gruplarının sabotaj-diversiyon ekibi tarafından yerleştirilen bir mayına çarptığı anlaşılmıştır.[11]

19 Eylül 2023'te, Azerbaycan’ın Karabağ ekonomik bölgesinde gerçekleştirilen geniş çaplı provokasyonların önlenmesi ve Ermenistan silahlı kuvvetlerinin kalıntılarının silahsızlandırılarak buradan çıkarılması, bu bölgelerde Azerbaycan Cumhuriyeti’nin anayasal düzeninin yeniden tesis edilmesi amacıyla bir terörle mücadele operasyonu başlatılmıştır. Sadece 23 saat süren ve 20 Eylül'de sona eren operasyon sonucunda Azerbaycan Ordusu, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin egemenliğini tamamen yeniden sağlamıştır. Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinde bulunan Ermenistan silahlı kuvvetleri ve yasa dışı Ermeni silahlı grupları silahlarını bırakmış, savaş mevzilerinden ve askeri karakollardan çekilmişlerdir.[12]

Tesis edilmesi

Devlet Egemenliği Günü, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 19 Eylül 2024 tarihinde imzaladığı "Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Devlet Egemenliği Günü'nün kurulması hakkında" kararnamesine dayanarak kutlanmaktadır. Kararnamede şu ifadeler yer alır:[13]

"Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası'nın 109. maddesinin 32. bendine dayanarak, 20 Eylül 2023 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti’nin tüm topraklarında hukukun üstünlüğünün sağlandığını ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin devlet egemenliğinin yeniden tesis edildiğini göz önünde bulundurarak karar veriyorum:

1. Her yıl 20 Eylül, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Devlet Egemenliği Günü olarak kutlansın.

2. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, bu Kararnameden kaynaklanan meseleleri çözsün."

Kaynakça

  1. ^ a b Prezident Kitabxanası (Azərbaycan) (4 Ağustos 2022). "Azərbaycan Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası // Xronoligiya – Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi" (PDF). www.files.preslib.az (Azerice). 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  2. ^ President.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı) (4 Ağustos 2022). "İlham Əliyev xalqa müraciət edib". www.president.az (Azerice). 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  3. ^ "Azərbaycanda Dövlət Suverenliyi Günü təsis edildi — Sərəncam". Qafqazinfo (Azerice). 19 Eylül 2024. 19 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2024. 
  4. ^ "Ağdərədə ermənilərə məxsus dayaq məntəqəsi aşkarlanıb, tank götürülüb". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 26 Mart 2024. 5 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  5. ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (20 Eylül 2023). "Müdafiə Nazirliy: Qanunsuz erməni silahlıları sərnişin təyyarəsinə qarşı növbəti dəfə radiomaneələr tətbiq edib VİDEO". www.azertag.az (Azerice). 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  6. ^ Müdafiə Nazirliyi (Azərbaycan) (20 Eylül 2023). "Müdafiə Nazirliyinin məlumatı". www.mod.gov.az (Azerice). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  7. ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (20 Eylül 2023). "Xocavənddə avtomobil minaya düşüb, sürücü və sərnişin ölüb". www.azertag.az (Azerice). 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  8. ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (20 Eylül 2023). "Xocavənddə baş verən partlayışla bağlı cinayət işi başlanılıb". www.azertag.az (Azerice). 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  9. ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (20 Eylül 2023). "AAYDA Xocavəndə baş verən partlayışla bağlı məlumat yayıb". www.azertag.az (Azerice). 19 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  10. ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (20 Eylül 2023). "Daxili İşlər Nazirliyinin polislərinə qarşı törədilmiş terror hadisəsi ilə bağlı cinayət işi açılıb". www.azertag.az (Azerice). 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  11. ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (20 Eylül 2023). "Xocavənddə baş verən terror hadisəsi zamanı həyatını itirən DİN polislərinin sayı 4-ə çatıb". www.azertag.az (Azerice). 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  12. ^ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi (20 Eylül 2023). "Məlumat vərəqələri antiterror tədbirlərinin aparıldığı ərazidə paylanılır". www.azertag.az (Azerice). 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  13. ^ "Azərbaycan Respublikasında Dövlət Suverenliyi Gününün təsis edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". president.az. 19 Eylül 2024. 19 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mübariz İbrahimov</span> Azerbaycan ulusal kahramanı

Mübariz Ağakerim oğlu İbrahimov, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin askeriydi, gedikli subay olarak görev yapmaktaydı. İbrahimov, 2010 yılında ölümünden sonra Azerbaycan'da yılın adamı ve Azerbaycan ulusal kahramanı unvanlarına layık görüldü.

İmaret Stadı, Azerbaycan'ın Ağdam şehrinde yer alan bir stadyum. 1952'de açılmıştır. Uzun yıllar Azerbaycan spor kulüpleri tarafından kullanılan stadyum, 23 Temmuz 1993'te Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçler tarafından işgal edilmişti.

Murad Mirzeyev Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri yarbayı, Azerbaycan Ulusal Kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Polat Haşimov</span> Azerbaycan ulusal kahramanı

Polat İsrayil oğlu Haşimov, Azerbaycanlı asker. Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinde tümgeneral olarak görev yapmaktaydı. Azerbaycan ulusal kahramanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Milad Beygi</span>

Milad Beygi İran kökenli bir Azerbaycan tekvando sporcusudur. Milad Baig, 2016 yılı, Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen 31. Yaz Olimpiyat Oyunları'nda bronz madalya kazandi. Milad Beygi, 2015 yılındaki I Avrupa Oyunları'nda ve 2017'deki 4. İslami Dayanışma Oyunları'nda şampiyon oldu. Ayrıca 2017'de Tayvan'ın başkenti Taipei şehrinde Üniversite Öğrenci Oyunları'nı da kazandı.

Hikmet İzzet oğlu Mirzayev, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Korgenerali, Azerbaycan Kara Kuvvetlerinin Komutanı.

Zaur Cavanşir (Mammadov) ; Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin Tümgenerali, 2020 Karabağ Savaşının komutanlarından biri, "Vatan Savaşı Kahramanı".

<span class="mw-page-title-main">2020 Bakü Zafer Geçidi</span> Askeri zafer geçidi

2020 Bakü Zafer Geçidi, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki Azatlık Meydanı'nda 10 Aralık 2020'de düzenlenen askerî geçit töreni. Azerbaycan'daki resmî makamlarca Vatanseverlik Savaşı olarak nitelendirilen 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın Azerbaycan'ın zaferiyle sonuçlanması onuruna düzenlendi. Geçit, savaş sırasında askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçakların yanı sıra Ermeni savaş ganimetleri ve Türk askerleri ve subayları ile birlikte askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçaklarla birlikte yürüyen 3.000 askerî personelle yapıldı. Yakındaki Bakü Körfezi'nde jetler ve helikopterler tarafından şehrin üzerinde manevralar yapıldı. Azerbaycan'ın savaştaki kilit müttefiklerinden olan Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bakü'ye devlet ziyareti kapsamında askerî geçit törenine de katıldı.

Aşağıdaki liste Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Müşavirleri listesidir.

Süphan Rahim oğlu Cebrayılov, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin Kara Kuvvetlerinde görev yapan bir Azeri askeri astsubayıydı. İkinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında görev yapmış ve ölmüş, ölümünden sonra Vatanseverlik Savaşı Kahramanı unvanını almıştır.

2017 Alhanlı saldırısı veya Alhanlı faciası, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından 4 Temmuz 2017'de saat 20.40 sıralarında Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarında konuşlanmış Ermeni silahlı kuvvetleri birlikleri tarafından Azerbaycan'ın Füzuli Rayonu'na bağlı Alhanlı köyünde bir eve 82 ve 120 mm'lik havan ve bomba atarlarla gerçekleştirilen saldırıdır.

Azerbaycan Devlet Haber Ajansı, Azerbaycan merkezli bir haber ajansıdır. Ajans, 1 Mart 1920 tarihinde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde kurulmuştur. Ajansın merkezi Bakü'de yer almaktadır.

İlgar Anzor oğlu Mirzayev, Azerbaycanlı asker. Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinde albay olarak görev yapmaktaydı. Azerbaycan Ulusal Kahramanıdır.

Haydar Kamal oğlu Piriyev, Azerbaycanlı askeri subay ve Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin korgeneralidir. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nda savaşmıştır. Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Askeri Akademisi'nin şu anki başıdır.

Tahran'daki Azerbaycan Büyükelçiliğine saldırı — 27 Ocak 2023 tarihinde, yerel saat ile sabah 08:00 sularında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin İran İslam Cumhuriyeti’nin başkenti Tahran’da bulunan büyükelçiliğine silahlı saldırı düzenlenmiştir. Saldırıyı gerçekleştiren kişi, İran vatandaşı Yasin Hüseynzade, "Kalaşnikov" marka otomatik silahla güvenlik noktasını aşarak büyükelçilik çalışanlarına ateş açmıştır. Bu sırada büyükelçilik çalışanları saldırganı etkisiz hale getirmeye çalışmıştır. Baskın sonucunda diplomatik temsilciliğin güvenlik hizmeti başkanı Orhan Esgerov hayatını kaybetmiştir. Saldırının püskürtülmesi sırasında iki güvenlik görevlisi yaralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Tarım Müzesi</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı Tarım Müzesi, Azerbaycan'da tarımın gelişiminin tarihini sunan ve bugünkü durumunu yansıtan müze. Müze, Bakü'nün Binegedi Rayonu'nda bulunan "Veteriner Kasabası"nda yer almaktadır.

Fariz Bedelov ve Aygün Şahmalıyeva'nın ölümü — Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından 2011 yılında dört ay içinde öldürülen Azerbaycanlı çocuklar. İlk olarak 8 Mart'ta 8 yaşındaki Fariz Bedelov, Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarında bulunan Ermeni silahlı kuvvetlerine bağlı birliklerin keskin nişancı ateşi sonucu Ağdam ilçesinin Orta Gervend yerleşimindeki evinin bahçesinde öldürüldü. Dört ay sonra, 14 Temmuz'da Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Alibeyli yerleşim bölgesinde içinde patlayıcı düzenek bulunan bir oyuncağı Tovuz Nehri'ne bırakması sonucunda, oyuncağı bulup evine getiren ve onunla oynarken meydana gelen patlama sonucunda 12 yaşındaki Aygün Şahmalıyeva ölmüştür.

<i>44 gün</i>

44 gün, Özbek şairesi Hasiyat Rustamova'nın yazdığı makale, günlük ve destandan oluşan kitabı. Kitabın ana teması Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki 44 gün süren savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Üniversitesi</span> Azerbaycan Cumhuriyeti Bilim ve Eğitim Bakanlığına bağlı bir yükseköğretim kurumudur

Karabağ Üniversitesi Azerbaycan Cumhuriyeti Bilim ve Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir yükseköğretim kurumudur. Azerbaycan'ın Karabağ ekonomik bölgesinin Hankendi şehrinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Said Necefzade</span>

Said Ali oğlu Najafzade, T12 uzun atlama yarışmalarında mücadele eden Azerbaycanlı paralimpik atlet. T12 uzun atlamada 2020 Yaz Paralimpik Oyunları'nda bronz, 2024 Yaz Paralimpik Oyunları'nda ise altın madalya kazanmışdır. 2024 Dünya Paralimpik Atletizm Şampiyonası ve 2019 Avrupa Atletizm Şampiyonası şampiyonudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.